Buitenland
Kabinetscrisis
dreigt in Israël
Jeltsin wil geen
premier meer zijn
Alsof een natie massaal volkerenmoord pleegt
Grieks offensief tegen
erkenning Macedonië
Dossier 'Notaris' uit
Stasi-archief verdwenen
Polen staakt massaal
tegen hogere prijzen
Dinsdag 14 januari 1992 Red»»: 023-150225 RONAID FRISART (dieft ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertilingen; MARCREET HESUNCA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vonrtgevjng; JAKEUEN PAULUS
NIEUWSLIJN
„Zeg eens AAA". Deze tandarts in Peking heeft zijn praktijk in de
openlucht. China heeft een ernstig tekort aan tandartsen, die op
hun beurt weer gebrek aan praktijkruimte hebben. »foto afp
Kuwayt vreest nieuwe aanval Irak
Irak smeedt plannen voor een nieuwe aanval op Kuwayt en de
Kuwayti's moeten verenigd blijven om deze bedreiging het
hoofd te bieden. „We hebben een gevecht gewonnen, maar niet
de oorlog. Het Iraakse regime smeedt dag en nacht plannen,
werkt aan de wederopbouw van zijn leger en is op zoek naar ge
avanceerde wapens", zo verklaarde de Kuwaytse kroonprins gis
teren. Volgens hem zijn er bewijzen dat Irak, dat Kuwayt na de
invasie op 2 augustus 1990 zeven maanden lang bezet hield,
zich voorbereidt op nieuwe daden van agressie.
Polen vervolgt uitgever Mein Kampf
Het openbaar ministerie in de Poolse stad Krakow heeft een on
derzoek ingesteld naar de uitgever van een Poolstalige editie van
Adolf Hilters boek Mein Kampf. De Poolse wet verbiedt publica
ties die aanzetten tot rassenhaat of discriminatie op grond van
etnische afkomst of religie. De uitgever van de Poolse versie van
Mein Kampf riskeert een gevangenisstraf van maximaal tien
jaar. Hij is nog niet aangehouden.
VN-troepen voor El Salvador
VN-secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali heeft de Veilig
heidsraad voorgesteld 1000 man vredestroepen naar El Salvador
te sturen om toe te zien op de naleving van een bestand in de 12
jaar oude burgeroorlog in het Middenamerikaanse land. De
'blauwhelmen' moeten in El Salvador wordeïi gestationeerd
wanneer daar van 1 februari tot 31 oktober een formele wapen
stilstand van kracht is en de gevechtseenheden van regeringsle
ger en opstandelingen worden gescheiden.
'Recordjaar' voor Rode Kruis
Het jaar 1991 heeft het uiterste gevergd van de medewerkers van
de internationale federatie van het Rode Kruis. Honger en oorlo
gen in Afrika, de Golfoorlog, natuurrampen in Azië en de om
wentelingen in Oost-Europa maakten 1991 tot een recordjaar
wat het aantal slachtoffers en de omvang van de hulp betreft.
Dat blijkt uit het gisteren gepubliceerde overzicht van de organi
satie. Met 45 verzoeken om hulp, die 331 miljoen gulden belie
pen, werden bijna zes miljoen mensen geholpen, vooral in Afii-
Leiders Djibouti bereid af te treden
President Hassan Gouled Aptidon van Djibouti, die al negen we
ken het hoofd moet bieden aan een opstand van de Afar-stam, is
bereid af te treden als er een eind komt aan het geweld in zijn
land. Dat heeft premier Barkat Gourat Hamadou gezegd. De
staatsradio meldde zoncteg dat Hamadou en Aptidon beiden
hun ontslag aan willen bieden mits zij daartoe niet gedwongen
worden. Opstandelingen van de Afar vechten in het noorden van
Djibouti tegen troepen van de regering. Bij gevechten vorige
maand doodden de regeringstroepen ten minste 25 Afar-opstan
delingen.
Mongolië krijgt nieuwe grondwet
Met de aanvaarding van een nieuwe grondwet die democratie
en een vrije markteconomie koestert heeft Mongolië zich giste
ren ontdaan van de restanten van zeventig jaar communisme.
De naam van het land verandert: de Volksrepubliek Mongolië
heet voortaan Staat Mongolië. Tevens verdwijnt de rode ster uit
de vlag.
Brits bureau waarschuwt voor vluchtelingen
MOSKOU/LONDEN Rtr-DPA-AFP
Boris Jeltsin overweegt zijn
functie als premier van Rusland
neer te leggen. De Russische
president wil zich geheel wijden
aan de politiek in het Gemene
best van Onafhankelijke Staten
(GOS). Als mogelijke opvolgers
worden genoemd vice-presi
dent Roetskoj, burgemeester
Sobtsjak van St. Petersburg en
minister van financiën Fjodor-
Dit meldde het persbureau
Interfax onder aanhaling van
naaste medewerkers van Jelstin.
Een woordvoerder van de presi
dent sprak het bericht van In
terfax echter tegen.
Jeltsin besloot in het najaar
de post van eerste minister erbij
te nemen, nadat de Russische
premier Silajev na de mislukte
augustuscoup de leiding over
de nieuwe Sovjet-regering had
gekregen. De populaire presi
dent wilde daarmee al zijn ge
wicht gooien achter de econo
mische hervormingen, die hij
pijnlijk maar onvermijdelijk
noemde. Hij zei te zullen op
stappen als de hervormingen
zouden mislukken.
Parlementsvoorzitter Chas-
Extreem-rechts boos over voorstel zelfbestuur Palestijnen
Een kabinetscrisis en vervroegde verkiezingen lijken in
Israël onafwendbaar. Twee extreem rechtse regeringspar
tijen hebben aangekondigd dat ze zondag uit het kabinet
zullen stappen uit protest tegen de vredesonderhandelin
gen in Washington. Israël heeft daar gisteren zijn plan
voor Palestijns zelfbestuur aan de orde heeft gesteld.
den daarop met eigen voorstel
len.
Moledet-leider Rechavam
Ze'evi kondigde gisteravond
aan dat hij op de eerstvolgende
bijeenkomst van de minister
raad, aanstaande zondag, zijn
ontslag zal aanbieden als blijkt
dat de berichten uit Washing
ton juist zijn. „Zelfbestuur is au
tonomie en autonomie bete
kent een PLO-staat in het hart
van Israël", zei hij. Zijn collega
van Techiya, Yuval Ne'eman,
sloot zich vanmorgen bij hem
Volgens de twee partijen, Te
chiya en Moledet, leidt zelfbe
stuur onvermijdelijk tot de ves
tiging van een zelfstandige Pa
lestijnse staat. Hun vertrek uit
het kabinet zou betekenen dat
premier Shamir zijn meerder
heid in het parlement verliest.
Moledet en Techiya hebben
steeds gezegd dat ze de regering
zullen verlaten zodra in het vre
desoverleg het plan voor Pales
tijns zelfbestuur aan de orde
komt. Tot gisterochtend verga
derden de Israëlische en de
Jordaans-Palestijnse delegaties
in de gangen van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken uitsluitend over
procedurekwesties. Maar zodra
gisteren het overleg werd ver
plaatst naar de conferentiezaal
legden de Israëli's hun plan
voor Palestijns zelfbestuur op
tafel. De Palestijnen antwoord-
Ne'eman: „Zelfbestuur voor
de Arabische bevolking van Ju-
dea, Samaria en Gaza betekent
voor Israël het verlies van van
die gebieden en dat beschou
wen wij als een ramp". Judea en
Samaria zijn de Israëlische en
bijbelse namen voor het zuide
lijke en het noordelijke deel van
de Westelijke Jordaanoever.
Ne'eman zei dat hij zijn be
sluit niet wil nemen op basis
van berichten in de media.
„Maar als die informatie wordt
bevestigd zal ik mijn aftreden
zondag bekendmaken. Dat wil
zeggen dat de regering niet lan
ger steunt op een meerderheid
in het parlement en zal moeten
kiezen tussen het zich overleve
ren aan de gunst van de Arbei
derspartij öf het uitschrijven
van vervroegde verkiezingen".
Voor november staan in Israël
parlementsverkiezingen op het
programma, maar in Jeruzalem
gaat men er van uit dat Shamir
zal streven naar verkiezingen in
mei of juni, als Moledet en Te
chiya inderdaad opstappen.
Ook de leiding van de Arbeid-
partij is er nu van overtuigd dat
een vervroeging van de verkie
zingsdatum onvermijdelijk is,
gezien de voortdurende crisiss
feer in het kabinet.
Het is mogelijk dat Shamir
met de aankondiging van ver
vroegde verkiezingen zal wach
ten tot de Amerikaanse regering
een besluit heeft genomen over
de tien miljard dollar aan kre
dietgaranties waarom Israël
heeft gevraagd. De premier zou
willen voorkomen dat de garan
ties een thema worden in de
verkiezingsstrijd.
De pers en het publiek waren
gisteren in Hebron massaal aan
wezig bij de beroepsprocedure
die twaalf Palestijnen hebben
aangespannen tegen hun depor
tatie door Israël. Het was voor
het eerst dat een dergelijke zit
ting voor het publiek toeganke
lijk was. Tot nu toe werden der
gelijke zittingen altijd achter ge
sloten deuren gehouden, maar
zondag bepaalde het Israëlische
Hooggerechtshof dat dat niet
meer mag.
Rechter Yossef Hichri zei gisteren
echter dat het bewijs tegen de
Palestijnen geheim blijft. De ad
vocaten van de verdachten be
toogden vervolgens dat zijn hun
cliënten niet kunnen verdedigen
als zij geen inzage krijgen in het
bewijsmateriaal. Waarnemers
verwachten dat het openbare ka
rakter van de zitting de Palestijn
se zaak zal helpen. Tijdens de zit
ting kregen de verdachten al vele
blijken van steunbetuiging, •fo
to epa
Priyanka Gandhi
in partijbestuur
Priyanka Gandhi, de 19-jarige
dochter van de vermoorde pre
mier Rajiv Gandhi, is deze week
tegen haar zin tot lid van het
dagelijks bestuur van de Con
grespartij in de deelstaat Uttar
Pradesh gekozen. De Gandhi-
clan laat daarmee zien de hoop
nog niet te hebben opgegeven
een familielid aan het hoofd van
de Gongrespartij te krijgen.
Japan heeft gisteren zijn excuses aangeboden
aan tienduizenden Koreaanse vrouwen die in
de Tweede Wereldoorlog door de Japanners
werden gedwongen om als prostituée te wer
ken. „Bij deze gelegenheid willen wij onze
excuses aanbieden aan de vrouwen die onbe
schrijflijke ontberingen hebben moeten door
staan als gezelschapsdames voor de solda
ten", aldus de officiële verklaring.
Het is voor het eerst dat Tokyo toegeeft dat
het Keizerlijk Leger zich vijftig jaar geleden
heeft beziggehouden met 'pooier-praktijken'.
Tot nu toe beweerde Japan altijd dat het niet
over bewijzen beschikte over de gedwongen
arbeid van de vrouwen.
De Japanse verontschuldigingen komen en
kele dagen voor het bezoek van de Japanse
premier Miyazawa aan Zuid-Korea. In Zuid-
Korea werd ook gisteren door vrouwen tegen
het bezoek geprotesteerd. Japan heeft tot
1945 naar schatting 100.000 tot 200.000
vrouwen, van wie 80 procent afkomstig was
uit Korea, gedwongen te werken als prostitu
ée voor Japanse soldaten in Zuidoost-Azië en
China. •foto epa
boelatov haalde gisteren scherp
uit naar het beleid van de rege-
ring-Jeltsin. Hij kritiseerde voor
al het vrijlaten van de prijzen,
waardoor volgens hem de be
volking armer is gemaakt en de
produktie verstoord. Levens
middelen zijn drie tot vijf keer
zo duur als voor de jaarwisse
ling, maar de schappen in de
winkels zijn nog altijd leeg. „De
president zou afstand moeten
nemen van de regering, die niet
alleen faalt maar gewoon in
competent is", zo citeerde In
terfax Chasboelatov.
Een Brits onderzoeksinstituut
waarschuwt vandaag dat vluch
telingen uit de voormalige Sov
jetunie Europa kunnen over
spoelen. Volgens het Instituut
voor Europese Defensie en Stra
tegische Studies in Londen ont
breekt een uniforme aanpak
van immigratie in West-Europa,
in een vandaag gepubliceerd
rapport
De regeringen in Oost-Europa
hebben weinig mogelijkheden
om de instroom van immigran
ten vanuit de voormalige Sov
jetunie te voorkomen. Volgens
het instituut zou het de komen
de anderhalf jaar om drie mil
joen mensen kunnen gaan.
RICHARD DOWDEN THE INDEPENDENT
Het gebouw schudt als dichtbij weer een
granaat inslaat. „Open de ramen", roept
dokter Moore. „Daarmee laat je alleen maar
vliegen binnen", antwoordt een collega.
„Beter vliegen dan rondvliegend glas",
komt de repliek. De donkere, smerige zie
kenhuisgangen vullen zich met mensen die
beschutting zoeken tegen de granatenre-
gen.
's Middags brengt een klein vliegtuigje
van het Rode Kruis medische noodvoorra
den. Het vliegveld wordt bewaakt door een
stam die zich neutraal opstelt in de oorlog.
Maar als het vliegtuig landt, ontstaat toch
ruzie over wie mag helpen uitladen. Een
man schreeuwt en richt zijn geweer op
functionarissen van het Rode Kruis. Ande
ren pakken het geweer af en weldra staat ie
dereen te schreeuwen, te duwen en te
zwaaien met wapens, hoewel ze allemaal
tot dezelfde stam behoren.
De oorlog die Muqdisho heeft verwoest,
woedt tussen twee onderstammen van de
Hawiye. De twee andere hoofdstammen in
Somalia en hun talloze onderstammen
moeten nog beginnen met het uitvechten
van hun onderlinge geschillen, sinds Siad
Barre'bijna een jaar geleden op de vlucht
werd gejaagd. Ze zijn allemaal tot de tan
den bewapend met tanks, raketten en ge
weren.
Het is alsof een hele natie massaal volke
renmoord pleegt Na twee rustige dagen le
ken afgelopen zaterdag voor het eerst sinds
lange tijd weer onderhandelingen mogelijk.
Twee strijdende onderstammen, de Habar
Gedir en de Abgal, hadden een patstelling
bereikt. En geruchten deden de ronde dat
twee andere onderstammen van de Hawiye,
de.Murasad en de Hawadle, de strijd wilden
staken.
De geruchten klopten niet. Zaterdagmid
dag begon de Murasad een offensief tegen
de Habar Gedir in het westen van de stad.
Artillerievuur knalde de hele nacht en bij
het aanbreken van de dag ontwikkelde de
strijd zich tot een gevecht van huis tot huis,
waarbij luchtafweergeschut en de lopen van
tanks in horizontale positie werden afge
vuurd. Stadswijken die nog relatief onbe
schadigd waren door de strijd, kwamen on
der granaatvuur te liggen. Honderden men
sen ontvluchtten hun huizen.
Al een jaar lang heeft Muqdisho geen
elektriciteit, maar zondag viel ook de water
voorziening stil. Door de hevige gevechten
konden de mensen geen inkopen doen op
de enige nog functionerende markt in de
stad. „De mensen zullen massaal verhonge
ren, dat is zeker", zegt Dominik Stillhart,
vertegenwoordiger van het Rode Kruis.
Toen de gevechten losbarstten, voedde het
Rode Kruis 200.000 mensen, maar met deze
voedselhulp werd slechts een derde van de
hongerende Somaliërs bereikt. Nu, 57 da
gen verder, is de situatie alleen maar ver
slechterd.
Duizenden zijn naar de rand van de stad
gevlucht en hebben hun huizen achtergela
ten voor plunderaars. De schamele eigen
dommen die ze konden meenemen, zijn
hun enige bezit. Dicht tegen elkaar aange
drukt zitten ze onder de bomen, wachtend
op de dood. Wanneer eind volgende maand
de regens komen, breekt er vrijwel zeker
een cholera-epidemie uit. De strijd om wat
ooit Somalia was, wat ooit Muqdisho was,
zal omslaan in een oorlog om voedsel.
VERTALING: MARCREET HESUNGA
Waarnemers VN vandaag naar Kroatië
ATHENE/ZAGREB GPD-DPA-AP
Griekenland is een diplomatiek
offensief begonnen tegen er
kenning van de Joegoslavische
republiek Macedonië als onaf
hankelijke staat. De Europese
Gemeenschap beslist morgen
over de aanvragen tot erken
ning van Macedonië, Kroatië,
Slovenië en Bosnië-Hercegovi-
na. Het Vaticaan heeft gisteren
Kroatië en Slovenië erkend.
De Griekse president Kara-
manlis stuurde gisteren een
dringende boodschap naar vijf
EG-regeringen, terwijl premier
Mitsotakis vandaag begint aan
een bliksemtoumee langs Bel
grado, Bonn en Rome. Het
Griekse verzet richt zich vooral
tegen de naam Macedonië. Die
naam wordt als Grieks erfdeel
beschouwd en kan in Griekse
ogen niet anders dan territoriale
aanspraken inhouden. Vooral
ook omdat Skopje uitgaat van
het bestaan van 'Macedonische
minderheden' in Griekenland
en Bulgarije.
Een groep EG-waamemers is
gisteren bij Osijek beschoten
door Servische nationalisten.
Niemand raakte daarbij ge
wond, zo meldde Radio Zagreb
vanmorgen. Het bestand in
Kroatië is afgelopen nacht niet
overal nageleefd, aldus de radio.
Het zwaarste incident vond
plaats in Podravlje bij Osijek,
waar Servische en federale troe
pen rond middernacht het vuur
openden op Kroatische stellin
gen. Ook bij Karlovac, 50 kilo
meter ten zuidwesten van Za
greb, en in de regio rond Gospic
en Zadar, zouden eenheden van
het federale leger het staakt-
het-vuren geschonden hebben.
In Wenen verzamelden zich
gisteren de 50 waarnemers van
de Verenigde Naties, die in Joe
goslavië de komst van een vre
desmacht gaan voorbereiden.
De verbindingsofficieren uit 18
landen, onder wie drie militai
ren uit het voormalige Sovjet-le
ger, vertrekken vandaag naar 13
plaatsen in Kroatië, Servië en
Bosnië. Zij worden gestatio
neerd op de hoofdkwartieren
van het Joegoslavische leger in
Belgrado en van de Kroatische
nationale garde in Zagreb en op
kritieke plekken: de Kroatische
steden Dubrovnik, Zadar, Karlo
vac, Gospic, Osijek en Dalj en in
de Servische enclave Krajina de
stad Knin; de Bosnische steden
Bihac en Banja Luka; bij het fe
derale leger in de Bosnische
stad Bileca dicht bij Kroatië en
de Servische stad Sid aan de
grens met Kroatië.
Het notaris-dossier over een ex-
informant van de Oostduitse
geheime politie (Stasi), is uit de
archieven verdwenen. Dat heeft
een officiële woordvoerder van
het bureau dat toezicht houdt
op de Stasi-archieven, gisteren
bekendgemaakt. De diefstal
volgt op de bekendmaking door
het Duitse weekblad Der Spie
gel dat de 'notaris' niemand
minder is dan Gregor Gysi, de
voorzitter van de socialistische
partij (PDS - ex-communisten).
De PDS-voorzitter ontkent in
alle toonaarden ooit voor de
Stasi te hebben gewerkt. Maar
hij zei wel dat er „een mol" in
zijn omgeving moet zijn ge
weest. De 44-jarige Gysi was
een van de belangrijkste verde
digers van dissidenten tijdens
het oude Oostduitse commu
nistische regime.
De archieven van de Stasi zijn
tien dagen geleden openbaar
geworden, waarna een golf van
onthullingen over informanten
losbarstte.
rieeriSnvda°n0rddee=e
dergelijke prijsverhogingen on
ontkoombaar.
In Polen is gisteren voor het
eerst sinds de val van het com
munisme in 1988 een uur lang
gestaakt uit onvrede over de
jongste prijsverhogingen. Voor
al in de grote bedrijven en de
gebieden met hoge werkloos
heid werd massaal gehoor gege
ven aan de stakingsoproep van
de vakbond Solidariteit. Volgens
een voorman van Solidariteit
heeft 70 80 procent van het
werkend deel van bevolking aan
de protestactie meegedaan.
De prijsstijgingen voor elek
triciteit (20 procent), gas (70
procent) en stadsverwarming
(100 procent) vormen de directe
aanleiding voor de stakingsac
tie. Ondanks de dreigende soci
ale onrust blijft het centrum
rechtse kabinet van Jan Ols
zewski echter vasthouden aan
de prijsstijgingen. Volgens de
Ex-medewerker
Miyazawa gepakt
De Japanse regering is gisteren
opnieuw in verlegenheid ge
bracht door de arrestatie van
een voormalige adviseur van
premier Miyazawa. Fumio Abe.
Hij wordt beschuldigt van het
aannemen van steekpenningen.
Tot vorige maand was Abe
een van de leidende figuren
binnen Miyazawa's factie bin
nen de regerende Liberaal De
mocratische Partij (LDP).
