Joop van
Tellingen,
paparazzo
Het beste paard staat op stal
Elke keer als Story-fotograaf Joop van Tellingen met
z'n camera in de bosjes naar een raam ligt te loeren, is
er een moment waarop hij denkt: Joop, je bent nu 47
jaar, hoe lang moet je dit nu nog doen? Het reilen en
zeilen van Neerlands enige cchre paparazzo.
Dinsdag 24 Member 1991
BERT VAN PEN HOED
igenlijk interesseert het hem alle-
I j maal 'geen ruk'. In een door een
JL^ radioprogramma opgestelde Top-
10 'Grootste Griezels van Nederland' eindig
de hij ooit bij de eerste drie. Moeiteloos.
„Noemen ze je de grootste klootzak of de
aardigste fotograaf van Nederland, wat maakt
het uit. Als ze het maar over je hebben."
Vrienden heeft hij weinig, eigenlijk maar
twee. Hoewel... Han Veldhoen, een oud
maatje van hem die een groot bedrijf heeft in
zonweringen, had laatst voor een grote com
merciële opdracht een andere fotograaf inge
huurd. Joop: „Dan denk ik: waarom doe je
nou zoiets? We zijn toch vriendjes: waarom
mag ik dat nou niet doen? Desnoods zou ik
het voor niks doen. Ja, dat doet dan pijn."
Lee Towers, ook zoiets. Geeft een concert
in Ahoy' voor duizenden mensen en laat dat
fotograferen door iemand anders. Joop:
„Waarom nou toch? TerwijJ ik ontzettend
veel voor Leen heb gedaan. Je kunt die
vriendschappen niet vasthouden hè. Daar
kom ik steeds meer achter. Je denkt: te gek!
Leuk! Maar als het er op aan komt zijn het
geen vrienden, maar houden ze je te vriend.
Als ik morgen zou stoppen met fotograferen
zou het heel stil worden rond mij. Dan ben je
al die mensen kwijt."
„Toen Rietje en ik vijfentwintig jaar ge
trouwd waren, heb ik een groot feest gege
ven. Iedereen was er: Maywood, Ria Valk, Lee
Towers, André van Duin Meer artiesten
dan familieleden en kennissen, zeg maar.
Maar waar was Frank Masmeijer? Die moet
heden ten dage nog komen. Terwijl ik wel
duizend dingen voor hem heb gedaan. Er
had in de bladen een verhaal gestaan over
Ik ben gelukkiger met m'n foto dan dat ik last heb van de consequenties. Dat wordt me niet in dank afgenomen, maar ach, die storm gaat altijd wel weer liggen."
zijn assistente d'r echtgenoot; die handelde
in heroïne. Zij kon er niks aan doen, maar
toch... ze vonden het bij de NCRV niet leuk.
Frank dacht dat het toch ten koste ging van
zijn show. Of ik niet een mooi verhaal over
die show van hem kon organiseren. Heb ik
gedaan. Maar op mijn huwelijksfeest nog
geen kaartje hè. Hennie Huisman stuurde
zóó'n bloemstuk. Masmeijer niks. Hij heeft
later nog geprobeerd het goed te maken,
maar die hoeft er nooit meer in te komen."
Nieuws man
Met Joop van Tellingen kan niemand zomaar
een praatje maken. „Dat weten ze ook; zodra
er nieuws is moet de vriendschap wijken. Dat
is niks bijzonders. Als ik met Lee Towers in
Las Vegas naar een show ga, dan zit ik daar
voor de fun. Maar hij kijkt er met een profes
sioneel oog naar. Zo hebben we aljemaal ons
vak. Ik ben een nieuwsman. Ook op feestjes."
Begrafenissen, daar begint hij af en toe een
hekel aan te krijgen. Als hij het vanaf morgen
nooit meer zou hoeven doen, zou hij er geen
nacht minder om slapen. Joop: „Je zal er zelf
maar staan met een stelletje fotografen voor
je smoel. Het is zo intiem, hè. Doodgaan
komt nooit meer terug. Dat hoort geen volks
vermaak te zijn."
Maar ja, hoe gaat'dat. Joop: „Toen Gerard
Fagel werd begraven waren er afspraken ge
maakt met de fotografen. We mochten alles,
maar op zeker moment zouden we opkras
sen en ons niet meer laten zien. Alle fotogra
fen weg. maar ik ben voor de zekerheid toch
op een afstandje blijven kijken. Camera on
der m'n jas. Zie ik in één keer Peggy, zijn
vriendin, met d'r kop in de kist'duiken. Tja,
dan moet je kiezen. Heel impulsief. En dan
maak ik zo'n foto toch. Afspraak of niet. Ik
ben gelukkiger met m'n foto dan dat ik last
heb van de consequenties. Dat wordt me niet
in dank afgenomen, maar ach, die storm gaat
altijd wel weer liggen."
„Mijn werk gaat boven alles. Ja, mijn
vrouw en kinderen zijn nog belangrijker.
Maar dat is zo'n praatje dat iedereen op
hangt, hè." Joop van Tellingen praat zoals hij
eep filmrolletje terugspoelt. Geen tijd om na
te denken. Nieuwe film erin, nieuwe anekdo
te.
Opgehaald
„In Athene hadden ze een piloot van Luft
hansa tijdens een gijzelingsactie doodge
schoten. Dat bleek een Amersfoorter te zijn.
Ik stond met een stelletje collega's voor het
huis van zijn weduwe. We moesten foto's
hebben van haar. Maar die vrouw liet zich
helemaal niet zien. Het lukte niet. Komt er
zo'n mannetje van de Amersfoortse Courant
langsrijden, draait het raampje open en zegt
pesterig: 'Ha die Van Tellingen. Wil je foto's
hebben. Kan je vergeten, hoor. Die liggen al
lang bij ons naast de vergrotingskoker.
„Nou heb ik één heel slechte eigenschap:
ik kan niet tegen m'n verlies. Dus ik zeg:
'Goh, leuk. Fijn voor jullie'. Toen ben ik naar
de redactie van de Amersfoortse Courant ge
reden, naar de doka gelopen en heb ik die fo
to's bij hun vergrotingskoker... opgehaald. De
volgende dag stonden ze in De Telegraaf."
„Dat heeft een hoop gezeik teweeg ge
bracht, ja. Daags na dat voorval kom ik op de
fotoredactie van De Telegraaf, zeggen ze te
gen me: 'Joop, je moet bij Goeman Borgesius
komen'. De hoofdredacteur van De Tele
graaf, een heilig man die ik nog nooit had ge
zien. Ik ging er met knikkende knieën heen.
ze stonden me allemaal na te kijken. Ik zie
hem nog zitten, een grote grijze man. 'Bent u
Van Tellingen', vroeg hij. Ja meneer. 'En u
bent verantwoordelijk voor wat er in Amers
foort is gebeurd'. Ja meneer. Toen stond-ie
op, liep naar me toe, tikte me kort op de
'En dan denk ik:
ja, het is toch de
moeite waard'
schouders en zei: 'Goed zo, zulke
hebben wij nodig."
Het eerste boxje
Zijn vader was slijper/polijster bij stofzuiger-
fabriek VAM. Op zijn elfde kocht zijn moeder
op de rommelmarkt aan het Paardenveld een
boxje voor hem dat nadien overal mee naar
toe ging. „Ik fotografeerde boompjes, bijtjes,
meisjes. Alles. Geen idee waarom."
Joop was dertien toen hij net als zijn vader,
broer en zus bij de stofzuigerfabriek ging
werken. Als revolver-draaier. Hij ging varen
bij de KNSM en daar begon de fotohandel ei
genlijk. Zeemannen op het dek met een ha
venstad op de achtergrond. Maar Joop was
brildragend, mocht niet bovendeks werken
en zo kwam hij aan de wal terecht Als chef
magazijn in een stofjas bij Michelin en laat
stelijk als rij-instructeur. Daar zette hij zijn
eerste schreden in de persfotografie.
Joop: „Ik had altijd een camera bij me en
als ik iets tegenkwam, een ongeluk, branden
of wat dan ook, liet ik de auto aan de kant
zetten, maakte een foto en zei tegen mijn
leerling: 'Zo, rij nu maar naar Amsterdam.
Dan leverde ik dat rolletje af bij De Telegraaf.
Wil Dekkers, fotograaf van De Telegraaf, zei
altijd: 'Joop, het lijkt nergens naar, maar
nieuws is het wel'. Ik geloof dat ze een beetje
medelijden met me hadden. En ik had ani
mo, dat zagen ze wel. En altijd geluk, dat ik
overal tegenaan liep. Geluk? AcU Henk van
der Meijden zei altijd: 'Joop. het geluk is met
de ijverigen". Daar geloof ik in."
Zoals in 1982 te Basel, waar een depressie
ve prins Claus in een kliniek was opgeno
men. Veertig verslaggevers en fotografen voor
de deur. Joop: „Wat deden die gasten? Be
gonnen om tien uur met koffie, om twaalf
uur de lunch, om drie uur de kroeg in en
daarna dineren. Gezellig hoor, maar zo kom
je niet veel verder hè. Steeds meer collega's
haakten af. Na een week was ik alleen over. Ik
heb er twee weken lang van 's ochtends acht
tot 's avonds elf uur voor de deur gelegen. Op
een gegeven moment ken je elke tegel, "elke
beweging. Je mag helemaal niks missen. In
twee seconden kan er iets gebeuren en dan
moet je er toch bij zijn."
Toch nog
„Totdat er op de tweede zondag een vrouw
tje langsliep dat tegen me zei: 'Deze dag zal u
rozen brengen'. Het regende, het was koud,
ik zat daar als een verzopen kat, maar ik wist
meteen dat er iets ging gebeuren. Daar heb ik
een zesde zintuig voor ontwikkeld. En ja
hoor. daar komen auto's aanrijden. Ik loop er
op af. kijk heel geconcentreerd in die auto's
omdat ik verwachtte dat Beatrix daar in zat,
word weggeduwd door iemand en toen ging
de karavaan er vandoor. Toen zag ik in een
flits dat het Claus was geweest die me had
weggeduwd. Ik kon wel huilen. Had ik hem
nog gemist."
Volgde een race naar het vliegveld. Dat af
gegrendeld was. Volgende race naar een kas
teel waar werd geluncht. Hermetisch afgeslo
ten. Joop: „Toen bleef er nog maar één foto
over Beatrix die de kliniek uit komt. Ik sta
daar voor de deur, zie beweging, roept een
veiligheidsman door de portofoon: 'Er staat
hier een fotograaf, wat moet ik daarmee'
Toen hoorde ik: laat hem maar staan, hij
heeft lang genoeg gewacht. En daar kwamen
ze naar buiten, met z'n tweeën. Had ik ze
toch nog."
„En dat is de kick hè. Dat je toch je foto
hebt. Elke keer als ik een week naar een raam
sta te turen, komt er een moment dat ik
denJc Joop, je bent nu 47 jaar, hoe lang moet
je dit nu nog doen. Anderen mogen de mooie
opdrachten doen. Vanessa in de Taj Mahal,
André van Duin op Aruba. En Van Tellingen
krijgt de kutklussen, mag in zijn regenjas in
de bosjes gaan liggen of in een vuilnisbak in
New York zitten om een plaat te maken van
Juliana en Christina. Maar dan aaien ze me
even over de bol, en zeggen tegen me: 'Joop,
mooie foto's maken kan iedereen, maar wat
jij doet is uniek'. Gert-Jan Dröge die mij on
dertitelt met: Joop van Tellingen, de koning
der fotografen. Dan denk ik: ja. het is toch de
moeite waard."
Eelke Kruis: „We willen Action gewoon voor altijd bij ons houden.'
FOTO IOOP FENSTRA
Een van de meest opvallende Nederlandse nieuwsfeiten van de
kerstdagen 1990 kwam uit sportkringen. Op tweede kerstdag
ging harddraver Action Skoatter, uit de Heerenveense stal van
Eelke Kruis, met een overwinning in Gelsenkirchen over de
grens van 1 miljoen gulden aan prijzen: Nooit eerder won een
Nederlands paard zo veel geld. De weg naar de magische som
van 2 miljoen gulden lag open, maar werd onverwacht geblok
keerd. Action Skoatter begon op 30 juni in de draverij van Ber
lijn te sukkelen en heeft sindsdien geen wedstrijd meer gelopen.
PETER HEERKENS
Action Skoatter, de recordwinnaar
van de Nederlandse dravers (141
eerste plaatsen, een totaal van
1.085.533 gulden aan prijzengeld), is nooit
bewaakt. Stalhouder Eelke Kruis (Heeren
veen) en zijn compagnon Evert Gaastra
(Oudeschoot, ofwel Skoatter) vinden dat niet
nodig.
Ook een verzekering ontbreekt in de voor
zieningen rond de waardevolle roodbruine
schimmel-merie. Action Skoatter indekken
voor wat ze waard is (een miljoen) kost aan
premie 100.000 gulden per jaar. Eelke Kruis:
„Da's te duur. Daarbij: wanneer een verzeke
ring moet uitkeren heeft de maatschappij
recht op het paard. Daar gaat dan, mag je/
aannemen, mee gefokt worden. Die situatie
willen we niet."
Kruis zegt het instellen van een bewakings
dienst rond Action Skoatter altijd 'overdre
ven' te hebben gevonden. Terwijl het niet on
gebruikelijk is om rond superpaarden waar
van de prijs met zes nullen wordt geschreven
een veiligheidscordon van mensen en hon
den aan te leggen. Kruis:Ach. misschien zijn.
we wel gewoon een stelletje amateurs. Lekker
draven en voor de rest geen poespas."
Het 'ja maar' en 'als' dringt zich op. Want
het was toch wel erg vreemd hoe Action
Skoatter op 30 juni uit de onbewaakte box in
Berlijn kwam voor de warming up, het zoge
heten voorwerk. Zo hadden ze haar nog nooit
gezien: schuw. Na het inlopen vertoonde Ac
tion Skoatter andermaal ongekend gedrag:
abnormaaal transpireren. Eelke Kruis: „Ze
zag zwart van het zweet. Dat kenden we hele
maal niet van haar."
Ook in de wedstrijd zelf was Action Skoat
ter danig uit haar doen. Op de Duitse banen
koestert het publiek haar als 'De Vliegende
Friezin'. Deze onderscheiding maakte Action
Skoatter op die dag in éerlijn niet waar. Na
1000 meter koers hield ze het voor gezien en
stopte. Vreemd. Eelke Kruis: „Tja..."
Hoe merkwaardig die inzinking ook was,
over een mogelijk verband met de vrije toe
gang die iedereen tot Action had door het
onbewaakte van de box, spreekt hij niet. Wel
een opmerking waaruit opgemaakt zou kun
nen worden dat hij er ten minste aan denkt:
„Dat schuwe van Action... Wat daar gebeurd
is... We weten het niet..."
Eelke Kruis houdt het louter op een blessu
re aan het linker achterbeen die zich drie da
gen na de wedstrijd in Berlijn openbaarde.
„Ze hadden", zegt de Friese stalhouder „de
baan keihard gemaakt om snelle tijden in de
hand te werken, maar daarmee werd de bles
sure-kans groot."
De inzinking van
Action Skoatter, 's lands
succesvolste prijsdraver
Wat er met behulp van de dierenarts ook
geprobeerd is, echt opschieten doet de gene
zing van een ontsteldng tüssen pees en bot
niet. Van alles gedaan: stromend water op
het been, een verband van klei. injecties, een
behandeling met laserstralen. Intussen is de
trainer-rijder die Action Skoatter naar haar
successen voerde, Appie Bosscha, weer be
gonnen met voorzichtige trainingen van de
draver op de 700 meter baan die Eelke Kruis
naast de oprijlaan van zijn boerderij liet aan
leggen. Het zicht op een rentree in de koer
sen hult zich nog in de mist van het gene
zingsproces.
Wat in elk geval vaststaat is dat Action
Skoatter door deze tegenslag de magische
som van twee miljoen prijzengeld niet zal ha
len. Bij het overschrijden van de 1 miljoen-
grens w*s dat overigens al geen makkelijke
opgave, maar het zat er in. Zeker via een aan
prijzen rijk koersprogramma in Italië, dat
Eelke Kruis in gedachten had. Met haar 7 jaar
bleek Action Skoatter (thans 8) echter te oud
voor de Italiaanse startreglementen.
In januari 1993 geldt dat ook voor de bepa
lingen in Nederland. Over ruim een jaar zit
Action Skoatter aan de leeftijdslimiet (10 jaar)
die deelname aan wedstrijden verbiedt. Ook
al zou de blessure binnenkort genezen zijn,
dan nog is de tijd te kort om die twee miljoen
gulden te halen. Eelke Kruis betreurt'vooral
het sportieve gemis; de spanning van de
wedstrijden, de vreugde en tevredenheid
rond een overwinning.
Betrekkelijk
Wat het geld betreft: zo'n miljoen is een be
trekkelijke rijkdom, legt hij uit. „Daar heeft
de belastingdienst het meeste van: 70 pro
cent. Voordat Gaastra en ik als eigenaren de
rest kunnen delen, gaat er ook een percenta
ge naar Appie Bosscha. Het lijkt heel wat, een
miljoen gulden aan prijzén, maar uiteindelijk
is het dus voor ieder van ons een behoorlijk
stuk minder. Achteraf bekeken hebben we
het fiscaal niet goed aangepakt. We hadden
voor die draverijen een bv moeten opzetten,
dan zou de belastingvoet op maar 38 procent
hebben gelegen."
Toch genieten de eigenaren een geweldig
voordeel: de investeringskosten. Ze kochten
Action Skoatter bij puur toeval, ongeboren,
en derhalve voor een habbekrats. Het verhaal
van Eelke Kruis over het lot uit de loterij: „Bij
een verkoping kruisten Gaastra en ik 12 paar
den aan die ons wel wat leken; Gaastra had
de bloedlijnen uitgezocht. We wilden er één
en die mocht niet meer kosten dan tiendui
zend gulden. We liepen de een na de ander
mis door de hoogte van de prijs. Ik ben blij
ven meedoen als gok op het plnkgeld; 100
gulden voor de voorlaatste bieder. Dat was
me drie keer gelukt toen ik vast bleef zitten
aan Miss Dartel, een totaal onbekende don
kerzwarte merrie. Ze werd ingezet voor 4500
gulden. Ik bood dat bedrag, en daar bleef het
bij. Niemand wilde haar."
Uit de toen drachtige Miss Dartel werd op
1 juni 1983 Action Skoatter geboren. Een
paar jaar later was de investering van nog
geen vijfduizend gulden gestegen tot een bod
van 700.000 gulden dat Ahvin Schockemöhle
uitbracht.
In eerste instantie getraind (in vaktaal: 'bfcZ
leerd') door Eelke Kruis, later door pikeur Ap
pie Bosscha, ontwiJckelde Action Skoatier
zich tot een ongekende topper. Souplesse-
vechtlust en snelheid bundelt ze tot grote
kracht in een loopstijl zoals die volgens het
modelboekje behoort te zijn: de rug zo stil
dat er een glas op kan blijven staan. Bij het
ontdekken van deze grote kwaliteiten bleek
het te laat om verder te fokken met haar
moeder. Miss Dartel. Die was intussen over
gedaan aan een Belgische paardenhandelaar.
naar Eelke Kruis vermoedt op weg naar het
abattoir.
Primeur
In de fokkerij met Action Skoatter had Eelke
Kruis een Nederlandse primeur voor ogen:
embryo-transplantatie, oftewel het overbrèTTT
gen van bevruchte eicellen naar een draagC
moeder. Vanwege de kans op te ingrijpen®
hormoonschommelingen is dit plan op atf"
vies van de dierenarts uitgesteld tot het m£
ment waarop de draver reglementair dient te
stoppen met de wedstrijdsport.
„Dan" zegt Eelke Kruis „zouden we met
Action voor de fokkerij naar de Verenigde
Staten moeten. Nakomelingen van een paard
met haar erelijst brengen daar rond de
100.000 gulden op. In Europa moet je ma^r
afwachten wat je er voor krijgt. Maar wr
gaan niet naar Amerika. Onderling hebben
we ooit afgesproken haar nooit naar het bui
tenland te doen. Emotioneel ligt dat gevoelig.
We willen Action gewoon voor altijd bij ons
houden. Maar zakelijk gezien... In de States
een ton per transplantatie en dat een keer qL
zes, zeven per jaar...
