Feiten
BQS5
Hervormingen vanuit het paleis
Premiemist moet optrekken
hm
smul)ir
ÉKÏAAEIj
Spanningen India en Pakistan
Donderdag 6 februari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS JOLANDA OUKES JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN
Vertalingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRIES DETMAR
2
Flip de Kam
Frans Nypels
Dit jaar staan tegenover elke honderd
werkenden negentien bejaarden. In het jaar
2030 moeten honderd werkenden de aow van
bijna veertig bejaarden opbrengen. Ons
basispensioen dreigt onbetaalbaar te worden.
Werkgevers willen nu al stoppen met
vervroegde pensionering (de vut). Het vroeger
goudgerande pensioen van de ambtenaren
staat op de tocht Flip de Kam en Frans Nypels
met berichten uit pensioenland.
nen, naarmate door beperking van bestaan
de aanspraken de toekomstige lasten voor
het ABP dalen.
Een werkgroep Aanspraken licht de be
staande regelingen door. In de loop van dit
jaar wil minister Dales (binnenlandse za
ken) aan de hand van de werkgroeprappor
ten met de bonden en het ABP om de tafel
gaan zitten om te praten over de verzelf
standiging van het op een na grootste pen
sioenfonds ter wereld. Een ding staat bij
voorbaat vast. Blijven alle bestaande aan
spraken in stand, dan moet op korte ter
mijn de premie omhoog. Dat kost de belas
tingbetalers en de ambtenaren een stuk van
hun koopkracht.
Het alternatief is dat de aanspraken worden
afgeslankt. Dat laatste lijkt het meest waar
schijnlijk, ondanks te verwachten heftig
verzet van de bonden. Dales heeft de amb
tenaren-vut vorig jaar al op het hakblok ge
legd. Toen wisten de bonden die aanslag op
de rechtspositie van hun leden nog te verij
delen. Het betekende slechts uitstel van
executie. Eens te meer lijken de ambtena
ren veroordeeld tot het trendsetterschap.
Zij bijten het spits af, maar alle andere
werknemers zullen onherroepelijk volgen.
Dat is inmiddels bij Akzo gebleken. De ver
grijzing maakt afschaffing van de vut en be
perking van aanvullende pensioenaanspra
ken op den duur onvermijdelijk.
EN MENINGEN
WIM STEVENHAGEN
Swazische jeugd is politieke structuur zat
De wereldwijde politieke omwen
telingen laten ook het koninkrijk
Swaziland op de grens tussen
Zuid-Afrika en Mocambique
niet koud. Ondanks een streng
verbod op politieke partijen eisen
steeds meer organisaties in het ko
ninkrijk politieke hervormingen.
Het Swaziland Jeugd Congres
(Swayoco), de Democratische
Volksbeweging (Pudemo) en de
Ngwane Revolutionaire Socialisti
sche Partij (NRSP) hebben de re
gering opgeroepen de staat van
beleg na 19 jaar op te heffen
De staat van beleg werd in april 1973
door de toenmalige koning Sobhuza II
afgekondigd. Alle politieke partijen wer
den verboden. Sindsdien kan eenieder
die een politieke bijeenkomst bijwoont
zonder proces 60 dagen worden vastge
houden. Vooral de Swazische jeugd is
het bewind zat. Onder het voorwendsel
dat ze een 'schoonmaak-campagne'
hielden, gingen leden van drie jongeren
organisaties de straat op om politieke
hervormingen te eisen. De reactie van de
regering liet niet lang op zich wachten.
De drie groeperingen werden onwettig
verklaard en ervan beschuldigd de ko
ning te willen onttronen om een geko
zen regering te vestigen.
Minister van onderwijs prins Khuzul-
wandle is ervan overtuigd dat de
'schoonmaak-campagne' door de verbo
den politieke partijen is georganiseerd.
De prins waarschuwde de demonstre
rende studenten dat zij hun toekomst in
gevaar brengen. „Ouders en leraren
moeten de studenten ervan weerhouden
aan de demonstraties deel te nemen",
aldus de koninklijke onderwijsminister.
De autoriteiten hebben strenge veilig
heidsmaatregelen getroffen. Agenten
van de oproerpolitie, gewapend met
Pensioen kost geld. De kosten van
het nationale basispensioen, de
aow, worden jaarlijks door pre
mieheffing omgeslagen over iedereen die in
Nederland woont en jonger dan 65 jaar is.
De lasten van de aanvullende pensioenen
komen in eerste aanleg voor rekening van
de werkgever. Bij sommige bedrijven, zoals
de banken en Akzo, béhoeven werknemers
helemaal niets voor hun aanvullende pen
sioen te betalen. Maar de meeste werkne
mers zijn niet zulke geluksvogels. De werk
gever houdt maandelijks op hun salaris een,
soms forse, bijdrage voor de pensioenfinan-
Giering in.
Neem de regeling bij de overheid. De mi
nisteries en de gemeenten dragen 8,8 pro
cent van het totale jaarsalaris af aan het Al
gemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP).
Een deel van die premie wordt vervolgens
verhaald op de ambtenaar. De eerste 33.500
gulden van zijn salaris is premievrij, op de
rest van zijn salaris wordt 10 procent pen
sioenpremie verhaald. Ook de laagstbetaal
de ambtenaar moet echter minimaal 0,6
procent van zijn salaris bijdragen, ook als
hij minder dan 33.500 gulden verdient. Sa
men financieren de ambtenaren via de
verhaalde bijdrage een derde van de kos
ten van hun aanvullend pensioen.
In vergelijking met werknemers in het be
drijfsleven krijgt het overheidspersoneef
meer waar voor zijn pensioenpremie. Be
halve voor het gebruikelijke ouderdoms
pensioen vanaf het 65ste jaar en een pen
sioen voor de nabestaanden bij eerder over
lijden, is de ABP-premie ook bedoeld voor
de kosten van vervroegde uittreding (vut)
en voor de uitkering bij arbeidsongeschikt
heid. Ambtenaren vallen namelijk niet on
der de wao, maar zij ontvangen hun even
tuele invaliditeitspensioen vanuit Heerlen.
In het bedrijfsleven betalen werknemers
een afzonderlijke wao-premie (13 procent
vanaf 25.000 gulden bruto loon) en daar
naast vaak een afzonderlijke vut-premie,
waarvan de hoogte sterk uiteenloopt. De
overheid als werkgever en de ambtenaren
zijn dus goedkoop uit met die al-omvatten
de premie van 8,8 procent.
Te goedkoop, viriden ze bij het ABP. De
premie zou bij lange na niet kostendekkend
zijn. Vandaar dat het bestuur van de Heer-
lense pensioenreus meent dat de premie de
komende jaren omhoog moet tot ongeveer
17 procent (zie kader). Daarvan is 8 procent
bestemd voor de dekking van het ouder-
doms- en nabestaandenpensioen. Ruim 4
procent zou nodig zijn om een spaarpot te
vormen voor uitkeringen aan toekomstige
vutters. Uitkeringen aan arbeidsongeschikt-
verklaarde ambtenaren vergen nog eens 5
procent premie.
Vut en invaliditeitspensioen van de ambte
naren worden bij de overheid anders'gefi
nancierd dan in de marktsector. Het ABP
vormde Mswati een commissie die de
politieke structuren van het koninkrijk
moet onderzoeken. „Mijn regering staat
open voor politieke veranderingen", al
dus de koning.
„Ik heb een commissie aangesteld die
het hele land moet afreizen en de me
ningen van het volk over de politieke si
tuatie moet verzamelen", vervolgde de
majesteit. De commisssie heeft eind ja
nuari het resultaat van het onderzoek
aan de vorst overhandigd.
Mswati beschreef het rapport als „be
moedigend" maar voegde eraan toe dat
de ongeveer 700.000 Swaziërs, en niet de
koning, uiteindelijk zullen beslissen.
In heel Pakistan bleven gisteren
overheidsinstellingen dicht en
weigerden ambtenaren hun
werk te doen. De Pakistaanse
premier Nawaz Sharif had tot
een algemene staking opgeroe
pen om uiting te geven aan de
solidariteit met de Indiase deel
staat Kashmir. De staking heeft
de spanning tussen Pakistan en
India opgevoerd.
De islamitische separatisten in
Kashmir voeren sinds januari
1990 een actieve strijd tegen de
Indiase ordetroepen. India heeft
Pakistan ervan beschuldigd de
opstandelingen te steunen en te
trainen, terwijl Pakistan zijn
buurland verwijt dat het pro
beert alle moslims in Kashmir
uit de weg te ruimen. De hoge
zaakgelastigde voor Pakistan in
India, Abdus Sattar, zei nog de
ze week in het Indiase dagblad
The Pioneer dat zijn land de
steun aan de strijd „om zelfbe
schikking" in Kashmir onver
minderd zal voortzetten.
India heeft Pakistan gisteren ge
waarschuwd dat veiligheids
troepen een mars zullen verhin
deren die tienduizenden
Kashmirse separatisten en sym
pathisanten vanuit het Pakis
taanse deel van Kashmir vol
gende week willen houden. Ze
willen hierbij de bestandslijn
met het Indiase deel van
Kashmir overschrijden.
„De mars kan tot onvoorziene
gevolgen leiden", aldus het In
diase ministerie van binnen
landse zaken. India roept Pakis
tan op al het mogelijke te doen
een incident te voorkomen.
De geraamten van oud-minister Ruding
Oud-minister van financiën
Ruding dankt zijn faam als
strenge penningmeester
t het land in belangrijke
ite aan een reeks van
schijnbezuinigingen uit de
jaren tachtig. Zo werd op de
bijdrage van de overheid
i het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds (ABP) jaren
lang fors bezuinigd.
In diezelfde periode stegen
echter juist de lasten van
het Heerlense pensioen
fonds. Dit kwam ten eerste
door de groeiende arbeids
ongeschiktheid onder amb
tenaren en onderwijsgeven
den, zonder dat daar een
premieverhoging tegenover
stond. Sterker nog, ambte
naren kregen nieuwe aan
spraken, zoals het recht om
vervroegd uit te treden,
waalvoor nooit premie is
betaald.
De overheid meende de be
nodigde financiering te
kunnen vinden door in te
teren op het ABP- vermo
gen. Waarschuwingen
vanuit Heerlen werden ge
negeerd. De ambtenaren
bonden hebben de aanslag
op het pensioenvermogen
gedoogd, omdat het leek
alsof voor de extra rechten
niet hoefde te worden be
taald. In feite is het moment
van afrekening slechts uit
gesteld. Nu is het sprookje
bijna uit.
Bij het opmaken van de
ABP:boedel, met het oog op
de voorgenomen verzelf
standiging van het fonds,
rollen Rudings geraamten
uit de kast. De komende ja
ren moet de ABP-premie
geleidelijk met vele procen
ten omhoog, tenzij wordt
besnoeid op uitkeringen en
aanspraken.
traangas, geweren, knuppels en schil
den, zijn op strategische punten gepos
teerd.
Op 1 februari trachtte de politie een door
Swayoco georganiseerde, 43 kilometer
lange wandeltocht te verhinderen. De le
den van de jeugdorganisatie legden het
demonstratieverbod naast zich neer en
gingen gewoon op pad. Swayoco-leiders
verklaarden dat voor een wandeltocht
geen officiële toestemming is vereist.
De tocht was bedoeld om geld bijeen te
brengen voor jongeren wier ouders geen
schoolgeld kunnen betalen. De jeugdor
ganisatie riep de regering op een einde
te maken aan de stijgende kosten van
onderwijs. Zij voegde eraan toe dat als
de kosten van onderwijs blijven stijgen,
op korte termijn alleen de rijken nog
naar school kunnen.
De 24-jarige koning Mswati III begint
zich-nu ook zorgen te maken en heeft
een commissie ingesteld die de politieke
eisen gaat onderzoeken. Mswati besteeg
in 1986 de Swazische troon na de dood
van zijn vader koning Sobhuza II. In zijn
nieuwjaarstoespraak kondigde de ko
ning, tot ieders verbazing, aan dat
Swaziland niet bij de rest van Afrika kan
achterblijven en hervormingen moet
doorvoeren.
Maar de koning gaf niet aan in welke
richting deze hervormingen zouden
moeten gaan. Afgelopen september
vormt daarvoor een spaarpot, net zoals
voor het pensioen. In de marktsector wor
den elk jaar de wao-lasten geheel en de vut-
lasten grotendeels omgeslagen.
De overheid wilde de vut destijds op een
koopje invoeren en meende de kosten te
kunnen dekken uit de overschotten binnen
het ABP. Daarom zijn de vut-lasten van de
ambtenaren nooit omgeslagen via afzon
derlijke premieheffing. In de jaren tachtig
groeide het beroep op de vut sterk. Tegelijk
verlaagde de overheid de aan het ABP afge
dragen premies. Vooral hierdoor berekent
het ABP thans een vermogenstekort van on
geveer twintig miljard gulden om alle toe
gezegde toekomstige uitkeringen te kunnen
betalen.
Die sombere ABP-visie is kwestieus. Vol
gens de opgebouwde-rechten methode
heeft het fonds een overschot van zestien
miljard gulden. Dat overschot wordt nog
veel groter, wanneer de financiering van vut
en wao niet langer uit de ABP-spaarpot zou
plaatsvinden, maar ook voor ambtenaren
de benodigde middelen, net als voor werk
nemers in het bedrijfsleven, voortaan wor
den vergaard via een afzonderlijke, jaarlijk
se omslagpremie.
Bij het ABP valt dan vijftien miljard gulden
vrij. die nu nog opzij wordt gezet voor inva
liditeitspensioen en vut. In dit geval kan de
door de overheid verschuldigde premie (nu
8,8 procent) de komende tien jaar omlaag.
Dat is in eerste aanleg gunstig voor de
schatkist, maar de ambtenarenbonden zul
len terecht claimen dat ook de ambtenaren
mogen profiteren van de premiemeevaller.
Daar staat tegenover dat de overheid en de
ambtenaren in die nieuwe situatie jaarlijks
plusminus negen procent aan nieuwe om
slagpremies gaan betalen voor vut en amb-
tenaren-wao. Dat slaat een gat in de schat
kist en kost de ambtenaren koopkracht.
Wanneer de kosten van de vut jaarlijks
zichtbaar zijn door een directe omslag over
de salarissen, zullen vooral jongere werkne
mers zich afvragen of zij wel willen bijdra
gen aan de financiering van een regeling
die door de vergrijzing en tekorten op de
arbeidsmarkt in de volgende eeuw op de
klippen loopt. De signalen nemen toe dat
werkgevers, de overheid niet uitgezonderd,
de vut nog in de loop van de jaren negentig
ten grave willen dragen.
Bij Akzo is de bijl inmiddels in de vut gezet.
De solidariteit van jongeren met vut-ge-
rechtigden neemt af, naarmate op de werk
vloer het besef daagt dat men betaalt voor
een regeling waarvan men zelf nooit zal ge
nieten. Die discussie wordt bij de overheid
op scherp gesteld zodra de vut uit het ABP
wordt gelicht en voortaan via een jaarlijkse
omslag over de salarissen zou worden gefi
nancierd.
Het ligt verder nogal voor de hand dat amb
tenaren eenzelfde arbeidsongeschiktheids
regeling krijgen als alle andere werknemers
nu al hebben. Dit betekent dat jaarlijks de
uitkeringslasten wegens het invaliditeits
pensioen worden omgeslagen over het sala
ris. Voor de minister van financiën is dat
een schrikbeeld, omdat de wao een lande
lijk uniforme premie kent.
Aangezien ambtenaren minder vaak dan
gemiddeld invalide worden, en desondanks
de landelijke uniforme premie zouden be
talen, zou de schatkist bedrijfstakken met
een hoog invaliditeitsrisico, zoals de bouw
en de havens, subsidiëren. Kiest de regering
ervoor ambtenaren de hele premie zelf te
laten opbrengen, zoals' in het bedrijfsleven
het geval is, dan verliezen ambtenaren veel
koopkracht, omdat zij over het salaris tus
sen 25.000 en 70.000 gulden ongeveer 13
procent wao-premie zouden moeten vol
doen.
Er is hoe dan ook verandering op til. In alle
stilte zijn drie werkgroepen onlangs begon
nen om het ABP onder de loep te nemen.
Een werkgroep Financiering onderzoekt of
het ABP werkelijk een tekort heeft en welke
premie nodig is om een verzelfstandigd
ABP alle bestaande taken te laten uitvoeren.
Eventuele financiële problemen verdwij-
De Swazische
koning Mswat
III danst tij
dens zijn kro
ningsfeest in
1986 te mid
den van zijn
krijgers. De
jonge monarch
is ervan
doordrongen
dat er hervor
mingen moe
ten komen.
Maar hoe die
fenPutbfe"t oupe 3e2ee,p£M £(J SpREEKWOOR^N' PRAATJES VulLÖO 飣n RAATJES
nog niet be
kend.
