Rtv show
'W:
m
Produktiedwang en haast
zijn slecht voor het
Portret Kitty Courbois geeft
goede indruk bezeten actrice
Tv-documentaire over
schrijvers aan Gorbatsjov
Het doodvonnis van
elf miljoen joden
Dinsdag 21 januan 1992
Redactie; 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: ANDRIES DETMAR
10
IK BEN EEN BREEDSPRAKIG TYPE,
met een harde stem en een bewegelijk
lijf. Op het toneel kan ik daarvan ge
bruik maken, maar op televisie is dat
dodelijk. Alles heel klein houden, dat is
voor mij een uitdaging." (Leontien Ceu-
lemans)
10 meest bekeken programma's
van de afgelopen week
41% kijkdichtheid is ca. 133.000 kiflcers van 6 jaar en ouder
9.
L110.
dag
1 zo-i
programma 1
Journaal 20.00 uur
omroep;
NOS
*kdh
32%
kijkers
x 1000
4190
ZO. j
Studio sport
NOS
24%
3.200
zo. i
Schaatsen EK
NOS
24%
3.180
vr. i
Medisch Centrum West i
TROS
23%
3.030
za.
Flying Doctors
VARA
19%
2.470
1 H
Oppassen
VARA
18%
2.450
ma.
Goede Tijden
RTL-4
18%
2.440
WO.
Love Letters
TROS
18%
2.410
i 20.
Spoorloos
KRO
18%
•2.360
|l ma
Cobra
RTL-4
17%
2.320Ï
arp bron AG8 Media/NOS
ZOGEZEGD
„Ik heb nu eenmaal het op
niets gebaseerde gevoel dat
het nieuws betrouwbaarder
is als het door Pia Dijkstra
gelezen wordt dan wanneer
ik het van Jeroen Pauw of Lo-
retta Schrijver hoor." (D66-
kaderlid Gerrit Jan
Wolffensperger in VARA's
TV Magazine)
„Wat een ouwelijke, gerem
de, arogante ouwe ventjes
(op Floris, de jongste na) en
bovendien nog eens behept
met dat typische Arnie-dia-
lect." (Ingrid Harms in Pri
meur over het 'koninklijke'
interview van Maartje van
Weegen).
„Kijkdichtheid 19,2, 2,5 mil
joen kijkers, waardering hoog
op 7,7. Dan moet Hilversum
toch meteen Pieter en Ma-
griet contracteren voor een
mooie Nederlandse serie die
jaren kan lopen." (Rubriek
Terzijde in Vrij Nederland)
„Of ik de nieuwe bondskan
selier zou willen worden? Ik
kijk wel uit, dan zou ik de
helft van mijn inkomeh ver
liezen. (Rudi Carell in Pri
vé).
„Ik speel altijd een beetje van
mezelf. Ik kan niet ontsnap
pen aan mijn eigen persoon
lijkheid, aan mijn eigen li
chaam. Ik weeg 100 kilo, ik
heb een dikke neus, ik krijg
een buikje en hangwangen
en heb de ogen van een ach
tergelaten hond. Wat kan ik
anders doen dan mij plooien
naar het personage?" (Phi
lippe Noiret in Humo).
„Ik denk er serieus over een
pruik aan te schaffen, een
zonnebril heb ik al. Al is het
alleen maar voor als ik eens
naar een café wil. De stam
gasten daar laten je wel met
rust, maar het zijn juist de
mensen, die je naar binnen
zien gaan en vervolgens hun
vrienden optrommelen om
daar met z'n allen aan je kop
te zeuren." (Antonie Kamer
ling, alias Peter Kelder in
Privé).
„Ik sta te boek als ongenaak
baar of omdat ik lang ben en
rechtop loop noemen ze me
hooghartig. En dat Haagse
imago? Wonderlijk, want ik
woon al bijna 50 jaar in Am
sterdam. Misschien bedoelen
ze met Haags wel bekakt.
Maar mensen mensen die
me echt goed kennen, weten
dat ik niet bekakt ben." (El
len Vogel in de NCRV-gids).
„Wat mensen mij het meest
vragen: „Ben je inderdaad zo
hard als je overkomt? Welnu,
in mijn werk ben ik niet altijd
even sympathiek. Camera
ploegen noemen mij bijvoor
beeld 'De Beul' omdat ik ze
nooit de tijd geef om te lun
chen." (Willibrord Fréquin
in Studio).
In de reeks 'Dokument' zendt
de NCRV op vrijdag 24 januari
een documentaire uit van Mi
chael Grigsby over vijf jaar Mi-
chail Gorbatsjov. Grigsby sprak
mei mensen die tijdens diens
bewind schriftelijk contact
zochten met de laatste presi
dent van de Sovjetunie. Naar
verluidt ontving de vroegere
partijleider rond 850.000 brie
ven gedurende zijn regeerperio
de
Als basis van Grigby's docu
mentaire diende een boek van
de auteur Lloyd Fischel. Laatst
genoemde was de eerste Wes
terling die toegang kreeg tot de
postafdeling van het Centrale
Comité, dat alle corresponden
tie zorgvuldig archiveert.
In 'Beste meneer Gorbatsjov'
vertellen briefschrijvers over
hun brief aan de inmiddels te
ruggetreden partijleider en over
hun motieven om schriftelijk
contact met hem te zoeken.
Onder hen waren ook beken
de personen, zoals admiraal Ge
ne La Roque van het Ameri
kaanse Centre for Defence In
formation. La Roque klom gere
geld in de pena en meent dat
zijn correspondentie heeft bij
gedragen aan de ontspanning
tussen Oost en West.
Jn de documentaire komt ook
nog een 13-jarig meisje aan het
woord. Zij vroeg Gorbatsjov
zich in te zetten voor de honge
rende bevolking van Etiopië.
Leontien Ceulemans over acteren en presenteren
Leontien Ceulemans wilde
producenten en omroepen la
ten weten dat ze nog bestond.
Want na een verbintenis als
presentatrice aan het televisie
programma European Business
Weekly en haar rollen in de to-
neelprodukties 'Stepping out'
van Richard Harris en 'Benja
min in het leger' van Neil Si
mon zat Ceulemans even in de
luwte. Ze had niet op zoveel
commotie in de media gere
kend.
Zoals bekend, had de 'actie'
resultaat. De AVRO vroeg haar
voor de rol van schoonheids-
specialiste Roos in Villa Borg
hese' en bij Veronica kon ze aan
de slag als presentatrice voor
Radio Romantica, het program
ma over relaties en seks op de
zondagmiddag. Met het eerste
aanbod werd een hartewens
vervuld. Waarom ze per se in
een televisieserie wilde acteren?
„Binnen het vak is dat een ac-
teervorm die mij het meest aan
spreekt. Je ziet wat een nadruk
kelijk, breedsprakig type ik ben,
met een harde stem en een be
wegelijk lijf. Op het toneel kan
ik daar dankbaar gebruik van
maken, maar op televisie is dat
dodelijk."
Verleden tijd
Villa Borghese, een soap die in
samenwerking met de Hart
stichting gemaakt werd en
waarin een poging werd gedaan
om bij de kijker verandering in
eet- en drinkgewoonten te be
werkstelligen, is inmiddels ver-
i verbaasde, was dat het zoveel stof heeft
doen opwaaien. Pleunie Touw, Sylvia Mille-
Adèle Bloemendaal, liz Snoyink, alle
maal hebben ze erin gestaan, maar toen brak er niet zo'n storm
van publiciteit los." Het is precies een jaar geleden dat het bloot
van Leontien Ceulemans van de 'glossy* pagina's van Playboy af
spatte. Ze wist wel dat ze er de aandacht mee zou trekken, daar
deed ze het ook om.
leden tijd en het ziet er niet
naar uit dat er een vervolg op
komt. De 13-delige serie met
een 'beautyfarm' als centrale lo
catie deed het niet goed bij het
publiek. Leontien Ceulemans
wijt de mislukking voor een deel
aan de haast waarmee geprodu
ceerd moest worden. De AVRO
en producent René Stokvis wil
den in januari starten, maar de
Hartstichting stond erop om in
het kader van hun acties in ok
tober uit te gaan zenden.
„Dat betekende dat de scripts
van schrijver John Brason nog
'nat' uit Engeland kwamen en
dat ze als de bliksem vertaald
werden. Er was geen tijd om de
scènes nog eens rustig op hun
dramatische inhoud te bekijken
en om te repeteren. Ook schets
te Brason situaties die zich las
tig naar het dagelijks leven hier
lieten vertalen: een directeur die
zich fanatiek met het wedden
op paarden bezighoudt, is nog
altijd veel meer een Engelse be
zigheid."
Ceulemans en haar collega's
lieten hun speelvreugde niet be
derven door de minder gunstige
omstandigheden waaronder ge
werkt werd. Maar de actrice wil
wel stellen dat haast en produk
tiedwang schadelijke gevolgen
hebben voor het vak televisie-
acteren. Kijkers zien dat. Ze
pleit dan ook voor een laborato
riumfunctie. „Die toneelschool
bijvoorbeeld is er niet voor
niets. Daar kun je binnen de be
slotenheid van de opleiding vre
selijke smakken maken en tot
grote hoogten stijgen. Niemand
ziet het nog, dus kun je je vak
manschap rustig ontwikkelen.
Het materiaal waarmee acteurs
werken, is hun kop, lijf, gedach
ten en emoties. Om daarmee
meteen voor de leeuwen te wor
den gegooid met nauwelijks er
varing of techniek om op terug
te vallen, levert bedroevende
acteerprestaties op zoals je die
ziet in 'Goede tijden, slechte tij
den'. Ik heb geboft dat ik de
goeie ouwe tijd heb meege
maakt, waarin voor een televi
sieserie nog weken gerepeteerd
werd."
Voorlopig gaat Leontien Ceu-
Kitty Courbois is de eerste persoon in een driedelige serie over 'acteren'.
AMSTERDAM FRANCOISE LEDEBOER
De actrice Kitty Cour
bois van Toneel
groep Amsterdam is
de eerste hoofdpersoon van een
driedelige NOS-serie over ac
teurs die wordt voortgezet met
portretten van Hans Dagelet en
Pierre Bokma. Regisseur Cees
van Ede volgde haar tijdens re
petities van 'Als wij doden ont
waken' van Hendrik Ibsen, de
produktie die afgelopen dinsdag
in première ging in de Amster
damse Stadsschouwburg. De
beelden geven in de eerste
plaats een indruk van de sym
pathieke bezetenheid en het
grote vakmanschap van Cour
bois. Daarnaast wordt echter
duidelijk waarom het publiek
naar deze prachtige voorstelling
moet gaan kijken. Dat is ook
precies de bedoeling van de
NOS, die vorige seizoenen ge
lijksoortige series uitzond waar
in regisseurs werden geportret
teerd.
Courbois blijkt een openhar
tig verteller. Over de manier
waarop zij haar vak beleeft zegt
zij bij voorbeeld: „Als ik zestig
voorstellingen achter elkaar
speel, verlang ik natuurlijk naar
vakantie. Maar na twee weken
heb ik daar alweer genoeg van.
Stoppen met acteren zou dan
ook niet goed voor me zijn. Ik
kan daarin weg zijn van mezelf,
of mezelf juist opzoeken. Door
die psycho-analytische werking
heb ik dan ook beslist geen psy
chiater nodig." Toneelspelen
staat voor haar gelijk aan volle
dige overgave: „Tijdens de repe
tities droom ik van een stuk en
malen voortdurend de teksten
Driedelige
NOS-serie
over Nederlandse
acteurs
door mijn hoofd. Ik sta ermee
op en ga ermee naar bed, ben
voortdurend bezig met uitpro
beren. Maar ik ben nu eenmaal
een heftig mens. Op een andere
manier kan ik het niet."
Regisseur Titus Muizelaar
prijst behalve haar vakman
schap juist die „gulheid" waar
mee zij zich aan het werkproces
overgeeft. Als aardig detail ver
telt hij nog dat hij als elfjarig
jongetje al verliefd op Courbois
was en sindsdien al haar rollen
zag. „Het was dan ook een bij
zondere ervaring tenslotte met
haar te mogen werken. De ver-
lemans door met het presente
ren van Radio Romantica, sa
men presentator Alfred Lagar-
de. Seksuologe Maria (accent
op eerste a) Schopman is de
deskundige die alle thema's op
het vlak van seks en relaties be
denkt. „Ik fungeer alleen als ge-
interesseerde leek en probeer
de vragen te stellen die bij de
luisteraar opkomen, dus niet
die van de bellers. Ik bereid me
voor door over een onderwerp
te lezen, maar pas er wel voor
op dat ik me niet op het terrein
van Maria begeef. Zij moet de
meeste ruimte krijgen, want
mensen bellen haar voor advies.
Wat ik zo goed van Maria vind,
is dat ze niet boven, maar naast
de mensen staat. Echte pro
bleemgevallen belt ze na de uit
zending terug, ze doet ook nog
eens aan nazorg. Door de ma
nier waarop zij met bellers
praat, krijg ik zelf bijna een
soort lessen in liefde, relaties en
romantiek."
Verrassende invalshoeken
De gemiddeld twaalf tele
foongesprekken per uitzending
leveren altijd weer verrassende
invalshoeken op, is de ervaring
van de presentatrice, wat niet
hetzelfde is als het krijgen van
een allesomvattend begrip. „De
ene keer denk je: 'Ja, zo kan het
ook', maar de andere keer: 'Nee,
dank je'. Het gaat er niet om dat
wij alles maar normaal moeten
vinden. Als iets ver van me af
staat laat ik dat duidelijk mer
ken."
Zo kon het gebeuren dat een
exhibitionist opbelde tijdens
een uitzending over 'Jezelf
blootgeven'. „Die had het the
ma te letterlijk opgevat. Zo'n
meneer laten we keurig uitpra
ten, waarbij uitgebreid aan de
orde komt hoe het zo gekomen
is en dat hij er zo onder lijdt.
Maar, zonder dat ik moralise
rend wil zijn, zeg ik dan ook dat
ik vind dat zo iemand terreur
uitoefent, omdat hij kickt op het
feit dat hij een schokeffect bij
vrouwen teweeg brengt."
Dat Romantica Ceulemans'
nieuwsgierigheid naar bepaalde
onderwerpen bevredigt, is een
prettig neveneffect In eerste in
stantie is ze blij dat ze met Ma
ria en medepresentator Alfred
Lagarde een steentje bij kan
dragen om wat begrip te kwe
ken. Want het is schrijnend
hoeveel onbegrip en leed op dit
terrein nog heerst. Gelukkig
weet Lagarde door zijn relative
rende opmerkingen te voorko
men dat het alleen maar kom
mer en kwel wordt, vertelt Ceu
lemans. „Maria en ik zijn allebei
wat zwaar op de hand en als je
EO staat stil bij 50 jaar 'Wannsee'
zes miljoen joden het leven
zou kosten.
Vanavond zendt de Evange
lische Omroep een documen
taire uit, waarin uitgebreid
wordt ingegaan op de gebeur
tenissen, die vooraf gingen
aan de Wannsee Conferentie.
Er wordt veel historisch ar
chiefmateriaal getoond uit de
nazi-periode. Centraal staan
gesprekken met twee van de
bekendste historici op het ge
bied van de Holocaust, de Is
raëliër Yehuda Bauer en de
Duitser Eberhard Jacket Ook
worden filmfragmenten ge
toond van het proces tegen
Eichmann in Jerusalem in
1961.
liefdheid is er alleen maar door
aangewakkerd", glimlacht hij
verlegen.
Ibsens stuk gaat over de op
gebrande beeldhouwer Rubek,
die niets meer heeft gepresteerd
sinds zijn inspiratiebron Irene
(Courbois) hem heeft verlaten.
In gezelschap van zijn vrouw
Maja ontmoet hij Irene op
nieuw: in de slotscène kiest hij
samen met haar bovenop een
gletsjer voor de dood. Het is een
verhaal vol zware symboliek
over relaties en de zingeving
van het leven. Muizelaar koos
voor een „kale" aanpak zonder
aangezette dramatiek, zodat er
zelfs het nodige te lachen valt
tijdens de voorstelling.
Deze eerste uitzending van
.Acteren" geeft een fascinerend
inzicht in alles wat er aan deze
première vooraf ging en belooft
veel voor de volgende afleverin
gen. Hans Dagelet wordt ge
volgd tijdens de repetities voor
de vrije produktie „Memories
vari een zak"; in het laatste deel
zien we Pierre Bokma van To
neelgroep Amsterdam tijdens
de voorbereidingen op zijn rol
in 'Vastgoed BV'.
'Acteren' wordt op Nederland 3
uitgezonden 23 januari (21.25
tot 21.54 uur) 30 januari (21.24
tot 21.54 uur) en 6 februari
(21.13 tot 21.48 uur).
Dinsdag 20 januari 1942 staat
te boek als de dag waarop een
van de gruwelijkste besprekin
gen uit de historie plaatsvond.
Op die dag kreeg de organisa
tie en de coördinatie van de
'Endlösung', het plan voor de
vernietiging van 11 miljoen
Europese joden, gestalte. In
de villa 'Am Grossen Wannsee
56-58', kortweg meestal "Villa
Wannsee' genaamd kwamen
op uitnodiging van Reinhard
Heydrich, Chef der Siecher-
heitspolizei und SD. De confe
rentie duurde slechts ander
half uur. De vraag was name
lijk niet meer of, maar hoe de
joden vernietigd moesten
worden. Dat het moest gebeu
ren had Hitier een jaar eerder
al beslist. SS-Oberstumbahn-
führer Eichmann had de con
ferentie voorbereid en werd
door Heydrich officieel belast
met de uitvoering van de End
lösung, die uiteindelijk aan
In Villa Wansee, waar ook
opnamen werden gemaakt, is
sinds het begin van dit jaar
een permanente tentoonstel
ling ingericht over het leven
en sterven van joden.
Nederland 1, EO, 22.46 uur.
dan niet oppast, verzandt de
uitzending in louter gevoel.
Door Alfreds aanwezigheid
wordt het nooit diep tragisch en
zijn nuchtere opmerkingen
breekt het ijs en moeten bellers
ook lachen."
Een vrolijk voorbeeld dan
maar tot slot. Leontien Ceule
mans haalt de Surinaamse me
vrouw aan die vol vreugde ver
telde hoe ze de eerste keer
klaarkwam. „Dat was ongeveer
tweeëntwintig jaar geleden.
Daarna was het nooit meer zo
leuk en lekker geweest, zei ze,
hoewel ze nog steeds veel ple
zier aan seks beleefde. Het bleef
heel netjes, hoor. Ze gebruikte
geen schuttingtaai. Vrouwen
kunnen dat allemaal veel sub
tieler vertellen dan mannen.
Met zo'n klaterende en blijde
lach zei ze: „Het was alsof er
honderd klokjes gingen klinge
len."
Regionale radio
goed beluisterd
Van iedere 100 minuten radioluis-
tertijd gaan er gemiddeld 24 naar
de regionale omroep. Dat zijn er
weer 6 meer dan vorig jaar. Alleen
Radio 3 blijft hier met 31 procent
nog boven. De andere Hilversum-
se zenders en de kabelstations
blijven ver achter bij dit marktaan
deel. Deze cijfers komen uit het
continu luisteronderzoek van
NOS/KLO in samenwerking met
AGB-Media. Het zijn de cijfers
over de maand november 1991.
Per dag luisteren 2,5 miljoen
personen van 13 jaar en ouder mi
nimaal een kwartier naar een re
gionaal radiostation. Dat is
300.000 meer dan vorig jaar. Radio
Noord-Holland scoorde goed. In
november 1989 luisterde 4 pro
cent van de mensen naar deze re
gionale omroep. In 1990 steeg de
luisterdichtheid naar 9 procent en
in 1991 naar 11 procent.
Radio West is aan schommelin
gen onderhevig. In november
1989 luisterde L4 procent van de
mensen naar deze omroep en in
1990 was dat maar liefst 20 pro
cent. In november 1991 daalde dit
percentage echter weer naar 16
procent.
STRIPS
BOLLEBOOM
pp IS TOCH GEEH MOOIER
7-\ 8e£lo, rwt 'ti Het.aeae
J TELEVISIE V rt
SieCT MEER
\^AF?(ATiej|
BOES
••r'
.UJT A
