Binnenland
Ook Kok
wil vut
wijzigen
niet zo maar de kerk binnengaan
Politie mag
'Diefstal rampzalig voor ooievaarstand'
Partijbestuur verdeeld
over PvdA-voorzitters
VNG vreest problemen
Antilliaanse jongeren
Strafpuntensysteemverkeersovertreders
NZH: Overheid laks
Maandag 4 JderemDet 1991
Redactie 023 150225 JANINfc BuSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART ie' PATRICK VAN DEN HURK MN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: JAN KUNGE
3
In het Noorder Dierenpark in Emmen zijn vorige week elf witlip
bamboe-adders geboren. Het was het eerste kroost in het gloed
nieuwe Azië-huis van het Dierenpark. De geboorte stelde de
slangenverzorger wel voor problemen. De piepkleine, maar bij
zonder giftige slangetjes moesten één voor één uit het dichtbe
groeide verblijf worden gehaald. De jongen zijn nu onderge
bracht in een speciale kweekruimte, waar ze voorlopig met visjes
en muizen worden gevoerd.
Bioloog Foppe Brouwer overleden
In zijn woonplaats Haren is de bioloog dr. Foppe Inne Brouwer
op 79-jarige leeftijd overleden. Brouwer verwierf landelijk grote
bekendheid met zijn rubriek 'wat leeft en groeit en ons altijd
weer boeit', die hij van 1950 tot 1978 op zondagochtend in het
Vara-radioprogramma 'Weer of geen weer' verzorgde. Daarnaast
schreef hij al vanaf zijn zeventiende stukjes over de natuur in het
Nieuwsblad van het Noorden. Ook had hij van 1945 tot 1979 een
radio-rubriek op de Rono, nu Radio Noord.
Geul treedt door regen buiten oevers
Door de hevige regenval van de afgelopen dagen zijn de Geul en
zijriviertjes buiten hun oevers getreden. De uiterwaarden staan
sinds gistermiddag blank. De brandweer heeft alarmfase twee
afgekondigd. Dat betekent dat wijkraden zijn gewaarschuwd dat
ze bedacht moeten zijn op verder wassen van het water. Het wa
ter in de Maas is eveneens sterk gestegen J3ij het stuwcomplex
Borgharen bedroeg de waterstand gisteren 44,60 meter. Bij een
waterstand van 45,40 meter moet rekening worden gehouden
met grote overlast.
Zesjarig kind omgekomen door brand
Een zesjarige jongen uit Weert is zaterdagavond bij een brand in
zijn ouderlijke woning om het leven gekomen. Het kind was al
leen thuis toen door nog onduidelijke oorzaak brand uitbrak op
de benedenverdieping. Toen de brandweer arriveerde, kon zij
het pand niet binnengaan omdat sprake was van een uitslaande
brand. Tijdens het blussen trof de brandweer het kind in zijn
bedje op de bovenverdieping levenloos aan. De technische re
cherche stelt een nader onderzoek in.
HSA levert Zuid-Korea goalkeepers
Hollandse Signaal Apparaten (HSA) in Hengelo gaat aan Zuid-
Korea twee zogenoemde 'goalkeepers' leveren. Volgens een
voorlichter van HSA was de order voor het scheeps-afweerge-
schut al eerder ontvangen, maar is nu ook de financiering rond.
Signaal doet geen mededelingen over het bedrag dat met de or
der is gemoeid, noch over de hoeveelheid arbeidstijd die de pro-
duktie in beslag neemt. HSA heeft deze maand in Ankara en Se
oul op twee grote internationale shows haar produkten aan de
defensiewereld gepresenteerd.
Recordjaar voor agrarische export
1991 wordt voor exporterende boeren en tuinders een topjaar.
De bijdrage aan de handelsbalans zal zelfs aanzienlijk hoger zijn
dan vorig jaar. Volgens een schatting van het ministerie van
landbouw, natuurbeheer en visserij komt het positieve saldo
het verschil tussen invoer en uitvoer uit op meer dan 26 mil
jard gulden. De export naar EG-landen was 7 procent hoger dan
vorig jaar. Dat heeft onder meer te maken met de Duitse een
wording. Naar Oost-Europa ging 13 tot 14 procent meer, maar
daarbij gaat het om uitefst kleine bedragen.
GROOT-AMMERS GPD
„Het is rampzalig voor de ooivaarstand in
Nederland." C. Vos uit Herwijnen is aange
slagen. Hij weet als geen ander dat de dief
stal van tachtig k negentig ooievaars uit
Ooievaarsdorp Het Liesveld in Groot-Am-
mers grote gevolgen zal hebben. Vos is lei
der van het ooievaarsproject in Nederland:
„Hiermee loop je een achterstand op van
driejaar."
Vorige week, vermoedelijk in de nacht
van donderdag op vrijdag, zijn tientallen
ooievaars door onbekenden uit het 22 jaar
oude ooievaarsdorp weggehaald. Vos: „We
gebruiken Het Liesveld als fokstation voor
Nederland. De ooievaars lopen daar in gro
te vakken rond. Ze worden voortdurend ge
kortwiekt tot ze geslachtsrijp zijn. Eén van
de vakken is helemaal leeggehaald. Daar
liepen alle ooievaars rond, die in 1988, 1989
of vorig jaar zijn geboren.
Het ooievaarsdorp telde in totaal 250 ooi
evaars. Nadat ze in Het Liesveld zijn groot
gebracht, gaan ze naar een van de buiten
stations in Nederland om zich daar voort te
planten. Hiermee moet de ooievaarstand
weer op peil komen, omdat er geen 'wilde'
ooievaars meer in Nederland paren.
Over de waarde en de reden van de dief
stal tast Vos in het duister. „Ik heb geen
idee wat de waarde is. De ooievaars zijn on
betaalbaar. Het vreemde van de diefstal is.
dat het een beschermde diersoort betreft
die niet verhandelbaar is. Het zijn geringde
exemplaren waarvan wij alle papieren heb
ben."
Eveneens merkwaardig is dat het in de
bewuste nacht flink stormde en er geen en
kel spoor van de inbrekers is aangetroffen.
„Hoe ze de ooievaars hebben kunnen van
gen, is mij een raadsel", zegt Vos. Ook de
politie heeft nog geen enkele aanwijzing
kunnen vinden die een spoor naar de da
ders zou kunnen opleveren.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Jonge addertjes geboren in Emmen
Ooievaarsdorp Het Liesveld.
NIEUWSLIJN
DEN HAAG GPD
Het bestuur van de PvdA is ver
deeld over de vraag of het par
tijvoorzitterschap door twee
personen kan worden vervuld.
Niettemin wil het bestuur pro
beren de technische voorwaar
den voor zo'n duo-leiderschap
te creëren. Om de verdeeldheid
niet al te duidelijk naar buiten
te brengen, werd besloten het
partijcongres van maart te laten
oordelen, zonder stemadvies
van het partijbestuur.
Zaterdag vergaderde het par
tijbestuur, in aanwezigheid van
vice-premier Kok, over het
voorstel van de kandidaat-voor
zitters Rottenberg en Vreeman
om gezamenlijk voorzitter van
de PvdA te worden. Partijleider
Kok voelt weinig voor zo'n con
structie. Een flink aantal be
stuursleden steunt hem in die
opvatting.
Naar verluidt spitsen de be
zwaren zich toe op twee hoofd
punten. Zo voelt een deel van
het bestuur weinig voor het cre-
eren van nóg een betaalde post
in het partijbestuur. De partij
komt dit jaar al ruim driekwart
miljoen gulden te kort. Door
twee betaalde voorzitters aan te
stellen, zou dit tekort nog verder
oplopen, terwijl het ledental van
de partij inmiddels met onge
veer 25.000 is teruggelopen.
Anderen menen dat Rotten
berg en Vreeman inhoudelijk
zoveel van elkaar verschillen,
dat het gezamenlijk optrekken
van hen niet erg geloofwaardig
overkomt Bovendien profileren
beiden zich inhoudelijk nogal
sterk, terwijl het partijbestuur
juist een voorzitter op enige af
stand van de dagelijkse politiek
wil.
Waarnemend voorzitter Frits
Castricum heeft zich overigens
bereid verklaard zijn functie
neer te leggen om ruimte te ma
ken voor het voorzitters-duo.
Record-aantal Antillianen op komst
HILVERSUM-WILLEMSTAD ANP
De Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) voorziet
„problemen met de openbare
orde", als de regering geen op
lossingen aandraagt voor de
slechte situatie van sommige
groepen jonge Antillianen. Er
dreigen volgens de VNG „on
aanvaardbare situaties" in ver
scheidene Nederlandse ge
meenten.
Dat zei een VNG-woordvoer-
der gisterochtend voor de
IKON-radio. De VNG wil op
korte termijn een gesprek met
minister Hirsch Ballin van justi
tie.
Problemen met Antilliaanse
jongeren zouden zich voordoen
in de gemeenten Den Helder,
Amsterdam, Hoogvliet, Rotter
dam, Hellevoetsluis, Spijkenis-
se, Dordrecht en Den Haag. De
ze gemeenten hebben met de
VNG een werkgroep gevormd
om een oplossing te zoeken.
In een gesprek met Hirsch
Ballin willen de gemeenten vra
gen wat het kabinet denkt te
kunnen doen om de trek van
jonge Antillianen naar Neder
land te voorkomen.
Een record-aantal Antillianen
van Curasao is in de eerste helft
van deze maand voor perma
nent verblijf naar Nederland
vertrokken. In de eerste achttien
dagen van december hebben
183 vrouwen en 169 mannen
zich uit de registers van het Be
volkingsbureau uitgeschreven.
Dat is bijna vier keer zo veel
als in dezelfde periode vorig
jaar. Volgens het Bureau Bur
gerlijke Stand en Bevolkingsre
gister op Curasao bestaat de
groep Nederland-gangers uit
jongeren tussen de 20 en 34
jaar.
Bij de Dienst Sociale Zaken
van Curasao heeft zich even
eens een groot aantal mensen
uitgeschreven als uitkeringsge
rechtigde. Het aantal vertrek-
kenden zou vooral bestaan uit
werklozen en mensen in sociale
nood.
Het hoofd van de Burgerlijke
Stand en het Bevolkingsregister
zei dat uit vragen die potentiële
Holland-gangers stellen blijkt,
dat ze vertrekken uit vrees voor
het feit dat na de eenwording
van Europa volgend jaar Antilli
anen zullen worden geweerd.
Een tweede reden zou kun
nen zijn dat over enige tijd in
Nederland een visumplicht van
kracht wordt voor Antillianen
en Arubanen, die zich hier lan
ger dan zes maanden willen
vestigen.
Minister Kok van financiën steunt minister De Vries van
sociale zaken in zijn plannen de vut ingrijpend te wijzi
gen. Kok wil een einde maken aan de vanzelfsprekend
heid dat werknemers vervroegd uittreden, louter omdat
ze daar op grond van hun leeftijd het recht toe hebben.
Volgens Kok moet per individu worden beoordeeld op
welke leeftijd hij of zij kan stoppen met werken.
DEN HAAG GPD
De vice-premier heeft dat zater
dagochtend gezegd in een ra
dioprogramma van de Tros.
Kok pleit, net als De Vries, voor
geleidelijke afschaffing van de
vut. Als tijdelijke maatregel wil
de PvdA-minister mensen die
de vut-leeftijd hebben bereikt,
laten doorwerken tot hun pen
sioen. Het aantal werkuren van
deze werknemers zou geleide
lijk moeten worden vermin
derd: een soort deeltijd-vut. Wat
Kok betreft blijft de pensioenge
rechtigde leeftijd 65 jaar.
Kok zei verder dat in het kabi
net al enige tijd over afschaffing
van de vut wordt nagedacht.
Volgens hem is het nu aan mi
nister De Vries van sociale za
ken om de eerste stap te zetten.
Kok en De Vries steunen het
standpunt van de werkgevers,
die vinden dat de vut te duur
wordt. Akzo is het eerste bedrijf
dat heeft aangekondigd geleide
lijke afschaffing van de vut in
het overleg voor een nieuwe cao
te zullen betrekken.
Volgens Kok vereisen de te
korten op de arbeidsmarkt en
de toenemende vergrijzing dat
flexibeler met de vut wordt om
gesprongen. Van een aantal be
drijfstakken, zoals de grafische
sector, de horeca en de metaal
nijverheid is bekend dat onder
nemers moeite hebben om aan
personeel te komen. Aan de an
dere kant verdwijnen de oudere
en ervaren werknemers in de
vut. Volgens Kok wordt zo veel
talent verspeeld.
DEN HAAG ANP
Minister Hirsch Ballin van justi
tie wil een strafpuntensysteem
invoeren voor automobilisten
die ernstige verkeersovertredin
gen begaan. Komend jaar on
derzoekt een werkgroep van de
ministeries van justitie en ver
keer en waterstaat hoe het sys
teem kan worden opgezet. De
maatregel kan over twee jaar
worden ingevoerd. In het sys
teem krijgen automobilisten die
een zware verkeersovertreding
begaan, een aantekening van de
politie. Wanneer een bepaald
aantal aantekeningen is bereikt,
volgen straffen als intrekking
van het rijbewijs voor een lange
periode of inbeslagname van
het voertuig. In Duitsland func
tioneert een dergelijk systeem
redelijk. Van diverse kanten is
in het verleden aangedrongen
op het strafpuntensysteem,
maar minister Hirsch Ballin wil
de er (tot nu toe) net als zijn
voorganger Korthals Altes niet
aan meewerken. Het zou te veel
juridische en technische proble
men geven.
maatschappij van Nederland.
Door de lakse houding van de
overheid kunnen volgens de
NZH allerlei uitbreidingsplan
nen en ideeën over het milieu
vriendelijker maken van de bus
niet volledig worden uitgevoerd
en ook niet zo snel als gepland.
Vooral in de uitbreiding van de
dienstregeling van personeel en
materieel wordt gesneden.
De busmaatschappij vervoer
de dit jaar 13 procent meer rei
zigers dan het jaar ervoor. De
helft van de groei is veroorzaakt
door ov-jaarkaarters.
Antillen komen
toch met eigen
gezaghebber
WILLEMSTAD GPD
De Antilliaanse regering heeft R.
Voges voorgedragen als kandi
daat-gezaghebber voor Sint
Maarten. Het conflict tussen de
Nederlandse en Antilliaanse re
gering lijkt hiermee van de
baan. Premier Liberia-Peters
reisde vorige week voor spoed
overleg naar Nederland nadat
bekend werd dat Hirsch Ballin
zelf een kandidaat zou voordra
gen. De bewindsman wilde
hierdoor greep krijgen op de
bestuurlijke chaos op Sint
Maarten.
HAARLEM ARTHUR MAANDAG
Kerkasiel bestaat niet roept staatssecre
taris Kosto van justitie naar aanleiding
van het feit dat inmiddels 24 asielzoekers
een onderkomen hebben gevonden in
kerken. Waar nodig wordt daarom de
politie op hen afgestuurd. Kosto heeft
gelijk: kerkasiel bestaat niet. Een kerkge
bouw is geen vrijplaats. Maar er zit wel
een addertje onder het gras.
Politie en justitie mogen een woning
tegen de wil van de bewoner niet zo
maar binnentreden. De Grondwet legt
dat nadrukkelijk vast. De burger is bin
nen zekere grenzen baas in eigen huis.
In speciale gevallen wijkt echter de wil
van de bewoner. De betrokken over
heidsdienaar moet dan wel in het bezit
zijn van een schriftelijke 'last tot binnen
treden'. Het staat in grote lijnen geregeld
in een apart hoofdstuk van het Wetboek
van strafvordering.
Dat hoofdstuk beperkt zich niet tot
woningen. Het geeft ook regels voor het
binnentreden van enkele plaatsen, waar
bijzondere evenementen plaats hebben.
Zoals vergaderzalen, waar de gemeente
raad net bijeen is. Of de rechtszaal, waar
de rechtbank zich over een zaak buigt.
De agent mag daar zelfs helemaal niet
naar binnen, tenzij hij op heterdaad iets
ergs ontdekt.
In het rijtje hoort nog een bijzondere
plhats thuis. Artikel 123 lid 2 van het
Wetboek van strafvordering zegt immers
dat ook niet mag worden binnengetre
den „in de lokalen voor den godsdienst
bestemd, gedurende de godsdienstoefe
ning". En dat kan Kosto nog voor proble
men stellen. Want wat als de leiding van
een kerk met asielzoekers zegt een 24-
uursdienst of -wake te houden?
De Nederlandse rechters hebben tot
op heden nauwelijks iets met het wetsar
tikel van doen gehad. Eén zaak trok en
kele jaren terug alom de aandacht. De
'Kloosterorde der Zusters van Sint Wal-
burgia, Sectie Nederland' (ook wel be
kend als de Satanskerk) spande een kort
geding aan tegen de Staat, beriep zich op
artikel 123 lid 2 en wenste verder versto
ken te blijven van politiecontrole.
Tot aan de Hoge Raad werd de zaak
uitgevochten, maar het baatte de orde
met de fraaie naam niet. Het voor de
godsdienst bestemde lokaal en wat zich
daarin afspeelde, onderscheidde zich in
niets van een gewone seksclub. Toch is
de rechtszaak hier van belang. Want in
zijn advies aan de Hoge Raad gaat advo
caat-generaal Franx uitvoerig in op arti
kel 123, lid 2, dat is ontleend aan een wet
uit 1890. Franx stelt daarbij vast dat
wetsgeschiedenis noch wettekst aanwij
zingen bevat voor de uitleg van het be
grip 'godsdienstoefening.' De advocaat-
generaal komt zelf tot de conclusie dat in
objectieve zin sprake moet zijn van
godsdienstoefening. De enkele medede
ling 'hier wordt een godsdienstoefening
gehouden', hoeft de politie niet te weer
houden van binnentreden. Men zal de
gehele manifestatie moeten bezien om
te kunnen beoordelen of wel of niet
sprake is van godsdienstoefening. Bij een
seksclub is dat niet zo'n probleem, maar
bij asielzoekers in een echte kerk wordt
het lastiger. De overheid zal ongetwijfeld
met de stelling komen dat geen sprake is
van een godsdienstoefening, indien die
louter is bedoeld om de vreemdelingen
politie buiten de deur te houden. Maar
waar ligt de grens?
Het opruimen van het asbest dat
in de Botlek was vrijgekomen na
de explosie bij DSM Chemicals, is
gistermiddag voltooid. TNO heeft
na de schoonmaakactie bij bedrij
venterreinen rond DSM een extra
controle gehouden. Het heeft alle
acht terreinen en enkele openbare
wegen 'schoon' verklaard. Het as
best wordt waarschijnlijk op een
daarvoor ingerichte vuilstortplaats
in de Maasvlakte gedumpt. Aan
de zaterdagmorgen begonnen
schoonmaakactie hebben ruim
honderd mensen van een gespe
cialiseerd schoonmaakbedrijf
deelgenomen. De Milieudienst
Rijnmond DCMR schat de totale
kosten op enige honderdduizen
den guldens. Zij heeft de rekening
al naar DSM gestuurd. Op het ter
rein van DSM zelf is het asbest
nog niet volledig opgeruimd. Bij
de explosie op 13 december kwa
men zes mensen om het leven.
FOTO ANP JOHN DE PATER
HAARLEM MONICA WESSELING
De vervoersmaatschappij NZH
is uiterst ontevreden over de
maatregelen die de overheid
neemt. Er wordt steeds minder
geld beschikbaar gesteld voor
het openbaar vervoer. Ook in
ruimtelijke zin is er te weinig
plaats voor bus en trein. On
danks een record-groei van het
aantal reizigers wacht de NZH
daarom een onzekere toekomst,
zo constateert de grootste bus-
