Regio
Record aan
alternatieve
straffen
'Nederlandse bestuurders als getuige in Mellery-zaak'
Met 'Drempels' criminaliteit
in nieuwe woonwijken te lijf
Woensdag 15 januari 1992 Redactie: 071 -161400 WILLEM SPIERDIJK MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELING Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: HENK BUIS
17
NIEUWSLIJN
Langer wachten op niertransplantatie
Mensen die een niertransplantatie willen moeten nog langer
wachten dan voorheen. Ook zijn de wachtlijsten voor de overige
orgaantransplantaties het afgelopen jaar wederom gegroeid. Dat
blijkt uit cijfers die in de nieuwsbrief van de in Leiden gevestigde
stichting Eurotransplant zijn gepubliceerd.
De wachtlijst voor een niertransplantatie telt op dit moment
1400 nierpatiënten. Het afgelopen jaar, geteld is tot en met 25
november 1991, zijn er zo'n 450 mensen op de lijst bijgekomen,
terwijl in Nederland in dezelfde periode 370 patiënten zijn ge
transplanteerd. Nierpatiënten moeten gemiddeld twee tot drie
jaar wachten op een donornier.
Vragen over schade door vossen
De CDA-statenfractie van Zuid-Holland maakt zich zorgen over
de schade die vossen onder meer in de duinen aanrichten. Het
CDA wil weten hoe sterk het vossenbestand is gegroeid en hoe
groot de schade is die ze aan konijnen, kippen en duivenhebben
toegebracht. Verder wil het CDA weten of het weidevogelbe
stand is aangetast en of er hondsdolheid onder de vossen heerst.
Vrouwen gezocht voor testen van 'pil'
Het Academisch Ziekenhuis Leiden zoekt vrouwen van 18 jaar
en ouder, die twee jaar willen meewerken aan het testen van een
nieuwe anticonceptiepil. Die pil bevat geen oestrogenen, maar
het lichaamseigen hormoon melatonine. Het AZL heeft aanwij
zingen, dat de nieuwe pil preventief werkt op het ontstaan van
borstkanker. Vrouwen die aan het onderzoek meedoen moeten
een menstruatiekalender bijhouden, zich om het half jaar laten
onderzoeken en bloed laten afnemen en elke drie maanden een
eenvoudige medische controle ondergaan. Het onderzoek heeft
plaats in de polikliniek voor geboorteregeling (gynaecologie).
Ruby Small, de arts die het onderzoek doet, geeft inlichtingen:
telefoon 071-157408 of 070-3282715.
Hoe vaak is muskusrattenvanger ziek?
De CDA-er Kruijk heeft Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
gevraagd hoe hoog het ziekteverzuim is onder muskusratten
vangers. De CDA-er stelt zijn vragen na alarmerende berichten
uit Drente waar een 'buitengewoon hoog ziekteverzuim' onder
de rattenvangers heerst. Indien in Zuid-Holland sprake zou zijn
van een hoger verzuim wil Kruijk weten waaraan dat ligt en wat
eraan wordt gedaan.
Minder bedrijven failliet regio
LEIDEN/REGIO Het aantal faillissementen bij het bedrijfsle
ven in deze regio is vorig jaar afgenomen. In 1991 gingen 97 be
drijven failliet tegen 125 bedrijven in 1990. Dit blijkt uit cijfers
van de Kamer van Koophandel in Leiden. Volgens de Kamer
wijkt het beeld in deze regio af van de landelijke trend. Na een
afname tussen 1983 en 1990, steeg het aantal faillissementen in
Nederland vorig jaar met 16 procent ten opzichte van 1990. De
stijging was in deze regio juist het grootst in 1990: er gingen dat
jaar 125 bedrijven failliet, in 1989 waren dat er slechts 52. De Ka
mer vindt het aantal faillissementen in deze regio niet opvallend
hoog.
Wegens afsteken vuurwerk
Het aantal jongeren dat rond de afgelopen jaarwisseling
een alternatieve straf heeft gekregen voor het afsteken
van vuurwerk is verdubbeld. Er werd een record-aantal
van 307 jongeren door de politiekorpsen in de omstreken
van Leiden naar het Halt-bureau gestuurd. Het jaar daar
voor waren dat er nog maar 145.
Politie maakt als raadgever voor veiligheid videofilm
LEIDEN MEINDERT VAN DER KAAU
Volgens medewerker Frans
Bosch van het Halt-bureau,
waaronder Leiden, Alphen aan
den Rijn en de Duin- en Bollen
streek vallen, wijst het nieuwe
record echter niet op een toena
me van het gebruik van vuur
werk. Integendeel. Bij de poli
tiekorpsen was een verminde
ring van het aantal klachtmel
dingen ten opzichte van voor
gaande jaren waar te nemen.
Volgens Bosch is de stijging
volledig toe te schrijven aan een
scherper beleid van de politie,
met name door de zogeheten
vuurwerkteams in steden als
Leiden en Katwijk. Al in heel
vroeg stadium is de politie over
gegaan tot aanhouden van
groepjes jongeren die eerder
dan toegestaan overlast veroor
zaakten met vuurwerk. Ook het
afsteken van illegaal vuurwerk
zoals de zogeheten strijkers, is
streng aangepakt.
Volgens Bosch hebben de
jongeren, op een klein aantal
na, hun alternatieve straf reeds
ondergaan. De jongens van 13
en 14 jaar werkten een paar da
gen op de kinderboerderij. Ou
deren moesten op 2 januari aan
de slag bij de plantsoenen- en
reinigingsdienst om de rommel
van het vuurwerk op te ruimen.
Bovendien kregen zij een voor
lichtingsfilm over vuurwerk te
Onlangs leverde de Rotter
damse kinderrechter mr. H.
Prins kritiek op de juridische
procedure rond het Halt-pro
ject. De politie oefent volgens
Prins vaak ontoelaatbare druk
uit op jongeren om maar te be
kennen, ook als nog niet vast
staat dat zij werkelijk iets heb
ben gedaan. Door het doen van
een Halt-procedure kunnen zij
ontkomen aan strafvervolging.
Een groep wordt door de politie
opgepakt en iedereen is dan
schuldig.
Bosch sluit niet uit dat af en
toe onschuldige jongens opge
zadeld worden met een alterna
tieve straf. „De bewijsvoering is
natuurlijk altijd een probleem
in dat soort situaties. Sommigen
blijven gillen dat zij niets ge
daan hebben en dat het maar
één rotje was dat zij hebben af
gestoken. Aan de andere kant
kun je stellen dat zij met z'n al
len hebben staan genieten en
dat er dus sprake is van mede
plichtigheid' aldus Bosch.
Heel zelden blijkt achteraf bij
het Halt-bureau dat jongens
echt onschuldig zijn. „Ook zeg
gen iongens wel eens dat zij de
verklaring hebben ondertekend
omdat zij toen zo snel mogelijk
naar huis wilden. Dan kan ik
niet anders zeggen dan dat het
stom is om een handtekening te
zetten onder iets waar je niet
achter staat. Daarbij verwijs ik
ze terug naar de politie waar ze
dat dan moeten regelen".
OEGSTGEEST JAN WESTERLAKEN
Het bestrijden van de criminali
teit begint zodra-de eerste pot
loodstreep op papier wordt ge
zet. De plannenmakers moeten
zich dan al de vraag stellen hoe
ze het inbrekers moeilijk maken
een huis binnen te dringen. De
woonwijk moet zo overzichte
lijk worden ingericht, dat de be
woners zich er veilig voelt. Ook
's avonds. De politie is de-spil
waar alles om draait. Zij moet
als raadgever betrokken worden
bij het opzetten van nieuwe
woonwijken en het renoveren
van oude huizen. Want zij weet
het meest van veiligheid af.
Die boodschap ging gister
middag uit van de videofilm
'Drempels'. De bedenker is het
Regionale Bureau Criminali
teitspreventie in Leiderdorp.
Het Landelijk Bureau Voorko
ming Misdrijven stak er geld in
en staatssecretaris Kosto (justi
tie) nam in het gemeentehuis
van Oegstgeest, de lokatie waar
de film is opgenomen, de eerste
videofilm in ontvangst.
Nederland, vertelde woord
voerder Hom van het LBVM,
steekt voor wat die criminaliteit
betreft, ongunstig af bij landen
(Engeland, Duitsland) om ons
heen. Als voorbeeld nam hij in
braken: tussen 1980 en nu ver
dubbelde het aantal en steeg
ruim boven de 100.000 uit. In
buurlanden ligt dat een stuk la
ger. Alleen in 1990 richtten cri
minelen voor niet minder dan
8.4 miljard gulden schade aan.
Maar betere tijden lijken er
aan te komen. De groei is uit de
criminaliteit en de verwachting
is dat met name de lichtere vor
men tussen nu en het jaar 2000
met twintig procent worden te
ruggedrongen. Juist die lichtere
vormen, aldus Hom, zijn door
middel van beveiliging goed te
bestrijden. „Een wijk kan mooi
zijn opgezet, maar voelen de
bewoners zich veilig?",.vroeg hij
zich af. Ondanks dat er sprake is
van intensieve samenwerking,
zijn er nog te veel gemeenten
die te weinig doen om de veilig
heid van de burger te waarbor
gen. Almere is een gunstige uit
zondering. Laat de politie
vroegtijdig kijken naar plannen
voor nieuwbouw, luidde zijn
oproep. Angst voor vertraging,
zei Hom, hoeft er niet te zijn.
Vaak gaat het maar om kleine
dingen, die al tot enorme verbe
tering kunnen leiden.
Hom sprak de wens uit dat de
videofilm bijdraagt aan een vei
liger Nederland. Een veiliger
Nederland dat, bij voorbeeld,
kan worden bereikt door vol
doende lantaarns langs de we
gen, degelijke sloten op ramen
en deuren, goed uitzicht, groen
waar doorheen kan worden ge
keken, het overzichtelijk opstel
len van bushaltes en materialen
gebruiken die bestand zijn te
gen vandalisme.
Staatssecretaris Kosto noem
de 'Drempels' een nieuwe im
puls om de criminaliteit te lijf te
gaan. Hij vertelde dat zijn mi
nisterie al zo'n jaar of zeven in
de weer is om die criminaliteit
in woonwijken terug te dringen.
„De film", zei Kosto, „maakt
duidelijk waar het ons om gaat.
Iedereen die met veiligheid te
maken heeft wordt bij het ma
ken van de plannen betrokken.
Hoe vroeger dat gebeurt, hoe
beter dat is. Inbreken in huizen
maakt tien procent uit van alle
criminaliteit in Nederland. Het
is één van de meest voorko
mende delicten. Het ministerie
van justitie wil dat halverwege
de jaren negentig de ophelde
ring van deze inbraken is ver
dubbeld. Ik hecht er grote waar
de aan als we dat gezamenlijk
aanpakken. De eerste stap is ge
zet. Onze mensen gaan nu met
de videofilm het land in."
Kamerleden op bezoek bij stortplaats in Ardennen
Artie Schimmel en actievoerder Kin:
pellatie in Provinciale Staten
van Zuid-Holland over de pro
vinciale stortactiviteiten in het
Belgische plaatsje.
Wolffensperger ziet treffende
overeenkomsten tussen Mellery
en de Amsterdamse Vogelmeer
polder. Ook daar reageerde de
overheid zeer afhoudend en ook
daar werden na de uiteindelijke
sluiting provisorische maatrege
len getroffen: „Terwijl niemand
goed weet wat je ermee doet".
Het verschil zit 'm in de hard
heid van de acties: terwijl in
Amsterdam wegen werden ge
blokkeerd, houden de Walen
het bij procedures om de belt
schoon te krijgen. Over een eis
tot schadevergoeding hebben
ze het voorlopig niet eens.
Kinard antwoordde dat zijn
Cadev weieens de professionele
hulp van GreeVipeace heeft In
geroepen. „Maör zij beginnen
nu pas geinteresseerd te raken.
Zij zijn bang dat het door het
vrije verkeer in Europa moeilij
ker wordt om afval tegen te
d bij de stortplaats in Melleiy.
houden aan de grens van land
of streek".
Wallonië sloot in 1983 de
grenzen voor afval, maar in de
provinciale archieven zijn
meerdereheffingen aangetrof
fen voor latere jaren. Schimmel
beseft dat de verschillen in
stortkosten de eroort aantrek
kelijk blijven maken en vindt
dat de Benehixr?ad 'daar een
taak in heeft'. Zelf Is ze sinds
kort lid van die raad en ze weet
dat Mellery 13 en 14 maart op
de agenda staat van de com
missie leefmilieu van de Bene-
luxraad.
In haar vragen aan de minis
ters van binnenlandse zaken,
milieu en justitie vroeg ze of die
de rol van de provincie nog wil
len onderzoeken. Nu zegt ze dat
dat niet nodig is als de provin
cie zelf haar betrokkenheid toe
geeft. Tot dat moment houdt ze
het op de volgende, zeer voor
zichtige opmerking: „Het lijkt
erop alsof Zuid-Holland meer
van het storten afwist dan ze tot
nu toe heeft toegegeven".
Ze hoedt zich er echter voor
alleen kritiek op de provincie te
hebben. In de wandelgangen
van het Binnenhof is haar
meermalen verzekerd dat het
ministerie van vrom nog slech
ter werkte. Geen wonder dat
vervoerders bedrijfsafval op een
gegeven moment chemisch af
val gingen noemen: dan hoef
den ze niet naar de provincie,
maar mochten ze bij vrom een
bonnetje halen.
„Monsters werden niet geno
men", klaagt het Kamerlid.
„Men ging af op wat de vervoer
ders meldden. Overheden infor
meerden elkaar totaal niet".
Hoewel ze met haar oordeel
wacht tot lopende onderzoeken
afgerond zij, geeft ze alvast een
voorproefje van haar opstelling.
„Als blijkt dat de Nederlandse
overheid wist wat ze veroor
zaakte dat er gestort wercf
zonder enige voorziening, ter
wijl we hier steeds strengere ei
sen stelden - dan moet je de
FOTO OERRIT JAN WOLFFENSPERGER
politieke verantwoordelijkheid
nemen en meebetalen. Dan kun
ie niet zeggen: laat die Belgen
net maar opknappen".
Die opstelling kan betekenen
dat aan het toch al dure over
zicht van schoon te maken
plaatsen in Nederland, een flink
aantal kostenposten in Belgie
wordt toegevoegd. En dat terwijl
jaarlijks slechts 300 miljoen gul
den beschikbaar is, een bedrag
dat niet eens genoeg om het be
ruchte Griftpark in Utrecht te
'isoleren'.
Schimmel ziet geen andere
oplossing: „Je kunt nu eenmaal
niet zeggen: ons milieubeleid
houdt op bij de grens". Ook
praktisch geldt dat, vooral bij
(Leids) storten vlak over de
grens.
En dan, wat laconiek: „We
moeten niet doen alsof de Bel
gen veel heiliger zijn: Brussel
kent geen waterzuivering en 99
procent van de zijtakken van de
Schelde is zwaar vervuild".
de ministers 'beter beoordelen'.
Jurist Wolffensperger werd het
veel duidelijker wat de actie
groep Cadev (Comité d'Action
pour la Defense de l'Environne-
ment) juridisch nu eigenlijk wil.
Cadev staat op een sanering
omdat ze het huidige beheers
systeem, met een afdeklaag aan
de bovenkant eri een proviso
risch vergassingssysteem, abso
luut onvoldoende zou zijn. On
danks de investering van 120
miljoen Belgische francs zou
het grondwater nog steeds ver
vuild raken en houden de
klachten over stank aan.
Op de borden aan de ge
meentegrenzen staat in het
Frans 'vervuiling' geschilderd
en het ministerie van volksge
zondheid is bezig met een
bloedanalyse. Volgens Kinard is
sprake van genetische verande
ringen en een verhoogde kans
op kanker in het 700 zielen tel
lende gehucht rond de stort. En
niemand durft zijn zelfgekweek
te kropjes sla nog te eten sinds
60 konijnen van de ene op de
andere dag het leVen lieten.
Van het gesprek met actie
voerder Kinard maakte
Wolffensperger een bandopna
me die hij binnenkort beschik
baar stelt aan de commissie-
-Blokland. Deze commissie on
derzoekt de provinciale opstel
ling bij een groot aantal Neder
landse en Belgische stortplaat
sen, maar voor haar bezoekje
aan Mellery begreep Schimmel
dat dat buitenland nog weinig
aandacht heeft gekregen: „Men
is eerst bezig met dossieronder
zoek in Zuid-Holland".
Veel nieuws bevat de band
niet, aangezien Kinard wekelijks
zijn verhaal vertelt aan Belgi
sche en Nederlandse journalis
ten: de procedures, de late reac
ties van Waalse pers en regering
en de knagende onzekerheid.
Interpellatie
Toch verbaast Schimmel zich
erover dat de bewoners pas in
1988 in actie komen. Immers,
een jaar hield zijzelf een intdr-
MELLERY/LEIDEN
PAUL VAN DER KOOU
Als getuige-deskundigen moe
ten Nederlandse ambtenaren
en bestuurders het Waalse ge
west vertellen welke troep in het
Belgische plaatsje Mellery is ge
stort. De actiegroep uit dat
plaatsje kan dan veel gerichter
van het Waalse gewest eisen dat
de belt wordt gesaneerd. Op die
stortplaats liggen duizenden
tonnen giftig afval, onder meer
afkomstig uit Zuid-Holland.
De D66-Kamerleden Artie
Schimmel en Gerrit Jan
Wolffensperger kregen vorige
week mee tijdens een bezoekje
aan de veelbesproken stort
plaats in de Ardennen, waar
50.000 vrachtwagens hun vaak
zeer giftige vracht stortten, de
plannen van de actiegroep te
De Kamerleden konden niet
beloven dat ze wel even aan het
verzoek van de actievoerders
zullen voldoen. In de eerste
plaats kan alleen het gewest de
Nederlanders als getuige-des-
kundige dagvaarden en niet de
actiegroep. In de tweede plaats
denken de Kamerleden dat al te
grote openhartigheid tot claims
kan leiden. Immers, het Waalse
gewest zal veel eerder aan de eis
tot sanering tóegtven wanneer
ze ook andere partijen kan 'aan
slaan'. De Staat der Nederlan
den bijvoorbeeld, of de provin
cie Zuid-Holland.
Wel zegden Schimmel en
Wolffensperger toe dat actie
voerder Kinard de stukken krijgt
van het proces tegen transpor
teur Kemp, de Hazerswoude-
naar die zowel de Alphense
Coupépolder als Mellery van af
val 'bediende'. Ook sturen ze de
antwoorden door op hun vra
gen over de betrokkenheid van
Nederlandse overheden bij vuil-
stort in Mellery en Schelle, de
stortplaats bij Antwerpen waar
de afgegraven grond van Lek-
kerkerk en de afvalslakken van
de Rotterdamse AVR-oven
naartoe gingen. Ze stelden die
vragen half oktober, na het ont
hullende boek van Hans Knoop,
maar de antwoorden laten nog
steeds op zich wachten.
Cadev
Omdat het parlement een
maandje 'reces' heeft, besloten
de D66'ers de auto te pakken en
met eigen ogen de zaak te aan
schouwen. In de winterkaalheid
viel de schade niet direct af te
meten aan de flora en fauna.
Wel is bij de Leidse Schimmel
de zaak 'veel meer gaan leven'
en kan ze de antwoorden van
'Gevaar, vervuiling', is er op het plaatsnaambordje van Mellery geschre
ven. FOTO GERRIT JAN WOLFFENSPERGER
Duizenden
automoblisten
verliezen
rijbewijs
LEIDERDORP/REGIO»
CAROUNE VAN OVERBEEKE
De politie in deze regio ver
wacht jaarlijks enkele duizen
den rijbewijzen in te nemen als
gevolg van de wetswijziging op
1 februari. Automobilisten en
andere weggebruikers die door
de politie worden betrapt op
meer dan 1,3 promille alcohol
in hun bloed, raken onmiddel
lijk hun rijbewijs kwijt.
Ook als alleen het vermoeden
bestaat dat bestuurders van
motorvoertuigen te veel hebben
gedronken, kan de politie het
rijbewijs innemen. Hebben zij
hun rijbewijs niet bij zich, dan
neemt de politie het voertuig in
beslag. Een promillage van 1,3
staat gelijk aan ongeveer zes a
acht glazen bier.
Ook als een politie-agent oor
deelt dat een automolist de vei
ligheid op de weg ernstig in ge
vaar brengt en vermoedt dat de
bestuurder ónder invloed is van
drugs of medicijnen, kan het rij
bewijs worden ingenomen.
De politie kan vanaf 1 februa
ri ook opdracht geven voor een
onderzoek naar de rijvaardig
heid en lichamelijke gesteldheid
van een bestuurder. Als dat on
derzoek negatief uitpakt, kan
het rijbewijs ongeldig worden
verklaard.
LEZERS SCHRUVEN
Sint Juttemis
Met belangstelling heb ik in uw
krant van 4 januari het artikel
van de heer Van der Horst gele
zen, handelend over Sint Jutte
mis, waarin hij drie theorieën
over het ontstaan van de beken
de uitdrukking geeft. Ik moet ze
echter alle van de hand wijzen.
Jaren geleden heb ik namelijk
een uitvoerig onderzoek naar
Jutte verricht, waarbij ook op
Judith werd gezocht, omdat Jut
te voorkomt als liefkozende
vorm van Judith. Het resultaat
heb ik gepubliceerd in het Ne
derlands Archievenblad 1980
(pagina 452-455). Hiervoor had
ik een twintigtal zeventiende-
twintigste eeuwse Nederlandse,
Duitse, Franse en Latijnse wer
ken geraadpleegd, hetgeen
heeft geleid tot elf heilig of zplig
verklaarde vrouwen op tien ver
schillende data.
De door de heer Van der Horst
vermelde dag 17 augustus heeft
hij vermoedelijk ontleend aan
Van Dale en/of Stoet, die overi
gens geen bijzonderheden over
de persoon geven. Waarschijn
lijk hebben alle gevonden per
sonen een aspect gemeen: het
gebied gebied van verering was
zeer klein, niet groter dan plaat
selijk tot hooguit regionaal, ter
wijl van vier van de elf personen
in het geheel geen plaats werd
gevonden, zodat aeze uiterst
obscuur blijven. De zeven overi
gen werden gelokaliseerd in
West-Pruisen (thans Polen), Mi
laan, by Regensburg, Bethulië
(uit het boek Judith 8:2), Enge
land, de Pfalz, alle te yer van de
Nederlanden verwijderd, en
tenslotte Jutta of Ivetta, geboren
ongeveer 1168 in het bisdom
Luik, gehuwd ongeveer 1181,
had drie kinderen die zij echter
verwaarloosde en wa6 ongeveer
1168 weduwe geworden en on
geveer 1191 kluizenares bij Huy
aan de Maas, waar zij overleed
op 13 januari 1228. Haar leven
is beschreven door Hugo abt
van Floreffe. Haar feestdag werd
13 januari maar haar verering
bleef beperkt tot de stad Huy.
Nu is het zo dat vroeger niet
alleen de belangrijkste kerkelij
ke feesten in de mis plechtig
werden gevierd, maar dat zij
een week later, óp het octaaf,
ook nog een viering in de mis
kregen. Zo was het met Drie Ko
ningen, Epiphania, op 6 januari,
met het octaaf op 13 januari.
Dit ging voor, al zal de viering
van Jutta te Huy te enige tijd
nog wel een plaatsje in ae mis
hebben gekregen, maar van Sint
Jutte-mis kon niet worden ge
sproken. En buiten Hüy kende
men die heilige zelfs niet.
Kortom er was dus nooit een
Sint Jutte-mis. De kalveren op
het ijs waren wellicht oorspron
kelijk niet een boertige aanvul
ling maar om aan te geven dat,
voorzover er toch iets werd ge
vierd, het in de winter was.
W. Downer
Van den Brandelerkade 4
Leiden
Staatssecretaris Kosto (rechts) en burgemeester Scheenstra van Oegstgeest, die een deel
huis afstond voor het maken van de videofilm 'Drempels'.
an zijn gemeente-
FOTO HIELCO KUIPE
