Binnenland
Vut speerpunt van
cao-overleg Akzo
We kunnen nog geen pilsje
drinken op de overwinning
Akkoord bereikt bij Rabobank
'GAK geeft niet hele waarheid over ww'ers'
Ontwikkelaars bouwen U-oevers tjokvol
Woensdag 8januan1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
4
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Zware metalen in drinkwater fabriek
In het drinkwater van de Plastic and Metalware Factory PMF van
Philips in Eindhoven komen hoge concentraties zink en koper
voor. Daarom heeft de directie de enkele honderden medewer
kers aangeraden het water niet meer te drinken. De koffieauto-
maten in de fabriek zijn inmiddels gesloten. De werknemers
krijgen nu gratis mineraalwater en koffie van een ander bedrijfs
onderdeel. Verouderde, extreem dikke waterbuizen zouden de
oorzaak zijn van de vervuiling. Het drinkwater zou daardoor te
lang blijven stiltstaan. Philips onderzoekt momenteel of de me
talen gevaar kunnen opleveren voor de gezondheid.
Positief resultaat van ECN in Petten
Het Energie Onderzoek Centrum Nederland (ECN) in Petten het
afgelopen jaar een positief bedrijfsresultaat geboekt van 3,5 mil
joen gulden. Prof. dr. ing. H. van den Kroonenberg, algemeen di
recteur van de onderzoeksinstelling, verwacht dat het uiteinde
lijke ciifer nóg hoger zal uitvallen. In 1990 slaagde het instituut
er sinds 1988 voor het eerst in uit de rode cijfers te komen. In dat
jaar bedroeg het positieve bedrijfsresultaat 1,4 miljoen gulden.
Het jaar 1991 laat ruim een verdubbeling van dit cijfer zien. De
stijgende lijn is volgens ECN vooral te danken aan een doelmati
ge bewaking van de kosten en toenemende inkomsten uit op
drachten.
GAK-formulier zorgt voor vele vragen
Ongeveer 90.000 mensen hebben in de afgelopen drie maanden
de informatielijn van het Gemeenschappelijke Administratie
kantoor (GAK) gebeld. Zij hadden vragen over het zogeheten
statusoverzicht, het formulier waarop staat wat iemands recente
arbeidsverleden is. Het was vorig jaar voor het eerst dat de drie
miljoen verzekerden die bij het GAK aangesloten ziin, dit status
overzicht ontvingen. Ongeveer 30.000 mensen hebben hun
overzicht teruggestuurd, omdat er iets niet klopte. Zij krijgen
vóór maart een verbeterde versie.
Kleding van sportleraar aftrekbaar
Zowel beroepstrainers als gymleraren mogen van staatssecreta
ris Van Amelsvoort van financiën de kosten van hun sportkle-
ding aftrekken van de inkomstenbelasting. De staatssecretaris
wil deze twee beroepscategorieën net zo behandelen als be
roepssporters, die hun sportkleding al mochten aftrekken. De
gymleraar of beroepstrainer moet zijn beroep wel als hoofdbe
roep uitoefenen. Een leraar aan een basisschool die twee uur
gym per week geeft valt er dus buiten.
Toenadering tussen bonden en directie
Ruim twintigduizend personeelsleden kijken er met meer
dan gemiddelde belangstelling naar uit: de Akzo-cao.
Vandaag zijn de onderhandelingen tussen directie en
vakbonden begonnen over een nieuwe arbeidsovereen
komst voor de werknemers bij het Arnhemse chemiecon
cern. In totaal staan drie overlegrondes gepland, maar
zowel chemieconcern als bonden houden rekening met
extra sessies. Zeker nu Akzo de vut tot belangrijkste punt
van onderhandelingen heeft verheven.
ARNHEM TON VAN UEROP
Begin vorige maand gooide di
rectievoorzitter dr. A. van Es de
knuppel in het hoenderhok. De
vut moet geleidelijk aan ver
dwijnen, stelde hij, omdat de
vervroegde uittreding van oude
re, ervaren werknemers de kwa
liteit van het concern aantast.
De bonden vielen meteen over
hem heen. Van afschaffing kan
geen sprake van zijn, stelden zij.
De vut-regeling bij het chemie
concern moet juist worden ver
ruimd door een verlaging van
de vut-leeftijd van 62 naar 60
jaar, vinden de bonden. De hui
dige vut-regeling bij Akzo,
waarbij werknemers vanaf 62
jaar vervroegd mogen uittreden,
geldt tot 1995.
Akzo is echter bij zijn stand
punt gebleven. Voor de vut
wordt geen geld meer uitgetrok
ken, de collectieve regeling
moet over acht jaar zijn verdwe
nen. „Werknemers moeten zelf
voorzieningen treffen, voor het
geval zij vroeger met pensioen
willen", zegt woordvoerder H.
Verbeeten van Akzo Nederland.
Wie dus toch vut-rechten wil,
zal die in de toekomst zelf moe
ten opbouwen door bijvoor
beeld het opzij zetten van
winstuitkeringen of het 'verko
pen' van vrije dagen.
De bonden hebben hun har
de opstelling inmiddels wat bij
gesteld. „Wij beschouwen de
vut evenmin als een automatis
me", zegt onderhandelaar B.
Roodhuizen van de Industrie
bond FNV. „Wanneer je praat
over de vut, moet je echter goed
bekijken waarom die regeling
zo populair is. Veel oudere
werknemers zijn uitgeblust. Wie
de toekomst van de vut ter dis
cussie stelt, moet dus iets ver
anderen aan de werkomstan
digheden, zodat oudere werk
nemers gemotiveerd blijven."
Onderhandelaar T. Hubert
van de Industrie- en Voedings
bond CNV is het daarmee in
grote lijnen eens. „We moeten
een andere weg inslaan. Een
echt ouderenbeleid voeren.
Waardoor niemand voor zijn
zestigste de fabriek hoeft te ver
laten. Niet als gevolg van een
reorganisatie. En ook niet als
gevolg van arbeidsongeschikt
heid."
Akzo heeft al laten weten be
reid te zijn te praten over een
'vriendelijker' beleid waardoor
de oudere werknemer in staat is
langer mee te draaien. FNV'er
Hubert is bereid in ruil voor een
goed ouderenbeleid de vut in
huidige vorm te laten varen.
Ook de FNV is bereid tot een
milder standpunt. Voorzitter B.
van der Weg van de Industrie
bond liet vorige week doorsche
meren dat de vut ook voor hem
geen heilig principe is.
Naast de vut spelen ook de
traditionele loononderhande
lingen. Akzo zegt zich dit jaar
niet meer dan een loonsverho
ging van 3 procent te kunnen
veroorloven. De bonden eisen
een loonsverhoging van 4,5 pro
cent.
De werknemers van Akzo
Zout Chemie Nederland BV in
de Botlek eisen zelfs een extra
loonsverhoging van 2,5 procent
bovenop de inzet van de bon
den. Volgens hen hebben ze
recht op een extra verhoging
omdat ze vorig jaar niet meer
kregen dan 2,5 procent, terwijl
de andere cao's in de chemie-
sector uitkwamen op 3,75 tot
4,5 procent loonsverhoging.
„Kan er niet wat vaker betere
informatie komen dan alleen
vandaag, zeven uur lang en
voor het eerst in honderd jaar?"
De vraag van de vertegenwoor
diger van de Philips-fabriek Me-
gatronics in Dordrecht is gericht
aan zijn hoogste baas, Jan D.
Timmer, die 'live' op tv via de
satelliet vragen beantwoordt
van Philips-werknemers uit heel
Europa. Even valt Timmer uit
zijn rol van 'bezieler': „Dan
moet Megatronics eerst zélf
maar een goed voorbeeld van
communicatie worden binnen
het concern", bitst hij.
Het was de enige keer dat
Timmer gisteren iets van irrita
tie liet blijken. De Philips-top-
man sprak gisteren via de
beeldbuis zo'n 10.000 werkne
mers toe bij aanvang van fase 3
van Operatie Centurion, de
grootscheepse reorganisatie die
het Eindhovense elektronica
concern weer gezond moet ma
ken.
Fase 3 is gericht op verbete
ring van de klantgerichtheid en
gisteren werd dan ook vooral
een dag waarop vrijwel alle me
dewerkers in groepjes discussi
eerden over manieren om
klantgerichtheid tot hoogste
prioriteit te verheffen. Want
„een andere prioriteit is er na
melijk niet", aldus Timmer.
Na afloop van de onderlinge
discussies, toonde Timmer zich
zelfs enthousiast over de enkele
kritische vraag die hij tijdens
zijn 'vragenuurtje' door werkne
mers kreeg voorgelegd. „Het is
toch positief dat iemand in het
openbaar durft uit te spreken
dat hij twijfelt of de veranderin
gen binnen Philips nog wel snel
genoeg gaan?"
'Customer day' zoals dinsdag
7 januari de Philips-geschiede-
nis in zal gaan, onderstreept de
nieuwe openheid van het Eind
hovense concern, die erop ge
richt is hiërarchische structuren
Philips-werknemers kijken vanaf de 'sky box' tribune in het PSV-stadion naar hun hoogste baas die hen via
een groot beeldscherm aan de andere kant van het voetbalveld toespreekt. foto anpfrans van der linde
te doorbreken en werknemers
van hoog tot laag een groot ge
voel van verantwoordelijkheid
te geven. Volgens Timmer zitten
er vooral positieve kanten aan
de nieuwe openheid.
„Twijfelaars zul je altijd hou
den. Maar ik kwam laatst - vrij
wel onverwacht - bij de vesti
ging voor huishoudelijke appa
raten in HoogeVeen. Alle vragen
die daar door het personeel tij
dens discussie-bijeenkomsten
(zogenoemde township-
meetings) waren gesteld, hingen
aan de muren. Zowel het kali
ber van die vragen als de vrij
moedigheid ervan...Dat had ik
niet voor mogelijk gehouden."
De antwoorden van de directie
op de vragen zijn volgens de
Philips-topman al even open en
worden onder de vragen aan de
muur geplakt.
Maar naast alle opgetogen
heid over de nieuwe openheid,
is er ook veel somberheid. Tim
mer stak gisteren niet onder
stoelen of banken dat de werk
nemers het de komende jaren
niet gemakkelijk zullen krijgen.
Vooral hier in Europa niet. Tim
mer: „We kunnen niet de deu
ren van Europa open zetten
voor de concurrentie en tegelij
kertijd doorgaan met een ma
nier van leven die hiermee in
conflict is. Philips zal blijvend in
een hogere versnelling moeten
gaan werken."
Op een vraag uit Ierland of we
hier dan ook moeten worden als
die 'Japanse workaholics', de
aan het werk verslaafde Japan
ners, schiet Timmer in de lach:
„Workaholics is genoeg. We
hoeven geen Japanners te wor
den."
Enkele actievoerende chauffeurs van de Rabo-vestiging in Best blokkeerden gisteren met dienstauto's de
ingang van het gebouw. foto anp
Bij de komende reorganisatie bij de Rabo-bank
zijn gedwongen ontslagen niet aan de orde.
Daarover zijn vakbonden en hoofddirectie van
de Rabobank het gistermiddag eens geworden.
Maandag en dinsdag legden enkele tientallen
chauffeurs van de Rabo het werk neer uit pro
test tegen het feit dat de Rabo-top aavankelijk
weigerde om te garanderen dat er geen ge
dwongen ontslagen zouden vallen. Mede onder
druk van de acties kwam er gisteren alsnog een
akkoord uit de bus. Dat komt erop neer dat er
geen gedwongen ontslagen vallen, zo deelden
woordvoerders van de vakbonden mee.
De reorganisatie betreft de afdelingen trans
port, drukkerij, postkamer en magazijn. De
bank wil die afdelingen de komende vier jaar in
krimpen en het werk grotendeels uitbesteden
aan andere bedrijven zoals koeriersdiensten,
omdat dat goedkoper is. In totaal zijn er 215 ba-
len in het geding.
Bonden en Rabo kwamen overeen dat aan de
werknemers de keus wordt gelaten om te ver
kassen naar het bedrijf waar het werk wordt uit
besteed of bij de Rabo in dienst te blijven waar
ze dan een passende functie krijgen aangebo
den.
De vakbonden zijn blij met akkoord. Temeer
omdat er later deze maand nog onderhandeld
moet worden over de sociale gevolgen van een
grootscheepse reorganisatie die er de komende
jaren bij de Rabo-banken op stapel staat. Bij die
reorganisatie zullen maximaal tweeduizend ar
beidsplaatsen verdwijnen.
De vakbonden willen een soort raamovereen
komst bedingen voor een sociaal begeleidings
plan waarbij gedwongen ontslagen eveneens
worden uitgesloten. De bonden zien het ak
koord als een steuntje in de rug bij de verdere
onderhandelingen.
Als werknemers meegaan naar het bedrijf
waaraan het werk wordt uitbesteed, zal over de
gevolgen voor hun arbeidsvoorwaarden tijdig
met de bonden worden overlegd, zo deelde een
woordvoerder van de Rabo-bank mee. Daarbij
valt te denken aan salarisgaranties of handha
ving van secundaire arbeidsvoorwaarden.
Anderzijds gaat de bank ervan uit dat dege
nen die bij de Rabo een andere functie aange
boden krijgen, bereid zijn zich te laten omscho
len.
Suriname pakt
alsnog ontsnapte
drugshandelaar
Onder grote hilariteit toont Philips-topman Timmer zijn nieuwe bretels, met de opschrift 'Customer first'
(klant voorop) aan de Nederlandse pers. foto cpd roland de bruin
Wat voor offers Timmer dan
van het personeel vraagt? „Die
typische cultuur hier, van een
baantje tussen negen en vijf, dat
kan niet meer. Als iets niet op
tijd dreigt te lukken, dan moet
er een schepje boven op wor
den gegooid. Ook als dat een
weekend kost, of delen van va
kanties. Dat moet kunnen."
Toch moet het personeel het
hoofd niet laten hangen. Moti
vatie is de sleutel tot succes, lijkt
Timmer uit te willen stralen. Hij
zegt „plezierig verrast te zijn
door het tempo" van Operatie
Centurion. „Ik had dat niet ge
dacht. Ook de externe adviseurs
vinden dat de verandering bin
nen Philips opmerkelijk snel
gaat. Maar dat mag absoluut
geen aanleiding zijn om van
avond een pilsje te gaan drin
ken op de overwinning. De con
currentie zit niet stil en we
moeten naar een steeds hogere
versnelling. De zaak moet onder
spanning worden gehouden."
CORRESPONDENT
De Surinaamse politie heeft
maandag een 36-jarige drugs
handelaar in Paramaribo gear
resteerd. De man was eerder in
Nederland aangehouden en in
1990 veroordeeld tot twaalf
jaar gevangenisstraf wegens
het smokkelen van 431 kilo co
caïne van Suriname naar Ne
derland.
In afwachting van een hoger
beroep dat hij had aangespan
nen, ontsnapte de drugshan
delaar uit het Rotterdamse
Huis van Bewaring. Hij had
een dag vrij gekregen wegens
'familieomstandigheden' en
maakte van deze gelegenheid
gebruik naar Suriname te
vluchten. Daar nam hij de lei
ding op zich van een autover
huurbedrijf.
Hij zal voor de rechter moe
ten verschijnen vanwege be
trokkenheid bij de uitvoer van
cocaïne. De zaak kwam weer
aan het rollen toen een ex-mi
litair, die in Suriname hand
langer was geweest van de
drugshandelaar, in hoger be
roep ging bij het Surinaamse
Hof van justitie. Hij vroeg zich
daar hardop af waarom hij tot
zeven jaar was veroordeeld,
terwijl zijn baas als eigenaar
van de partij cocaïne vrij rond
liep in Paramaribo.
Het openbaar ministerie was
aanvankelijk van mening dat
de man niet kon worden ver
volgd wejgens in Nederland ge
pleegde misdrijven, bij het
ontbreken van justitiële ver
dragen tussen Nederland en
Suriname. Nu hoopt men tot
een nieuwe veroordeling te
kunnen komen wegens 'uit
voer van cocaïne', die net zo
strafbaar is als de invoer van
drugs.
DEN HAAG CAREL GOSELING
Blij zijn ze niet op Sociale Zaken. Maar ge
schrokken is men ook niet van de berichten
van het Gemeenschappelijk Administratie
kantoor (GAK) dat het aantal mensen met
een werkloosheidsuitkering in 1991 met
zo'n 15 procent is gestegen. De ambtenaren
van minister De Vries en staatssecretaris
Ter Veld zien het getal eerder als een aan
wijzing dat het slechter gaat met de werk
loosheid. Maar dat wist men al langer.
Al bij de presentatie van de Miljoenenno
ta 1992 voorspelde het Centraal planbureau
(CPB) een toename van de werkloosheid.
Weliswaar niet voor 1991 maar zeker voor
dit jaar. Voor 1991 zag het plaatje van het
CPB er heel anders uit. Het aantal mensen
zonder werk zou met zo'n 20.000 dalen.
Tenminste, zo werd in september 1991
voorspeld. Maar in december 1991 gaf het
CPB wel al voorzichtig aan dat de daling
van de werkloosheid wel eens zou kunnen
tegenvallen. Het CPB weigert verdere infor
matie. De ontwikkelingen zijn nog te onze
ker.
Net als het CPB wil men ook op Sociale
Zaken de vingers nog niet branden aan een
interpretatie van de toename van het aantal
mensen met een werkloosheidsuitkering.
Wel worden enige kanttekeningen ge
plaatst. Zo baseert het GAK zich op de zoge
noemde getelde ontslag-werkloosheid. Er is
niet gekeken hoeveel mensen met een
werkloosheidsuitkering een baan vonden
en dus weer uit het werklozenbestand kon
den worden geschrapt.
De ontslag-werkloosheid is niet te verge
lijken met de geregistreerde werkloosheid
(het officiële werkloosheidscijfer) of het
aantal mensen dat een ww-uitkering krijgt.
Het officiële werkloosheidscijfer behelst al
leen diegenen die binnen twee weken een
baan kunnen aanvaarden voor meer dan
twintig uur per week. Bij het aantal uitke
ringsgerechtigden spelen andere 'verteke
ningen' een rol. Zo zijn er mensen met een
ww-uitkering die toch niet beschikbaar zijn
voor de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld omdat
ze ziek zijn. Daarnaast is nog sprake van zo
genoemde 'bestandsvervuiling': mensen die
wel een uitkering krijgen maar niet staan
ingeschreven als werkloos.
Kortom: het GAK-cijfer zegt op zich niet
zo veel over de werkloosheid en het aantal
mensen met een uitkering. Maar het GAK-
cijfer is wel een indicatie dat het fout gaat.
En snel ook.
Supervisor Dijkstra trekt aan de noodrem:
AMSTERDAM
Projectontwikkelaars zijn bui
ten de Amsterdamse gemeen
teraad om bezig de IJ-oevers
vol te plannen met massieve
hoogbouw. Dat heeft de 'su
pervisor' van het IJ-oeverpro-
ject prof. Tj. Dijkstra aan de ge
meenteraad gerapporteerd. De
Amsterdam Waterfront Finan
cieringsmaatschappij (AWF)
bevestigt de bebouwing te wil
len „intensiveren", maar be
schuldigt Dijkstra ervan „getal
len volkomen uit hun verband
te rukken."
Volgens Dijkstra, die over de
stedebouwkundige kwaliteit
van het project moet waken,
willen de particuliere investeer
ders 60 procent meer wonin
gen en kantoren bouwen dan is
vastgesteld. Achter en naast het
Centraal Station zal dat op een
enorme „verdichting" van het
bouwvolume uitdraaien, vol
gens Dijkstra drie tot vier maal
zoveel als door de gemeente
raad is bepaald. Daardoor zou
den geplande doorkijkjes ver
dwijnen en de nieuwbouw
hoog boven het CS uittorenen.
In de plannen zou verder
geen ruimte meer zijn voor het
afgesproken aantal woningen
in de sociale sector. Volgens
Dijkstra zijri de investeerders
„bezig zeer radicaal het mes te
zetten in de Nota van Uit
gangspunten", waarin de voor
waarden voor bebouwing van
de IJ-oevers door het gemeen
tebestuur zijn vastgelegd.
Volgens de directeur van de
Amsterdam Waterfront Finan
cieringsmaatschappij, J. van
Reijs, is het noodzakelijk het
bouwvolume aan de IJ-oevers
op te voeren om uit de kosten
te komen. Dijkstra's uitspraken
zijn volgens hem slechts „theo
retische berekeningen die uit
hun verband zijn gerukt. Als we
werkelijk zoveel wilden bou
wen als Dijkstra zegt, zouden
we of het IJ moeten dempen of
het Centraal Station slopen."
De verantwoordelijke wet
houder, J. Saris (Groen Links),
heeft ontsteld gereageerd op de
woorden van Dijkstra, maar wil
pas over twee weken inhoude
lijk antwoorden op zijn uitla
tingen.
