Feiten
De schrik van alle 'Ossies'
THE
TIMES
Opec probeert olieprijs omhoog te praten
US threatens to
'«y abandon Nato
Times komt met Europese editie
Verdediging wil proces
tegen Mielke beëindigen
Ruil op de Glienickerbrücke
Dinsdag 11 februari 1992
Y DEN HURK HANS JACOBS JOLANDA OUKES JAN PREENEN SJAAK
WIM STEVENHAGEN
EN MENINGEN
Daar zat-ie dan, zwijgend, het hoofd gebogen en met
zo'n typische Oostduitse leren bonzenhoed op het hoofd;
Erich Mielke. Sinds gisteren staat hij terecht voor de Ber-
lijnse rechtbank. Niet voor het vele leed dat de 84-jarige
alleenheerser over het Stasi-monster miljoenen Oost
duitsers heeft aangedaan, maar vanwege de moord op
twee politie-officieren in 1931.
BERLIJN HANS HOOGENDIJK
CORRESPONDENT
Een half uur voor het begin van
de eerste zitting, die gezien de
labiele geestelijke en lichamelij
ke toestand van Mielke tot an
derhalf uur beperkt was, werd
hij via een achteringang de
sombere zittingzaal 700 binnen
gebracht. Het is dezelfde ruimte
waar kort geleden het eerste
proces tegen vier muurwachten
is gehouden en curieus genoeg
ook de zaal waar in de jaren '30
de zaak tegen de communisti
sche politiemoordenaars plaats
vond. Erich Mielke was een van
hen, zo leverde onderzoek van
Hitiers SA twee jaar later op. De
jonge communist zat toen al
lang veilig in de Sovjetunie,
waar hij snel carrière maakte en
na de Tweede Wereldoorlog
werd uitverkoren in Oost-Duits-
land een staatsveiligheidsdienst
op te bouwen.
Honderden journalisten en en
kele tientallen nieuwsgierigen
hadden uren gewacht om een
eerste blik te kunnen werpen op
de meest gehate man in de
DDR. Voor het gerechtsgebouw
verlangde een groepje links-ex
tremistische Spartakisten luid
keels „vrijheid voor Erich Miel
ke, vrijheid voor Erich Honec-
ker" Door een megafoon brul
den ze dat dit proces een anti
communistische heksenjacht is.
i die in de rij stonden
voor een plaatsje op de publieke
tribune, dachten daar uiteraard
anders over. „Het is natuurlijk
een lachertje dat hij voor de po-
litiemoorden van 61 jaar gele
den terecht moet staan, maar
het belangrijkste is dat die hond
wordt veroordeeld", meldde
een Oostberlijnse. Een ander:
„Veel zal het niet opleveren,
maar het is in ieder geval goed
dat hij nu aan de beurt is". Een
derde vulde aan: „Die hele
kliek, die ons volk tientallen ja
ren gevangen heeft gehouden,
moet hier voor de rechter
staan". En natuurlijk hoor je
weer het eeuwige verwijt dat de
kleintjes moeten hangen, terwijl
de groten vrijuit gaan.
Roerloos
Erich Mielke zelf zat zwijgend
achter het gepantserd glas, na
dat verplegers hem naar zijn
stoel, hadden gedragen. De po
litie had optimale veiligheids
maatregelen getroffen. Niet dat
ze Mielkes in de gevangenis ge
uite dreigement dat „mijn jon
gens me er wel uithalen", seri
eus had genomen, maar men
wilde toch geen enkel risico lo
pen. Ook niet als het om zijn
gezondheid gaat. Daarom zit er
permanent een dokter met
hartbewakingsapparatuur naast
de vroegere opper-Stasi. Roer
loos en zonder enige zichtbare
emotie hoorde de schrik van al-
Een half uur voor het begin van de eerste zitting werd Mielke via een
achteringang de sombere zittingzaal binnen gebracht met zo'n typische
Oostduitse leren bonzenhoed op het hoofd. foto epa
le Oostduitsers de aanklacht ring te seponeren.
aan en het verzoek van zijn ad- Zijn belangrijkste verdediger, de
vocaten de zaak wegens verja- 50-jarige Jurgen Wetzenstein-
EUROPEAN
MONDAY FEBRUARY
OW anger
2 of airliftm
■n -a*
De eerste European Times rolde gisteren van de persen.
Major hopeful
as consumers
start spending
foto opd cees zorn
DEN HAAG LOUIS BURGERS
Ruim 200 jaar na de eerste editie, begint nu zelfs
The Times Europa te ontdekken. Vanaf deze week
verschijnt de toonaangevende Engelse krant in
een speciale Europese editie, The European Ti
mes. De krant kan dus niet meer melden dat het
continent geïsoleerd is, wanneer mist en nevel de
overtocht over het Kanaal onmogelijk maken.
The Times, een uitgave van het Murdoch-con
cern, verkoopt elke dag rond 2000 exemplaren in
Nederland. In tegenstelling tot een aantal andere
Engelstalige dagbladen, zal The European Times
voorlopig niet worden gedrukt op het vasteland.
Gekozen is voor een aangepaste editie van de En
gelse uitgave. Het betekent dat Europa de Engelse
krant krijgt, aangevuld met extra pagina's met Eu
ropees nieuws, economie, sport en cultuur. Het
zondagse zusterblad Sunday Times blijft overi
gens in gewone vorm verkrijgbaar.
In de eerste editie, van gisteren, valt het met die
extra aandacht voor Europa nogal mee. In een
kort kadertje wordt het verschijnen van de Eu
ropese uitgave aangekondigd, maar verderop in
de krant blijkt slechts weinig van dat beloofde Eu-
pese karakter.
Ni i als in Engeland krijgt de lezer eerst vier pagi
na's home (binnenlands) nieuws. Pas daarna volgt
op pagina 8 een pagina European news,
maar deze bevat geen opzienbarende nieuwsbe-
rithlcn. Ze horen in elke zichzelf respecterende
krant thuis: de demonstraties in Moskou, de ver
kiezingen in Roemenië, de problemen met de EG-
landbouwpolitiek, een roddelverhaal uit Rome en
een analyse van het bezoek van de Russische pre
sident Jeltsin aan Parijs.
Het economische katern bevat zoals altijd vrij veel
Europees nieuws, maar verspreid over vijf pagi
na's. Van een typische Europa-gerichtheid is ech
ter weinig te merken. De Engelse kwaliteitsbladen
besteden traditiegetrouw veel ruimte aan Brussel
en de gevolgen van de daar genomen besluiten.
De European sport-pagina bestaat voor het groot
ste gedeelte uit verslaggeving van de Olympische
Spelen in Albertville. Daarnaast zijn er voetbaluit
slagen, een tennisbericht en iets over een Spaanse
wielerwedstrijd.
Alleen de pagina European art biedt wat de krant
belooft: een reportage over de restauratie van pa
leizen in Turijn, een verhaal over Antwerpen, de
Europese culturele hoofdstad in 1993, en een
overzicht van culturele activiteiten in de belang
rijkste Europese steden. Deze laatste rubriek ver
vangt het overzicht van de Britse tv-programma's.
Op de zaterdagen zal de Europese Times overi
gens wèl een programma-overzicht bevatten. Het
gaat dan over de programma's van satellietzen
ders: dus wel RTL-4 maar niet Nederland 1, 2 en
3.
Volgens woordvoerder R. Alberts van Van Gelde
ren Import BV (dat de distrubutie in Nederland
verzorgt) zal de krant herkenbaar blijven als The
Times, en niet overstappen op een apart logo
waarmee bijvoorbeeld de Europese editie van The
Guardian zich presenteert. Maar niet alleen met
die krant zal The European Times moeten concur
reren. Alberts ziet vooral de (van oorsprong) Ame
rikaanse International Herald Tribune als een ge
duchte concurrent. Volgens Alberts geldt dat min
der voor de Europese edities van de Financial Ti
mes, die zich veel meer richt op vertegenwoordi
gers van het bedrijfsleven.
BERLIJN AFP-DPA
De advocaat van Erich Mielke
heeft gisteren gevraagd om be
ëindiging van het
proces tegen de mmmmm
vroegere chef van
de Oostduitse
staatsveiligheids
dienst Stasi. De
verdediging be
toogde gisteren dat
de aanklacht in
plaats van moord
doodslag zou moe
ten luiden, dat hij 9
bovendien is ver
jaard en dat de oorspronkelijke
aanklacht in 1934 onder het
rechtssysteem van de nazi's is
opgesteld. In die aanklacht
wordt Mielke er van beschul
digd op 9 augustus 1931 tijdens
een demonstratie in Berlijn
voor het hoofdkwartier van de
Proces tegen
Stasi-chef
Erich Mielke
begonnen
communistische partij de poli
tiemannen Paul Anlauf en
Frank Lenck te hebben doodge
schoten. Een derde agent raakte
bij de schietpartij
zwaargewond. Doris
Zimmermann, de 71-
jarige dochter van
Anlauf, is medeklaag
ster in de zaak tegen
Mielke.
Mielke hangt een le
venslange gevange
nisstraf boven het
hoofd. De gezondheid
van de 84-jarige voor
malige Stasi-chef is zo
slecht dat de rechtbank bijeen
komt in hoogstens twee zitting
per week van ieder anderhalf
uur. Mielke zou dodelijk ziek
zijn en aan depressies lijden,
maar niettemin is hij door art
sen goedgekeurd om zittingen
van anderhalf uur bij te wonen.
&l&u> 0M B£IG)£N IE 0VtgZZPEH DE/ïWAS ^CHODM TC HOUD0T.,
Ollenschlager, is ook geen on
beschreven blad. De man was
voor de val van de Muur voor
zitter van een Oostberlijnse
rechtbank, in welke functie hij
het communistische regime
meer dan loyaal diende. Ver
schillende slachtoffers van zijn
keiharde vonnissen hebben
hem aangeklaagd. Tot nu toe
zonder succes. Ook zou Wet-
zenstein-Ollenschlager op ui
terst dubieuze wijze in 1983 een
kast van een villa hebben ver
worven voor de spotprijs van
42.550 DDR-marken. Hij zou de
vroegere eigenaar, die in moei
lijkheden met het DDR-regime
was geraakt, gedwongen heb
ben zijn huis te verkopen om
dat hij anders het land niet zou
mogen verlaten.
Letter M
De voorzittende rechter is ook
al geen onbekende. De 61-jarige
Theodor Seidel leidde het eerste
proces tegen vier muurschut-
ters, die in 1989 de jonge Oost
berlijnse vluchteling Gueffroy
doodschoten. Dat hij nu voor de
tweede keer binnen zo'n korte
tijd een spectaculaire zaak krijgt
heeft niets met zijn capaciteiten
te doen. In Berlijn staat precies
omschreven welke rechter voor
welke letter van het alfabet ver
antwoordelijk is en Seidel heeft
deM.
Eenvoudig zal deze zaak niet
worden. Niet alleen gezien de
gezondheidstoestand van Miel
ke, maar ook vanwege het feit
dat hij terecht staat voor een
misdaad die hij 61 jaar geleden
zou hebben begaan en waar
voor de bewijslast door het mis
dadige nazi-regime is verza
meld.
ALLEE, HÉ, /VWSU&ÊJ
<ba zur ê&Toch lüf Schulp aan, i
Al8 3&'T WAHR MAAS UrrPPINFT I
VAN gXIJFT EZ TOCH AUÊÊN
De Glienickerbrücke, tussen Berlijn en Potsdam.
BERLIJN HANS HOOGENDIJK
CORRESPONDENT
De 10e februari 1962 is een stra
lende, ijskoude dag. 's Ochtends
om kwart over acht op de Glie
nickerbrücke aan de Berlijnse
Wannsee nadert een kleine
groep mannen met bontmutsen
uit de richting Potsdam (DDR)
de witte demarcatielijn. Vanaf
de Berlijnse kant rijden Ameri
kaanse limousines voor. Even
later ontmoeten een paar man
nen elkaar midden op de brug,
de grens tussen de vrije wereld
en het communistische Oost
blok. De Sovjetrussische atoom
spion Rudolf Ivanovitsj Abel
wordt uitgewisseld tegen de
Amerikaanse spionage-piloot
Gary Powers.
Op het hoogtepunt van de Kou
de Oorlog wordt de spectacu
lairste spionagezaak uit de ge
schiedenis afgesloten. Het is
een kleine stap in de richting
van een zekere mate van ont
spanning tussen de Amerikaan
Kennedy en de Rus Chroestsjov.
Op hetzelfde moment dat Po
wers de witte grensstreep over
schrijdt, wordt de Amerikaanse
student Frederic Pryors uit de
DDR-gevangenis ontslagen en
bij Checkpoint Charly overge
dragen aan de Amerikaanse mi
litairen.
'Meesterspion' Abel werd op 21
juni 1957 in New York gearres
teerd. Hij leidde een agenten-
groep die achter de geheimen
van de Amerikaanse nucleaire
bewapening probeerde te ko
men. Abels advocaat James
Donovan redde hem van de
elektrische stoel door erop te
wijzen dat mogelijk een Ameri
kaanse spion wel eens in Sovjet
russische handen zou kunnen
vallen en tegen Abel zou kun
nen worden geruild.
Advocaat Vogel
Drie jaar later was'het zover. Op
1 april 1960 werd Gary Powers
met zijn U-2-spionagevliegtuig
van een hoogte van 25 kilome
ter neergehaald door een Russi
sche raket. Een jaar later kreeg
Donovan de eerste voorzichtige
signalen dat Moskou wel iets
voor een ruil voelde. Ze kwa
men van de Oostberlijnse advo
caat Vogel, die Abels vrouw ver
tegenwoordigde.
Vogel, die later naam maakte
als de man die de vrijkoop door
West-Duitsland van duizenden
Oostduitse gevangenen regelde,
behartigde ook de belangen van
de Amerikaanse landbouwstu-
dent Pryor. Die zat in de Oost
duitse gevangenis, omdat hij
zou hebben gespioneerd. Vogel
dit weekeinde over deze zaak:
„Ik heb nog altijd contact met
Pryors, die nu hoogleraar in de
VS is. Hij was absoluut onschul
dig, want hij had er helemaal
niet aan gedacht dat een studie
van de landbouw en contact
met experts iets geheims kon
zijn. Ik heb daar toen ook steeds
op gewezen". Hoe het ook zij,
de DDR meende een belangrij
ke agent te hebben gevangen en
wilde daar politieke munt uit
slaan.
Begin 1962 kwam Abels advo
caat Donovan naar Oost-Berlijn
en na uiterst gecompliceerde, in
het diepste geheim gevoerde,
onderhandelingen met Vogel en
een hoge KGB-man was de deal
rond: Abel tegen Powers plus
Pryors. De laatste zou apart
worden uitgewisseld omdat de
jonge DDR op haar soevereini
teit stond. En zo geschiedde.
Nu herinnert niets meer aan de
ze bizarre ruil midden in de
Koude Oorlog. Checkpoint
Charly is verdwenen en de Glie
nickerbrücke vormt al weer
ruim twee jaar de verbinding
tussen Berlijn en Potsdam. Zelfs
de witte streep op het wegdek is
niet meer te zien.
GENEVE DPA-Rtr-i
Morgen komen de ministers
van olie van de Organisatie van
Olie-Exporterende Landen
(Opec) in Genève bij elkaar om
te proberen de olieprijzen om
hoog te schroeven. De prijzen
zijn volgens de Opec zorgwek
kend laag als gevolg van een te
groot aanbod van olie op de we
reldmarkt.
De gemiddelde prijs van de di
verse oliesoorten van de Opec
ligt op het ogenblik op 16,95
dollar per vat van 21 liter, terwijl
de streefprijs 21 dollar per vat is.
De enige manier om de prijs op
het gewenste niveau te krijgen
is een flinke vermindering van
de Opec-olieproduktie. Het offi
ciële produktiemaximum van
de olie-organisatie staat op
23,65 miljoen vaten olie per
dag, maar in december werden
er 24,2 miljoen vaten olie per
dag geproduceerd.
Verkeken op winter
Volgens sommige deskundigen
hebben de Opec-landen zich in
hun produktie-afspraken voor
het eerste kwartaal van dit jaar
verkeken op de zachte winter,
waardoor de vraag niet groter is
geworden.
De Amerikaanse krant New
York Times meldde gisteren dat
In november vorig jaar werd in Kuwayt de laatste oliebrand geblust. Het s
mogelijk opvoeren.
de voorzitter van de Opec, de
Nigeriaanse minister van olie Ji-
bril Aminu, tijdens de vergade
ring zal aandringen op een ver
mindering van de olieproduktie
met 6 procent, ofwel ongeveer
1,5 miljoen vaten per dag. Dat is
volgens Aminu de enige manier
om de olieprijs in de buurt van
de 21 dollar per vat te krijgen.
De vermindering moet in het
tweede kwartaal van dit jaar in
gaan.
De Opec-landen hebben hun
gezamenlijke produktie vorige
maand al verminderd met in to
taal 422.550 vaten per dag. Vol
gens waarnemers moet die ver
mindering als symbolisch wor
den beschouwd, gezien de pro
duktie van 24,2 miljoen vaten in
december.
Net zoals bij voorgaande gele
genheden verwachten waarne
mers dat het heel wat voeten in
de aarde zal hebben voordat de
Opec-landen op één lijn zitten.
Er worden vooral moeilijkheden
verwacht van Saudi-Arabië, de
grootste olieproducent met 35
procent van de totale Opec-pro-
duktie. Riyad eist dat elke pro-
duktievermindering gelijkelijk
over de landen van de olie-or
ganisatie wordt verdeeld.
Dat zou voor problemen kun
nen zorgen omdat Kuwayt op
het punt staat terug te keren op
de oliemarkt. Het ldeine olie
staatje wil in elk geval in de
tweede helft van dit jaar dage
lijks 700.000 vaten olie op de
markt brengen. Irak zou, als de
VN-sancties worden opgehe
ven, 1,5 miljoen vaten per dag
kunnen leveren. Zowel Kuwayt
als Irak hebben hun olie-export
door de Golfoorlog vrijwel zien
opdrogen. Die lacune is tijdens
de oorlog opgevuld door Saudi-
Arabië die zijn produktie op
schroefde tot 8,4 miljoen. Riyad
heeft de produktie inmiddels
verminderd met 1,5 procent,
volgens deskundigen vooral
'een gebaar van goede wil'.
De Opec heeft overigens nog
geluk dat olie uit de landen van
het Gemenebest van Onafhan
kelijk Staten (GOS) de wereld
markt niet overstroomt. De lan
den van de voormalige Sovjetu
nie hebben vorig jaar 53,9 mil
joen ton olie geëxporteerd, de
helft van de export in 1990.
