7
Nieuwe Beestenmarkt onder vuur
ZATERDAGS
BIJ VOEG SEL-
De morbide grapjes zijn kort na de
laatste schietpartij, op de avond
van 5 december, niet van de
I lucht. Een paar uur nadat de eigenaar en zijn
vrouw van café 't Centrum (voorheen Van
Melse) zijn neergeschoten door een 34-jarige
Leidenaar is de sfeer in het naastgelegen eta
blissement Malle Babbe gelaten. Een zicht
baar aangeschoten klant vraagt om een bier
tje. „En snel een beetje, anders schiet ik je
neer", zegt hij grijnzend. De barkeeper rea
geert geïrriteerd. „Nou moet je eens ophou
den met dat gezeur. Het is Sinterklaasavond,
laten we het hier alsjeblieft gezellig houden."
Maar de man raakt er niet over uitgepraat.
Hij had vlak voor de schietpartij nog zitten
praten met de dader. „Ik ken die gozer al ja
ren. Een heel aardige gast, maar als 'ie een
bakkie op heeft wordt hij wel eens agressief.
Hij kwam hier aan het begin van de avond
met z'n wijf binnen, met z'n hand in het ver
band. Even later wikkelde hij dat er af en liet
ons de blaffer zien, die daar onder vandaan
kwam. We schrokken ons rot en zeiden nog
dat 'ie rustig moest blijven. Maar toen zei hij
dat hij naar hiernaast zou gaan om te gaan
schieten. Wij durfden hem ook niet echt te
gen te houden; je hebt zo een kogel in je ei
gen lijer."
Opgeknapt
De 49-jarige eigenaar van 't Centrum, Wim
Visser, heeft het zijn collega Ben Luijkx kwa
lijk genomen dat in Malle Babbe die bewuste
avond niet meteen de politie is gebeld. Dan
had de schietpartij misschien voorkomen
kunnen worden. „Ik wilde eigenlijk nog dicht
blijven die avond, vanwege Sinterklaas."
Elf dagen na het voorval is Visser weer re
delijk opgeknapt van de wond in zijn schou
der. Zijn café hangt vol met kleurige kerstver-
siéringen, op de deur prijkt een kerstman die
de bezoekers een 'Merry Christmas' toe
wenst.
Met echtgenote Greet gaat het minder
goed. Een kogel is over de lengte door haar
I borst heen gegaan. „Ze is voor haar leven
verminkt." Voor Visser was het de tweede
keer dat hij het slachtoffer werd van een
agressieve klant. Een jaar of zes geleden werd
I hij voor de deur van zijn café neergestoken
1 („Ze hebben me in het ziekenhuis als een
broodje opengesneden om te kijken of er vi-
tale delen waren geraakt"). Maar van een
'onveilige Beestenmarkt' wil Visser niets we-
ten.
- „Lulpraat. Als ik ergens kwaad over word
dan is het over dat soort verhalen. Ik vond
het dit jaar ook een topjaar als het om vecht
partijen gaat, maar je moet de gebeurtenis
sen eerst ontleden voor je conclusies trekt."
Hij somt de voorvallen op. Om te beginnen
de parkeermoord, die volgens Visser net zo
goed elders in de stad had kunnen gebeuren.
„Die meneer Klein, die toen is neergestoken,
ging niet veel uit." De man was geen vaste
i klant in een van de kroegen op de Nieuwe
Beestenmarkt. En de schutters kwamen niet
j uit Leiden, maar waren hier slechts een
j avondje op bezoek. „Het had dus net zo goed
op het Stadhuisplein kunnen gebeuren",
meent de caféhouder.
En dan die schietpartij in de Turkse koffie-
j shop (oktober 1991) naast café d'Overkant,
de overbuurman van Visser. „Puur een Turk-
_se aangelegenheid, een interne zaak." De po
litie gaat er vanuit dat het hier om een afre
kening ging; de Turk werd een jaar eerder op
■feet Levendaal beschoten. „Had dus ook net
zo goed elders in de stad in een bakkerij kun
nen gebeuren", luidt het oordeel van Visser.
De 'Bosrode-moord' dan. Leidenaar Wil
lem Comelisse bleek aan het begin van de
"avond, voordat hij werd neergestoken, een
•pilsje te hebben gedronken in café ,'t Cen-
trum. „Een oude bekende van mij", zegt Vis-
ser. „Een softe jongen die wel eens een bier
tje dronk en privémoeilijkheden had, vanwe
ge een scheiding. Maar er is verder geen ver
band aangetoond tussen zijn verblijf hier en
die moord." De gebeurtenis waar hij zelf het
slachtoffer van werd is volgens Visser wèl een
zaak die direct verband houdt met horecabe-
zoek. „Die man hing hier al een maand lang
rond, zocht voortdurend problemen. Overi
gens was hij geen vaste bezoeker van 'de
markt'. Hij kwam hier omdat zijn zuster hier
vaak komt." Visser schetst de Leidenaar als
een door de wol geverfde crimineel die altijd
„met kogelvrije vesten rondliep als hij uitging.
„En regelmatig zijn neus ging snuiten, zoals
dat dan heet." (cocaïne snuiven, red.).
swingcai%
Hoewel de Nieuwe Beestenmarkt geldt als
centrum van uitgaansgelegenheden is het
aantal cafes beperkt. Aan de ene kant heb je
"swingcafé 'd Overkant en café-billard Bristol.
Aan de andere kant zitten Malle Babbe,
Goeie Mie en 't Centrum. Niet direct aan de
markt maar er'vlakbij liggen jazzcafé The Du
ke (hoek Nieuwe Beestenmarkt/Oude Sin
gel), de Hut van Ome Henne (St. Aagten
straat), de Veronica-bar (Beestenmarkt) en 't
Valkje (hoek Nieuwe Beestenmarkt/2e Bin
nenvestgracht)
Vroeger was 'de markt' een rustige buurt,
zegt mevrouw Verhoeven. Ze woont er ruim
50 jaar, op het hoekje naast Malle Babbe. On
der haar zit een fotozaak. Vroeger was het
een hotelletje, dat zij samen met haar man
beheerde. „Toen kwamen hier alleen keurig
nette lui, veel kaartclubjes. Het was kalm op
straat, er was nooit wat. Je had café Van Mel
se en 't Achtje, dat was 't. Maar sinds Ben
hier zit (Luijkx, is eigenaar van Malle Babbe,
Goeie Mie en d'Overkant; red.) is het hier één
grote bende".
'De verhalen zijn
overtrokken; overal
waar kroegen zijn
gebeurt wel eens wat'
De marktbewoonster is goed bevriend met
haar buurman C.een hele aardige lieve jon
gen") maar absoluut niet te spreken over zijn
klanten en personeel. „Dat publiek dat hier
zaterdagavond komt is zó jong, meiden en
jongens van een jaar of 14, 15. En de tent
blijft gewoon tot een uur of vier open. De po
litie doet er niets aan. En dat loopt maar te
gillen en te blèren op straat. Een zooitje tuig.
Gewoon zonde van die kinderen. Ik schaam
me soms als mijn familie hier op bezoek
komt. Ik heb wel eens tegen Ben gezegd: als
ik had geweten dat jij hier die zaken zou be
ginnen had ik het hiernaast opgekocht. Het
heeft namelijk een tijdje leeg gestaan voor hij
de boel opkocht."
Nu zit Verhoeven met de gebakken peren.
En als de muziek te hard staat durft ze Malle
Babbe niet binnen te gaan om te vragen of
het iets zachter mag. „M'n schoonzoon ook
niet hoor. Ze steken tegenwoordig zo een
mes in je duveL"
Gajes
Ben Luijkx heeft geen zin in 'weer een ver
haal' over het uitgaanscentrum. („Omdat er
nou een keertje geschoten is?") Het zou het
toch al negatieve imago alleen maar bevesti
gen. „Er wordt al genoeg gezegd en geschre
ven over de Nieuwe Beestenmarkt. Zonde
van je tijd om aan dat soort gajes aandacht te
besteden, dat verdwijnt vanzelf wel weer. Ja,
het gaat zeker maar om een klein groepje dat
daar voor rottigheid zorgt. Dat is voor een
groot deel al opgeruimd."
De kroegbaas, die zo'n tien jaar geleden op
de Nieuwe Beestenmarkt begon, wil er op
wijzen dat ruzies en andere ongeregeldheden
ook regelmatig in andere horecagelegenhe
den voorkomen. „Maar als het in de Grote
Beer (café in de Rembrandtstraat, red.) ge
beurt hoor je daar niemand over. Als er op de
Nieuwe Beestenmarkt iets gebeurt weet de
hele stad het binnen een half uur. Dan wordt
daar drie dagen over gepraat."
Een simpele verklaring voor de snelle ver
spreiding van nieuwtjes over de Nieuwe
Beestenmarkt lijkt de taxistandplaats voor
café Malle Babbe. Is de politie ter plekke dan
is er altijd wel een chauffeur die dat signa
leert en het via de mobilofoon aan zijn colle
ga's doorgeeft.
Luijkx meent dat het verschil 'm zit in het
soort mensen dat op de Nieuwe Beesten
markt een pilsje komt halen. „Dat zijn men
sen met een andere gespreksstof dan de be
zoekers van de Grote Beer. Ik heb hier drie
kroegen en die trekken allemaal al een ander
publiek". Volgens Luijkx komen bezoekers
van de Nieuwe Beestenmarkt zelden of nooit
in de Grote Beer.
Onveilige buur
Politiewoordvoerder D. Graveland omschrijft
de Nieuwe Beestenmarkt als een 'echt uit
gaanscentrum, waar veel wordt gedronken'.
Ben Luijkx: geen zin in 'weer een verhaal' over het uitgaanscentrum. „Omdat er nou een keertje geschoten is?" archieffoto loek zuyderduin
„Per definitie geeft dat problemen", aldus
Graveland. Volgens hem blijkt nergens uit
dat bij vecht-, schiet- of steekpartijen steeds
dezelfde personen betrokken zijn.
Het is onterecht dat de Nieuwe Beesten
markt als een 'levensgevaarlijke buurt' wordt
afgeschilderd, is de mening van de politie.
„Ik zeg niet dat de Nieuwe Beestenmarkt een
rustig uitgaanscentrum is, maar de parkeer
moord wordt als een soort kapstok gebruikt.
Als er iets gebeurt zeggen mensen gelijk:
wéér op die Beestenmarkt. Maar de verhalen-
stroom wordt overtrokken. Dit soort zaken
speelt zich ook in andere cafés af. Afgelopen
weekeinde meldde zich bij Hotel de Ville in
de Breestraat ook een man met een vuurwa
pen die even later bij café de Harmonie langs
ging." Caféhouder Wim Visser zegt dat de
Nieuwe Beestenmarkt zich onderscheidt van
andere uitgaansbuurten door een grotere
hoeveelheid autochtone Leidse bezoekers.
Als ervaren caféhouder („Dit familiebedrijf
bestaat 70 jaar") meent hij dat de dienstver
lening in de meeste kroegen verloedert. „Als
je het over verval hebt is dat een van de be
langrijkste oorzaken. Je moet naar je klanten
luisteren, de asbak op tijd legen en een bloe
metje neerzetten. Als caféhouder heb je zeer
zeker een opvoedkundige taak."
Visser ergert zich aan collega's die gehuld
in spijkerbroek, haren in de war, hun klant
simpelweg benaderen met de vraag: Pilsje
meneer? Hij vindt dat onbeschoft en denkt
dat het agressiviteit in de hand werkt. Met
een uiterst vriendelijke benadering bereik je
veel meer, meent Visser. „Ik heb ook wel
eens Jan Rap en z'n maat in de tent, maar bij
mij blijft het altijd gezellig. Er wordt aandacht
aan de klant geschonken, dat is heel belang
rijk."
Bij zijn buren is dat niet altijd het geval,
stelt Visser. Collega Luijkx heeft steeds weer
andere 'jongens en meisjes' achter de bar
staan, die vaak niet tegen agressieve klanten
zijn opgewassen. „De jeugd gaat tegenwoor
dig anders uit. De jongeren die hiernaast ko
men hebben meestal veel te verteren. Zo'n
300 400 gulden per weekeinde is geen on
gewone zaak. Ze worden gestreeld door hét
personeel omdat ze goede klanten zijn, veel
drinken. Op die manier krijgen ze in zo'n
zaak de overhand. Nou moet ik er wel bij
zeggen dat Ben geen gemakkelijk klantenbe
stand heeft, want wat daar komt is vrij agres- 3
sief."
Uitsmijter
Door het posteren van uitsmijter bij de deur
wordt het er alleen maar erger op, denkt Vis
ser. Zoiets wekt juist agressie op, vooral ook
omdat je steeds een gulden entree moet beK
talen. „En sommige jongens gaan op een
avond wel zo'n vijf keer naar binnen.j
Swingcafé d'Overkant is de enige kroeg
waar bij de ingang een potige uitsmijter staat.
Het type Arnold Schwarzenegger waar je
niets onvriendelijks tegen durft te zeggen.-
Bezoekers die hem weten te passeren moe
ten door een metaaldetector. Zo'n poortje
waar je op Schiphol ook doorheen moet als je
bij de douane bent. De 'klerenkast' houdt via
een groen gestippeld schermpje boven de
poort nauwlettend in de gaten of er wapens
worden binnengesmokkeld. De stippeltjes
blijven voortdurend in beweging. De man wil
niet uitleggen hoe een ander werkt. „Als Uc
nou maar snap hoe het werkt, dan is dat vol
doende."
Visser denkt dat Schwarzenegger-types
juist agressieve jongens aantrekken. „Het
werkt beter zonder. Bovendien is het niet zo
belangrijk hoe sterk je bent, je moet met die
jongeren goed om kunnen gaan."
Te koop
Een stel jongens komt na twaalven Malle
Babbe binnen op die noodlottige Sinterklaas
avond. „Hé joh, je hebt wat gemist." En dé
dronken man vertelt zijn verhaal opnieuw*
Met de toevoeging dat de eigenaar van Van
Melse ("die vuile klootzak") best dood tont
gemogen, zonder uit te leggen waarom.
De barkeeper probeert hem wederom
sussen. „Niet iedereen hoeft te weten wat er
is gebeurd. Wat is gebeurd, is gebeurd, daar
kunnen we toch niets meer aan doen. Het is
niet goed voor deze zaak om met dat verhaal
zo te koop te lopen." Een klant valt hem bij:
„Zeg, nou moet je ophouden met die verha
len anders kankerstraal je maar op."
Het 'wilde westen' van Leiden is
voor veel Leidenaars de Nieuwe
Beestenmarkt. De schietpartij
van 5 december was daar weer
eens het bewijs van, zo menen
zij. De 'parkeermoord'drukte
begin dit jaar al een crimineel
stempel op het
uitgaanscentrum. In de
maanden daarna kwam het
geregeld in opspraak door
mishandelingen, schiet- en
vechtpartijen. De Beestenmarkt
is verloederd, zeggen
sommigen. Anderen vinden dat
overtrokken. De reeks
incidenten zou voor een groot
deel berusten op
toevalligheden. „Overal waar
kroegen zijn gebeurt wel eens
wat."
„Als er iets gebeurt zeggen mensen gelijk: wéér op die Beestenmarkt Maar de verbalen worden overtrokken."
