Regio
'Huisvuilprobleem groeit
ons boven het hoofd'
'Het islamitisch onderwijs
bevordert juist de integratie'
Olivetti praat toch met vakbonden
Postbus 51-spots
hebben weinig
invloed op gedrag
VVV-Alphen en ANWB
in april onder één dak
KLM leert piloten
vliegen op de grond
Dinsdag 14 januari 1992
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDUK MEINDERT VAN DER KAAU CAROUNE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSEUNC Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
18
Paniek bij gemeenten rond Leiden
Het vuilprobleem in de Leidse regio moet worden opge
lost door de rijksoverheid. „Wordt het niet tijd dat wij
ruiterlijk erkennen dat wij niet in staat zijn om proble
men van zulke omvang op te lossen?" zo stelde de Lei-
derdorpse wethouder J.F.W. Veldstra gistermiddag. De
negen gemeenten samenwerkend in de Gevulei, hadden
een overleg over de laatste stormachtige ontwikkelingen
rond de GAVI, de vuilverbranding die bij Leidschendam
had moeten komen.
Vlist wilde aan een alternatief
meewerken. Deze houding was
voor Leidschendam, de ge
meente die aan ingewikkelde
ruimtelijke-ordeningsprocedu
res moet meewerken, echter re
den om medewerking op te
LEIDEN MEINDERT VAN DER KAAU
Een duidelijke besluitvorming
bleef gisteren echter uit. De Ge-
vulei-gemeenten weten het niet
meer. Zij voelen zich aan de go
den overgeleverd. De reini
gingsrechten zijn de laatste
twee jaar gestegen tot de hoog
ste van het land. En iedereen
beseft dat het eind van de ellen
de nog niet in zicht is.
Aanleiding is het zeer onzeker
worden van de omstreden
bouw van de vuilverbranding in
Leidschendam (GAVI). De Ge
vulei diende vorige maand in
een SAVA-vergadering, het sa
menwerkingsverband van 35
gemeenten die de GAVI willen
bouwen, een motie in om een
alternatief te laten onderzoe
ken. Daaraan lagen cijfers van
een landelijk bureau ten grond
slag die uitwezen dat er voor de
toekomst te veel verbrandings
capaciteit wordt gebouwd.
Het leidde tot de vraag op of
de kostbare bouw van de GAVI,
kosten 1,4 miljard gulden, nog
wel zo verstandig is. Ook
milieugedeputeerde Van der
'Er moeten knopen
worden doorgehakt
maar niemand lijkt
daartoe in staat'
schorten. De gemeenteraad van
Leidschendam heeft dat gister
avond nog eens bevestigd.
Iedereen lijkt het er over eens
dat de GAVI er nooit meer zal
komen. Er is geen gemeente te
vinden die een verbranding bin
nen de grenzen wil hebben.
Leidschendam heeft er veel pro
blemen met de bewoners over
gekregen, zo'n 9500 bezwaar
schriften, en zal dit, bij gebrek
aan steun door de provincie,
nooit meer doorzetten.
Dit was wat bij voorbeeld de
Wassenaarse wethouder Ch. B.
Aptroot enorm deed uithalen in
de richting van de provincie
Zuid-Holland. „Zij hebben ons
laten betalen voor het niet
doorgaan van stortplaats de
Does in Leiderdorp. Zij hebben
de vuilverbranding in Leiden
veel te vroeg gesloten. En nu
komt door zeer ontactisch han
delen ten opzichte van Leids
chendam niets meer terecht
van de GAVI. Hoe moet het nu,
wanneer het alternatief om te
verbranden bij de vuilverbran
ding van Rotterdam niet door
gaat? Het gaat om miljoenen
guldens schade, maar de pro
vincie betaalt nog geen gulden.
Dat ben ik echt spuugzat, onze
burgers draaien ervoor op. La
ten we het huisvuil maar eens
op de stoep van de provincie
storten", zo foeterde Aptroot.
Ook de Warmondse wethou
der W. de Vos vreest dat zijn ge
meente van de regen in de drup
is geholpen. Hij wil daarom al
les doen om alsnog de GAVI van
de grond te krijgen. „Wat ge
beurt er als door een protest-
groep de vergisting en daarmee
het alternatief niet doorgaat?
Dan hebben we helemaal niets
meer. Bestuurlijk gezien kan ik
daarmee toch niet thuisko
men", zo zei De Vos.
Het leidde ook tot de vraag of
de huidige bestuurlijke struc
tuur voor het nijpende pro
bleem van huisvuilverwerking
geschikt is. Er moeten pijnlijke
knopen worden doorgehakt,
maar niemand lijkt daartoe in
staat.
„Het lijkt me nog het beste",
zo opperde de Voorschotense
wethouder J.W.E. van de Poel,
"dat de minister (Alders van
vrom) het slagveld overziend,
besluit waar de oplossingen
moeten komen. Hij moet de
plaatsen keihard aanwijzen.
Ook de provincie is hiertoe niet
in staat". Daarin werd hij ge
steund door wethouder Veldstra
uit Leiderdorp. „We willen de
besluiten dichtbij ons houden,
maar dat gaat echt niet meer.
Wij moeten de consequenties
durven trekken uit de laatste
ontwikkelingen".
Geen gemeente te
vinden die een
verbranding binnen
grenzen wil hebben
De Leidse wethouder De la
Mar, indiener van de gewraakte
motie, ziet het allemaal minder
somber. „De gemeenten heb
ben een informatie-achter-
stand.
En het gaat natuurlijk om gi
gantische bedragen. Wat de SA-
VA op dit moment al aan de
GAVI heeft uitgegeven en weg
gegooid lijkt, is bijna net zo
groot als de hele begroting van
Warmond. Logisch dat er pa
niekerig wordt gereageerd".
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Het dreigende conflict van de vakbonden
met het Leidse bedrijf Olivetti Office is
voorlopig van de baan. Het interim-mana
gement van Olivetti gaat donderdag praten
met bestuurders van de Unie BLHP, de
dienstenbond FNV en de dienstenbond
CNV. Vorige week had de Unie BLHP nog
gedreigd met een werkonderbreking om
dat het in problemen verkerende bedrijf de
bond buiten de deur zou houden.
Bij Olivetti Office dat kantoormachines
verkoopt, moet een nog onbekend aantal
banen verdwijnen. Het bedrijf, onderdeel
van het Italiaanse computerconcem Oli
vetti, wil kosten besparen door weer sa
men te gaan met Olivetti Systems Net
works.
Interim-manager van Olivetti Office, N.
van Batenburg, vindt dat de vakbonden
zich ten onrechte boos hebben g;emaakt.
„We hebben de bonden wel degelijk geïn
formeerd over de op handen zijnde reor
ganisatie. We hebben zelfs een afspraak
gemaakt voor een gesprek op 8 januari,
maar toen bleek dat de bestuurder van het
CNV op vakantie was en de FNV-bestuur-
der ziek. Ik heb de woordvoerder van de
Unie BLHP vorige week gebeld om de af
spraak af te zeggen. Dus ik ben nogal boos
over zijn reactie: die is nergens op geba
seerd."
Volgens Van Batenburg hoeft het bedrijf
de vakbonden niet overal bij te betrekken.
„Voor het naar huis sturen van uitzend
krachten heb je de vakbonden helemaal
niet nodig. En wat die functioneringsge
sprekken betreft, dat is helemaal nog niet
aan de orde."
Directrice Er Risèlèh-school aan de Stadhouderslaan:
LEIDEN MEINDERT VAN DER KAAU
„Natuurlijk zijn wij ook voor in
tegreren", zegt directrice J.C.
Dimmers van de Leidse islami
tische school Er Risèlèh aan de
Stadhouderslaan. „Dat is voor
veel ouders een reden om hun
kinderen naar een islamitische
school te sturen. Wij denken dat
die kinderen bij ons veel beter
worden voorbereid op de Ne
derlandse samenleving", aldus
Dimmers.
Zij reageert daarmee op WD-
Tweede Kamerlid Franssen, die
zich is rot geschrokken van cij
fers van het ministerie van on
derwijs, die wijzen op een aan
zienlijke groei van islamitische
scholen. Sinds de opening van
de eerste twee islamitische ba
sisscholen in 1988 is het aantal
inmiddels naar 20 gestegen.
Deze groei werkt volgens Frans
sen belemmerend op de inte
gratie van kinderen van etni
sche minderheden.
„Wat een onzin om zoiets te
beweren," zegt Dimmers. Ons
doel is om kinderen een even
wichtige opvoeding en oplei
ding te geven. Wij denken dat te
kunnen bereiken door juist
dicht bij hun eigen milieu en
belevingswereld te zitten. Zo
moeten die kinderen straks
makkelijker gaan functioneren.
Nu zie je vaak dat kinderen en
ouders uit elkaar groeien, met
alle gevolgen van dien".
Dimmers erkent dat resulta
ten pas over enkele jaren zich-
baar kunnen worden. „Maar
daarom moet meneer Franssen
ook niet met voorbarige conclu
sies komen. Natuurlijk, wij
Leidse onderzoeker Mieneke Weenig:
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
De Postbus 51-spots hebben
weinig invloed op het gedrag
van de tv-kijker. Als de spot in
beeld verschijnt is dat het sein
om koffie in te schenken. De
boodschap komt beter over als
die door naaste familie, vrien
den of collega's wordt overge
bracht.
Tot die conclusie komt Mieneke
Weenig van de Rijks Universi
teit Leiden. Ze promoveerde
onlangs op een onderzoek
waarin zij aantoonde, dat die
sociale netwerken de bood
schap dichterbij de ontvanger
brengen. Dit gaat vooral op
voor mensen met een geringe
opleiding. Hoe creatief de Post
bus 51-spot ook verpakt is, het
maakt niet uit. De achterstands
groepen pikken er praktisch
niets van op.
En de goed opgeleiden? Mie
neke Weenig: „Over het alge
meen zijn zij wel op de hoogte
van de campagnes die door
middel van Postbus 51 worden
gevoerd. De meesten hebben
zich vaak al een mening over
het onderwerp gevormd. Daar
voor hebben zij de spot op de
televisie niet nodig. Deze men
sen lezen de krant beter en kij
ken selectief tv. Achterstands
groepen kijken, luisteren en le
zen slecht. Zij hechten meer
waarde aan programma's die
ontspanning geven."
In het algemeen, zegt ze,
geldt voor iedereen dat de di
recte omgeving meer invloed op
het gedrag heeft dan radio en
televisie. Als voorbeeld noemt
ze een automerk met prima
testresultaten. „Maar zodra
twee vrienden zeggen dat daar
niks van klopt, dan leggen die
resultaten het loodje. Kortom:
de mening van de vrienden
weegt een stuk zwaarder."
Weggegooid
Zijn de kosten die voor de tv-
spotjes moeten worden ge
maakt weggegooid geld?
Mieneke Weenig: „Het ligt er
aan wat je precies wilt bereiken.
De Postbus 51-spot is goed om
iets snel onder de aandacht te
brengen. Wil je het gedrag van
de mensen veranderen, dan
heeft het spotje weinig zin. Je
kunt de mensen ermee wel er
gens aan herinneren. Maar je
kunt het geld nuttiger besteden
als je essentiële dingen wilt ver
anderen."
Bijvoorbeeld, de mensen di
rect aanspreken in hun eigen
omgeving. Ze begrijpen de taal,
praten met elkaar en passen
hun gedrag sneller aan. Miene
ke Weenig beproefde dat in
achterstandsbuurten van drie
steden: Maastricht, Bergen op
Zoom en Drachten. Ze zegt:
„We wisten dat die buurten
slecht waren bereikt. De cam
pagnes (over isoleren van de
huizen) waren niet overgeko
men. Toen kwam de vraag aan
de orde: hoe krijgen we de in
formatie op de juiste plek. Wat
hebben we gedaan? We hebben
de buurtbewoners gevraagd in
formatie over die isolatie over te
brengen. Met het inzetten van
hen verdubbelde het aantal
mensen dat op de hoogte was."
Je zou voor die directe bena
dering ook bekende Nederlan
ders kunnen vragen. Mieneke
Weenig denkt dat de mensen
daar inderdaad op af zullen ko
men. „Al was het alleen maar
uit nieuwsgierigheid. De beken
de Nederlander die hiervoor
wordt ingehuurd moet wel ge
loofwaardig zijn. In Amerika
wordt dat wel gedaan. Met wis
selend succes overigens: soms
werkt het positief, soms nega
tief."
Piraat
Alvorens uiteindelijk een be
roep op de buurtbewoners werd
gedaan, probeerde men via lo
kale bladen en regionale radio
de mensen te banderen. Zonder
respons. Mieneke Weenig: „We
hebben het zelfs op de piraat
uitgezonden. Het kwam niet op
gang. Pas op het moment dat
de mensen elkaar aanspraken,
breidde de bekendheid over de
plannen zich uit. Bovendien
bleek dat bewoners met meer
contacten sneller op de hoogte
waren dan anderen. Anders ge
zegd: het persoonlijk overbren
gen van de informatie werkte
een stuk beter dan welke andere
vorm ook." Kun je deze vorm
van informatie-overdracht ook
aanwenden indien er sprake is
van tegenstellingen, bijvoor
beeld over kernenergie? „Nee",
zegt Weenig, „je kunt niet alles
zo maar door de strot drukken.
Je hebt met ethische kanten te
maken als er tegenstellingen
zijn.
Als dat zo is, mag je eigenlijk
helemaal niet beïnvloedend
voorlichten, vind ik."
moeten ons bewijzen, maar dan
moeten we daarvoor wel de tijd
krijgen".
Op dit moment heeft de Er
Risèlèh-school 147 leerlingen.
En dat aantal groeit volgens
Dimmers nog gestaag. De direc
trice is er voorstander van dat
bij voldoende belangstelling om
aan de wettelijke normen te vol
doen, ook naar een mogelijk
heid voor voortgezet onderwijs
moet worden gezocht. „Maar
zijn al heel tevreden met een
basisschool".
De onderzoeksresultaten van
de Leidse wetenschappers WA
Shadid en P.S. van Koningsveld
naar islamitische scholen, laten
zien dat nog een zeer gering
deel (3,7 procent) van de kinde
ren uit moslim-gezinnen in Ne
derland naar een gelijkgezinde
school gaan. An Noer uit Al
phen aan den Rijn heeft alleen
Marokkaanse kinderen op
school en bij Er Risèlèh uit Lei
den vormen Marokkaanse kin
deren de overgrote meerder
heid.
Opvallend in de studie van
Shadid en Van Koningsveld is
de afkomst van de leerkrachten
van islamitische scholen. Zo'n
30 procent is van Surinaamse
en Antiliaan se afkomst. Slechts
een kleine dertig procent heeft
een echte moslim-achtergrond.
Bij de Leidse Er Risèlèh-school
zijn maar twee van de elf leer
krachten moslims en bij de Al-
phense An Noer-school twee
van de acht. Volgens de weten
schappers komt dat doordat er
nog nauwelijks bevoegde isla
mitische leerkrachten aanwezig
zijn.
tal op 23, naast de 51 zelfstandi
ge ANWB-kantoren.
Volgens een ANWB- woord
voerder is deze combinatie tot
nu succesvol gebleken. „We
hebben die. kantoren vorig jaar
als proef voor drie jaar opgezet,
maar we hebben besloten de
proef af te blazen en het defini
tief te maken. De nieuwe con
tracten kunnen dan ook steeds
worden verlengd." De ANWB
wil onder meer van de mobiele
kantoren af omdat de voorzie
ning niet publieksvriendelijk
was. Bezoekers moesten soms,
weer of geen weer, langdurig
buiten in de rij staan omdat in
de bus slechts een beperkt aan
tal mensen kon worden toegela-
N HAAG/ALPHEN
Het mobiele ANWB-kantoor
krijgt onderdak in het nieuwe
VW-kantoor aan de Wilhelmi-
nalaan 1 in Alphen aan den
Rijn. De samenvloeiing heeft op
1 april plaats. De VW-mede-
werksters worden opgeleid om
het werk van het mobiele
ANWB-kantoor (het afsluiten
van verzekeringen, reis- en kre
dietbrief e.d.) over te nemen.
De ANWB stopt dit jaar met
het inzetten van mobiele kanto
ren. Ze worden vervangen door
een uitgebreid netwerk van W-
V/ANWB-kantoren waarvan er
dit jaar zeventien worden ge
opend. Hiermee komt het aan-
AMSTELVEEN/SCHIPHOL'
De KLM hoopt de geluidsover
last door lesvluchten binnen
kort verder terug te dringen. De
maatschappij is onlangs begon
nen een aantal co-piloten volle
dig op de grond- om te scholen
tot gezagvoerder. In plaats van
in de lucht werden ze opgeleid
in de vliegtuigsimulator. Als de
proef slaagt, sluit de KLM het
niet uit dat er in de toekomst
geen lesvluchten meer gehou
den hoeven te worden.
De training van piloten gebeurt
nu al voor negentig procent in
de simulators op het oplei
dingscentrum van de KLM op
Schiphol-Oost. Omdat een deel
van de opleiding in de praktijk
moet worden geoefend, worden
er toch nog regelmatig lesvluch
ten vanaf Schiphol uitgevoerd.
In 1990 waren dat er 1.674
waarvan het merendeel KLM-
vluchten. De lesvluchten leiden
vaak tot klachten. Omdat er in
zogenaamde lescircuits wordt
gevlogen, passeren de laag vlie
gende toestellen in korte tijd
vaak meerdere malen een be
paalde gemeente.
De woordvoerder wijst er op
dat niet alleen milieu-overwe
gingen meespelen in het beleid
van de KLM om zo veel moge
lijk gebruik te maken van de si
mulator. „Naast het beperken
van geluidshinder en luchtver
vuiling speelt er ook nog mee
dat een simulator aanzienlijk
goedkoper is. Een lesvlucht in
de simulator is afhankelijk van
de grootte van het toestel ge
middeld vier tot vijf keer zo
goedkoop is als het gebruik van
een echt toestel."
i de Leidse islamitische school Er Risèlèh: „Wij denken dat die kinderen bij ons veel beter worden voorbereid op de Ne-
FOTO HIELCO KUIPERS
Directrice J.C. Dii
derlandse samen
