Binnenland
Simons: Verder verzet
CDA bedreigt coalitie
'Russische 'joden'
moeten zich melden'
Toekomstplannen
NS goed op schema
De maakbare samenleving is bij Wolfson terug
'Islam-geleerde Arkoun heeft
voldoende steun islamieten'
Woensdag 15 januari 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
3
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Geen vergoeding voor 'rakettenvisser'
De eigenaar van de Urker viskottqr Elisabeth krijgt geen vergoe
ding voor de schade die het schip heeft opgelopen als gevolg van
het opvissen van een Noorse Penguinraket. De Nederlandse Vis
sersbond hoopt nu dat minister Ter Beek (defensie) zijn Noorse
collega op andere gedachten kan brengen. Door de schade aan
de kotter was vissen enige tijd niet mogelijk. Vissers die explosie
ven uit de Tweede Wereldoorlog vinden en aan de marine over
dragen, hebben wel recht op een vergoeding van honderd tot
vierhonderd gulden per keer.
Actie voor Joegoslavië is grote flop
De inzamelingsactie van het Rode Kruis voor Joegoslavië heeft
slechts 400.000 gulden opgebracht. Woordvoerder B. Burgers
van het Rode Kruis noemt dit 'weinig'. Hij geeft twee oorzaken
voor de lage opbrengst. „De Nederlander vindt de situatie in
Joegaslavië onduidelijk. Er zijn vijftien bestanden geweest en die
zijn allemaal geschonden. Ook is het onduidelijk welke bevol
kingsgroepen er nu precies tegen elkaar vechten. De tweede re
den is het ontbreken van een goede televisie-campagne." Een
speciaal voor de actie vervaardigd spotje werd door de publieke
omroepen geweigerd, om het politiek getint zou zijn.
Teckel gezond terug na 'ontvoering'
Het kortharige teckeltje waarop vorige week donderdag vergeefs
jacht werd gemaakt door de Amsterdamse politie, is gezond en
wel terecht. Maandag kreeg de eigenaar een telefonische tip,
waarna het ontvoerde hondje werd teruggevonden in een par
keergarage in de Bijlmer. Moppie, zoals de teckel heet, zat nog
in zijn Mercedes, die was gestolen op de Keizersgracht. Direct na
de 'ontvoering' werd een grootscheepse jacht ontketend door de
politie. De hond, die herstellende was van een baarmoederope
ratie, heeft de vier dagen opsluiting in de auto wonderwel door
staan.
Bewindsman beschuldigt verzekeraars van dubbelzinnigheid
DEN HAAG
P-GPD
De coalitie tussen CDA en PvdA komt op het spel te
staan, als het CDA opnieuw grote bezwaren maakt bij de
nog te nemen stappen voor de het plan-Simons, de in
voering van een basisverzekering tegen ziektekosten. Dat
voorspelt staatssecretaris Simons (volksgezondheid) deze
week in Vrij Nederland. Hij pleit voor een loyalere opstel
ling van de coalitiepartner. „Maar het is zeer de vraag of
er tussen CDA en PvdA voldoende vertrouwen ontstaat."
aldus Simons.
Simons uit in het interview
kritiek op premier Lubbers, in
wie hij zegt te zijn terleurgesteld
omdat deze al te vaak „op de
rem is gaan staan". Lubbers zal
volgens hem „aanzienlijk meer
leiderschap over de partijpoli
tieke grenzen moeten tonen, wil
deze coalitie nog echt slagen",
aldus Simons.
De PvdA'er Simons „denkt
wel eens" dat de ongenadigde
en plotselinge kritiek op zijn
plan van het CDA in de Eerste
Kamer „alleen maar door poli
„Als we steeds weerstanden
moeten overwinnen bij het
CDA, dan kan het niet anders
dat er op een breder front
strubbelingen komen. We krij
gen nog de hele discussie over
de wao-maatregelen. Dat ligt
gevoelig bij de PvdA. Als de ene
partij lastig doet over de ge
zondheidszorg, doet de andere
partij dat weer bij de wao. Het
gemillimeter leidt tot desinte
gratie van de coalitie en tot een
afbrokkelend politiek klimaat",
tieke motieven kan zijn ingege
ven". „Als een christen-demo
cratische senator een plan als
het mijne had gepresenteerd,
zou hij daarvoor op de CDA-
partijraad zijn toegejuicht", al
dus Simons.
De oorzaak van het conflict
dat hij nu heeft met de particu
liere verzekeraars, wijt Simons
ook aan de opstelling van de
CDA-senaatsfractie. Hij zegt van
de particuliere verzekeraars in
eerste instantie de zakelijke toe
zegging te hebben gehad dat zij
zich serieus op de invulling van
het plan zouden richten. „Toen
kwam de kritiek van de Eerste
Kamer op mijn plannen. Op
eens zagen de verzekeraars een
gaatje. En nu op het moment
suprème, laten ze hèt afweten.
Het is heel dubbelzinnig zoals
de verzekeraars het spel hebben
gespeeld", aldus Simons.
Simons praat morgen met de
verzekeraarsorganisatie KLOZ
over de premiehoogte. De be
windsman meent dat de premie
20 tot 30 procent omlaag kan
door de stelselherziening in de
gezondheidszorg. De verzeke
raars gaan uit van bevriezing op
het huidige niveau, omdat de
kosten van de gezondheidszorg
het afgelopen jaar spectaculair
zouden zijn gestegen.
De verwarring over de pre
mies neemt inmiddels toe. Phi
lips, Vendex Heineken en ABN
AMRO hebben de premies van
hun collectieve verzekeringen
verlaagd. Ook de premies voor
ambtenarenverzekeringen, de
IZA en de IZR, gaan omlaag. De
ziekenfondsen CZ en Het Groe
ne Land zeiden gisteren daaren
tegen dat; de premies omhoog
moeten, om tekorten van tien
tallen miljoenen guldens te
voorkomen.
UTRECHT
De Russische asielzoekers die
de laatste tijd spoorloos zijn
verdwenen uit opvangcentra,
kunnen zich gerust via een
briefkaartje melden bij hun ad
vocaat mr. A. van Driel. De
raadsman van de groep Russi
sche asielzoekers in Nederland
deed gisteren deze oproep, om
dat hij de discussie over hun
uitzettingsbeleid met de over
heid „in alle openheid en niet
vanuit een onderduiksituatie"
wil voeren.
Van Driel hoopt van de over
heid garanties te krijgen dat
asielzoekers die zich melden,
voorlopig met rust worden gela
ten.
De advocaat heeft in decem
ber met steun van de Raad van
Kerken de vereniging Exodus
opgericht, om de belangen van
Russische asielzoekers beter te
kunnen behartigen. Daags daar
na stuurde de overheid 43 Rus
sen terug naar Israël. Na deze
uitzetting verdwenen enkele
asielzoekers spoorloos.
Bij de vereniging hebben zich
ongeveer zeventig Russen aan
gesloten. Van Driel vermoedt
dat er verder nog maximaal vijf
tig van deze asielzoekers in Ne
derland zijn, deels nog in nood
opvang of ondergedoken.
Van Driel eist in een kort ge
ding dat 31 januari dient, een
verbod op uitzetting van de
groep die vanaf half december
in Nederland is. Dat verbod zou
maximaal zes maanden moeten
duren. Die tijd kan worden be
steed aan het vinden van lan
den waar de asielzoekers te
recht kunnen, die niet terugwil
len naar Israël. Als ze nergens
heen kunnen, moet het onlangs
opgerichte Terugkeerbureau
van het ministerie van justitie
bemiddelen en met een bijdra
ge over de brug komen, vindt de
advocaat.
Ook zal hij in het kort geding
eisen dat de groep reeds uitzet
te asielzoekers terug naar Ne
derland wordt gebracht. De Alk-
maarse advocaat ziet ook voor
delen voor de Nederlandse
maatschappij: onder hen zijn
nogal wat bouwvakkers, lood
gieters, elektriciëns en verpleeg
kundigen.
Alleen 'flitstrein' loopt vertraging op
Het gaat goed met de uitvoering
van de omvangrijke toekomst
plannen van de Nederlandse
Spoorwegen. Dat zei de presi-
dent-direceur van NS, L. Ploe
ger, gisteren in zijn nieuwjaars
rede. Zowel de uitvoering van
Rail 21, het toekomstplan voor
het reizigersvervoer, als de
voorbereiding voor de Betuwe
route, de toekomstige 'slagader'
voor het goederenvervoer naar
Duitsland, ligt op schema, aldus
Ploeger.
Rail 21 voorziet in een ver
dubbeling van het reizigersver
voer in het jaar 2005 ten opzich
te van het jaar 1988. Daartoe
heeft NS enorme hoeveelheden
materieel besteld. Een deel
daarvan is in 1991 al in gebruik
genomen. Dat heeft er overi
gens niet toe geleid dat de capa
citeitsproblemen hu al voorbij
zijn. De extra capaciteit werd
ingehaald door de groei van het
aantal reizigers.
De verbeteringen aan de in
frastructuur verlopen voorspoe
dig, zo betoogde Ploeger. Grote
projecten, zoals bij Schiphol,
Gouda, Utrecht en Amsterdam
vorderen snel. De NS-topman
toonde zich tevens optimistisch
over de totstandkoming van de
Betuweroute, een aparte lijn
voor het goederenvervoer van
de Maasvlakte naar Duitsland,
die moet helpen het zieltogende
goederenbedrijf van de Spoor
wegen uit het slop te halen.
Volgens Ploeger kan de Betu
weroute volgens plan in 1998 in
gebruik worden genomen.
Voorwaarde daarvoor is wel dat
minister Maij-Weggen (verkeer
en waterstaat) nog dit jaar een
tracé-besluit neemt.
Aanzienlijk somberder is NS
over de hogesnelheidslijnen
naar Frankrijk (TGV, de 'flit
strein') en Duitsland (ICE). Voor
het TGV-traject is de financie
ring nog niet rond. Particuliere
investeerders hebben zich aan
merkelijk minder enthousiast
getoond dan NS had gehoopt.
De hogesnelheidslijn naar
Duitsland dreigt vertraging op
te lopen, omdat de Duitsers hun
'totaalconcept' voor de ICE nog
niet klaar hebben.
In een toelichting op zijn rede
pleitte Ploeger voor een „door
dacht tarievenbeleid". Regel
zou .moéten zijn dat' dë kóstèrt
van het autogebruik moeten
stijgen om de totale mobiliteit
terug te dringen, aldus Ploeger.
„Dat schept ook de mogelijk
heid wat reëlere treintarieven te
rekenen", zei hij.
i nieuw snufje op de 'tweede generatie' dubbeldekkers die de Nederlandse Spoorwegen gisteren hebben ge-
•FOTO ANP KOEN SUYK
Van Traa (PvdA)
hekelt CDA
over asielzoekers
De PvdA laat niet over zich lo
pen in de kwestie met het CDA
over vastzetten van asielzoekers
die zijn uitgeprocedeerd. „Als
het CDA denkt ons op dit punt
door de pomp te kunnen halen,
hebben ze het mis", zegt het
PvdA-kamerlid Van Traa deze
week in het weekblad HP/De
Tijd.
Van Traa vraag zich af op
grond waarvan het CDA plotse
ling het stevige standpunt ten
aanzien van uitgeprocedeerde
asielzoekers ventileert. Hij ver
moedt partijpolitieke motieven.
„Dit onderwerp zou geen pro
bleem hoeven zijn, als er ook
niet een verborgen agenda van
het CDA achter schuilgaat. Een
agenda die uitgaat van de po
pulistische opvatting dat we
veel te tolerant zijn voor die
asielzoekers, die vreemdelin
gen, die minderheden - ze ve
gen het zonder gêne op één
hoop", zegt hij. De opstelling
van het CDA in de kwestie van
de asielzoekers is volgens Van
Traa kenmerkend voor de wijze
waarop de partij politiek be
drijft: eerst tegen het vastzetten
van asielzoekers, nu ineens
voor. „Het CDA heeft nu een
maal de neiging om na een een
maal genomen besluit van me
ning te veranderen. Ze denken
dat ze dat ook allemaal maar
kunnen."
DEN HAAG CAREL GOlELING
De aanval is de beste verdedi
ging. Onder dit motto timmert
de electoraal zwaar gestrafte
PvdA sinds korte tijd aan de
weg. Staatssecretaris Kosto te
gen CDA'er Krajenbrink over
asielzoekers, zijn collega Si
mons tegen de particuliere ziek
tekostenverzekeraars, minister
Kok en de milieuheffing op
energie.
Gisteren was het de beurt aan
de commissie-Wolfson. Een
studiegroep die de PvdA van
advies moest dienen over de
toekomst van de verzorgings
staat. Wie veel nieuws had ver
wacht, kwam bedrogen uit.
Zoals Wolfson ook zelf erkende.
Het door zijn commissie uitge
brachte rapport stond vol met
dingen die we al wisten. .Alleen
zijn ze nu in een dwingend ver
band gebracht", meende de
PvdA'er.
Wolfson en de zijnen gingen
enkele maanden geleden aan de
slag. Aanleiding vormden de ka
binetsbesluiten over de wao en
de enorme commotie die daar
over in de PvdA ontstond. Was
er nog een uitweg, of moest er
nu maar wild gesneden worden
in tot dan toe 'heilige' uitkerin
gen om de verzorgingsstaat
voor de toekomst te behouden,
luidde de vraag.
De commissie heeft een sim
pel recept bedacht. Als je meer
werkgelegenheid, schept, zijn er
minder mensen afhankelijk van
een uitkering. Tegelijk betalen
zij via het loon dat zij verdienen
Werk voor iedereen. Haalbaar ideaal of een illusie?
UNITED PHOTOS DE BOER
belastingen en sociale premies, op de arbeidsmarkt te bedie-
Centen die weer gebruikt kun- nen, de overige 40.000 ten be
nen worden om de sociale ze- hoeve van bestaande uitke-
kerheid te behouden voor dege- ringstrekkers: werklozen en ar-
nen die er echt van afhankelijk beidsongeschikten vooral,
zijn. Op papier ziet het er mooi uit.
Liefst 90.000 banen per jaar Vraag is alleen waarom die ba-
wil de commissie zo doen ont- nen dan nu niet ontstaan in be
staan, zowel in het bedrijfsleven drijven en kantoren. De com-
als bij de overheid. Zo'n 50.000 missie weet daar wel iets op. Je
daarvan om het nieuwe aanbod moet er gewoon voor gaan zor
gen dat dat wel gebeurt. Daar
voor zijn mooie trucs te beden
ken. Zo kun je een werkgever
een subsidie geven van 50 pro
cent in de loonkosten als die
een werkloze of gedeeltelijk ar
beidsongeschikte in dienst
neemt. Zo kun je bestaande ba
nen splitsen in een deel waar
voor een hoge opleiding wordt
gevraagd, en een deel waarvoor
minder intelligentie nodig is.
Daar kunnen werklozen met
een geringe scholing dan te
recht.
Werkgevers moeten ook de
plicht krijgen gedeeltelijk ar
beidsongeschikten zoveel mo
gelijk in het bedrijf te houden.
Het werken in deeltijd moet een
wettelijk recht worden. Korter
werken moet verder worden be
vorderd. En mensen zonder
werk die scholing volgen of
werkervaring opdoen, moeten
een toeslag van tien procent op
de uitkering krijgen. Bestaande
wetten werkten niet, dan maar
meer geld er tegenaan.
Wellicht helpt dat. Feit is wel
dat die subsidie over 40.000 ba
nen per jaar zo'n miljard gulden
kost. Kosten waarover de com
missie zwijgt. Net als over de
houdbaarheid van de middels
overheidssteun kunstmatig ge
schapen banen. Want vanzelf
ontstaan ze nu niet. Zouden
werkgevers soms geen behoefte
hebben aan die banen? Is dat
werk er wellicht niet?
Vragen die de commissie niet
aanroert. Zoals men ook zwijgt
over de mogelijkheid bestaande
banen te splitsen in een hoog-
en een laag-gekwalificeerd deel.
Alsof werkgevers de laatste ja
ren niet banen voor lager opge
leiden bij tienduizenden heb
ben laten verdwijnen. Machines
konden het beter. En goedko
per.
Lokpremies voor mensen
zonder werk om iets te gaan
doen aan hun- eigen kennis en
ervaring ogen mooi. Ook hier
echter weer de vraag wie dat
gaat betalen. Hogere lasten voor
overheid en werkgevers. En als
sluitstuk nog het verlagen van
lasten voor de laagste inko
mens, gekoppeld aan een ver
hoging van lasten voor hogere
inkomens.
Inkomensnivellering gekop
peld aan een werkgelegenheids-
prögramma. Restauratie van de
jaren zeventig. Joop Den Uyl
veert op in zijn graf. En dat alles
om ingrepen in de sociale ze
kerheid, zoals met de wao, in de
toekomst te voorkomen. En uit-
keringstrekkere vooral niet te
hoeven 'straffen' als men niet
snel genoeg weer aan de slag
gaat.
Geen mini-stelsel in de socia
le zekerheid, geen lager mini
mumloon, geen basisinkomen.
Het past allemaal in het beeld.
Vooral niet ingrijpen. Daar waar
de overheid kleiner wil worden
en het kabinet werkt aan subsi
dievermindering, komen Wolfs
on en de zijnen net met het om
gekeerde recept. De maakbaar
heid van de samenleving is te
rug.
Benoeming van Algerijn aan UvA zorgt voor rel
De Algerijnse letterkundige prof. Mohammed
Arkoun heeft steun van de leiders van de
grootste Marokkaanse en Turkse organisaties
in Nederland. Eerdere berichten over moslims
die Arkoun in de ban wilden doen naar aanlei
ding van uitspraken in de Krant op Zondag
zijn „uit de lucht gegrepen". Dat zegt A. Mene-
bhi, voorzitter van de Marokkaanse organisa
tie KMAN.
De professor reageerde aanvankelijk geschrok
ken, nadat de Volkskrant melding maakte van
felle weerstand van niet met name genoem
de Nederlandse moslims tegen de benoe
ming van Arkoun tot hoogleraar Islam aan de
Universiteit van Amsterdam.
Mohammed Arkoun (63) is door het Amster
damse Centrum Buitenlanders (ACB) voorge
dragen voor de leerstoel, waarvoor het ministe
rie van WVC vorige week 50.000 gulden be
schikbaar heeft gesteld. Voorwaarde daarbij is
dat de hoogleraar kan rekenen op „een breed
maatschappelijk draagvlak".
Volgens het ACB telt het aantal tegenstanders
van Arkoun niet meer dan vier procent van het
totale aantal moslims in Nederland. „Verreweg
de meesten hangen zijn gematigde, humanisti
sche uitgangspunten aan. Het ACB roept de
anonieme tegenstanders van de benoeming dan
ook op tot een openbaar debat. Volgens het
ACB is de aanstelling van Arkoun „de best mo
gelijke" en „is de islam te belangrijk om over te
laten aan geïmporteerde geestelijken uit Marok
ko of Turkije".
Arkoun zegt de gewraakte uitspraken in de
Krant op Zondag niet te hebben gedaan en
heeft rechtzetting geëist. Het gaat om opvattin
gen dat „Marokkaanse en Turkse meisjes rustig
met Nederlandse jongens mogen omgaan" en
dat de vastenmaand ramadan „schadelijk is
voor de gezondheid". Die zinsneden staan niet
in het eigenlijke interview maar in een inleiden
de samenvatting.
Menebhi heen „een vieze smaak" overgehou
den aan het krantebericht. Ook de Amsterdam
se islam-theoloog K. Wagtendonk, die contact
onderhoudt met Arkoun, spreekt van 'onzin' en
'hetzerigheid'.
Arkoun is professor aan de Parijse Sorbonne-
en de Amerikaanse Princeton-universiteit en
staat te boek als humanistisch moslim. In de
Rushdie-affaire toonde hij zich een pleitbezor
ger van de door wijlen Khomeini ter dood ver
oordeelde schrijver.
Hoewel de wetenschappelijke reputatie van
Arkoun onomstreden wordt genoemd, heeft de
Universiteit van Amsterdam zich huiverig ge
toond tot zijn benoeming over te gaan. „Nu er
zoveel protest is, is het maar de vraag of het
doorgaat", aldus woordvoerster H. van Galen.
Bij de UvA is men bang voor een affaire, zeker
met de affaire-Mullard nog vers in het geheu
gen. Die bijzonder hoogleraar etnische studies
werd vorig jaar gedwongen ontslag te nemen na
grote weerstanden binnen de universiteit.
Mohammed Arkoun behoort tot de Kabyls,
een Algerijns Berbervolk. Na zijn studie aan de
Sorbonne werd hij daar in 1969 hoogleraar ara-
bische letterkunde. Arkoun zou zijn werk in
Amsterdam in deeltijd verrichten en blijven
werken in Parijs en de Verenigde Staten.
