Cultuur
Aldo Rossi geeft de
stad z'n torens terug
OUDEJAARS-
MARKT
^intratuin*
'We hebben overal schulden'
Nominaties Andersenprijs
Vrijdag 27 december 1991
NIEUWSLIJN
Concert Red Hot Chili Peppers
ROTTERDAM De Red Hot Chili Peppers geven op dinsdag 11
februari een éénmalig concert in het Rotterdamse Ahoy'. Specia
le gast is de Rollins B and. De kaartverkoop is bij alle bekende
adressen begonnen.
Bryan Adams keert, na zijn succesvolle optredens in november,
volgend jaar zomer terug naar Nederland. Dan geeft hij twee
concerten: op 15 juni in de Brabanthallen in Den Bosch en de
dag erna in het Thialfstadion in Heerenveen. Kaartverkoop be
gint op 18 januari.
Ute Lemper zal op 1 februari in het Muziektheater in Amster
dam optreden. Ze wordt begeleid door de Michael Nyman Band.
Kaarten zijn vanaf zaterdag te koop.
De Appel schort 'Ingeblikt' op
DEN HAAG - De Haagse toneelgroep De Appel moet de opvoe
ring van Ingeblikt II en III van Lodewijk de Boer verschuiven
naar het volgende seizoen. Het gezelschap is hiertoe genood
zaakt vanwege de ziekte van actrice Sacha Bulthuis.
Grote overzichtstentoonstelling van Italiaanse architect
In Maastricht begint binnenkort de bouw van het nieuwe
Bonnefantenmuseum, naar een ontwerp van de Italiaan
se architect en ontwerper Aldo Rossi. Deze Italiaanse bij
drage aan de Nederlandse museumarchitectuur wordt
voorafgegaan door een grote overzichtstentoonstelling
van het 30-jarige oeuvre van Rossi in de Beurs van Berla-
ge in Amsterdam.
AMSTERDAM JAN RUSDAM
Aldo Rossi, in het afgelopen de
cennium uitgegroeid tot een
van de grote namen in de archi
tectuur, kwam zelf naar Neder
land om de opening van de ten
toonstelling mee te maken. Hij
zegt vereerd te zijn dat zijn
werk, dat eerder in het Centre
Pompidou in Parijs te zien was,
in Berlage's Beurs, „deze tempel
van architectuur", wordt geëx
poseerd. Toch is dat niet zo ver
wonderlijk gezien de voorliefde
van Rossi voor baksteen en het
feit dat hij in het uiterlijk van
zijn bouwwerken sterk rekening
houdt met de historische bete
kenis van de te bebouwen loca
tie en de omgeving.
Het is dit uitgangspunt dat
Rossi er kennelijk toe beweegt
veelvuldig een greep te doen uit
het onderdelenassortiment van
de klassieke bouwkunst. Zuilen,
colonnades en tympanen zijn
steeds terugkerende elementen
in zijn projecten. Meest ken
merkend voor Rossi's ontwer-
poeuvre zijn evenwel de torens
die telkens, als konijnen uit een
hoge hoed, opduiken: soms als
ranke objecten, dan weer als
een donjon, de zware toren die
het middelpunt vormt een mid
deleeuwse burcht.
gen van het museum komen ui
teraard uitgebreid aan bod op
de tentoonstelling. In tegenstel
ling tot veel van zijn andere
ontwerpen vormt het museum
in Maastricht een nogal com
pact geheel dat doet denken
aan de negentiende-eeuwse in
dustriële architectuur. De
hoofdvorm is uiterst sober, zelfs
saai, maar wel uitermate func
tioneel. De enige frivoliteit die
Rossi zich veroorlooft is alweer
een torentje met een koepel,
waarin zich straks ondermeer
het museumcafé zal bevinden.
De ligging aan de Maas en de
verbintenis met de stad, haar
geschiedenis en haar architec
tuur, zijn volgens Rossi het be
langrijkste referentiekader ge
weest bij het ontwerpen van het
museum. De Italiaan ziet zijn
architectuur als voortzetting
van de geschiedenis van de
stad.
Naast het Bonnefantenmu
seum heeft Aldo Rossi op dit
moment nog twee museumop
drachten in zijn portefeuille:
een museum in een oud kloos
ter in Sevilla en het Duits Histo
risch Museum in Berlijn. Vooral
het laatste ontwerp heeft van
hem een vurig pleitbezorger ge
maakt van het museum als
bruisend, veelzijdig cultuurcen
trum. In het Berlijns museum,
dat bestaat uit een compositie
van typische stadsarchitectuur,
komt Rossi's afkeer van de kille
'ziekenhuisbenadering' van het
museum evenwel veel beter tot
uitdrukking dan in het sobere
Maastrichtse ontwerp.
Traditie
Vreemd genoeg refereert de Ita
liaanse bouwmeester met zijn
Gloria Estefan: 88.653 fans tijdens acht concerten. foto pr
Estefan trekt meeste bezoekers
ROTTERDAM CPD
Gloria Estefan heeft bet afgelo
pen concertjaar in ons land de
meeste fans naar haar optre
dens gelokt. De Cubaans-Ame
rikaanse zangeres trok verdeeld
over acht concerten welgeteld
88.653 liefhebbers, meldt Mojo
Concerts in haar overzicht van
1991. Op de tweede plaats staat
UB40, dat via zes avonden
65.012 kaartjeskoper,s aan zich
bond. Pinkpop komt op de der
de plaats, dankzij een opkomst
van 53.459 dagjesmensen.
De rest van de vrijgegeven top
twintig is als volgt: 4. Sting
(52.663; 6 concerten). 5. Whit
ney Houston (48.149; 6). 6. Julio
Iglesias (44.746; 6). 7. AC/DC
(43.000; 2). 8. Lenny Kravitz
(40.761; 6). 9. Simple Minds
(38.834; 2). 10. New Kids On
The Block (32.228;3). 11. Dire
Straits (29.831; 3). 12. MC Ham
mer (21.915; 3). 13. Bryan
Adams (21.276; 3). 14. Roxette
(20.172; 2). 15. Level 42 (19.884;
9). 16. Rod Stewart (19.825; A
17. Paul Simon (18.774; 2). 18.
Diana Ross 18.092; 2). 19. The
Scorpions 16.211; 2) en 20.
INXS (15.557; 2).
voorliefde voor baksteen, toren
tjes en water aan een oer-Hol-
landse traditie waarin de kerkt
oren, watertoren of vuurtoren
de rol speelt van herkenningste
ken in stad en streek. Veel van
die bakens in de grote stad zijn
de afgelopen decennia met de
grond gelijk gemaakt. Aldo Ros
si heeft zich tot doel gesteld de
stad z'n torens terug te geven.
In dit licht bezien is het ei
genlijk merkwaardig dat de Ita
liaan niet eerder belangrijke op
drachten heeft verworven in
Nederland, waar de afgelopen
jaren toch een stoet van buiten
landse architecten hun intrede
hebben gedaan. Rossi bouwt
veel en vaak in Europese bin
nensteden (Milaan, Genua, Ber
lijn). Zijn bouwkunst zal ook de
Nederlander, met z'n hang naar
'gezellige' baksteenarchitectuur,
zeker aanspreken. Misschien is
het de angst voor een Italiaanse
Bofill, Rossi's obsessie voor
klassieke vormen en torentjes
welke soms ten koste gaan van
de woningplattegronden, die
Nederlandse opdrachtgevers zo
terughoudend maken.
Het thee- en koffieservies dat Aldo Rossi ontwierp voor de firma Alessi:
miniatuurtorentjes. foto aldo ballo
De uitgebreide tentoonstelling
van Aldo Rossi's werk bestaat
uit 360 tekeningen, 40 prachtige
maquettes, 60 grote foto's, gra
fisch werk, meubels, designpro-
dukten en uit een videopro
gramma. Er is sprake van een
zeer fraaie presentatie.
De tentoonstellingsruimte in
de beurs is opgedeeld in een
centrale corridor met aan
weerszijden kabinetten. In de
kabinetten links zijn de werken
te zien die tussen 1965 en 1983
zijn ontworpen. Hier kan men
kennis maken met zijn be
roemdste projecten: woonblok
ken in Milaan en Berlijn, het
Teatro del Mondo voor de Biën
nale van Venetië in 1979 en de
reconstructie van het 19e-
eeuws theater in Genua. De
kabinetten rechts tonen het
werk van 1984 tot heden: een
wolkenkrabber in Buenos Aires,
het hotel 'II Palazzo' in de Ja
panse stad Fukuoka en het win
nende ontwerp voor het Duits
Historisch Museum in Berlijn.
In de zijbeuken van de ten
toonstellingszaal is ruimte ge
maakt voor de designprodukten
van Rossi, de thee- en koffie
kannen die hij ontwierp voor de
firma Alessi. die uiteraard ook
de vorm hebben van miniatuur-
torentjes. Samen met het gra
fisch werk, de meubels voor de
firma's Molteni en Unifor en de
horloges die hij ontwierp, geeft
de tentoonstelling een vrij com
pleet beeld van de veelzijdig
heid van het werk van deze Ita
liaanse architect.
De tentoonstelling 'Aldo Rossi.
Architetto' is te zien tot en met
26 januari in de Goederenbeurs
zaal van de Beurs van Berlage
aan het Beursplein I in Amster
dam. Alle dagen, dus ook nieuw
jaarsdag van 11.00 tot 17.00
Doorgebroken
Aldo Rossi is in 1982 in Neder
land doorgebroken toen hij op
dracht kreeg een stedebouw
kundig studie-ontwerp te ma
ken voor de Kop van Zuid in
Rotterdam. Zijn eerste tastbare
ontwerp in Nederland is een
monument (ook een torentje)
dat werd gerealiseerd in een
nieuwbouwwijk in Zaandam.
Voor het slachthuisterrein in
Den Haag maakte Rossi een ste
debouwkundig ontwerp dat in
tussen zo is gewijzigd dat de ar
chitect er liever niet meer aan
denkt.
Zijn eerste grote bouwop
dracht in Nederland is het Bon-
nefantenmuseum in Maas- Aldo Rossi is vereerd met de tentoonstelling van zijn werk in Berlage's
tricht. De maquette en tekenin- 'tempel van architectuur'. giuseppepino
Een impressie van de toren voor het nieuwe Bonnefantenmuseum in Maastricht.
w Tot en met 31 december
op alle voorradige kerstartikelen van -*T"
10 TOT 50% KORTING.
HET GROENE WARENHUIS W.
T voorschoten, Leidseweg 518, tel. 071 - 763748
The Nozems op Amerikaanse leest geschoeid
NSO viert 40-jarig bestaan met
'Legendarische Liefdesparen'
HEDEL JACOB HAAGSMA
Tot de hardst werkende bands
van Nederland behoren wel The
Nozems, vier luidruchtige heren
die hun wortels hebben in het
Noordbrabantse dorpje Hedel.
De in heftig slepende, Ameri
kaans getinte gitaarrock grossie
rende Nozems waren met hun
debuutelpee 'Hanging Around'
tamelijk succesvol, maar zagen
zich desondanks genoodzaakt
om met de opvolger 'Lovely
Sort Of Danger' te gaan leuren
omdat hun platenmaatschappij
zich op de winstgevender sector
dansmuziek had gestort. Een
gesprek over de zakelijke be
slommeringen van een onaf
hankelijke band, schulden, in
vloeden, 'fanzines' en de Tomos
van bassist Comé van Os.
The Nozems zijn Hedel in
middels ontgroeid (Comé: „Ik
ben nog de enige met een
brommer. Een Tomos!" Gitarist
Helke van Oord: „Die heb je
daar wel nodig om naar de bus
halte of de oefenruimte te ko
men"), maar hun Brabantse
achtergrond wordt niet verloo
chend. In hoeverre die excentri
sche afkomst een rol heeft ge
speeld bij het doordringen tot
de landelijke media, daarover is
men het niet eens. Comé: „fk
denk dat men het wel leuk
vond, zo'n band uit Brabant."
Drummer-zanger-componist
Marco Fraaye: „Ik geloof er niks
van! Wij hebben veel harder aan
de media moeten trekken dan
zij aan ons."
Toen The Nozems drie jaar
geleden werden opgericht,
kreeg het gezelschap de naam
New Annoyance: een naam die
al spoedig geschrapt werd van
wege de vele spelfouten die
men onder ogen kreeg. The No
zems werd een betere keus be
vonden. Helke: „Ook al omdat
in die tijd jaren-zestig-invloe
den in onze muziek opdoken.
En het is een typisch Neder
landse naam, al denken sommi
ge mensen nu weer dat we ook
Nederlandstalige muziek ma
ken."
Gedumpt
De naam mag dan Nederlands
zijn, de muziek is onder ande
ren van Neil Young, van wie
The Nozems ooit 'Heart of
Gold' aan een weinig zachtzin
nige coverversie onderwierpen.
De band heeft er weinig moeite
mee om die invloed toe te ge
ven: „Je wordt beïnvloed door
dingen die je hoort en in ons
geval zijn dat vooral Ameri
kaanse bands. Als je naar house
luistert wordt het heel andere
muziek."
Als The Nozems inderdaad
meer naar house geluisterd
hadden, waren ze misschien
niet gedumpt door het Amster
damse platenlabel Torso, dat
zich inmiddels geheel en al op
de dansmuziek gestort heeft.
„Daarin valt nu eenmaal geld te
verdienen", snuift Helke. Mar
co: „Ons debuut heeft heel re
delijk verkocht en dan verwacht
je dat je je tweede plaat onder
minimaal dezelfde voorwaar
den mag maken. Maar dat zat
er niet in. Het had wel bij Torso
gekund, maar dan met minder
geld en minder inzet van hun
kant."
Zodoende moest de groep op
zoek naar een nieuw label, en
dat terwijl de studio voor de
tweede plaat al geboekt was.
„Ja, dat was stom", geeft Marco
toe, „al met al hebben we wel
een half jaar vertraging opgelo
pen." Uiteindelijk koos men er
voor om de rechten in eigen
hand te houden, zodat de groep
The Nozems: „We worden vaak in
per land met een andere maat
schappij in zee kan gaan. In
Duitsland kwam 'Lovely Sort Of
Danger', zoals de plaat met een
knipoog naar hippiedrug LSD is
genoemd, uit op het label Big
Store. In Nederland werd Solid
de gelukkige.
Maar dat de plaat nu uit is be
tekent nog niet dat de groep uit
de zorgen is. „We hebben overal
schulden", zegt Comé quasi
wanhopig. „De studio, de litho
graaf, de perserij, de platen
maatschappij... iedereen." Een
ruwe berekening leert dat 'Lo
vely Sort Of Danger' zo'n 14.000
gulden heeft gekost. „Ja, we
moeten er even flink aan trek
ken." Het beperkte budget had
ook gevolgen voor de produktie,
die in sommige recensies al
flink is aangepakt. „Het is een
ïn adem genoemd met The Serenes."
low-budget-produktie en dat
kun je horen", geeft Marco toe.
Gitarist Hugo Lans: „Hij is ge-
mixed om hard te draaien, dan
valt het niet zo op."
Marco is verantwoordelijk
voor vrijwel alle composities en
hij zingt ze ook nog. Vrij onge
bruikelijk voor een drummer, al
komt die zangfunctie volgens
de groepsleden voort uit het feit
dat Hugo te lui was om de door
Marco aangedragen teksten uit
zijn hoofd te leren. Marco acht
zich in zijn songschrijverij voor
al schatplichtig aan The Beatles,
„al klinken Mega City Four en
Hüsker Dü ook wel door."
The Nozems rukken nogal
eens uit: gemiddeld zo'n 100
keer per jaar worden instru
menten en apparatuur in de
bus geladen om ze elders in het
foto gpd
land naar een groter of kleiner
podium te sjouwen. Of in het
buitenland: in België loopt de
populariteit van de band al aar
dig op, terwijl de Brabanders
pas een drieweekse toer in
Duitsland achter de rug heb
ben. Men krijgt post uit Frank
rijk en Ierland, en in diverse
buitenlandse 'fanzines' wordt
lovend over The Nozems ge
schreven. En hoe is de status
van The Nozems in eigen land?
„Ze zeggen subtop", zegt Marco
schouderophalend. „We wor
den vaak in een adem genoemd
met The Serenes. En verder
moet iedereen het maar voor
zich uitmaken. Wij stomen rus
tig door."
The Nozems treden op 18 ja
nuari op in de Boerderij in
Zoetermeer.
Het Nederlands Studentenor
kest bestaat veertig jaar. Het ge
zelschap viert dit achtste lus
trum met een tournee waarbij
ook Leiden wordt aangedaan.
Op het programma staat het
concert 'Legendarische liefdes
paren', onder welke noemer vijf
composities worden uitgevoerd.
Voor het eerst is er dit jaar voor
een centraal thema gekozen.
Het orkest staat onder leiding
van de 33-jarige dirigent Jules
van Hessen. De eerste uitvoe
ring zal plaats hebben in Bergen
op zondag 12 januari. Twee da
gen later, op 14 januari, komt
het Nederlands Studentenor
kest naar de Stadsgehoorzaal in
Leiden.
In 'legendarische liefdespa
ren' brengt het NSO vijf compo
sities. Op het programma staan:
de orkestsuite uit 'Romeo en Ju
lia' van Prokofiev, de briefscène
met Tatjana uit 'Jevgeni One-
gin' van Tsjaikovsky, Vorspiel
en Liebestod uit 'Tristan und
Isolde' van Wagner, orkestsuite
nr. 2 uit 'Daphne et Chloé' van
Maurice Ravel, en 'She's every
where, now that she's gone" van
de jonge componist Rob
Zuidam.
Zuidam werd op 1964 in
Gouda geboren en studeerde
compositie aan het Rotterdams
Conservatorium. In 1989 werd
hij onderscheiden met de Tang
lewood Koussevitzky Composi
tion Prize voor zijn stuk 'Fish
bone'. In opdracht vervaardigde-
hij een avondvullende mu/.iek
theaterproduktie voor de Bien
nale van München in 1994. le
der jaar maakt een door het
Fonds voor de Scheppende
Toonkunst aangedragen com
ponist een speciale compositie
voor het NSO. Deze keer viel de
keus op Zuidam. De sopranen
zijn dit jaar I-eonie Schoon en
Alexandra Nagelkerke.
De opbrengst van de concer
ten gaat zoals gewoonlijk weer
naar gehandicapte studenten.
Ter gelegenheid van het achtste
lustrum krijgt het Studenten
Asielfonds dit jaar ook een een
malige gift.
De Nederlandse schrijfster Els
Pelgrom (van onder meer 'Klei
ne Sophie en Lange Wapper' en
'De eikelvreters') en de schrij
ver/tekenaar Max Velthuijs (van
onder meer boeken over Klein
Mannetje) zijn genomineerd
voor de Hans Christian Anders-
en Prijs 1992.
De Andersen Prijs staat be
kend als de hoogste internatio
nale onderscheiding op het ge
bied van de jeugdliteratuur. De
enige Nederlander die hem toe
nu toe won, was Annie M.G.
Schmidt, in 1988. Voor de An
dersen-prijs '92 zijn in totaal
twintig auteurs en tweeëntwin
tig tekenaars uit vierentwintig
landen voorgedragen. De win
naars zullen worden bekendge
maakt in april '92 tijdens de
jaarlijkse kinderboekenbeurs in
Bologna, Italië.
De Hans Christian Andersen
prijs wordt toegekend door het
IBBY, The International Board
on Books for Young People.
