Buitenland
Jeltsin dringt niet aan
op wapenvermindering
'Het leek wel een slagerij'
Onderzoek naar rol staf
Reagan in gijzelingszaak
Dossier Eichmann niet
in Argentijnse archieven
Noorse communistenleider (19) gelooft in toekomst partij
Leider Britse liberalen
bekent liefdesaffaire
Donderdag 6 februari 1992 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (dief) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDAOUKES Vertalingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRIES DETMAR
5
IN ALGERUE is gisteren weer
gevochten tussen islamitische
fundamentalisten en de politie.
De dag ervoor kwamen bij ge
vechten vijf mensen om. Het
Islamitische Reddingsfront (FIS)
houdt het op 14 doden.
DE ISRAËLISCHE mensenrechtenorgani
satie Bethselem heeft gisteren een onaf
hankelijk onderzoek geëist naar de dood
van een Palestijnse gevangene. De Pales
tijn overleed deze week in een gevangenis
in Hebron. Een dag eerder had hij tegen
een rechter gezegd dat hij was gemarteld
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden is gisteren ak
koord gegaan met het instellen
van een onderzoek naar be
schuldigingen dat de campag
nestaf van Reagan in 1980 bij
Iran uitstel van de vrijlating van
Amerikaanse gijzelaars zou
hebben bepleit.
Het besluit werd met 217 te
gen 192 stemmen genomen,
waarbij vrijwel alle democraten
vóór het onderzoek stemden, en
vrijwel alle republikeinen, de
partij van de presidenten
Reagan en Bush, tegen waren.
De stemming kwam na een
buitengewoon bitter debat,
waarbij de republikeinen de de
mocraten onder meer verweten
alleen maar het onderzoek te
willen doen om president Bush,
destijds de running mate van
Reagan, in het huidige verkie
zingsjaar in verlegenheid te
brengen.
De beschuldigingen waarom
het draait, zijn al oud. Want al
direct nadat begin 1981 het
Amerikaanse ambassadeperso
neel in Teheran na een gijzeling
die meer dan een jaar had ge
duurd, werd vrijgelaten, waren
de eerste geruchten over een sa
menzwering te horen.
Dat kwam vooral omdat de
vrijlating wel op een heel toe
vallig tijdstip kwam: vlak nadat
president Reagan was beëdigd.
Was het mogelijk, werd toen al
gezegd, dat de campagnestaf
van Reagan dat met Iran had
Immers: het zou nadelig voor
Reagan zijn geweest als het am
bassadepersoneel nog vóór de
verkiezingen van november
1980 zou zijn vrijgelaten. Want
de zittende president Carter, die
herverkiezing zocht, zou dan al
le eer hebben gekregen.
Volgens een vroegere mede
werker van Carter, Gary Sick,
zou de campagneleider van
Reagan, de latere CIA-chef Wil
liam Casey, Iran tot uitstel van
de vrijlating hebben bewogen,
in ruil voor wapens voor de
strijd tegen Irak. Sick gaf ander
half jaar geleden details over die
beschuldiging in een artikel in
de New York Times.
Verdrag Rusland-Frankrijk morgen ondertekend
De Russische president Boris Jeltsin heeft gisteren bij het
begin van zijn staatsbezoek aan Frankrijk niet aange
drongen op vermindering van de Franse kernwapens.
Daarover werd natuurlijk wel gesproken, maar de Franse
president Mitterrand herhaalde meteen al dat Frankrijk
dat niet van plan is omdat zijn kemwapenarsenaal zoveel
kleiner is dan dat van Rusland en de Verenigde Staten.
PARUS-MOSKOU AP-Rtr-AFP-UPI
Jeltsin verzekerde gisteren ook
dat het Westen niets te vrezen
heeft van de kernmacht van de
vroegere Sovjetunie.
De Russische president sprak
gisteren anderhalf uur met Mit
terrand, waarin hij uiteenzette
hoe de vier voormalige Sovjet
republieken met kernwapens
(Rusland, Oekraïne, Witrusland
en Kazachstan) onderlinge af
spraken hebben gemaakt om de
atoomstrijdmacht in de hand te
houden. De president zei dat hij
en niemand anders de vinger
aan de „knop" heeft. Jeltsins
delegatie zal in Parijs onder
meer onderhandelen over Fran
se technische bijstand bij het
ontmantelen van een deel van
zijn kernwapens. Frankrijk wil
ook een aantal Russische
atoomdeskundigen gaan onder
houden, om te voorkomen dat
zij voor een aantrekkelijk salaris
kemwapentechnologie aan ont
wikkelingslanden verkopen.
Hoogtepunt van het bezoek
van Jeltsin vormt morgen de
ondertekening van een verdrag
dat onder meer economische
en culturele akkoorden omvat,
maar ook een jaarlijkse Frans-
Russische top instelt. De over
eenkomst vervangt het vriend
schapsverdrag dat de Franse re
gering in oktober 1990 met de
toenmalige Sovjet-president
Gorbatsjov sloot. Frankrijk zal
met Jeltsin tevens een regeling
proberen te treffen voor de 11
miljard dollar die de ter ziele ge-
gane Sovjetunie Parijs schuldig
Admiraal Tsjemavin, de com
mandant van de zeemacht van
het Gemenebest van Onafhan
kelijke Staten (GOS), heeft giste
ren de Oekraïnse eis om de be
velhebber van de Zwarte-Zee-
vloot te ontslaan, van de hand
gewezen. Tsjemavin gaf Oekraï
ne de schuld voor het vastlopen
van de besprekingen tussen
Moskou en Kiev over de toe
komst van de vloot.
De Oekraïnse president
Kravtsjoek dringt aan op het
ontslag van de commandant
van de vloot, admiraal Kasata-
nov, omdat die de zeelui ervan
zou weerhouden een eed van
trouw aan Oekraïne te zweren.
Het gros van de landstrijdkrach
ten op Oekraïns grondgebied
heeft dit al gedaan. Tsjemavin
sprak berichten tegen dat de
meeste recruten van de vloot
bereid zijn een eed aan Oekraï
ne af te leggen en wees erop dat
90 procent van de nieuwe re
cruten trouw aan het GOS heb
ben gezworen.
Kiev eist het deel van de vloot
op dat niet met kernwapens is
uitgerust, maar Tsjemavin ziet
niet in wat Oekraïne met een ei
gen marine aan moet. Het land
heeft immers „geen enkele ma
ritieme traditie, behalve dan de
roeiboten van de kozakken eeu
wen geleden".
Veel klanten zijn er niet dus ge
niet deze Russische straatver
koopster even van een slok bier.
In de Russische steden is de
straathandel het afgelopen jaar
enorm toegenomen, waarbij al het
denk- en ondenkbare te kóóp
wordt aangeboden. »foto epa
BUENOS AIRES AP VerZOCht de ,e ZOeken'
In de nazi-archieven van de Ar
gentijnse federale politie, die
deze week op last van president
Carlos Menem zijn vrijgegeven,
is niets terug te vinden over
Adolf Eichmann. Dat heeft Shi
mon Samuels van het Simon
Wiesenthal Centrum gisteren
gezegd.
Samliels werd als een van de
weinigen tot de archieven toe
gelaten voor hun publicatie,
volgende week maandag. Wat
het dikste dossier had moeten
zijn bleek echter helemaal niet
aanwezig, aldus Samuels. Het
Argentijnse ministerie van bui
tenlandse zaken zei het archief
ook niet te hebben. Samuels
heeft de regering nu formeel
NIEUWSLIJN
Eichmann gold als de archi
tect van de holocaust, die tij
dens de Tweede Wereldoorlog
miljoenen joden de dood
Bracht. Net als veel andere oor
logsmisdadigers wist hij naar
Argentinië te ontkomen, maar
in 1960 werd hij door de Israëli
sche geheime dienst achter
haald en ontvoerd. Na een pro
ces werd Eichmann in 1962 in
Israë opgehangen.
Samuels zei dat hij niet kan
geloven dat er geen archief over
Eichmann is, omdat de ontvoe
ring van de nazi-misdadiger een
schending van de Argentijnse
soevereiniteit betekende en een
storm van protest teweegbracht.
Kroongetuige aanslag vliegtuig ontsnapt
Een kroongetuige, die Libië in verband bracht met de aanslag in
1989 op een Frans passagiersvliegtuig boven de Sahara (waarbij
alle 170 inzittenden de dood vonden) is uit een gevangenis in
Congo ontsnapt. Frankrijk zou volgende week een onderzoeks
rechter sturen om de getuige in de gevangenis, waar hij sinds
1989 vastzat, te horen. Naar zijn zeggen had hij met agenten van
de Libische ambassade in Brazzaville meegewerkt aan de voor
bereiding van de aanslag op de DC-10 van de Franse maat
schappij UTA die in het luchtruim van Niger ontplofte.
Onderzoek naar rol Togliatti
De Italiaanse president Cossiga heeft een commissie van ge
schiedkundigen benoemd in verband met de Togliatti-affaire.
De commissie gaat zich buigen over de authenticiteit van een
brief waaruit blijkt dat de Italiaanse communistische leider Pal-
miro Togliatti na de oorlog weigerde op te komen voor 50.000
Italiaanse krijgsgevangenen in de voormalige Sovjetunie, die la
ter zijn omgekomen in stalinistische werkkampen.
Moldava 172ste lid Verenigde Naties
De VN-Veiligheidsraad heeft gisteren besloten dat de voormalige
Sovjet-republiek Moldavië (nu Moldava genaamd) lid mag wor
den van de VN. Moldava wordt dan het 172ste lid. Turkmenistan
kan waarschijnlijk ook snel toelating verwachten. Vorige maand
werden Kazachstan, Tadzjikistan, Oezbekistan, Kirgizistan en.
Armenië al voorgedragen. Van de oorspronkelijk 15 Sovjet-repu
blieken hebben Azerbajdzjan en Georgië nog geen lidmaat-
schapsaanvraag gedaan. Rusland heeft de zetel van de Sovjetu
nie overgenomen, Witrusland en Oekraïne waren altijd al lid, en
de drie Baltische republieken zijn vorig jaar toegelaten.
In Stavanger moest de jonge Iversen een jaar lang
vloeren boenen, boodschappen doen en koffie
zetten voordat hij als volwaardig partijlid werd
geaccepteerd. Hij werd op straat bespuugd als hij
het communistische partijdagblad aan de man
probeerde te brengen. Dat hij nu al partijvoorzit
ter is heeft hij te danken aan de strategische om
mezwaai van de communisten.
Fakkel
Bij het aftreden van de 47-jarige Kaare Andre Nil-
sen in juni vorig jaar besloot het bestuur de fakkel
door te geven aan een groep jongeren, in de hoop
dat de jeugdbeweging die in 1968 grote delen van
Europa in zijn ban hield, nieuw leven kan worden
ingeblazen. Nilsen had Iversen aangestipt als zijn
ideale opvolger.
Door de teloorgang van de communistische Sov
jet-staat verkeren partijen overal op de wereld in
een crisis. Iversen zegt dat hij niettemin hoop
koestert dat het communisme toch eens de we
reld zal veroveren. Hij denkt dat hij dat zelf niet
meer zal meemaken, maar ziet zichzelf dan ook
meer als een van de fundamentenbouwers.
Iversen weigert de omvang van de Noorse Com
munistische Partij te onthullen, maar volgens in
formele schattingen zijn er niet meer dan 1.500
volgelingen. De communisten komen onder meer
rond van de staatssubsidie, die de regering aan
alle politieke partijen verstrekt.
Die subsidie is echter karig. Sinds de jaren vijftig
hebben de Noorse communisten geen parle
mentsleden meer geleverd. Aan de laatste verkie
zingen, in 1989, deed de partij niet eens mee. De
leiding dacht er zelfs over om de partij op te hef
fen. toen de afkalving van het communisme in
Oost-Europa een grote vlucht nam.
Gunstig
Noorwegen zal wel nooit een land zijn waar een
communistische eenpartijstaat kan worden ge
sticht, geeft Iversen toe. Hij is er wel van over
tuigd dat de verjonging binnen de partij en de po
litieke toestand in Europa gunstig voor de com
munisten kunnen zijn. Iversen denkt dat de com
munisten gemene zaak kunnen maken met
milieupartijen, maar ook meer invloed zullen krij
gen doordat er uiteindelijk een reactie zal komen
op extreem-rechtse tendenzen.
Onderdeel van de vernieuwing binnen de partij
was de verplaatsing van het hoofdkantoor van
Oslo naar Stavanger, waar Iversen met een assis
tent de dagelijkse bestuurshandelingen verricht.
Hij is gekleed in een net pak. want naast partij
voorzitter is hij ook grootaandeelhouder van Var-
jag, het door zijn vader geleide bedrijf dat in
Noorwegen reizen verkoopt voor Aeroflot. de
voormalige Sovjet-luchtvaartmaatschappij.
In een achterkamertje, onder het wakend oog van
Marx en Lenin, neemt Iversen de telefoon op. Het
blijkt een van zijn contacten in Moskou te zijn,
waar de communisten orde op zaken proberen te
stellen nu hun partij formeel verboden is. „We
blijven contact houden met Moskou, legaal of il
legaal. Communisten zijn het sterkst als ze onder
gronds gedwongen worden", zegt de voorzitter.
Hij voegt er aan toe dat hij momenteel veel sym
pathie kan opbrengen voor de economisch ge
plaagde bevolking van het communistische uba,
en zegt dat hij graag naar het eiland wil om' ver
der onderwijs te volgen.
„Het communisme is niet dood omdat de Sov
jetunie heeft opgehouden te bestaan. Het com
munisme is gewoon totaal verkeerd geïnterpre
teerd." Dat zegt de voorzitter van de Noorse
Communistische Partij, Ingve Iversen. Iversen
is 19 jaar en heeft net zijn middelbare school af
gerond.
CORRESPONDENT
Paddy Ashdown, de leider van
de Britse Liberaal-Democraten,
heeft gisteren toegegeven dat
hij vijf jaar geleden een korte
buitenechtelijke affaire heeft ge
had met zijn secretaresse. As
hdown maakte het nieuws zelf
bekend op een persconferentie
om een einde te maken aan een
groeiende geruchtenstroom.
Ashdown had in 1990 de ge
volgen van een eventueel
'schandaal' met zijn advocaat
besproken. Deze had van het
gesprek een korte notitie ge
maakt en die veiligheidshalve in
zijn kluis gelegd. Vorige maand
werd echter bij zijn kantoor in
gebroken en met het aanwezige
geld verdween ook de notitie.
De inbrekers, waarschijnlijk
gewone criminelen, roken nog
meer geld en gingen met de no
titie naar de boulevardkrant
News of the World.
Inmiddels had de Britse rech
ter op verzoek van Ashdown s
advocaat een publicatieverbod
opgelegd. Omdat dit verbod
echter niet in Schotland geldt,
lekte het nieuws via de Schotse
pers alsnog uit. Dat was voor
Ashdown het sein een perscon
ferentie te beleggen.
De omstandigheden rond de
diefstal hebben de vrees van La
bour versterkt dat er een geor
ganiseerde actie aan de gang is.
De laatste tijd wordt regelmatig
ingebroken in computersyste-
men en kantoren van politieke
partijen.
TV-dominee heeft geld tekort
BATON ROUGE. UFI S™8ga"
tweede sekssi h.tnd.i.il lieell er
leden. De financiële tekorten
die hierdoor ontstonden, dwon
gen hem er onder andere toe
honderden medewerkers te
ontslaan.
„We winnen langzamerhand
de televisiestations terug die we
verloren hebben", schrijft ze
een optimistische Frances
evenwel, „We geloven dat God
ons zal helpen om ze allemaal
weer terug te krijgen."
Televisie-evangelist Jimmy
Swaggart heeft een tekort van
1,5 miljoen dollar (2,7 miljoen
gulden), ontstaan nadat hij in
oktober vorig jaar met een pros-
tituée werd betrapt. Via een
brief roept zijn vrouw Frances
medewerkers van de evangelist
op om elk 57 dollar te storten
voor zijn 57ste verjaardag.
Deze brief geeft voor het eerst
inzicht in de omvang van het
DDR executeerde spionnen
berlun ap westen te ontkomen, maar wa-
ren vervolgens door comman
do's van de staatsveiligheids
dienst Stasi ontvoerd en naar de
DDR teruggebracht. Daarnaast
zijn volgens de NDR tussen
1950 en 1989 zeker honderd in
hechtenis zittende westerse
spionnen in DDR-gevangehis-
sen om het leven gekomen.
In de voormalige DDR zijn tol
1981 minstens 47 mannen en
vrouwen geexecuteerd die er
van verdacht werden voor het
westen gespioneerd te hebben.
Dit heeft de Duitse televisiezen
der NDR gisteren gemeld.
Negen van de terechtgestel-
den was het gelukt naar het
Israël stelt vragen bij de Franse deelname aan de vredesbesprekin-
gen over het Midden-Oosten nadat Frankrijk vorige week de radicale
Palestijnse leider George Habash tot het land toeliet. In Frankrijk is
daarover een politieke rel uitgebroken. Het Israëlische parlementslid
Tzahi Hangebi verbrandde gisteren in de Knesset waar de affaire ter
sprake kwam, een foto van Habash. »foto ap
Alles in het leven van Iversen wees er op dat hij
eens partijleider zou worden. Neem alleen al zijn
geboortedatum, 7 november 1972, de 55ste ver
jaardag van de bolsjewistische revolutie. Een dui
delijk voorteken, vindt Iversen zelf.
Op zesjarige leeftijd werd hij warm voor de poli-
tieke ideeën van zijn vader, die actief was in Soci
alistisch Links, de belangrijkste radicaal linkse
partij van Noorwegen. Iversens interesse voor de
politiek kende geen grenzen meer. Hij,bezocht
het partijkantoor van de communisten in Stavan
ger toen hij twaalf was en herinnert zich dat daar
vrij kon worden gedebatteerd, of je nu liberaal of
conservatief was.
'Happy and
Glorious'
(woorden uit
het Britse
volkslied) is
het thema
voor de her
denking van
het 40-jarig re
geringsjubile
um van konin
gin Elizabeth
II, sinds 6 fe
bruari 1952
vorstin van on
der andere
Australië, Ca
nada, Nieuw-
Zeeland en het
Verenigd Ko
ninkrijk. Leden
van de House
hold Cavalry,
de de koningin
bewaken, pre
senteerden
gisteren in Hy
de Park in Lon
den de postze
gels die ter ge
legenheid van
het jubileum
vandaag wor
den uitge
bracht. foto
epa
Bloedbad wedkantoor Belfast brengt dodental op 34 in 27 dagen
LONDEN GPD-The Independent
Twee protestantse
hebben gisteren een bloedbad
aangericht onder katholieke in
woners van Belfast. Ze gingen
het kantoor van een bookmaker
(een wedkantoor) binnen en
openden met machinegeweren
het vuur op de 20 aanwezigen.
Vijf mensen stierven: tien ande
ren raakten zwaar gewond.
Daarmee zijn in 34 dagen tijd
27 mensen op een gewelddadi
ge manier om het leven geko
men. Dat is ruim twee keer zo
veel als in dezelfde periode in
1991.
Na het bloedbad verkeerde de
stad In een shock-toestand.
Maar nog voordat de ambulan
ces er waren, renden mensen
uit de hechte gemeenschap
naar het kantoor, op zoek naar
familieleden en vrienden „Ie
dereen ging naar de bookma
ker. Het was een afschuwelijk
gezicht. Er was zoveel bloed",
zei een vrouw.
Een van de overlevenden ver
geleek de plaats van de moord
partij met een slagerij. „Ze kwa
men gewoon binnen en open
den het vuur op iedereen. Het
kantoor was vol. Mensen doken
weg voor dekking, maar zij kon
den niet weg komen. Niemand
had een kans. Overal was bloed,
in de hele zaak."
Het hoofd van de Noordierse
politie, sir Hugh Annesley, sprak
van „moordgekte". Maar hij be
zwoer dat de politie de zaak nog
steeds onder controle heeft. De
protestantse leider Ian Paisley
verwoordde waarschijnlijk beter
de gevoelens van zowel pro
testanten en katholieken. „Een
donker gevoel van wanhoop
verspreidt zich als een olievlek
door de hele provincie en als
het geen halt wordt toegeroe
pen, zijn we reddeloos verlo-
Haïti weigert
vluchtelingen
PORT-AU-PRINCE Rtr
Haïti heeft gisteren geweigerd
een groep bootvluchtelingen te
ontvangen wegens „logistieke
problemen". Daardoor moesten
twee boten van de Amerikaanse
kustwacht met 508 Haïtiaanse
vluchtelingen aan boord in
open zee blijven. De bootvluch
telingen behoren tot de meer
dan 10.000 Haïtianen die zijn
gevlucht naar de Amerikaanse
basis Guantanamo op Cuba.
Zondag zijn de Amerikanen be
gonnen hen naar hun land te
rug te sturen.
