Honden en katten
eten niet meer
wat de pot schaft
Bank geeft
nog steeds
geen cent
voor superster
Rutger Hauer
H
Aan een kanarie is niets te verdienen
donderdag 6 februari 1992 Redactie: 023-150225 JAN VAN DER NAT/FRANS VISSER Vormgeving: CLARA KEMPER
12
Nederlandse dierenvrienden zijn vooral vo
gelliefhebbers: bij de 15 miljoen huisdieren
die we met z'n allen houden, staan vogels
met 5,6 miljoen bovenaan. NlPO-onderzoe-
kers hebben dat onlangs in opdracht van de
Stichting Gezondheid en Welzijn Gezel
schapsdieren nagegaan. Honden (1,3 mil
joen) en katten (1,8 a 2,2 miljoen) zijn waan
zinnig populair in het gemiddelde Neder
landse huisgezin, niettemin zijn de aantallen
parkietjes, postduiven, sierduiven en andere
vogeltjes in en bij de Nederlandse woningen
toch nog aanzienlijk groter.
Het kan niet anders of de diervoedselrjiarkt is
'big business', maar een kanarie eet maar
voor een dubbeltje per week en daar valt dus
niet zo gek veel aan te verdienen. Voedsel
voor honden en katten - dat is pas handel.
De makers van Bonzo, Doko, Pal, Frolic,
Whiskas en al die andere lekkernijen die als
'petfood' bekend staan, hebben de wind
mee, want dierenvrienden kijken niet op een
paar centen als het om het welzijn van hun
blaffende of miauwende huisvriend gaat.
Naar schatting gaat er per jaar al 1,3 miljard
gulden om in deze branche waarvan 630 mil
joen fabrieksmatige diervoedsels betreft.
,,'t Is niet gekruid en dus een
beetje flauw naar onze be
grippen, maar je zou het best
kunnen eten", zegt dieren
arts Margriet Bos met een
blik op de vele soorten hon-
de- en kattevoer, die haar
werkgever Effepi op de
markt brengt. „Daar is echt
niets op tegen, al doet geen
mens dat natuurlijk. Het
vlees, dat de grondstof is van
ons blikvoedsel is uiteinde
lijk van slachtdieren afkom
stig, goedgekeurd voor men
selijke consumptie".
Toch hebben mens en dier ja
renlang probleemloos hetzelfde
gegeten. Wat er overbleef van
de maaltijd was voor de huis
dieren, de kat kreeg er een
schoteltje melk bij en iedereen
dacht dat het zo goed was. Dat
was dus helemaal niet zo, want
elke kat en elke hond blijkt elke
dag een bepaalde hoeveelheid
eiwitten, vetten, koolhydraten,
nodig te hebben om een glan
zende vacht en een gezond lijf
te hebben en bij de verstrekking
van tafelresten wordt daar niet
bepaald rekening mee gehou
den. Etensresten zijn voor een
dier bovendien veel te zout.
Maar thans zijn er complete
huisdier-maaltijden op de
markt oftewel petfood, goed
koop en gemakkelijk, nat in blik
en droog in zakken, al jaren vrij
van reuk-, kleur- en smaakstof
fen. In 1959 fabriceerde Edivo in
IJmuiden het eerste blikvoer
voor honden en katten. Vrij snel
werd deze onderneming daarna
overgenomen door Quaker
Oats. In de jaren zestig en ze
ventig ontstonden nadien op tal
van plaatsen fabrieken voor de
produktie van blikvoer of brok
ken, onder strenge controle van
dierenartsen, terwijl een aantal
mengvoederfabrieken op kleine
schaal hapklare brokken produ
ceert.
Een buitenbeentje op deze
markt is Rodi in Opmeer, die
hondevoer ('vleesdiners') in
diepvriesverpakking fabriceert
en exporteert en die in novem
ber ook met kattevoer is begon
nen. Rodi maakt al 80 verschil
lende soorten petfood volgens
directeur Frans Rood. Twintig
jaar geleden begon deze onder
neming op kleine schaal met de
levering van verse penzen aan
dierenspeciaalzaken, nu wordt
een reeks van vleesprodukten
ingevroren en verhandeld,
waarmee intussen al een jaar
omzet van 15 miljoen gulden is
bereikt.
Anno 1991 verrast 90 procent
van de bazen en bazinnetjes de
hond of de kat al dan niet gere
geld met fabrieksmatig bereid
en calorierijk voer. Met petfood,
waarmee volgens de fabrikan
ten bij 32 procent van de hon
den de behoefte aan calorieën
al wordt gedekt en bij katten
zelfs al voor 50 procent. Naar
schatting gaat per jaar al
180.000 ton petfood over de
toonbank, maar een interessan
te markt ligt nog braak en een
hevige concurrentiestrijd is dus
gaande, bij fokkers, op tentoon
stellingen en via de media.
Maar er is ook samenwerking.
Via de stichting Informatie en
Voorlichting voor huisdieren en
hun voeding in Nederland
(1VON) informeert de petfood-
industrie gezamenlijk de die
renarts en de dierenvriend in de
hoop het aantal petfood-afne-
mers te doen toenemen. Neder
land is daarbij ook nog test
markt voor buitenlandse merk
artikelen waardoor het prijspeil
lager is dan in andere landen.
Overal zijn nu de hapklare
brokken en andere soorten
droogvoer te koop waar gezel
schapsdieren dol op schijnen te
zijn en via de Ster en de gedruk
te media, de dierenarts en de
kennel slagen de fabrikanten
van 'vleesmenu' en 'topvoer' en
andere smakelijkheden erin
hun klanten bijna dagelijks te
zijn kieskeuriger dan honden.
Voor een hond is elke dag het
zelfde geen enkel probleem. Bij
katten ligt dat anders. Daarom
hebben wij nu een hele reeks
variëteiten."
Op grond van enquêtes hebben
de twee Effem- functionarissen
de indruk dat het aantal katten
in Nederland toeneemt, het
aantal honden zou iets afne
men, vooral de kleine hond is
populair aan het worden.
„En kleine honden eten minder.
De marges worden dus smal
ler", aldus directeur Huub van
de Berg van droogvoer-fabri
kant Royal Canin, eveneens in
Veghel, die dezelfde trends con
stateert. Het Brabantse Veghel
is wat diervoedsels betreft overi
gens een fenomeen, want Pet
food Service is er ook gevestigd,
een droogvoer-fabriek van de
landbouwcoöperatie CHV die
dit jaar Hols in Lelystad heeft
gekocht en de petfood-divisie
van Koopmans' meelfabrieken
heeft overgenomen. Effem en
Royal Canin in Veghel maken
deel uit van concerns met fa
brieken in het buitenland, Pet
food Service fabriceert in eigen
land.
,,'t Zal nog
meer dan nu
op service en
kwaliteit aan
komen", voor
ziet de direc
teur van Royal
Canin. „De
consument zal
steeds hogere
eisen stellen.
Ons grootste
probleem
wordt het ge
brek aan vak
manschap. De
consument
vraagt steeds
meer begelei
ding, hij wil
deskundig ad
vies en als
specialisten
schieten wij
daarin tekort
al komt er steeds meer profes
sionalisme."
Research
De petfoodindustrie is zowel
nationaal als internationaal ge
oriënteerd. Trouw in Putten, de
grootste droogvoerfabrikant in
Nederland, heeft als enige in dit
land een wetenschappelijk ge
rund research-centrum waar
diervoedsels worden getest en
onderzocht. Het Effem-concern
werkt in het Britse Waltham
met een geavanceerd studie
centrum waar doorlopend
wordt gezocht naar de beste
manieren om huisdieren te voe
den. „Daar vind je de best ver
zorgde dieren die er zijn," zegt
Margriet Bos. „De puppies die
er worden geboren zijn ver
schrikkelijk in trek."
Fabrikanten en importeurs heb
ben inmiddels bijna allemaal
speciale telefoonnummers voor
dierenvrienden die wat willen
vragen en dat is heel vaak het
geval. Op de verpakking van het
petfood staan de nummers af
gedrukt. Royal Canin heeft er
volgens de directeur behalve
kenneladviseurs een nutritionist
voor in dienst, een voedingsdes
kundige, terwijl een dierenarts
altijd op afroep beschikbaar is.
Effem heeft naast dierenartsen
ook diëtisten achter de hand,
waar de consument-met-pro-
blemen bij kan aankloppen.
Folders, brochures en tijdschrif
ten van de petfoodfabrikanten
geven voorlichting over het ver
antwoord omgaan met huisdie
ren. „Kortom, de industrie heeft
heel wat geld over voor pu
blieksinformatie", aldus de di
recteur van Royal Canin.
Onvermijdelijk is de laatste fase
van het petfood: poep op de
stoep. De hoeveelheid ontlas
ting die 1,3 miljoen honden sa
men produceren moet gigan
tisch zijn. „Hoe goedkoper
droogvoer hoe meer onverteer
bare rauwe granen en des te
meer faeces,"
weet dierenarts
Margriet Bos
bij Effem. „De
verteerbaar
heid van je
voer is essen-
tiëel. Dat zegt
pas echt hoe je
produkt werkt.
Minder faeces
wil iedereen
maar de fysio
logische func
ties van de
hond moeten
toch hun kans
krijgen. Hij
moet bijvoor
beeld wel kun
nen kauwen.
Een astronau-
tenpil in plaats
van hondevoer
is wel eens als
oplossing voor
het hondepoep-probleem ge
noemd maar dat kan dus
nooit."
Voor Huub van de Berg van
Royal Canin staat het net als
voor de Effem-dierenarts vast
dat 'opvoeding' van de honde
eigenaar de enige manier is om
de overlast van hondepoep tot
een minimum terug te brengen.
„Je kunt een hond leren om op
een plaats die jij wil z'n behoef
te te doen. Met z'n allen moeten
wij in de petfoodindustrie aan
begeleiding van de eigenaar nog
meer aandacht gaan geven. Er
gebeurt al veel in de vorm van
brochures en door toedoen van
kynologenverenigingen en die
renartsen maar in het algemeen
is er nog veel te weinig kennis
van zaken bij de consument."
De Vereniging van fabrikaDk
ten en importeurs van sameri-
gesteld voedsel voor Kleine
Huisdieren (VKH) telt 17 le
den. De grootste droogvoerfa
brikanten zijn Trouw, Quaker
Oats, Royal Canin en Petfood
Service. De blikvoer-markt
wordt gedomineerd door Ef
fem en Quaker Oats. Naast de
ze fabrikanten van merkarti
kelen en mengvoederfabrieken
die op kleine schaal diervoed-
sel vervaardigen zijn er bedrij
ven die petfood onder zoge
naamd private labels fabrice
ren, voornamelijk voor de gro
te supermarkten. Een van de
bekendste is Safari in Etten-
Leur.
beïnvloeden. Dat lukt, want de
dierenvriend heeft steeds meer
geld over voor zijn 'levensgezel'.
Elke supermarkt verkoopt in
middels blikjes, droogvoer en
diepvries-petfood waar alles in
zit wat een dier nodig heeft en
daarnaast zijn er 1600 dieren
speciaalzaken waar de rekken
met merkartikelen steeds voller
worden. De innovatie is in volle
gang: de hond een biefstukje
geven en de kat een visje met
alle risico's vandien hoeft niet
meer, want er zijn alternatieven
die niet alleen góedkoper maar
vooral beter zijn, vervaardigd op
basis van strenge Europese nor-
Hans Dorrestijn mag dan 'Nooit
nooit nooit neem ik een hond'
brommen en Midas Dekkers
mag het knuffelen van huisdie
ren belachelijk maken - huizen
zonder kat of hond worden
steeds zeldzamer en de 'ver
menselijking' van het huisdier is
in volle gang. De humanisering
haar collega Jan de Lancker, de
marketing manager van het
petfoodconcem dat 20 soorten
hondevoer en 30 soorten katte
voer op de markt brengt, praten
we over trends op de diervoed-
selmarkt. Humanisering staat
bovenaan, 'met consequenties
voor de hele bedrijfstak'. Allerlei
trends in de menselijke samen
leving blijken naar de huisdier-
voedselmarkt te worden ver
taald: gemaksvoeding, light,
tussendoortjes en steeds meer
variatie.
Volgens Jan de Lancker wil de
moderne dierenvriend 'goed,
veilig, gezond, handig en snel'
als het om de maaltijdvoorzie
ning van zijn hond of kat gaat.
Tegen die achtergrond worden
bestaande produkten voortdu
rend verbeterd en aangepast.
Margriet Bos: „Onderzoek in
het buitenland heeft uitgewe
zen dat de smaak van katten
om de zoveel dagen wisselt.
Katten houden van variatie, ze
heeft inmiddels al geleid tot die
rencrematoria, fysiotherapie en
acupunctuur voor het beest,
middelen om stress bij hond en
kat te voorkomen, steeds meer
snacks en toetjes voor het huis
dier en gelukkig ook vermage-
ringsdiëten en nierdiëten.
In Italië was onlangs al een
show van hondekleding met
een ongekend breed assorti
ment. En in dierenspeciaalza
ken waren de afgelopen dagen
opwekkingen als 'Geef Wodan
een bot voor Sinterklaas' te
zien. Kortom, de 'gezinsverdun
ning' gaat voort maar in de
meeste 'uitgedunde' gezinnen
is wel een hond of een kat die
als bijna volwaardig gezinslid
meedoet bij alle evenementen.
„Geef mij een pilsje en doe Ka
zan maar een hondekoekje."
Light
Met dierenarts Margriet Bos van
blikvoer-fabrikant Effem en
Whoopy Goldberg is uitermate populair in Duitsland, maar toch is ze niet 'bankable'.
HANS TOONEN GPD
Wanneer ben je een echte film-
on hedoeld van het werk
houdt", grijnst Brian Jamieson,
de boomlange pr-man van War
ner Studios in Burbank in Cali-
I' irnië. I lij wijst naar zijn secre
taresse. tliq, net als haar colle
ga's. in een open hok vlak naast
zijn kantoordeur vlijtig typt. En
verduidelijkt: „Normaliter hoor
je op deze afdeling het gebrui
kelijke lawaai van rinkelende te
lefoons, ratelende schrijfmachi
ne plus het geroezemoes. Op
een mooie middag viel het me
op dat het van achter uit steeds
stiller werd. Die zonderlinge
stilte kwam mijn kant op.
Nieuwsgierig liep ik mijn kan
toor uit en zag Rutger Hauer -
inderdaad, die blonde beul uit
I lolland - over de afdeling lo
pen. Langs welke secretaresse
Rutger ook liep, iedereen hield
op met werken en keek hem na.
Dan ben je een STAR, zeker we
ten. Vergeet even niet dat we bij
Warner heel wat sterren over de
vloer krijgen. Onze secretares
ses zijn dus wel wat gewend."
Een anekdote waarbij je bijna
spontaan het Wilhelmus gaat
neuriën. Maar toch is Rutger
Hauer geen 'bankable star'. Uit
sluitend afgaand op Hauers
naam zal geen bank ter wereld
een filmproducent krediet ge
ven. Wat niks wil zeggen over
zijn acteertalenten. Hollywood
wordt nu eenmaal geregeerd
door boekhouders, vaak ver
momd als producent.
Welke filmster is het meest ge
liefd? Dat is de hamvraag. Of
hij/zij ook de sterren van de he
mel speelt, is mooi meegeno
men, maar niet noodzakelijk.
De moraal van 'Hollywood' is
zo dun als een dollar. Zolang de
kassa maar rinkelt, mag de film
ster twinkelen.
Meer dan ooit letten de 'ster
renwachters' van Hollywood
ook op de uitstraling in de rest
van wereld. Waarom keurt
Frankrijk films met Tom Cruise
('Top gun' en 'Rain Man') geen
blik waardig, terwijl hij in Japan
grote sterren als Sean Connery
doet verbleken? Hoeveel flops
kan Bruce Willis zich in Ameri
ka nog permitteren, voordat ook
het buitenland afhaakt? Waar
om blijft Duitsland ih de rij
staan voor Whoopi Goldberg,
terwijl haar films het in de rest
van de wereld nog geen twee
weken volhouden? Is het wel
verstandig om Robin Williams
in een serieuze film te stoppen
zolang het publiek hem alleen
accepteert in komedies, al dan
niet melodramatisch? Hoe rea
geert Japan op nieuwe sterren?
Bange vragen
Deze wat bange vragen worden
ingegeven door de groeiende
invloed van de recettes uit het
buitenland op het budget van
Amerikaanse films. Van de zes
miljard gulden die vorig jaar
door de Amerikaanse filmindus
trie zijn verdiend, is bijna vier
miljard afkomstig uit landen
buiten Amerika en Canada. Ja
pan is de toetssteen voor de rest
van de wereld. Tikt een film,
made in Hollywood, daar aan,
dan is internationaal succes
verzekerd.
Producenten peilen voortdu
rend de populariteit van ster
ren, En vragen zich vervolgens
af of het wel verstandig is om
bijvoorbeeld Sally Field, wier
faam bij de bank hooguit 12
miljoen gulden oplevert, een
hoofdrol te geven in een film
waarvoor een budget van 60
miljoen gulden nodig is. Inder
daad, dat is verre van verstan
dig. Kim Basinger, Glenn Close,
zelfs Cher, brengen meer ge
leend geld op tafel.
'Hollywood Reporter', het vak
blad van de Amerikaanse ver
maaksindustrie, heeft onlangs
een onderzoek verricht naar de
populariteit bankwaarde) van
zowel mannelijke als vrouwelij
ke filmstèrren. Noem het de
'Dow Jones Index' van Holly
wood. Wie momenteel wereld
wijd breed en onbedreigd aan
de top pronkt, is niet zo'n ver
rassing: Arnold Schwarzeneg
ger, direct gevolgd door Mei
Gibson, Tom Cruise en Sean
Connery. Ook Harrison Ford en
Jack Nicholson behoren tot de
uitverkorenen, op wiens naam
elke bank blind miljoenen dol
lars krediet geeft.
Bij de vrouwen prijkt Julia Ro
berts op eenzame hoogte. Op
gepaste afstand volgen Michelle
Pfeiffer, Kim Basinger. Meryl
Streep, Cher, Glenn Close en Jo
die Foster.
Tegenover deze supersterren
staan natuurlijk ook sterren die
dan pas schitteren als het script
met een gouden pen geschre
ven is. Of opfleuren temidden
van andere, meer bankwaardige
collega's. Deze categorie ver
bleekte/stabiele/riskante ster
ren loopt uiteen van Don "Mia
mi Vice' Johnson, Michael Cai-
ne, Ted Danson, Jack Leromon,
John Travolta, Kiefer Suther
land, Steven Seagal, Paul New
man, John Cleese en Nick Nol-
Opvallend bij de dames is de la
ge 'geldwaarde' voor Elizabeth
Taylor en Mia Farrow, toch
twee klasse-actrices. Verder
blijkt de bank ook niet zo onder
de indruk van Jane Fonda, Bette
Midler, Whoopi Goldberg, Ja
mie Lee Curtis of Susan Sa-
randon. Wat nog eens onder
streept dat talent niet of nauwe
lijks meetelt in deze 'Dow Jones
Index' van Hollywood.
Meteen
Staat Japan braaf maar meteen
in de rij voor films met Schwar
zenegger, Michael Douglas en
Stallone, in Frankrijk blijft het
hemd nader dan de rok: Gerard
Depardieu is het meest 'popi',
gevolgd door Jack Nicholson en
Mel Gibson. Schwarzenegger
staat er pas zesde. Voor de
Fransen kan Clint Eastwood
niet stuk. Julia Roberts, Meryl
Streep en Jodie Foster stralen er
het hardst. In Duitsland laat de
nummer één zich niet moeilijk
raden: Arnold Schwarzenegger,
helaas geboren in Oostenrijk,
maar zijn Amerikaanse accent
klinkt de Duitsers overbekend
in de oren. Julia Roberts, Mi
chelle Pfeiffer, maar ook
Whoopi Goldberg zijn er zeer
geliefd.
Maaiveld
Of er in Nederland ook popula-
riteitsladder met filmsterren valt
op te tuigen.
„Eerlijk gezegd niet. En de re
den is typerend voor onze sa
menleving: wie boven het maai
veld uitsteekt, wordt afgescho
ten. In zo'n land durft toch geen
ster te schitteren."
Fred de Haas heeft recht van
spreken. Als directeur van de
stichting Holland Film Promo
tion in Amsterdam prijst hij op
menig internationale filmbeurs
documentaires, animatiefilms
en speelfilms, made in Holland,
aan. „Voor Hollywood telt Ne
derland ook niet mee. We heb
ben maar te nemen wat-wordt
aangeboden. Populair is zeker
Kevin Costner. Vóór 'Dances
with Wolves' was hij hier echter
nauwelijks bekend. Met
Schwarzenegger, Robert de Niro
en sinds kort ook met Robin
Williams, krijg je de Nederlan
der wel naar de bioscoop.
Bond-films en de avonturen van
Indiana Jones lopen altijd ge
smeerd."
Naar sterren van eigen bodem
wordt nauwelijks opgekeken.
„Renée Soutendijk noch Moni
que van de Ven wordt ster-allu
re gegund. Waarom niet? Om-
dat we gehoon doen al gek ge
noeg vinden. Vandaar de uit
tocht van echt talent zoals Paul
Verhoeven en Jan de Bont naar
Amerika. Waar Michael Douglas
helemaal weg is van De Bont;
'Ik wil geen andere cameraman
dan Jan, met wie hij tal van
films heeft gemaakt."
Jeroen Krabbé
En Jeroen Krabbé, onlangs de
tegenspeler van Joan Collins en
Barbra Streisand, dan? Is hij niet
de Superster der Lage Landen?
Fred de Haas zucht diep: „Zo
dra Jeroen in een film opduikt,
gaat de vaderlandse fïlmpers ex
tra kritisch zitten kijken. Hij
mocht het eens wagen boven
het maaiveld uit te steken."
En 'onze' Rutger dan? „Ook zijn
populariteit is afhankelijk van
het meest recente succes. Je
bent in dit land zo goed of zo
slecht als je laatste film."
Zolang secretaresses van War
ner Bros in Hollywood echter
nog naar Hauer opkijken, blijft
zijn ster in neon oplichten.
