Binnenland
'Criminele landkaart
Europa verandert snel'
Gorbatsjov duikt op in
Jaarwisseling verloopt kalm
Aantal ongevallen op
wintersport gestegen
Nederland: Onderzoek
Oost-Timor hoeft niet
ALTAN ERDOGAN RONALD FRiSART chet PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
DEN HAAG «ANP
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Minder vuurwerkletsel dan vorige jaren
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Nederland is zonder al te veel
problemen het nieuwe jaar in
gegaan. Behoudens de. gebrui
kelijke vechtpartijtjes, vuur-
werkoverlast en brandjes was
het bijna overal tamelijk rustig.
De meeste politiekorpsen spra
ken van een rustige jaarwisse
ling. Het Brandwondencentrum
in Beverwijk meldde minder en
minder ernstige vuurwerkletsel
dan in voorgaande jaren.
In Loppersum in Groningen
raakten drie mensen gewond bij
twee steekpartijen. Twee ge
wonden vielen er bij een steek
partij in Muiden. In Gorredijk
raakte een man een hand kwijt
door vuurwerk. Een windmolen
in het Friese Stiens werd door
brand verwoest nadat er een
vuurpijl in terecht was geko
men, Ook ging een boven-etage
van eem woning in Soest in
vlammen dfc>.
De grote steden kenden een
betrekkelijk kalme jaarwisse
ling. Grootscheepse rellen en
ongeregeldheden deden zich
nergens voor. De politie van
Den Haag spreekt van de rustig
ste jaarwisseling sinds jaren. De
indruk bestaat dat er minder
schade is aangericht dan vorig
jaar. Er werden 57 arrestaties
verricht, waarvan er 45 direct
met oud en nieuw hadden te
maken. Drie agenten raakten
licht gewond bij confrontaties
met groepen Hagenars. In de
residentie waren zshonderd
agenten op de been.
In Rijswijk ontstonl een con
frontatie tussen de politie en
zo'n tweehonderd jongeren.
Met stenen uit het vegdek wer
den de agenten ondr vuur ge
nomen. De ME moet optreden
kom de jongeren te erspreiden.
Pas na enkele urei was het
De politie van Ridderkerk
moest assistentie iioepen van
enkele omliggend korpsen
toen jongeren winfelruiten in
gooiden. In Alkmar en Hoorn
werden zes aanhoiflingen ver
richt wegens vemiangen, dief
stal en vechtpartijei
NIEUWSLIJN
'Zomaar' doden fletser: twaalf jaar cel
De rechtbank in Den Bosch heeft dinsdag een 24-jarige man uit
Helmond tot twaalf jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf ver
oordeeld wegens doodslag. De straf kwam overeen met de eis
van de officier van justitie. De man bekende dat hij in juni 's
nachts in zijn woonplaats een fietser met een houten paal van
zijn rijwiel sloeg. Daarna beukte hij het slachtoffer met de paal
en met een klinker op het hoofd. Het slachtoffer, een 30-jarige
man die bij de nachtapotheek medicijnen was gaan halen voor
zijn zieke vrouw, overleed in het ziekenhuis. De verdachte heeft
enkele malen verklaard de passant 'zomaar' te hebben gedood.
Illegalen krijgen hulp bij terugkeer
Deze maand gaat in Den Haag het Terugkeerbureau van start.
Daarvan kunnen vreemdelingen gebruik maken die hier geen
geldige verblijfsvergunning hebben gekregen en vrijwillig weer
willen vertrekken. Het Terugkeerbureau bemiddelt in de kosten
voor eerste opvang en een vliegticket. Het bureau bemoeit zich
niet met bemiddeling bij het vinden van landen voor hervesti
ging. Het bureau is een initiatief van het ministerie van justitie.
Celstraf voor driehonderd autokraken
De rechtbank in Leeuwarden heeft dinsdag een 25-jarige man
uit Huizen veroordeeld tot 24 maanden gevangenisstraf, waar
van zes maanden voorwaardelijk. Twee broers uit Huizen wer
den veroordeeld tot twaalf maanden gevangenisstraf waarvan
zes maanden voorwaardelijk. De drie hebben ruim driehonderd
auto's in de kuststrook van Den Helder tot Delfzijl opengebro
ken. Daarbij moesten ondermeer auto's van toeristen op de
Waddeneilanden in het Harlinger havengebied, de Holwerder
pier en de pier van Lauwersoog het ontgelden.
Vervoerders
in steden gaan
samenwerken
De gemeentelijke vervoerbedrij
ven in Rotterdam en Amster
dam bereiden een nauwe sa
menwerking voor. Dit heeft di
recteur Kunst van de Rotter
damse RET vanmorgen gezegd
in zijn nieuwjaarsrede.
Kunst nodigde ook de Haagse
stadsvervoerder HTM uit toe te
treden tot het samenwerkings
verband. Een werkgroep moet
nog voor de zomer met een uit
gewerkt plan komen. Doel is om
binnen de Randstad te komen
tot efficiënte vervoerbedrijven,
die over en weer gebruik kun
nen maken van de aanwezige
kennis en materialen.
Door materiaal en kennis in
de toekomst op elkaar af te
stemmen, wordt volgens de
RET-directeur voorkomen dat
op verschillende plaatsen het
wiel telkens opnieuw wordt uit
gevonden. De twee vervoerbe
drijven willen dat de samenwer
king onder meer resulteert in
een gezamenlijke inkoop en het
ontwikkelen van nieiwe pro-
dukten.
Detam laakt
greep Rijk op
uitkeringen
f De Detam, de bedrijfsvereni-
f ging voor onder meer de detail
s' handel, vindt het 'gevaarlijk' dat
ji de overheid haar invloed op de
5 uitvoering van de sociale verze
il keringen vergroot. Van een te-
rugtredende overheid is geen
sprake. Integendeel, het be-
drijfsleven verliest steeds meer
6 terrein. Dit stelde Detam-direc-
i teur mr. G. van Arkel vanmor-
gen in zijn nieuwjaarsspeech.
Die ontwikkeling is volgens
i Van Arkel bijzonder gevaarlijk.
De situatie dreigt te ontstaan
dat werkgevers en werknemers
wel de lasten mogen opbrengen
5; voor de sociale zekerheid, maar
bestuurlijk en beleidsmatig
s niets meer hebben in te bren-
gen. Bovendien krijgt de aver
ij heid de kans gaten in de eigen
j begroting te stoppen met socia
le verzekeringsgelden, vreest de
Detam.
Van Arkel constateerde voorts
dat de bedrijfsverenigingen
l steeds meer de zwarte piet krij-
gen toegeschoven als het gaat
om de vraag waarom ziekte en
arbeidsongeschiktheid in Ne-
derland uit de hand zijn gelo-
i pen. In de politiek worden be-
drijfsverenigingen afgeschilderd
als uitkeringsfabrieken die smij-
ten met geld om het bedrijfsle-
ven van dienst te zijn, meent
Van Arkel.
„Onzin", stelt de Detam-di-
J recteur. Wel is het waar dat de
wet de mogelijkheid van onei-
genlijk gebruik niet per definitie
j uitsluit. Het beeld van geldsmij-
terij klopt volgens hem echter
van geen kanten. Het lijkt er op
dat er een soort hetze aan de
l gang is tegen de bedrijfsvereni-
gingen, omdat iemand moet
J worden aangesproken op de de
j te hoge uitgaven voor de sociale
zekerheid.
Het bedrijfsleven krijgt van de
politici de schuld om de eigen
onmacht te maskeren, vindt de
Detam. Bovendien wil men het
'bastion' van werkgevers en
werknemers slechten, omdat dit
een belemmering vormt voor de
'-politieke speelruimte, aldus Van
Arkel.
Een meute van 50 Fox-honden ging dinsdag 35 jagers vooraf in de traditionele slipjacht in Alem, bij het Gelderse Rossum. Bij de slipjacht wordt niet op echte vossen gejaagd, maar ach
tervolgen de honden de zogenoemde slip. Dat is een bos stro, die in uitwerpselen van vossen is gedrenkt. De jacht in Alem werd voorde achttiende keer op oudejaarsdag gehouden.
FOTO ANP RUUD HOFF
Grote schade
door explosie
in zandbak
GLANERBRUG ANP
Een explosie in de zandbak van
een school in Glanerbrug heeft
gisterochtend vroeg voor aan
zienlijke schade gezorgd. Twee
inwoners van deze plaats in de
gemeente Enschede brachten
kort na middernacht een kar
tonnen doos vol kruit tot ont
ploffing. Door de steekvlam en
de explosie werd de school
zwaar beschadigd. Van onge
veer honderd woningen sneu
velden de ruiten.
De ontploffing was zo hevig,
dat stukken van de betonnen
rand van de zandbak over een
afstand van zestig meter wer
den weggeslingerd. Een meta
len hek werd volledig ontzet.
Een groot aantal auto's werd
beschadigd. De explosie sloeg
een gat van meer dan 1 meter
diep en 2 meter doorsnee in de
zandbak.
De twee mannen vader en
zoon meldden zich later zelf
bij de politie. Volgens een
woordvoerder hadden zij ver
wacht dat er „slechts brand zou
uitbreken". Bij de explosie werd
niemand gewond. Wel moest
een man, die in de omgeving
van de zandbak wandelde, kort
worden behandeld wegens be
nauwdheid en tijdelijke doof
heid.
Bij huiszoeking in het huis
van de twee stuitte de politie op
een groot aantal wapens, kogels
en (hand)granaten. Het bleek
dat de vader toestemming had
voor het houden van de wa
pens. De politiewoordvoerder
sprak van een 'klein oorlogsmu-
Tekort van rijk
in 1991 onder
4,75 procent
DEN HAAG ANP
Het financieringstekort van de
overheid valt over 1991 waar
schijnlijk lager uit dan 4,75 pro
cent, het streefcijfer uit het re
geerakkoord. Dat heeft het mi
nisterie van financiën dinsdag
meegedeeld. De precieze om
vang van het tekort wordt in fe
bruari bekend.
Het is tevens mogelijk geble
ken een afdracht van 1,6 miljard
gulden aan het kinderbijslag-
fonds (AKW-fonds) reeds in
1991 te betalen. Deze afdracht,
die het financieringstekort be
last, zou aanvankelijk pas in
1992 plaatsvinden.
De betaling aan het AKW-
fonds is mogelijk geworden
door de zogeheten primache
que-maatregel. De primache
que is een door de belasting
dienst geaccepteerd betaalmid
del, die een tijdige bijschrijving
van belastingontvangsten op de
rekening van het rijk beoogt. In
de praktijk worden deze op
brengsten één werkdag eerder
dan voorheen ontvangen.
Bij de Tussenbalans in het
voorjaar van 1991 werd inge
schat dat die versnelling tot ex
tra opbrengsten in 1991 en in
1992 zou leiden. Maar omdat de
belastingplichtigen veel sneller
dan verwacht volgens de nieu
we regels handelen, is de op
brengst in 1991 veel hoger en
1992 lager dan bij de opstelling
van de Tussenbalans werd ver
wacht.
Hierdoor valt in 1991 het fi
nancieringstekort mee, maar
dreigt in 1992 juist een ver
slechtering van het tekort.
CRI zeer tevreden over computergestuurd vingerafdrukkensysteem
De politie heeft in het afgelopen jaar achthonderd zaken
kunnen oplossen met behulp van het computergestuur
de vingerafdrukkensysteem Havank. Dat is tien tot vijf
tien keer meer dan in de jaren daarvoor. Dit heeft J. Wil-
zing, directeur van de Centrale Recherche Informatie
dienst (CRI) en hoofdcommissaris van de rijkspolitie,
vanochtend bekend gemaakt in zijn nieuwjaarstoe
spraak.
Vorig jaar werderf ruim 4000
meer auto's 'gestolen dan in
1990 (18.000), aldus Wilzing.
De CRI-topman uitte zijn
zorg over de invoer van Suri
naamse cocaïne in Nederland.
Bijna de helft van de hoeveel
heid cocaïne die vorig jaar in
beslag werd genomen, was af
komstig uit Suriname.
Volgens Wilzing is de „crimi
nele landkaart" in Europa snel
aan het veranderen door de po
litieke problemen in het voor
malige Oostblok en in het Bal
kan-gebied. De aanvoer van he-
Wilzing verwacht dat politie^
korpsen in toenemende mate
een beroep zullen doen op het
zo succesvol gebleken systeem.
Zo werden de verdachten in de
moordzaak op restauranthou
der Fagel met behulp van Ha
vank opgespoord.
De CRI constateert een opval
lende stijging van het aantal
bankovervallen tot 448 (1990Ï
240). In totaal bleef het aantal
overvallen ongeveer gelijk met
het jaar daarvoor (ruim 1700).
roïne via Joegoslavië (vorig jaar
65 procent) is door de burger
oorlog aldaar bijna onmogelijk
geworden. De route is volgens
de directeur verlegd richting
Hongarije, Roemenië en
Tjechoslowakije.
Wilzing uitte ook zijn zorg
over de belangrijke plaats die
Poosle criminelen aan het inne
men zijn in de Europese amfe-
taminehandel. „Polen lijkt zich
te ontwikkelen tot de belang
rijkste amfetamineproducent
van Europa", zo zei hij. In totaal
werd vorig jaar 170 procent
meer amfetamine opgespoord,
mede dank zij een inbeslagna
me die groter was dan de totale
vangst in 1990.
De CRI-directeur verwacht
dat Duitsland het belangrijkste
doorvoerland wordt voor verdo
vende middelen, gezien de ont
wikkelen in Oost-Europa en re
cente cijfers over inbeslagna
mes van cocaïne en heroïne. De
helft van alle heroïne die in ons
land wordt aangeboden, wordt
via Duitsland aangevoerd. Ook
wordt Nederland in toenemen
de mate geconfronteerd met
drugscriminelen uit Zaïre, Gha
na en Nigeria.
De totale hoeveelheid narco
tica die vorig jaar in beslag werd
genomen, was lager dan het
jaar daarvoor. De scherpste da
ling doet zich voor bij de soft
drugs, bijna vijftig procent min
der dan in 1990. „Eén van de re
denen zou dé verminderde be
hoefte aan marihuana uit tradi-
tonele landen door de opkomst
van de zogenaamde 'Neder-
weed' kunnen zijn. Deze in Ne
derland geteelde marihuana
lijkt inmiddels voor een groot
deel in het aanbod te kunnen
voorzien, volgens sommige des
kundigen voor meer dan de
helft", aldus de CRI-directeur.
De ANWB heeft rond de kerst
dagen aan 175 landgenoten in
de wintersportgebieden hulp
moeten bieden. Dat is een stij
ging van ruim vijftig procent in
vergelijking met vorig jaar. Toen
moesten in dezelfde periode
115 mensen worden geholpen.
Volgens de ANWB is de stij
ging vooral te verklaren uit het
feit dat er veel meer mensen op
wintersport zijn gegaan dan in
afgelopen jaren. Dit komt door
de goede sneeuw-vooruitzich-
ten en doordat de feestdagen
midden in de week lagen. Daar
door hoefden werknemers niet
veel vrije dagen voor een hele
week vakantie op te nemen.
Verder deden veel mensen
een beroep op de ANWB van
wege het noodweer dat de Al
pen vorige week teisterde. Door
het hoge aantal ongevallen on
der wintersporters heeft de
ANWB de afgelopen twee we
ken drie extra gipsvluchten in
gezet.
Bij een ski-ongeval in Ander-
matt in Zwitserland is maandag
een 38-jarige vrouw uit Neder
land om het leven gekomen.
Volgens de politie behoorde zij
tot een groep skiërs die van de
Gemsstock-helling naar Hos-
pental wilden afdalen. De
vrouw kwam op de rotsachtige
helling ten val, kon niet meer
afremmen en stortte 300 meter
in de diepte.
1991 was overigens een va
kantie-topjaar. In totaal gingen
7,9 miljoen Nederlanders van
18 jaar en ouder met vakantie.
Ze brachten 12,5 miljoen va
kanties van minimaal 4 over
nachtingen door, waarvan 5,8
miljoen (plus 2 procent) in ei
gen land en 6,7 miljoen (plus 5
procent) in het buitenland. Ze
gaven daarbij 10,6 miljard gul
den uit, 7 procent meer dan het
jaar daarvoor.
nesty International al zijn twijfel
heeft uitgesproken, bevat vol
gens Nederland „hoopgevende
elementen". Het is volgens de
verklaring „bemoedigend" dat
wordt gesproken over eigen
machtig optreden van „bepaal
de veiligheidstroepen", dat twee
verantwoordelijke generaals van
hun functie zijn ontheven, en
dat de bevelhebber van de
strijdkrachten opdracht heeft
gekregen een onderzoek in te
stellen naar het lot van de ver
misten.
Amnesty International heeft
verklaard dat de conclusie van
de Indonesische autoriteiten
dat de soldaten uit zelfverdedi
ging handelden, „niet in over
eenstemming is met de talloze
verslagen van ooggetuigen die
zeggen dat de soldaten op een
geordende en gedisciplineerde
manier handelden".
Nederland dringt niet langer
aan ep een internationaal on
derzoek naar het bloedbad op
Oost-Timor, waar Indonesische
militairen begin november wel
licht 180 mensen hebben ge
dood. Dit blijkt uit een verlda-
ring van Buitenlandse Zaken
over een onderzoek dat de
Indonesische autoriteiten zelf
hebben ingesteld.
In een op oudejaarsdag uitge
geven verklaring wordt niet ge
sproken over een internationaal
onderzoek, maar Nederland
„blijft geïnteressseerd in de re
sultaten van contacten tussen
Indonesië en de Verenigde Na
ties". President Suharto van
Indonesië heeft gedreigd af te
zien van verdere buitenlandse
hulp als het tot een internatio
naal onderzoek zou komen.
Het rapport, waarover Am-
Friezen 'ontvoeren' Bartje en voornalige Sovjet-president
ELSLOO-OLDEBERKOOP GPD
De medewerkers van Madame
Tussaud in Amsterdam zijn zie
dend. Maar het wassen beeld
van Michail Gorbatsjov blijft
voorlopig gast van de Vesuvius-
club in Elsloo. De oudejaarsver-
eniging, die elk jaar een publici
teitsstunt bedenkt, overtrof
zichzelf met de kaping van de
voormalige Sovjet-leider.
Daags nadat de echte Gor
batsjov aftrad, verdween zijn
wassen beeld vorige week uit
het museum. De directie sloeg
groot alarm en deed aangifte
van diefstal. Op oudejaarsavond
maakten de Vesuviusleden in
een stampvol café in Elsloo hun
nieuwste grap wereldkundig. De
ontvoering, zo legde voorzitter
Aald'ert Post uit, was kinderlijk
eenvoudig verlopen.
Twee dagen voor de diefstal
hadden vier leden zich als be
zoeker laten rondleiden door
het museum. „Beveiliging was
er wel, maar het leek ons moge
lijk die te omzeilen", aldus een
laconieke Post. De nooduitgang
naar de Kalverstraat, die ge
woon open stond, werd bij toe
val ontdekt.
Het wassen beeld van Gor
batsjov in de afdeling staats
hoofden wachtte op transport
naar de koepel der bekenden,
waar hem een plaatsje was be
dacht tussen uitgerangeerde of
overleden wereldleiders als
Winston Churchill en Margaret
Thatcher.
Vesuvius wilde een dergelijke
degradatie voorkomen. Op
tweede kerstdag kochten zeven
Elsloërs een kaartje voor Tus
saud. Post: „We waren erg
vroeg, zodat het nog rustig was
in het museum." Enkele leden
fungeerden als uitkijkpost. An
deren moesten lastige perso
neelleden afleiden. Camera's
werden onklaar gemaakt door
er een doek overheen te han
gen. Gorbatsjov kreeg een wijde
regenjas om de schouders en
een feestmasker op z'n hoofd.
Tijdens een persconferentie
liet de Vesuviusclub gistermid
dag weten dat Gorbatsjov een
baan aangeboden had gekregen
Leden van de Vsuvius-club poseren trots bij hun 'burgemeesterskandidaat' voor de Stellingwen/en. Het was
sen beeld blijft Waarschijnlijk nog tot zaterdag in Elsloo.
als burgemeeter voor de Stel
lingwerven. „jat Gorby werk
loos werd koijen wij niet aan
zien", aldus Bst. „Als boeren
zoon is hij nk onbekend me
de agrarischesector, zodat hij
het
hier goed kanjienen."
Enkele dagi n
stuurde Vesuius
naar Tussaud met de groeten
van Gorby, ?als het dorp de
wassen Rusnmiddels liefko
zend noemt, lij komt weer te
rug na de olpollen, luidde de
afsluitende tlst. Elsloo wil de
zaterdag terug
iseum-directie heeft ge
dreigd de kapers voor het ge
recht te dagen. De rijkspolitie in
Ooststellingwerf tilt minder
zwaar aan het delict. „Het beeld
ilang dn de bevolking verkeert in goede staat. Hij voelt
zich hier goed thuis", schreven
de diefstal de agenten in het dagrapport.
kaartje Een andere oudejaarsvereni-
ging in Friesland, De Geitefok in
Oldeberkoop, heeft sinds deze
week ook een 'ontvoering' op
haar naam staan. De leden pre
senteerden in de Oude
jaarsnacht het beeld van Bartje,
FOTO ANP HARRIJ B
dat maandagnacht werd gesto
len uit Assen. Het beeld is niet
beschadigd.
Deze diefstal verliep overi
gens niet vlekkeloos. De Geite
fokkers probeerden het beeld
met de hand uit te graven, maar
daarvoor bleek de sokkel te ste
vig te zijn verankerd. Daarop
gebruikten ze een auto en trok
ken Bartje omver. Hierdoor
brak de sokkel van het beeldje
af. De Geitefokkers hebben ver
klaard de schade te zullen ver-
