Rtv show
Laatste kans voor d
Journaal topper van 1991
AVRO grote verliezer in 1991
3e§ J
[Tj
00
T
Maandag 6 januari 1992 Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: JAN KLINGE
Ruim 48.000 leden verlaten 'Algemene'
Terwijl VPRO en EO in 1991 in
een record-actie alsnog de fel
begeerde A-status in de wacht
konden slepen, sluiten AVRO,
KRO en TROS het jaar af met
verlies. Veronica bleef ook afge
lopen jaar de omroep die qua
ledenaantal met kop en schou
ders boven de Hilversumse col
lega's uitstak.
Veronica boekte in 1991 een
winst van drieduizend leden en
sluit het jaar af met een totaal
van 1.031.000 leden. De omroep
telt nu 973.000 gidsleden en
58.000 tientjes- of ondersteu
nende leden.
De AVRO sloot het jaar af met
een verlies van 48.401 leden. In
totaal telt de zendgemachtigde
per 31 december 726.123 leden.
Daarvan zijn 468.046 geabon
neerd op de AVRO-Bode,
218.894 lezen Televizier en
39.187 zijn tientjeslid.
De VPRO begint dit jaar met
een ledenaantal van 602.353.
Dat is een winst van 259.683
nieuwe sympathisanten. Hier
van zijn 426.741 tientjesleden
en 175.639 hebben een abonne
ment op de omroepgids.
Ook het ledenaantal van de
VARA vertoont een stijgende
lijn. De zendgemachtigde sloot
het jaar af met in totaal 560.223
leden. De VARA-Gids wordt
door 525.875 van hen gelezen
en 34.348 hebben de omroep-
kassa gespekt met een tientje.
De NCRV heeft het jaar even
eens succesvol afgesloten met
een ledenrecord. Er werden
1043 meer leden ingeschreven.
Dat betekent dat de NCRV nu
562.903 leden heeft. Uitsplitsing
van het ledenbestand levert het
volgende beeld op. 463.756 le
den zijn geabonneerd op de
NCRV-Gids, 12.383 jongeren le
zen Paperclip en 86.764 leden
hebben afgelopen jaar een tien
tje betaald.
Als het gaat om de sympathi
santen met de kleine geldbedra
gen, heeft de EO het in het afge
lopen jaar uitstekend gedaan.
De omroep wist in 1991 de A-
status te bereiken en telt nu in
totaal 550.465 leden. Die be
staan uit 121.326 volwaardige
leden en 429.139 tientjesleden.
De KRO is het in 1991 minder
goed vergaan. Het aantal abo-
.EDENBESTAND OMROEPEf*
Bestanden op 31 december 1991
60^353 1
VERDI 1
[550465]
1 562.903^
[varaJ 1
nees op het programmablad
Studio daalde met 12.462 tot
254.351. Daarentegen steeg het
aantal Mikro-Gids abonnees
met 3857 tot 357.703. Ook het
aantal tien-gulden leden steeg.
Zodoende sloot de KRO het jaar
af met 620.097 leden. Dat zijn
7112 minder dan in 1990.
Ook de TROS en TROS-Kom-
pas sluiten het jaar af met een
daling van het ledenbestand.
Het aantal leden liep terug van
687.225 naar 663.082. Hetzelfde
geldt voor de tientjesleden, die
in aantal van 23.889 naar 18.948
gingen.
Betrokkenen orakelen over toekomst van televisie in Nederland
Betrokkenen
zijn het erover
eens dat 1992
een spannend
en beslissend
jaar wordt
voor de om
roepen. Van
linksonder met
de klok mee:
Koos Postema,
Nico Haas
broek, Wibo
van de Linde
en Henk van
Hoom. FO
TO'S ARCHIEF
HET IS DE LAATSTE KANS
voor Hilversum, anders zal de
politiek ingrijpen. Nu zal blij
ken of de publieke omroep
de strijd met de concurrentie
aankan. (Jo Bardoel)
CLOSE UP
Berg ver van top verwijderd
I v-kijken om den bro-
I de kan soms een be-
_JL klagenswaardige be
zigheid zijn. Er zijn nu eenmaal
van die programma's waar je als
een berg tegenop ziet. Zeker als
Gert Berg daar op de een of an
dere manier bij betrokken is. Op
grond van het recente verleden
mag het ergste voor de nabije
toekomst van de kijkers worden
gevreesd, nu Berg zichzelf heeft
weten te verkopen aan Veroni-
Bij RTL 4 hoefde ze hem niet
meer en hoefde Berg, eens een
van de pioniets bij RTL/Veroni-
que, RTL 4 niet meer.
Aldus werd de weg terug vrijge
maakt naar Veronica, waar Berg
eens zijn vallen en opstaan-
loopbaan bij de omroep begon.
De talkshow die hij nu heeft
verschilt wezenlijk niet veel van
die bij RTL 4. De gillende stoel-
vulling die al enkele jaren Bergs
zaaldecor vormt, is gehand
haafd. De leugendetector heeft
het niet overleefd, die heeft
Berg geofferd aan zijn waarheid
dat-ie als presentator een vak
man is die in de journalistiek
zijn plafond heeft bereikt. Of
zoals hij het zelf tijdens een
vraaggesprek formuleerde: „Ik
bedoel: verder dan een eigen
praatshow kun je natuurlijk
niet."
Tja, het is soms moeilijk be
scheiden te blijven. Maar wie
vogelpark Avifauna in Alphen
aan den Rijn wel eens bezoekt
weet dat de lawaaipapegaaien
het luidst krijsen. Grauwe mid
delmaat heeft de eigenschap
groot te zijn in het opwaarderen
van eigen kleinigheden.
Koos Postema is een van dege
nen die niet bepaald gechar
meerd zijn van Berg. De man
die het praatprogramma in Ne
derland als het ware uitvond,
heeft de vakman in Berg (nog)
niet kunnen ontdekken. Poste
ma zag Berg in Bergje voor
Berg en kwam toen tot deze
even vernietigende als begrijpe
lijke conclusie: „Wie mij heel
erg tegenvalt is die Berg. Daar
ben ik van geschrokken. Ik zie
een merkwaardige jongeman en
dan heeft-ie een leugendetector
die van geen kant deugt. Alle
maal onzin."(..)
Daar kun je het even mee doen,
zou je zeggen. Maar nee, dat ligt
toch een slag anders. Die Berg
heeft namelijk een behoorlijk
hoge dunk van zichzelf. Luister
maar eens hoe hij in interviews
collega's neerzet. Waar hij ei
genlijk bij ze in de leer zou
moeten, daar meent Berg het
volgende over hen te kunnen
opmerken:
Over Koos Postema zei meneer
„Een ingeslapen zak. Dat ligt
daar maar met een dikke pens
op de bank zijn venijn de we
reld in te helpen. Word wakker
man, denk ik dan, je hebt je
beste tijd gehad"(..)
Aad van den Heuvel mag zich
wat Berg betreft hetzelfde aan
trekken. Astrid Joosten is vol
gens hem „volstrekt overbo
dig." Iemand als Paul Witteman
is de „voorzichtigheid van de
VARA", Berg kan van hem niet
overdreven opgewonden raken.
Hoeft ook niet, misschien dat
Berg wel wat van Witteman zou
kunnen opsteken door vooral
goed naar hem te kijken. In elk
geval zal Witteman het niet in
zijn hoofd halen onze nationale
dorpsidioot Janmaat de mond
te snoeren, nog voor die goed
en wel toe is aan het beant
woorden van een gestelde
vraag. Een beetje interviewer
laat zo'n type zichzelf afmaken.
Berg deed het op zijn manier,
waardoor niet de racist maai
interviewer pijnlijk onderuit
ging.
de
Wat Berg tot dusver heeft ge
presteerd is niet van dien aard
om uit te roepen dat al die „ou
we zakken nu maar eens moe
ten opkrassen uit Hilversum."
De talkshows treden trouwens
buiten alle proporties van het
Nederlandse territorium. Zo'n
klein land en dan zoveel lulpro-
gramma's. Het heeft er schijn
van dat een omroepster reeds in
aanmerking komt voor een talk
show als ze twee jaar lang twee
regels platte tekst bijna foutloos
weet op te dreunen.
Sonja Barend en Karei van de
Graaf even niet te na gesproken,
maar wat moet de kijker in vre
desnaam met al die anderen die
menen iets te zeggen hebben?
Al die bekende Nederlanders
trekken wèl profijt van die
shows; ze worden nóg bekender
en hebben er bovendien nog
een aardige bijverdienste aan.
Een uitnodiging van Barend of
Van de Graaf betekent dat ie
mand voor vol wordt aangezien.
Wie instemt met een onderons
je met Berg heeft het zo moeilijk
met het bestaan van ministers
vrouw dat voor haar een kabi
netscrisis een ware uitkomst
zou zijn. Wie ja zegt tegen Berg
en bereid is zich desnoods aan
te stellen als zingende kerstman
moet een groot kind zijn met
maniakale behoefte aan publie
ke aandacht Ga toch huizen
verkopen, man! Wie in andere
talkshows niet meer terecht
kan, is welkom bij Berg. Mits hij
of zij in een twistgesprek een
ander de huid wil volschelden.
Want dat moet van Berg, een
praatprogramma haalt in zijn
optiek pas de top als de weg er
naartoe is geplaveid met sensa
tie.
Berg zit bij Veronica ingeklemd
tussen Bodyline en Erotica. Of
tewel tussen lingerie en bloot zit
de aangeklede humbug in eigen
persoon.
Waar gaat het in dit nieu
we jaar naar toe met on
ze omroep? Een vraag
waar zowat niemand in Nederland het
antwoord op weet. Publiek, privaat,
commercieel? Een aantal betrokkenen
tuurde in de glazen bol. Vanuit hun ei
gen branche. Het resultaat is een veel
kleurig palet van bespiegelingen, wen
sen en vermoedens, van stellige zeker
heden en onzekere stellingen, van
hoopvolle gedachten en betreurde
vooruitzichten.
Ondanks een baaierd van meningen
en visies is elk orakel het er wel over
eens dat 1992 een spannend en beslis
send jaar wordt voor de omroepen.
„Het is de laatste kans voor Hilversum,
anders zal de politiek ingrijpen. Nu zal
blijken of de publieke omroep de strijd
met de concurrentie aankan, zegt Jo
Bardoel, een van de samenstellers van
het boek Media in Nederland. „Vooral
voor de radio hoop ik op herkenbaarheid
van de zenders, het is nu zo'n ratjetoe. Ik
pleit voor behoud van Radio 5, als vrij
plaats van allerlei kleinere groepen in de
samenleving. Voor tv mag de samenwer
king tussen omroepen door de nieuwe
zenderindeling niet leiden tot gelegen
heidscombinaties, maar moeten plan
nen op lange termijn worden vastgelegd.
De samenwerking van NCRV, KRO en
AVRO is een beloftevolle combinatie. Als
Hilversum weet te handelen zie ik de
toekomst optimistisch, als er weer wordt
afgewacht, is het einde van het bestel
echt nabij."
Prof. mr. E.J. Dommering, onder an
dere directeur van het Instituut voor In
formatierecht aan de Universiteit van
Amsterdam, voorziet vooral dat nakende
einde. In Hilversum is sprake van een
veelheid van belangen, in Den "Haag
heerst politieke besluiteloosheid. Daar
door is dat proces niet meer te besturen,
denkt hij. „Het bereiken van de A-status
door de VPRO en de EO zal dit proces
van desintegratie versnellen. Commer
ciële radiostations zullen profiteren van
de Hilversumse omroep-chaos", voor
spelt hij. Wat betreft de lokale omroepen
voorziet hij ,de eerste vormen van net
werkvorming. Samenwerking op het ge
bied van verkoop van reclamebood
schappen en programma-aankoop en
produktie tussen grote steden en regio
nale organisaties."
Slakkegang
RTV-columnist Wibo van de Linde vindt
dat RTL 4 in zakelijk opzicht verreweg de
beste papieren heeft voor 1992. „Ik ver
wacht weinig spectaculaire ontwikkelin
gen in de publieke sector, van de twijfe
laars VARA, Veronica en TROS is alleen
de laatste echt bezig met onafhankelijk
heid. Maar de TROS moet nog harde no
ten kraken met de ondernemingsraad.
Op het identiteitsnet van KRO, NCRV en
AVRO gaat alles in slakkegang, hoewel
men daar toch allang aan fusie zou moe
ten werken."
Koos Postema, programmamaker en
presentator, ziet het wel zitten met de
commerciële zenders. „Het contract, dat
wij tot september 1992 met RTL 4 heb
ben wordt hoogstwaarschijnlijk begin ja
nuari met twee jaar verlengd. Met 'wij'
bedoel ik dan mijn producent Jef Rade
makers en ik. Maar ook zonder dat con
tract ga ik door. Als er in 1992 een twee
de commerciële zender bijkomt zal dat
meer werkgelegenheid betekenen voor
de audiovisuele toeleveringsbedrijven. Er
zullen weer minder kijkers zijn voor de
publieke zenders. Vooral de AVRO is
daar nu al het treurige slachtoffer van.
We schuiven steeds meer op naar tv-
zenders voor kleinere doelgroepen, een
situatie, die in de tijdschriftwereld al ge
ruime tijd bestaat."
Wat een van de produkten betreft, de
kabel, voorziet Ir. H. Donkersloot, alge
meen secretaris van de vereniging van
kabelexploitanten (VECAI), een 'cruciaal
jaar' voor de ontwikkeling naar vormen
van samenwerking tussen kabelexploi
tanten. „HDTV, veel grote internationale
evenementen, verglazing van de kabels,
aanzet tot tweewegverkeer en digitale ra
dio zullen in de provincies tot meer re
gionale samenwerking leiden. Kleine ka
belnetten zijn niet meer tevreden met
slechts twaalf zenders op hun kabel.
Zelfs tussen de exploitanten in grote ste
den zal het tot intensievere samenwer
king komen."
Radio blijft een apart verhaal. Zeker
voor Henk van Hoorn, chef Aktuele Pro
gramma's NOS-radio. Zijn voorspelling
over dit medium is op zijn minst opmer
kelijk te noemen. „In het vroege voorjaar
maakt de TROS bekend dat zij het Bestel
zal verlaten. De achterblijvers in Hilver
sum slaken zo'n krachtige zucht van ver
lichting dat Rijkswaterstaat beperke dijk
bewaking moet instellen."
Middle-of-the-road
„Als toppunt van creativiteit presenteert
het NOS-bestuur gloeiend van trots Sta
tion 6, dat dag en nacht middle-of-the-
road muziek lardeert met niets-aan-de-
hand-geleuter. Op Radio 1 wordt het
weerpraatje gehorizontaliseerd. Pogin
gen om hetzelfde te doen met de beurs
koersen stranden op een veto van de
VPRO. Joop van der Reijden wordt, met
behoud van pensioen, manager bij
TROS-Intemational AG. Met een verwij
zing naar de eigen identiteit, zenden de
Hilversumse omroepen in totaal 26 ver
slaggevers naar de burgeroorlog in
Texas. Verder verandert er - zoals ge
woonlijk - weinig in Hilversum", aldus
de voorspelling van Henk van Hoorn.
Nico Haasbroek, hoofdredacteur-di
recteur van Radio Rijnmond, zegt dat hij
in 1992 zal 'blijven zitten' bij die om
roep, „want ik ben nu ook nog vader ge
worden". Wat de landelijke omroep be
treft voorspelt hij dat er in 1992 één
commerciële zender naast RTL 4, bij
komt, „maar die zender - de TROS -
heeft in 1993 spijt van die stap. Op radio-
gebied telt Hilversum eind 1992 niet
meer mee. Er komt steeds meer narrow
casting, dat wil zeggen dat steeds meer
zenders steeds kleinere groepjes luiste
raars gaan bedienen, zoals in Amerika al
jaren het geval is."
Net als Nico Haasbroek wil ook mr. A.
Geurtsen, voorzitter van het Commissa
riaat voor de Media, nog wat 'blijven zit
ten': „Eind 1992 eindigt de eerste zit
tingsperiode van vijf jaar. Ik word deze
maand 66 jaar, maar als de minister zegt:
U kunt na 1 januari 1993 blijven zitten,
dan doe ik er graag nog een periode van
vijf jaar bij. Ik doe het graag en ik voel
me er fit genoeg voor." Hij verwacht dat
er in 1992 nog tenminste één commer
ciële omroep bijkomt. „Dat zou de TROS
kunnen zijn, maar dan moet de TROS
wel uitkijken zich niet door een buiten
landse kapitaalverschaffer te laten over
heersen. De Hilversumse publieke om
roepen zullen, willen ze overleven, in
1992 veel meer dan tot nu toe moeten
gaan samenwerken. AVRO, KRO en
NCRV hebben het afgelopen jaar een
goede stap gezet, maar die stap is niet
voldoende."
Eric Jurgens, hoogleraar Staats- en be
stuursrecht, Tweede Kamerlid voor de
PvdA en ex-NOS-voorzitter: „Ik hoop dat
men op de radio zo verstandig is om al
les onder een zender onder te brengen:
één Nederlandse radio om de Neder
landse radio te redden. Op televisie twee
zendmachtigingen voor Nederland 1 en
2. Eventueel kunnen ook voor een derde,
commerciële zender, één of misschien
twee zendmachtigingen beschikbaar
worden gesteld. In die constructie kan de
één in het weekeinde, de ander door-de-
week uitzenden, zoals in Engeland."
Gijs Stappershoef, 'gepensioneerd
omroepmedewerker' (ex-Vara-tv): „Ik
zou wensen, dat 1992 een kijkgeldverho
ging te zien geeft. Met meer geld zou de
publieke omroep programma-inhoude
lijk kwalitatief goede programma's kun
nen gaan maken, zodat ze niet in dezelf
de programmaput als de concurrentie
hoeven te duiken. In Engeland is bewe
zen, dat bereidheid tot hogere kijkgelden
bestaat als betere programma's het ge
volg zijn."
HILVERSUM THEO DERSJANT
Het Acht uur Jour
naal op zondag 17
november is het
best bekeken televisiepro
gramma van 1991 met 4,41
miljoen kijkers. Die zondag le
verde toch al een groot publiek
op, want ook de voetbalwed
strijd Feyenoord - Ajax (10de
plaats) en de zondagse afleve
ring van Studio Sport (22ste
plaats) kwamen in de Top-50
over 1991 terecht. Best beke
ken programma van een pu
blieke omroep werd KRO's
Ook dat nog met 4,19 miljoen
kijkers.
Zoals verwacht mocht wor
den blijkt uit de hitparade van
televisieprogramma's van het
afgelopen jaar dat live-voetbal-
wedstrijden nog altijd goed zijn
voor een hoge kijkdichtheid.
Maar liefst twaalf voetbalmat-
ches staan in de lijst. Daar ko
men nog eens twee schaatseve-
nementen en een aflevering van
Studio Sport bij, zodat sport een
prominente plaats inneemt.
Aan de sport heeft de NOS
het dan ook te danken dat de
nationale omroep-koepel de
meeste noteringen (17) in de
toplijst heeft. Naast 14 sporteve
nementen haalden zoals gezegd
het journaal, een aflevering van
Sesamstraat en de Dodenher
denking de jaarlijst van best be
keken programma's.
Van de omroepen komt de
TROS het best uit de bus met elf
hit-noteringen, gevolgd door
RTL 4 (9), VARA (6), KRO en
VOO (3) en VPRO (1). Deze
laatste omroep dankt die ene
notering aan Keek op de Week
(50ste).
NCRV, AVRO en EO mogen
het komend jaar nog een keer
proberen om een notering in de
top-50 te krijgen.
Sommige noteringen wekken
op het eerste gezicht verbazing,
maar zijn voor een belangrijk
deel te verklaren door externe
factoren. Zo behaalde Sesam
straat op 20 oktober een opval
lende 27ste plaats met 2.75 mil
joen kijkers. Dat programma
dankt die hoge score echter
voornamelijk aan de voetbal
wedstrijd PSV-Ajax (5de plaats)
die op diezelfde avond werd uit
gezonden via Nederland 3.
Dat gedurende de winter
maanden meer mensen thuis
voor de buis blijven dan in de
zomermaanden, blijkt ook nog
eens overduidelijk uit de top
lijst. Maar liefst dertien pro
gramma's uit de lijst werden in
maand februari uitgezonden,
olgd door januari en novem-
met elf noteringen.
Ook wordt nog eens duidelijk
dat 'de Nederlander' veruit de
voorkeur geeft aan program
ma's van eigen bodem. Slechts
vijf in het buitenland aange
kochte programma's wisten
zich tussen de Nederlandse
produkties te dringen. Van die
buitenlandse aankopen werd
Flying doctors (16de plaats) het
best bekeken.
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
