Feiten
Taiwan voorzichtig op
weg naar democratie
Historische vondst in Amazonegebied
Jacco en de privékliniek
EN MENINGEN
Na vele jaren touwtrekken
en tumultueuze taferelen
in het parlement, waar de
ene helft van de afgevaar
digden elkaar met schoe
nen en asbakken beko
gelen en waar de andere
helft in slaap is gesukkeld,
zet het welvarende Taiwan
vandaag een grote en ris
kante stap naar democra
tie. Bij de eerste algemene
verkiezingen in 40 jaar
komt een einde aan het
autoritaire systeem, dat
werd gekenmerkt door
machteloze hoogbejaarde
parlementariërs.
Hoewel de regerende Nationa
listische Partij aan de macht zal
blijven, peilingen gaan ervan uit
dat zij rond 70 procent van de
stemmen zal behalen, zal een
groot deel van het autoritaire
systeem na de stembusstrijd
worden ontmanteld. De natio
nalisten van wijlen Chiang Kai-
shek, die officieel als belangrijk
ste doel hebben de bevrijding
van het uitgestrekte Chinese
vasteland van het communisti
sche regime, hebben Taiwan in
een ijzeren greep gehouden
sinds zij in 1949 de burgeroor
log verloren en de wijk namen
naar het vroegere Formosa (nu
Taiwan).
De verkiezingen beloven de 20
miljoen Taiwanezen aansluiting
te geven bij de moderne tijd en
de kloof te dichten tussen de
buitengewone economische
prestaties en een overleefd poli
tiek stelsel. De Taiwanese kie
zers kunnen zich voor het eerst
uitspreken over het heetste po
litieke onderwerp op het eiland
of Taiwan zich onafhankelijk
moet verklaren en het officiële
doel van de hereniging van Chi
na zal moeten opgeven. China,
dat Taiwan als een afvallige pro
vincie beschouwd, heeft laten
weten dat de spanningen tussen
beide landen zullen toenemen
Naast schoenen en asbakken dreigt e
vliegen.
als de onafharikelijksbeweging
niet wordt beteugeld.
In deze ondoordringbare regen
wouden langs de Amazone heb
ben archeologen de resten van
een beschaving gevonden die da
teert van 6000 voor Christus.
FOTO ARCHIEF
Archeologen hebben midden in
het oerwoud van de Amazone
een verloren gegane beschaving
gevonden. De restanten van een
eerder onvermoede oude cul
tuur waaronder bewijs voor
grote nederzettingen worden
door wetenschappers van de
universiteit van Oxford geda
teerd op 6000 jaar voor de hui
dige jaartelling.
De ontdekking en de buitenge
woon vroege datum gooit de
geaccepteerde vroege geschie
denis van de Amerika's omver.
De proefnemingen van Oxford
laten zien dat de beschaving in
de Nieuwe Wereld is begonnen
in het bekken van de Amazone,
niet met de pre-Incaculturen
van de Andes of die van het
vroege Mexico. Het lijkt erop
dat de Amazone het begin was
van de zeer vroege beschaving,
op dezelfde manier als de Nijl,
de Indus, de Tigris en Eufraat
dat waren in de Oude Wereld.
De archeologische afdeling van
Oxford heeft proeven gedaan
met stukjes schelp, houtskool
en aardewerk die door de Ame
rikaanse archeoloog dr. Anna
Roosevelt van het Veldmuseum
voor Natuurlijke Historie zijn
opgegraven in Taperinha, een
Braziliaans gebied diep in het
oerwoud van de Amazone. Het
aardewerk van een zanderige
roodbruine kwaliteit is het
oudste dat ooit in de Amerika's
is gevonden.
Het huidige bewijs van datering
en het onderzoekswerk uit het
verleden laten een oude be
schaving zien die bestond uit
grote nedei/etlingen, waarvan
sommigen zelfs zo groot als ste
den, die 6000 tot 8000 jaar gele
den floreerden op de oevers van
de Amazone.
Er is een grote verzameling oud
huishoudelijk afval ontdekt,
voornamelijk overblijfselen van
schaaldieren die werden gege
ten. De grootte van deze vuil
stortplaatsen die tot 20.000
vierkante meter beslaan en 5 tot
10 meter diep zijn wijst erop
dat de mensen in dat vroege
stadium samenleefden in per
manente nederzettingen.
Het mysterie dat de archeolo
gen nu moeten oplossen is wie
die mensen precies waren.
Menselijke skeletten van som
mige lokaties zijn „zwaar en
groot vergeleken met latere In
diaanse bevolkingsgroepen", al
dus Roosevelt. Antropologen
zullen moeten afwegen of zij de
voorvaderen waren van de te
genwoordige Indianen uit het
Amazonegebied, of een ander
volk dat uit de geschiedenis is
verdwenen. Er bestaat echter
bewijs dat erop duidt dat de
ontwikkeling van de beschaving
in het Amazonegebied is door
gegaan tot aan de Europese ver
overing.
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
STANDPLAATS BARCELONA
Mijlpaal
„Deze verkiezingen zijn zonder
twijfel een mijlpaal in de poli
tieke ontwikkeling van ons land,
en brengen ons volk in een
nieuw tijdperk van democra
tie", schreef de Taiwanese krant
United Daily News onlangs.
Maar de krant waarschuwde dat
de stembusuitslag ook een
„zware proef' vormt voor de
sociale stabiliteit op het eiland
omdat bij de verkiezingscam
pagne onderwerpen aan de or
de zijn gesteld waarover nie
mand ooit heeft durven spre
ken.
De Taiwanezen kunnen morgen
voor het eerst een meerderheid
van afgevaardigden kiezen in de
630 leden tellende Nationale
Assemblée, die de president
aanwijst en grondwettelijke ver
anderingen kan doorvoeren. In
totaal wordt morgen gestemd
over 325 zetels, waarvan 225 di
rect worden gekozen en 100
proportioneel aan elke partij
worden toegewezen.
De belangrijkste taak van het
parlement in de nieuwe samen
stelling wordt het doorvoeren
van grondwetswijzigingen die
het feodale politieke bestel op
de helling moeten zetten. Een
van de ideeën die worden over
wogen is voortaan ook recht
streeks een president te kiezen,
een taak die nu nog is voorbe
houden aan het parlement.
In 1987, toen een einde werd
gemaakt aan 38 jaar van militai
re noodtoestand en de kiezers
voor het eerst naar de stembus
konden, bracht de verkiezings
campagne nog grote, enthou
siaste menigten op de been. Dat
zal dit keer niet het geval zijn.
De kiezers hebben geen ver
trouwen in de vorm van demo
cratie die hun voornamelijk in
het aloude Chinese vuistgevecht
uitblinkende politici aan het
ontwerpen zijn.
Walging
Volgens politieke waarnemers is
de traditionele afkeer van de
Chinees om de handen vuil te
maken aan politiek nu ver
scherpt tot een niet meer te on
derdrukken walging. De kiezers
zien het optreden van hun poli
tieke straatvechters in het parle
ment, met lede ogen aan.
Vechtpartijen zijn daar regel ge
worden en hebben elk con
structief debat verdrongen.
„Veel mensen zijn teleurgesteld
over de Nationalistische Partij
en zien evenmin heil in de op
positie", meent socioloog Lin
Chia-cheng. „Ze denken dat de
politieke chaos zal voortduren,
wie er ook in de nationale ver
gadering zit."
Iedereen, die met de Spaanse staatsgezond-
heidszorg te maken heeft gehad, kan daar
schokkende verhalen over vertellen. Lange
wachttijden bij artsen en in ziekenhuizen,
onduidelijke behandeladviezen en diagno
ses en onverklaarbaar hoge rekeningen.
Wie de pech heeft om voor een noodgeval
in een staatsziekenhuis te belanden, loopt
het risico urenlang in een drukke gang te
moeten liggen, zitten of staan, zelfs met ge
broken armen, gescheurde enkelbanden of
erger. Om vervolgens toch naar een ander
hospitaal te worden vervoerd, waar op
nieuw het wachten begint zonder overigens
te worden behandeld.
Zolang het nog om niet-levensgevaarlijke
gevallen gaat, doet men er het beste aan de
schouders op te halen. Want Spanje blijft,
ondanks de ingrijpende veranderingen die
het de afgelopen vijfden jaar heeft doorge
maakt, toch halverwege de Eerste en de
Derde Wereld steken. Wie dat niet gelooft
en Spanje alleen maar wil zien door de va-
kandebril van een warme zon, een idyllisch
strand en lekker eten, moet eens een be
zoek brengen aan een van de mensonteren
de krottenwijken aan de rand van menig
grote stad.
Iedere Spanjaard kan dus voorbeelden ge
ven van wat er allemaal mis kan gaan in een
ziekenhuis. Verkeerd gezette benen, onjuis
te diagnoses en onnodig uitgevoerde kei
zersneden behoren tot de. orde van de dag.
En het kan erger. Een jaar geleden bleken
tientallen bejaarde kankerpatiënten in een
overheidsziekenhuis in Valladolid langdurig
bestraald te zijn met defecte apparatuur.
Met als triest resultaat 17 onnodige doden.
Deze afschrikwekkende verhalen deden
mijn vrouw en mij negen maanden geleden
besluiten om een net aangekondigde zwan
gerschap bij een privékliniek onder te bren
gen. Inmiddels is onze zoon, Jacco, geboren
en hebben we twee van zulke klinieken
in Madrid en in Barcelona van nabij
meegemaakt.
Onze conclusie is, dat er inderdaad een ver
schil bestaat, dat zich laat vergelijken met
dat tussen hemel en aarde. Of, zoals onder
zoek in Barcelona heeft uitgewezen, tussen
leven en dood. Daaruit blijkt namelijk, dat
een zwangerschap die in een privékliniek
wordt begeleid, aanzienlijk valeer tot een
voorspoedige geboorte leidt dan in een
staatsziekenhuis.
Maar alles heeft zijn prijs en dat geldt zeker
voor de Spaanse privé-gezondsheidzorg. Ik
ben tenminste enorm geschrokken van het
bedrag, dat wij of eerlijker: onze ziekte
kostenverzekeraar in Nederland hebben
moeten ophoesten voor een zwangerschap
plus bevalling. Dat lag ruim boven de
14.000 gulden en dat voor een zwanger
schap die tot het einde zonder complicaties
is verlopen.
Als je naar de kliniek keek dezelfde Bar-
celonese Dexeus-kliniek, waar een maand
geleden ook Richard Witschge vader van
een dochter werd kwam de eerste reke
ning reeds de computer uit. Ik geloof dat er
12 echo's van Jacco zijn gemaakt, voordat
hij het levenslicht aanschouwde. Zodoende
wisten we nagenoeg alles van hem, behalve
de kleur van zijn ogen.
Maar eerlijk is eerlijk, de verzorging, de be
geleiding en de aandacht was uitstekend.
Toch kon ik bij het uitschrijven van de
laatste cheque met een 51 centimeter
lange zevenponder op de arm niet nala
ten te denken aan alle Spaanse kinderen die
op vrijdag 13 december werden geboren,
maar waarvan de ouders niet over het geld
beschikten om hen eenzelfde koninklijke
intrede in de wereld te bezorgen.
RUUD DE WIT
CORRESPONDENT
De zware jongens zagen aan de
poot van onze samenleving. De
ze week wierp bureau McKinsey
met een sombere toekomst-
schets olie op het vuur van de
onrust voor de snel stijgende
criminaliteit. Maar wat weet een
onderzoeksbureau dat is gespe
cialiseerd in het doorlichten van
bedrijven nou van de georgani
seerde misdaad? Top-crimino-
loog Cyrille Fijnaut over Mc Do-
nalds-rapporten, Italiaanse toe
standen en de betrekkelijkheid
van cijfers.
Hij zegt het niet. Laat het in ie
der geval niet merken. Cyrille
Fijnaut heeft echter duidelijk te
maken met een probleem. Of
beter: een dilemma. Aan de ene
kant móet hij voorstander zijn
van zoveel mogelijk onderzoek
naar criminaliteit. Want dat
schept werk: Voor hem èn voor
zijn medewerkers aan de uni
versiteiten in Leuven en Rotter
dam.
Aan de andere kant is Neder
land volgens hem „de meest
onderzochte samenleving" die
hij kent. „Het wemelt van de
Mc Donalds-achtige onderzoe
ken. Daar wordt ontzettend veel
geld voor vrijgemaakt."
Hij kan het weten. Terwijl hij
spreekt, draagt hij nog de zwar
te toga en rode sjerp van de
'promotor'. Zojuist heeft hij na
diens promotie op een onder
zoek naar winkeldiefstal, een
van zijn medewerkers aan de
Erasmus-universiteit in Rotter
dam gelukgewenst met zijn
doctorstitel. Zijn hand rust op
de handelseditie van het proef
schrift, dat de reeks onderzoe
ken in zijn boekenkast nog lan
ger maakt.
Ook het aantal rapporten over
zware criminaliteit is de laatste
jaren gestaag gegroeid. Sinds
halverwege de jaren '80 waar
schuwen onderzoekers, politie
en justitie in steeds krachtiger
bewoordigingen voor een on
rustbarende stijging van de
zware criminaliteit in Neder
land.
De Centrale Recherche Infor
matiedienst gooide in 1988 als
uit. Van een poging om een lan
delijk beeld te maken, is geen
sprake. Het verhogen van de
aantallen zoals dat de laatste
tijd gebeurt, kan een schijnpro
bleem creëren. Het is beter om
de georganiseerde misdaad in
Nederland te vergelijken met
het buitenland, dan steeds maar
weer te zoeken naar een defini
tie op nationaal niveau."
Fijnaut heeft dan ook geen goed
woord over voor het rapport
'Veiligheid en Politie, een be
heersbare zaak', dat deze week
is gepresenteerd. Ook in deze
toekomstvisie van het onder
zoeksbureau McKinsey staat de
voorspelling dat de georgani
seerde misdaad zal toenemen.
De Vlaming wil niet eens praten
over deze onderzoeksresultaten:
„Ik heb grote bezwaren tegen
de manier waarop dat onder
zoek tot stand is gekomen.
McKinsey heeft helemaal geen
kennis over criminaliteit. Ze
hebben in hun onderzoek oude,
sjabloonachtige methoden ge
bruikt, die voor een onderzoek
in welke bedrijfstak dan ook
kunnen gelden. Ik heb niets te
zeggen over de resultaten, want
die zijn op een verkeerde ma
nier verkregen."
Twijfelachtige onderzoeken en
een gebrek aan definities ten
spijt, onder meer uit het toege
nomen aantal liquidaties (afre
keningen) in de criminele we
reld, valt duidelijk af te leiden
dat de georganiseerde misdaad
zich verhardt. Dat bleek onom
stotelijk uit de in de media
breed uitgemeten moord op
top-crimineel Klaas Bruinsma
in Amsterdam.
Al vorig jaar werd duidelijk dat
het misdaadsyndicaat van
Bruinsma een zeer professione
le organisatie was, en misschien
nog steeds is. Het Wetenschap
pelijk Onderzoeks- en Docu
mentatiecentrum (WODC) van
het ministerie van justitie
schreef toen in (weer) een rap
maffia-achtige, dan wel Itali
aanse of Amerikaanse toestan
den. Hij moet toegeven dat
steeds meer signalen in een an
dere richting wijzen.
„Als je bijvoorbeeld ziet welke
corruptiezaken bij de politie de
laatste jaren bekend worden,
geeft dat reden tot bezorgdheid.
Nog niet eerder is gebleken dat
op vitale plaatsen bij de politie
zoals de narcotica-, gok- en
vreemdelingendiensten de mis
daad is geïnfiltreerd." Met uit
spraken over infiltratie op grote
schaal door criminele organisa
ties in het bedrijfsleven, wil de
criminoloog vooralsnog zijn
vingers niet branden. Daar is hij
toch te veel onderzoeker voor:
„Eerst zien, dan geloven".
De Belg relativeert graag. „Wat
merkt de burger nou van de ge
organiseerde misdaad? Niet
veel, als je het mij vraagt, zeker
niet in vergelijking met de klei
ne criminaliteit. Die zit mensen
dwars, terwijl de georganiseerde
misdaad zelfs produkten levert
waarvan de burgers profijt heb
ben: prostitutie en gokken bij
voorbeeld."
Ook de veelgehoorde kreet 'de
georganiseerde misdaad zal
groeien als de Europse bin
nengrenzen volgend jaar weg
vallen', doet Fijnaut glimlachen.
„De georganiseerde misdaad
kent helemaal geen grenzen.
Hebben Colombiaanse of Chi
nese criminelen last van de hui
dige grenzen? Had de grote Kur-
dische bende er last van? Inte
gendeel. Juist politie en justitie
hebben daar bij de bestrijding
van misdaad nog steeds last
van. En als straks de grenzen
wegvallen, zal dat de vluchtrou
tes vergemakkelijken. Daarom
is het goed dat deze maand in
Maastricht een begin is ge
maakt met de vorming van Eu
ropol."
ALTAN ERDOGAN
ONNO HAVERMANS
Nederland steeds vaker het toneel van afrekeningen in het criminele cir
cuit. FOTO ANP
port: „Uit de beschikbare gege
vens is duidelijk geworden dat
Narcissus (bedoeld wordt
Bruinsma, red.) een machtige
en niets ontziende misdaadon
dernemer is geworden, met een
vreesaanjagende uitstraling van
geweld en financiële macht, le
vend gehouden door nooit
weersproken geruchten over
acht moorden, ééen bomaan
slag, twee beschietingen en één
ontvoering."
Geholpen door verschillende ju
ridische adviseurs en met een
dekmantel van talloze nep-fir-
ma's zou Bruinsma een groot
misdaad-imperium hebben op
gebouwd. Volgens de laatste
onderzoeken zouden ook pro
fessionele Turkse, Chinese en
Colombiaanse misdadigers gro
te omzetten halen en het ge
weld niet schuwen. Zo had de
dit jaar opgerolde Kurdische
bende volgens de Arnhemse po
litie die haar succes deze
week wereldkundig maakte
inderdaad een 'maffia-achtige'
structuur.
Fijnaut heeft in eerdere inter
views lang weersproken dat in
Nederland sprake zou zijn van
eerste de knuppel in het hoen
derhok. Er zouden in Nederland
maar liefst 200 georganiseerde
bendes actief zijn. Een te roos
kleurige voorstelling van zaken,
luidde een onlangs bekend ge
worden analyse van de Centrale
Politie Recherche Commissie.
Het is allemaal nog veel erger:
ons land is werkterrein van 600
min of meer georganiseerde
bendes.
Juist in dat 'min of meer' zit vol
gens Fijnaut de kneep. Want ei
genlijk weet nog niemand pre
cies hoe de georganiseerde mis
daad moet worden omschre
ven. „Cijfers zijn zeer betrekke
lijk. Van verschillende gebieden
in het land weten we nog niet
eens precies hoe de misdaad
daar is georganiseerd."
De politie helpt ook niet echt bij
het vormen van een overzichte
lijk beeld. „Zij is er vooral op uit
om geval voor geval voor de
rechter te brengen. Korpsen
wisselen nauwelijks informatie
In een loods in de haven van Umuiden werd vorig jaar zo'n 3000 kilo cocaïne ontdekt verstopt in vaten ge
concentreerd vruchtensap. De drugs hadden een straatwaarde van 250 miljoen gulden.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
PDIMINAIITCIT
uninniinbi i Li t
Nederland wordt
onveiliger. De
georganiseerde
misdaad groeit.
Rapport op rapport
schotelt ons ronde
uitspraken in harde
bewoordingen voor.
Maar hoeveel heeft de
maatschappij nou
werkelijk te lijden van
de georganiseerde
misdaad? En wat
doen de
beleidsmakers
daartegen? Deel 1 van
Criminaliteit in
Nederland.
