Economie
Parijs wil
fusie cea
en Thomson
Thomassen verlaat met stille
trom tobbend Intematio-Müller
'Gulden voorlopig een blijvertje'
Hollywood blij met Japanse Dagoberts
Meldingsplicht voor beleggers
Beleggers die een zeggenschap van 5 procent of meer hebben in
een Nederlandse onderneming die is genoteerd op een binnen
de EG gevestigde effectenbeurs, moeten dit vanaf 1 februari
melden. Wie hier opzettelijk niet aan meewerkt, pleegt een eco
nomisch delict en riskeert een gevangenisstraf van ten hoogste
twee jaar. Dit vloeit voort uit een door de Eerste Kamer aange-
Handelaren optiebeurs woedend
De handelaren op de Amsterdamse optiebeurs zijn woedend op
algemeen-directeur Westerterp. die vandaag overigens afscheid
neemt. Deze heeft vorige week aan de pers de conclusies van
een rapport gepresenteerd over de toekomst van de optiehandel
in Amsterdam. De commissie die het rapport heeft opgesteld,
vindt dat de optiebeurs moet overschakelen op beeldschermen -
handel. Daardoor zouden 85 van de 260 banen verdwijnen
Economie in 1992 minder rooskleurig
De groei van de Nederlandse economie maakt dil jaar een pas
op de plaats, terwijl de verwachtingen voor volgend jaar minder
florissant zijn. Het uitgangspunt voor de economie is echter zeer
solide door de lange periode van gunstige ontwikkelingen. Dat is
kort samengevat het beeld dat naar voren komt uit de jaarlijkse
enquête van de Kamers van Koophandel.
Nieuw onderzoek naar boterfraude
De Europese Commissie is een nieuw onderzoek gestart naar de
Nederlandse controle op de levering van boter aan de EG. Hel
gaat om de zogenoemde Nizo-boter, die volgens een bepaald
procédé is gemaakt. Hoewel deze boter niet in aanmerking
kwam voor de EG-opkoopregeling, zouden Nederlandse fabri
kanten tussen 1982 en 1987 grote hoeveelheden voor interventie
hebben aangeboden. De Gemeenschap zou daarmee voor mil
jarden guldens zijn benadeeld.
Frankrijk ligt dwars in GATT
Frankrijk verwerpt bij voorbaat de tekst van hel ontwerp-ak
koord voor de liberalisering van de wereldhandel dat directeur-
generaal Dunkel van de GATT (Algemene Overeenkomst inzake
Tarieven en Handel), morgen presenteert. Volgens Parijs bevat
het stuk van Dunkel alleen de Amerikaanse visie op de wereld
handel. Volgens de Franse minister van landbouw Mermaz heb
ben de Amerikanen op landbouwgebied geen enkele concessie
gedaan. Door de Franse houding dreigt opnieuw een mislukking
van de zogenoemde Uruguay-ronde. Vorig jaar december liep
het overleg ook al vast op onenigheid tussen de VS en Europa
over het landbouwbeleid.
Een container wordt in Hongkong aan boord geladen van het containerschip de Nedlloyd Asia van het Nederlandse transportconcern Nedlloyd.
Het dek van het schip lijkt op een bouwterrein, maar is uniek in zijn soort. Het bevat talloze ijzeren 'gangen' waarin de containers worden
klemgezet. Sjorren is dan niet meer nodig. foto epa michael porro
Nederlciiidsche Bankpresident Duisenberg:
Donderdag 19 december 1991 Redactie: 023-150224 JANINE BOSMA Vormgeving: HANS BOEZELUN
NIEUWSLIJN
Om Duitsland en Japan aan te kunnen
De Franse regering wil het electronica- en defensiebedrijf
Thomson laten fuseren met de niet-militaire nucleaire en
electronica-afdeling van CEA-Industries, de kern van de
Franse nucleaire industrie. Dat is gisteren door Parijs be
kendgemaakt. Samen kunnen de twee de concurrentie
uit Duitsland en Japan moeiteloos aan, zo denkt de rege
ring.
PARUS AP-Rtr
Premier Edith Cresson heeft
topman lean Syrota van hel nu-
cleaire-brandstoffenbedrijf Co-
gema opdracht gegeven met de
betrokken bedrijven overleg te
plegen en vóór l februari ver
slag uil te brengen over de haal
baarheid van de fusie. De fusie
zou in de eerste helft van 1992
haar beslag moeten krijgen.
Kabinetswoordvoerdèr en mi
nister van cultuur Jack Lang
omschreef de voorgenomen fu
sie als „de belangrijkste stap'" in
de staatsindustrie sinds de op
richting van de oliemaatschap
pij Elf-Aquitaine in 1976. De
nieuwe onderneming valt het
beste te vergelijken met het Ja
panse Toshiba-concern, aldus
Lang. CEA-Industries en
Thomson hebben een geza
menlijke omzet van meer dan
26 miljard gulden per jaar.
Een van de doelen van de fu
sie is om sommige verlieslijden
de activiteiten van Thomson te
voorzien van een nieuwe kapi
taalinjectie, afkomstig van de
succesvolle en welvarende
Franse nucleaire industrie. Vol
gens de krant Le Monde over
weegt de regering binnenkort
soortgelijke initiatieven te ont
plooien voor de door de staat
gecontroleerde computer- en
luchtvaartindustrieën.
Hoe de structuur van het nog
op te richten concern eruit zal
zien, is onduidelijk. Premier
Edith Cresson zou nog gesprek
ken voeren met afgevaardigden
van Thomson, CEA, France Te
lecom, Compagnie Generale
des Matieres Nucleaires en het
Franse staatselektriciteitsbe-
drijf. Volgens de zegsman van
de regering zal de Franse Staat
de meerderheid van de aande
len in de nieuwe groep krijgen.
Uit eerste reacties blijkt dat
de Franse industrie de plannen
van Cresson eerder beschouwt
als een poging om verliesgeven
de ondernemingen te redden
dan als een voornemen om een
levensvatbaar concern op te
bouwen. Het Franse financiële
dagblad Les Echos heeft de
groep al omschreven als „een
reus met de voeten in de klei."
Bij Siemens in Nederland was
vooralsnog geen reactie op de
Franse plannen te krijgen.
DEN HAAG ANP
De gulden is de eerstkomende veertig jaar
niet uit het Nederlandse betalingsverkeer
weg te denken. De nationale munten zullen
nog lange tijd naast de toekomstige nieuwe
Europese eenheidsmunt, de ecu, blijven be-
Die voorspelling doet de president van
De Nederlansche Bank (DNB), dr W. Dui
senberg, deze week in een gesprek met De
Werkgever, het blad van de christelijke
werkgeverscentrale NCW.
tijdens de EG-topconferentie in Maas
tricht begin vorige week, spraken de elf re
geringsleiders en het Franse staatshoofd af
om de derde en laatste fase van de Europe
se Monetaire Unie (EMU) uiterlijk op 1 ja
nuari 1999 te laten ingaan. Dan moet ook
de ecu in gebruik worden genomen. Vol
gens Duisenberg is het echter heel goed
denkbaar dat aan artikelen in winkels twee
prijskaartjes zullen hangen, één met een
bedrag in ecu's en één met een bedrag in
guldens.
De bankpresident vergelijkt de invoering
van de ECU met de manier waarop in Ne
derland een nieuw bankbiljet wordt geïn
troduceerd. „Vroeger hadden we een biljet
van honderd gulden met de beeltenis van
Michiel de Ruyter. Dit biljet is vervangen
door de snip. Beide biljetten zijn een aantal
jaren in omloop geweest. Toen de biljetten
met De Ruyter officieel uit de roulatie wer
den genomen, is afgesproken dat zij nog
dertig jaar kunnen worden ingewisseld bij
De Nederlandsche Bank. Iets dergelijks,
maar dan veel gecompliceerder, verwacht
ik ook bij de invoering van de Europese
munt", aldus de Bankpresident.
Duisenberg laat verder weten tegenstan
der te zijn van het kabinetsplan om de pen
sioenreserves van het ambtenarenpen-
sioenfonds ABP mee te laten tellen bij de
berekening van de overheidsschuld. Daar
door bedraagt de schuld minder dan 60
procent van het Bruto Nationaal Produkt
(bnp - wat de Nederlanders met elkaar pro
duceren). de gestelde grens om toe te kun
nen treden tot de EMU. Zonder gebruik te
maken van de pensioenreserves bedraagt
de overheidsschuld zo'n 80 procent van het
bnp, waardoor Nederland buiten de boot
dreigt te vallen.
Duisenberg:., Als we op die manier gaan
corrigeren, dan weet ik er nog wel een paar.
Dan kunnen Frankrijk en Italië met het idee
komen om rekening te houden met de zeer
florissante netto vermogensposities van een
aantal staatsbedrijven. Dat is een heilloze
weg."
Voor de overgang naar de laatste fase van
de EMU moeten ae EG-lidstaten voldoen
aan een aantal criteria. Zo mogen, behalve
de overheidsschuld, ook de inflatie en het
begrotingstekort niet te hoog zijn.
„Japan steelt de Amerikaanse
ziel", riepen onthutste republi
keinse senatoren nadat Sony en
Matsushita in 1989 de Ameri
kaanse Filmmaatschappijen Co
lumbia en MCA hadden inge
lijfd. Twee jaarMater lijkt eerder
het omgekeerde waar. Dank zij
Japan blijft Beverly Hills het 'pa
radijs op aarde'. Grootste verlie
zers zijn vooralsnog de Japanse
Dagobert Ducks zelf.
Want de Amerikaans-Japanse
filmindustrie is in nood. Dat
geldt zeker voor de onafhanke
lijke maatschappijen. Het re
centste voorbeeld levert Orion
Pictures, bekend van kassuces-
sen als Amadeiis, Rainman, The
Silence of the Lambs en Dances
with Woilues. Orion vroeg vorige
week woensdag bescherming
aan onder artikel 11 van de
Amerikaanse faillissementswet
geving. De maatschappij gaat
gebukt onder een schuldenlast
van 700 miljoen dollar en kon
daarvoor met de schuldeisers
geen regeling treffen. Ook werd
deze week bekend dat de mu
ziekmaatschappij Polygram
overweegt om Orion over te ne-
Malaise
Orion is exemplarisch voor de
malaise in de Amerikaanse film
industrie. Van de zes grote
maatschappijen (Warner Bro
thers, Walt Disney, Paramount,
20th Century Fox, Universal en
Columbia) is Paramount de eni
ge die nog op eigen benen staat.
Orion is eveneens nog zelfstan
dig. Bij het iets kleinere MGM-
/Pathé Communications liggen
de eigendomsverhoudingen
momenteel nogal complex.
De grote maatschappijen
hebben zich min of meer vertild
aan de hoge kosten. De bugel
ten van bioscoopfilms reikten
de afgelopen jaren tot aan de
hemel. Terminator 2, momen
teel in de bioscopen, kostte 90
miljoen dollar, Steven Spiel
bergs nieuwste film Hook 70
miljoen dollar en Disney's Dick
Tracy 100 miljoen dollar.
Dat zijn enorme bedragen.
Het is echter nog niets vergele
ken bij Wamer Brothers' Bat
man. Er moest 288 miljoen dol
lar aan te pas komen alvorens
deze monsterproduktie op het
witte doek kon worden ver
toond. De film, die in de VS een
copharma verkeert in grotere fi
nanciële problemen en moest
vorige week uitstel van betaling
aanvragen.
Al met al is onder leiding van
Thomassen 1992 bepaald geen
bevredigend jaar geworden. Het
loopt gewoon niet lekker bij het
concern, dat teleurstellende fi
nanciële resultaten laat zien. In
het eerste halfjaar werd slechts
een bescheiden nettowinst be
haald van 300.000 gulden tegen
10,1 miljoen gulden in de eerste
helft van vorig jaar.
Wat de tweede helft gaat bren
gen is nog onduidelijk, maar het
zou kunnen dat er opnieuw te
genvallers te rapporteren zijn.
Thomassen is daarvoor als
hoogste boom die de meeste
wind vangt verantwoordelijk.
En dan moet Barbertje mis
schien wel hangen.
Thomassen is zelf overigens
ook niet het type dat na een
reeks van irritaties gewoon blijft
zitten alsof hij de beste Neder
landse ondernemer is. Door
functionarissen bij IM wordt
Thomassen (zoon van de oud
burgemeester van Rotterdam)
omschreven als iemand die in
teger, zakelijk en duidelijk is. Hij
kan met mensen van hoog tot
laag omgaan, maar zal nooit
hard op de trom slaan wat zich
zelf betreft.
Zijn introvertie verwoordde
hij in het laatste interview dat
hij deze zomer gaf als volgt: .Als
ik het ergens pertinent mee on
eens ben, dan heb ik er geen
moeite mee dat duidelijk te ma
ken. Maar ik ga niet schreeu
wen. Dat heeft geen effect. Het
heeft natuurlijk ook met je ka
rakter te maken. Ik denk dat ik
me zelf zal forceren als ik lawaai
zal maken."
Opvallend is dat de Raad van
Commissarissen nog geen defi
nitieve opvolger voor Thomas
sen heeft aangewezen. Tijdelijk
zetten de twee overgebleven be
stuursleden, vice-voorzitter mr.
G.J. Doeksen en de financiële
man drs. M.A. van Alphen, de
dagelijkse leiding voort. Doek
sen zou volgend jaar met pen
sioen gaan.
Vraag is of Montijn al iemand
anders achter de hand heeft, die
charismatisch en resoluut IM
naar de volgende eeuw kan lei
den.
„Ik ben niet het type dat lawaai
maakt." zei topman drs. Maar
ten ('Mas') Thomassen van In
tematio-Müller afgelopen zo
mer in deze krant. Op dat mo
ment was het overnamegevecht
dat hij met de maatschappij
First Pacific in Hongkong voer
de. op een hoogtepunt. Deze
moedermaatschappij van het
Nederlandse handelsconcern
Hagemeyer had in het geheim
ruim 43 procent van de aande
len Intematio-Müller verworven
en wilde het Rotterdamse con
cern samenvoegen met Hage
meyer.
Scène uit Dances with Wolves, een van de Orion-films. Het succes kan niet voorkomen dat de filmmaat
schappij in grote financiële problemen verkeert. •archieffoto
groot succes werd, maar in Eu
ropa volledig flopte, leverde 253
miljoen dollar aan revenuen op.
Het verlies kwam dus uit op
35,8 miljoen dollar.
'De Joker'
De hoge kosten van „Batman"
werden voornamelijk veroor
zaakt door de gage van Jack Ni
cholson, die voor zijn rol als 'De
Joker' 50 miljoen dollar incas
seerde. Daarmee nam hij bijna
de helft van de 112 miljoen dol
lar aan produktiekosten voor
zijn rekening. Aan publiciteit
was Wamer voor Batman 62,5
miljoen dollar kwijt.
De gemiddelde produktiekos
ten van een film stegen vorig
jaar met 15 procent tot 26,8 mil
joen dollar, terwijl aan distribu
tie en publiciteit gemiddeld
zelfs 25 procent (11,6 miljoen
dollar) meer werd besteed.
Om uit de kosten te komen,
moet een speelfilm volgens insi
ders 38,4 miljoen dollar aan re
cettes opleveren. Van de 410
films die in 1990 het levenslicht
zagen, was slechts 7,3 procent
goed voor een opbrengst van
meer dan 20 miljoen dollar.
Conclusie: maatschappijen die
willen blijven meedraaien moe
ten flink in de slappe was zitten.
Het duurt gemiddeld drie a vier
jaar alvorens alle inkomsten van
een film, videorechten incluis,
zijn geïnd.
Race
Van de zes grote Amerikaanse
maatschappijen is er slechts
één die de race op eigen kracht
uitzit: Paramount Pictures. Co
lumbia, eigenaar van de pro-
duktiemaatschappijen Colum
bia en Tri-Star, is sinds 1989 ei
gendom van Sony. Matsushita,
een andere Japanse elektronica-
producent kocht een jaar later
MCA, de moedermaatschappij
van Universal, en Walt Disney
sloot in oktober vorig jaar een
overeenkomst met de eveneens
uit Japan afkomstige investe-
ringsgroep Touchwood Pacific
Partners 1. Touchwood ver
schaft Disney de komende jaren
600 miljoen dollar voor de pro-
duktie van 24 nieuwe films.
Time/Warner, het grootste
amusementsconcern ter wereld,
redde het lange tijd op eigen
kracht, maar ging in oktober dit
jaar'toch in zee met elektronica
gigant Toshiba en handels
maatschappij C. Itoh. Verder
maakt 20th Century Fox sinds
1989 deel uit van Rupert Mur
dochs' News Corporation. Het
zijn dus vooral de Japanners die
de pijn in de portemonnee voe
len.
De als arbiter ingeschakelde
ABN AMRO stelde het bestuur
van Internatio Muller (IM) des
tijds in het gelijk. De bank ont
raadde in het rapport de fusie
en stelde dat IM betere winst
perspectieven zou krijgen als
het zelfstandig afgeslankt en ge
herstructureerd verder ging.
Interantio ging verder. Tho
massen (53) echter vertrekt eind
deze maand met stille trom.
Over de reden van zijn vertrek
hult iedereen zich in stilzwijgen.
Het bedrijf en president-com
missaris ir. J.A.P. Montijn. ver
wijzen naar het summiere pers
bericht waarin staat dat „de
commissarissen gevolg hebben
gegeven aan de wens van Tho
massen om te vertrekken".
Thomassen, zelf ook niet bereid
om 'lawaai' te maken, blijft als
adviseur verbonden aan het
concern. Maar het krijgen van
een adviseursfunctie na vertrek
van een topman staat in het be
drijfsleven vaak voor het nog
enkele jaren gedeeltelijk door
betalen van zijn salaris. Een ge
leidelijke afvloeiingsregeling
dus.
Uit de formuleringen en uit
de gissingen van ingewijden
blijkt in ieder geval dat Tho
massen bij IM niet meer lekker
in zijn vel zat. Aan zijn onver
wachte vertrek ligt waarschijn
lijk een combinatie van factoren
ten grondslag.
Een keihard conflict met zijn
toezichthouders, de Raad van
Commissarissen, is in ieder ge
val niet de reden. Want dan zijn
de formuleringen tegenwoordig
wel wat anders. Het ligt meer
voor de hand dat een reeks van
irritaties tussen Thomassen,
zijn Raad van Commissarissen
en zijn aandeelhouders hebben
geleid tot een situatie waarin de
topman waarschijnlijk niet
meer op dezelfde golflengte zat
als die van de rest van het IM-
bestuur en de commissarissen.
Een duidelijk verschil van me
ning over de First Pacific/Hage-
meyer-kwestie lijkt eveneens
i niet aan de orde. 'Koning' Mon
tijn als voorganger van Tho
massen heeft hij het conglo
meraat uit een diepe dal ge
haald en zijn mede-commis
sarissen hebben het afwijzen
van de fusie met Hagemeijer
ondubbelzinnig gesteund.
Misschien dat wèl de inzich
ten verschillen hoe IM nu ver
der met zijn grootaandeelhou
der moet omgaan. Het is ge
bruikelijk dat een grootaandeel
houder die bijna de helft van
het aandelenkapitaal bezit min
stens één commissariszetel
krijgt-
Irritaties zijn waarschijnlijk
ook ontstaan over de snelheid
en de effectiviteit van de 'strate
gische heroriëntatie' bij Inter-
natio-Müller. Die moeten ertoe
leiden dat het concern twee
kernsectoren over houdt, de
technische installatie en de
(groot)handel in farmacie en
•fotode jong van es
chemicaliën. Die herstructure
ring loopt nog niet echt vlot.
Afgestoten zijn weliswaar de
VIM-metaalbedrijven (Drun on
der meer) aan Wolters Scha
berg. de informatiesector (Ko
ning en Hartman) aan het auto-
matiseringsconcem Getronics,
het 40 procents belang in de
Rotterdamse massagoed-stuwa
door Frans Swarttouw aan HES
Beheer en nog wat andere be
drijven die niet meer in het con
glomeraat pasten.
Anderzijds is het Thomassen
nog niet gelukt een koper te
vinden voor het 44 procents be
lang in E£T, het grootste con
tainer- en stukgoedbedrijf van
de Rotterdamse haven. Boven
dien kampt IM met financiële
tegenvallers bij het elektrotech
nisch bedrijf Van Rietschoten
en Houwens. Dat moet nota be
ne een van de kernen van het
vernieuwde IM-concem wor
den. En ook de handelspoot Ro
bert Bryce in Australië/Nieuw
Zeeland draait niet lekker.
Een poging van Thomassen
om IM's farmaceutische groot
handel Interpharm te verster
ken door medicijngroothandel
Medicopharma in Zaandam
over te nemen, strandde. En
achteraf mag het IM-bestuur
daar blij mee zijn, want Medi-
