Hoge energieheffing
treft industrie hard
Binnenland
Brunswijk wil Suriname zonder leger
'Subsidie stadsvervoer
moet aanzienlijk lager'
Rabo verliest klanten
Kosto: Geen huisarrest
kansloze asielzoekers
Maandag f. januari 1992
Redactie 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving; JAKELIEN PAULUS
3
Vier zwaargewonden bij aanrijding
Bij Maastricht zijn zaterdag vier mensen, allen lid van één fami
lie uit Beek, zwaar gewond geraakt bij een ongeval. Hun auto
kwam frontaal in botsing met een streekbus, die om nog ondui
delijke reden op de verkeerde weghelft was geraakt. foto anp
Onbekende groep eist bomaanslag op
De bomaanslag op een arbeidsbemiddelingsbureau voor mi
granten in Den Haag, afgelopen zaterdag, is opgeëist door het
onbekende Aktiefront Nationalistisch Nederland. Dat heeft een
woordvoerder van de Haagse politie bekend gemaakt. De bom
ontplofte rond zes uur 's ochtends bij het migrantenbureau aan
de Lange Lombardstraat en sloeg een gat in een raam. Er vielen
geen gewonden. Een half uur voordat de bom ontplofte, kreeg
de Haagse politie een telefonische bommelding, waarna de om
geving werd afgezet.
Kenya stuurt asielzoeker terug
Kenya weigert een Somalische asielzoeker toe te laten die vrijdag
door Nederland is uitgezet. De man is inmiddels weer terug op
Schiphol-OosL Dat heeft een woordvoerder van Vluchtelingen-
Werk gisteren meegedeeld. Vluchtelingenwerk had al eerder te
gen uitzetting gewaarschuwd omdat het volgens de organisatie
niet zeker is of de asielzoekers door Kenya niet worden doorge
stuurd naar Somalië, waar een burgeroorlog woedt. Volgens het
Vluchtelingenverdrag mag iemand niet worden uitgezet als niet
duidelijk is wat er met hem of haar gaat gebeuren.
Minder agressie in de trein
Het aantal meldingen van agressie en zwartrijders in de trein is
vorig jaar aanzienlijk gedaald, met respectievelijk 17 en 18 pro
cent. Volgens NS is de vermindering van agressie onder meer te
danken aan het gebruik van Telerail in alle treinen. Via dit waar
schuwingssysteem kan de machinist onmiddellijk de spoorweg
politie alarmeren. De groep potentiële zwartrijders verminderde
door de invoering van de ÓV-studentenkaart en andere groot
verbruikerscontracten. De NS tonen zich verder bezorgd over
een toename van het aantal diefstallen met 20 procent.
Opnieuw kerkschatten gestolen
In Nijmegen zijn vorige week voor de tweede keer in korte tijd
kerkschatten gestolen. Uit de kerk aan de Groenestraat is een
vergulde drinkkelk en een zilveren hostieschaal gestolen. Dat
heeft de Nijmeegse politie gisteren bekendgemaakt. De waarde
van de voorwerpen, die tussen 1 en 3 januari werden ont
vreemd, is niet bekend. Enkele dagen eerder was de St. Stevens-
kerk het doelwit van inbrekers. Toen werden veertig zilveren
voorwerpen gestolen.
Rechercheteam onderzoekt branden
De politie van Hellevoetsluis (Zuid-Holland) heeft een recher
cheteam samengesteld om een reeks branden in deze gemeente
te onderzoeken. Vermoedelijk gaat het in alle gevallen om
brandstichting. De jongste brand vond zaterdagavond plaats,
toen werd de benedenverdieping van een huis in Hellevoetsluis
verwoest. Naastgelegen huizen liepen schade op. Er vielen geen
mensen gewond. De brand was de zevende op rij binnen vijf da
gen.
Maij wil vervoerbedrijven privatiseren
De stadsvervoersbedrijven van
de grote steden dienen verzelf
standigd te worden. Zij moeten
in de toekomst met veel minder
overheidssubsidie genoegen ne
men. De overheid legt nu nog
tachtig procent toe op een ver
kocht kaartje. Dit moet worden
teruggebracht tot vijftig pro
cent, net zoals bij de Neder
landse Spoorwegen het geval is.
Dat zei minister Maij-Weggen
(verkeer en waterstaat) gisteren
in het Vara-programma Kassa.
Volgens de bewindsvrouwe die
nen stadsvervoersbedrijven zo
veel mogelijk voor hun eigen fi
nanciële middelen te gaan zor
gen. Daardoor zullen de stads
vervoerders efficiënter gaan
werken, verwacht Maij. Het met
veel overheidsgeld subsidiëren
van het stadsvervoer werkt juist
inefficiëntie in de hand, vindt
zij. Als voorbeeld noemde Maij
een fout van de Haagse Tram
maatschappij (HTM) die per
ongeluk 1 miljoen gulden aan
een echtpaar had overgemaakt
maar daar pas een jaar later
achter kwam. „Terwijl ze aan de
andere kant hun hand ophou
den, om geld van het Rijk te
ontvangen", aldus de minister.
In een eerste reactie liet het
Gemeentelijk Vervoerbedrijf
(GVB) van Amsterdam vanmor
gen weten wel iets in het plan te
zien, mits de minister de be
voegdheid om de tarieven vast
te stellen ook aan de gemeenten
overdraagt.
Maij kondigde verder aan dat
de ontwikkeling van de regio
taxi vanuit de overheid zal wor
den gestimuleerd. Ze wil hier
voor de komende jaren, net als
bij de trein-taxi, twintig miljoen
gulden uittrekken.
gulden te vragen voor het beta
lingsverkeer tot deze opmerke
lijke groei heeft geleid.
De Postbank zal volgens
Groot in elk geval de eerstko
mende drie jaar geen geld vra
gen voor haar diensten, maar
overweegt wel maatregelen die
moeten leiden tot een efficiën
ter betalingsverkeer van parti
culiere rekeninghouders. Wat
voor maatregelen dat zijn, is
nog niet bekend.
De kosten die de Rabobank par
ticulieren sinds 1 januari bere
kent voor het betalingsverkeer,
hebben geleid tot een groei van
het aantal giro-rekeninghouders
bij de Postbank.
Volgens Postbank-woord-
voerder Groot is het aantal re
keninghouders vorige maand
met 10.000 gestegen. De Post
bank gaat er van uit dat het be
sluit van de Rabobank om 25
staatssecretaris om aparte ge
sloten opvangcentra voor
kansloze asielzoekers in te stel
len, stuitte bij de behandeling
van de Vreemdelingenwet op
tegenstand van de Kamer.
Ook het voorstel om een mel
dingsplicht in te voeren haalde
het niet. De staatssecretaris
vindt het dan ook vreemd dat
het CDA nu ineens wel voor het
opsluiten van uitgeprocedeerde
asielzoekers is. Kosto heeft de
kamer beloofd in februari te ko
men met een notitie over deze
problematiek.
Krajenbrink zegt in een reac
tie op de uitlatingen van Kosto
dat hij er „simpel van uit gaat
dat de wens van de Kamer
wordt uitgevoerd". Volgens de
CDA'er kan betere controle op
de aanwezigheid van de uitge
procedeerde asielzoekers wel
een belemmering vormen tegen
een illegaal verblijf in ons land,
aldus Kraj en brink. De staatse
cretaris moet bovendien op
houden „met het geven van ge
frustreerde reacties", aldus Kra
jenbrink.
Staatssecretaris Kosto (justitie)
is niet van plan kansloze asiel
zoekers in nun bewegingsvrij
heid in de asielzoekerscentra te
beperken. Hij noemt die wens
van CDA en WD in de Tweede
Kamer, geuit in een motie, „on
uitvoerbaar" en „een paniekre
actie". CDA-kamerlid Krajen
brink (CDA) wil echter dat de
staatsecretaris de wens van de
Kamer gewoon gaat uitvoeren.
CDA en WD, samen een
meerderheid in de Kamer, wil
len dat asielzoekers die geen
kans maken op een verblijfsver
gunning in aparte gedeelten
van opvangcentra worden ge
plaatst, waar ze kunnen worden
vastgehouden in afwachting
van hun uitzetting. Zo kan wor
den voorkomen dat de afgewe
zen asielzoekers in de illegaliteit
verdwijnen.
Kosto zei gisteren voor de
Ikon-radio dat hij niet kan ga
randeren dat deze groep asiel
zoekers door deze maatregel de
asielzoekerscentra niet voortij
dig verlaat. Een voorstel van de
De politie moet er een miljard
gulden bij krijgen om de toene
mende criminaliteit een halt toe
te kunnen roepen. Dat geld
moet van de begroting van De
fensie komen. Op die manier
vindt er een noodzakelijk ver
schuiving plaats van externe
naar interne veiligheid van onze
samenleving.
Hoofdcommissaris Nordholt
van de Amsterdamse politie zei
dit zaterdag voor de Vara-televi-
sie. De regeringspartijen PvdA
en CDA zien niets in honorering
van deze wens.
Nordholt vindt dat „Neder
land wakker moet worden" en
„eindelijk eens de rekening
moet gaan betalen voor de cri
minaliteit. Het is namelijk niet
zo iets als het weer, dat gewoon
vanzelf verandert", aldus Nord
holt. Zijn collega-hoofdcom
missaris van Rotterdam, Hes-
sing, sprak over de noodzaak
van een 'Delta-plan' tegen de
criminaliteit.
De Groningse hoofdcommis
saris Woltjer pleitte in de zelfde
uitzending voor een verhoging
van het budget van zijn korps
met ten minste 20 procent.
Gorilla Annet in de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp is eind vorige week bevallen van een jong. Het nog piepkleine baby-gorillatje had zelf nog geen naam, maar de vader is wel be
kend. Hij heet Fred. f0TQ JQHN DE pAnR
Commissie-Wolf son voorspelt vertrek bedrijven
De concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsle
ven wordt sterk aangetast als het kabinet zijn plannen
doorzet om begin volgend jaar de energieheffing met 25
procent te verhogen. Veel bedrijven zullen daardoor wor
den gedwongen uit te wijken naar landen buiten de EG.
Dat staat in zes deelstudies die in opdracht van de Com-
missie-Wolfson zijn verricht.
DEN HAAG ANP
De ministers van energie en
milieu in de EG beraden zich
momenteel over voorstellen om
regulerende heffingen in te voe
ren voor bedrijven. Volgens de
Commissie-Wolfson zal het be
drijfsleven echter pas echt gaan
investeren in energiebesparing
als de heffingen wereldwijd
worden ingevoerd en zeer hoog
zijn.
Commissievoorzitter Wolfs-
on, lid van de Wetenschappelij
ke Raad voor het Regeringsbe
leid (WRR), biedt de conclusies
van de studies begin volgende
maand aan de regering aan. In
de tussenbalans van vorig jaar
staat dat invoering van de extra
heffingen afhankelijk is van de
bevindingen van de Commis
sie-Wolfson.
Behalve over een hogere
energieheffing voor de indu
strie, beraadt het kabinet zich
op de invoering van hogere hef
fingen voor particulieren om
het energiegebruik terug te
dringen. Het extra geld dat
daardoor vrijkomt, zal worden
aangewend voor een belasting-
of premieverlaging.
Invoering van een btw-verla-
ging voor particulieren weegt
volgens de onderzoekers niet op
tegen de hogere kosten van
energie. Wel leidt een hogere
heffing tot energiebesparing. Bij
een verdubbeling van de huidi
ge gasprijs bedraagt de bespa
ring 21 tot 28 procent bij men
sen met een eigen huis. Bij
huurwoningen leidt een derge
lijke verhoging tot een bespa
ring van 12 tot 25 procent Een
energieheffing van 100 procent
voor particulieren zal leiden tot
een besparing op stroomver
bruik van 12 procent.
Als Nederland op eigen hout
je besluit tot invoering van een
hogere energieheffing voor be
drijven, dan zal dat zeer schade
lijk zijn het bedrijfsleven, aldus
de commissie. Maar ook Eu
ropese heffingen zullen zeer
hard aankomen. De concurren
tiepositie van de Europese in
dustrieën ten opzichte van Ja
pan en de VS zal er ernstig door
worden ondermijnd.
Op den duur zal dat ertoe lei
den dat industrieën hun vesti
gingen „verschuiven" naar ge
bieden als Noord-Afrika, het
Midden-Oosten of Oost-Euro
pa, aldus de commissie. De
transportkosten voor produkten
bestemd voor de Europese
markt zullen dan hoog zijn,
maar nog altijd lager dan de
kosten van de energieheffing.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Onderzoekers:
Spoorbus is
goed haalbaar
HOORN GPD
De spoorbus, een bus die op
een soort rails van beton rijdt,
zal binnen enkele jaren haar
plaats te midden van de andere
openbaar vervoersystemen in
Nederland hebben gekregen.
Dat is de conclusie van het
Hoomse ingenieursbureau Gra-
bowsky en Poort bv, dat de mo
gelijkheden voor de invoering
van het spoorbussysteem in ons
land heert onderzocht.
Dank zij een subsidie van het
Rijk en van de Europese Ge
meenschap kon twee jaar gele
den worden begonnen met het
onderzoek. Volgens het inge
nieursbureau biedt de spoorbus
tal van voordelen. De busbaan,
die voor de geleiding van de
bussen zorgt, vergt niet alleen
een minimum aan ruimte, het
systeem is ook veel goedkoper
dan alle huidige openbaar ver
voersystemen.
Het is de bedoeling dat in
1993 Ceritraal Nederland het
eerste proeftraject in gebruik
neemt tussen Aalsmeer en Uit
hoorn. Ook andere busonder
nemingen hebben verregaande
interesse voor de spoorbus. Zo
heeft de NZH geruime tijd gele
den plannen bekend gemaakt
voor een spoorbusverbinding
tussen Purmerend en Amster
dam. De spoorbus functioneert
al enkele jaren naar volle tevre
denheid in het Duitse Ruhr-ge-
bied. Ook de Australische stad
Adelaide kent een spoorbus-
lijn.
NIEUWSLIJN
'Miljard van
defensie naar
politiezorg'
'Zolang Bouterse de macht heeft, wordt ons land geen democratie
TILBURG PIETER VAN DE VLIET
Ronnie Brunswijk, de Robin Hood van
de Surinaamse bosnegers, hoort niet
thuis in een flat. Maar bij gebrek aan
jungle en gebrek aan geld is hij gedwon
gen bij zijn jongere broer Leo in Tilburg
te logeren. „Denk je dat hij journalisten
in zo'n onpersoonlijke woning zou ont
vangen als hij écht betrokken was bij de
drugshandel, zoals Bouterse beweert",
fluistert één van de vele 'adviseurs',
waarmee de leider van het Junglecom
mando zich tijdens zijn korte verblijf aan
Nederland heeft omringd.
Ronnie zelf daarover: „Duizend kilo
cocaïne in het Surinaamse binnenland
zijn geen cent waard als je macht zich
niet uitstrekt tot de lucht- en zeehavens.
Denk je dat ik op m'n blote voeten door
het bos zou pinaren als het mij om de
drugs te doen was?"
Ronnie zegt dat voor hem slechts de
liefde voor zijn volk telt. Uit liefde strijdt
hij tegen de drugsmaffia. „Het wordt
hoog tijd dat daar eindelijk effectief te
gen wordt opgetreden in mijn land. Als
het nog een jaar langer zo doorgaat, is
Suriname verloren."
In een keurige lange jas met een sjieke
leren pet vertelt Ronnie dat zijn plotse
linge komst naar Nederland geen bijzon
dere politieke betekenis heeft. Het is
toch vooral bedoeld om zijn vrouw en
kinderen in Tilburg weer eens te zien.
„Natuurlijk heb ik hier ook contact
met mijn aanhangers", zegt hij in een
benauwd zijkamertje, waar jassen liggen
opgestapeld. Daar in dat kamertje ont
breekt een beetje de bravoure van de
jonge, nog geen dertig jaar oude, jungle
commandant. Hij is ongewoon stil voor
Ronnie zal zijn in een democratisch Su
riname. Misschien dat hij deel zal uitma
ken van de door het junglecommando
voorgestane speciale politiemacht, die is
bedoeld om rust en orde in de jungle te
herstellen. Dit moet vooral worden uit
gelegd als hard optreden tegen de
drugsmaffia.
Eddie Dap, voorzitter van de welzijns-
stichting Surinamers in Tilburg, bekend
als adviseur bij de vredesbesprekingen
tussen de Surimaamse regering en het
junglecommando in Kourou (Frans-
Guyana), heeft het door de komst van
Ronnie nog druldcer. Hij regelt de afspra
ken van de junglecommandant, wat niet
eenvoudig is omdat Ronnie zich niet al
tijd even stipt aan de afgesproken tijden
houdt. „In de jungle telt de tijd anders",
is het commentaar als hij vijf uur te laat
arriveert.
Dap is al 25 jaar leraar. „Ik heb Bouter
se in de klas gehad, op het internaat van
de fraters in Tilburg. Een voorbeeldige
leerling, keurig in de rij, piekfijn gekleed.
Aan zijn opvoeding kan het niet liggen."
Bloedbad
Sinds Dap de lijken zag van het bloed
bad dat het nationale leger in november
1986 in het bosnegerdorp Moiwana aan
richtte, weet hij zeker aan de goede kant
te staan. „Kinderen en zwangere vrou
wen zijn als beesten afgeslacht. Ook een
democratisch leger kan zich aan oorlogs
misdrijven schuldig maken. Maar de
mogelijkheid bestaat de schuldigen te
straffen. Zo lang Bouterse de macht heeft
zal dat in Suriname niet gebeuren. Het is
het beste voor Suriname als de militairen
letterlijk van straat verdwijnen."
zijn doen, lacht
niet zoals op Stoel
manseiland. Bij de
Marowijnerivier
hoort hij thuis. In
de fantasieloze Til-
burgse flat ver
bleekt zijn
glamour. „Aan
flats wennen wij
nooit."
Zijn broertje Leo
is blij met die flat,
voorlopig. Alles is
beter dan Parama
ribo. Daar heeft
Leo gevangen ge
zeten. Van school
gehaald door de
militaire politie,
zonder vorm van
proces gevangen
gezet. Elf keer is
hij, volgens de ver
halen, voor het
vuurpeloton gezet.
Schijnexecuties, Ronnie Brunswijk
om hem te dwin
gen de verblijfplaats van zijn broer te
verraden. „Elf keer denken te sterven is
erger dan de dood." Onder druk van het
Rode Kruis en Amnesty International is
Leo vrijgelaten. Via Frans Guyana is hij
naar Nederland gevlucht.
Opheffen
Als het aan Ronnie Brunswijk ligt, wordt
het nationale leger van Suriname ter
stond opgeheven. De komende bespre
kingen op Bonaire tussen de ministers
van defensie van Suriname en Neder
land steunt hij
dan ook 'ten vol
le'. Ze beogen af
slanking van het
leger tot 1500
man en het terug
dringen van de
militaire invloed.
Het leger moet
worden hervormd
en onder demo
cratische controle
komen. „Het net
werk van verklik
kers en spionnen
moet verdwij
nen", zeggen
Ronnie's advi
seurs. Zelf is Ron
nie niet bereid
zulke boude uit
spraken te doen.
Wel wil hij kwijt
dat de minister
van defensie Gilds
voor hem heeft
foto cpd rien siERS afgedaan als hij
bezwijkt voor de
druk van Bouterse. Die wil Gilds laten
vergezellen door hoge Surinaamse mili
tairen. Brunswijk: „Ik zou het buitenge
woon zwak vinden als Gilds dat zou toe
staan. Ik vertrouw er op dat hij 'nee'
durft te zeggen."
Soerinder, een Hindoestaan die gerui
me tijd in de jungle aan de zijde van
Brunswijk heeft gestreden, moet het alle
maal nog zien. „Zolang Bouterse de
macht heeft, wordt Suriname geen de
mocratie. Zodra hij weg is ga ik terug
naar Suriname."
Het blijft onduidelijk wat de rol van
i
