Regio
'Veel mensen hebben er extra
levensvreugde door gekregen'
Procureur naar
Hoge Raad in
de zaak Kemp
Gladheidmeters
blijken succes
'Het is toch 19 keer goed
gegaan rond oud en nieuw'
Geen kinderarbeid
Tegenstanders TGV
bundelen krachten
Asbest vertraagt sloop AZL niet
Leidse studente wil
bij Raad van State
haar rijbewijs halen
Dinsdag 17 december 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDIJK MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSEUNC Eindredactie: HENK HOUTMAN Vormgeving: PIET KOOREMAN
19
NIEUWSLIJN
AZL niet louter een betonkolos
academisch ziekenhuis in Leiden is niet louter en al
leen een kolos van 90.000 kubieke meter beton. Wat te denken
van de 27 kilometer stof, die nodig is om gordijnen van te ma
ken? Koper-, staal- en blikken buizen voor het aanleggen van de
waterleiding of air-conditioning: 250 kilometer is er nodig. Bui
ten de 40 kilometer voor de riolering en pijpen om regenwater af
te voeren. En dan het meubilair. Voor de openbare ruimten,
daar waar het publiek komt, zijn 1135 stoelen en 235 tafels no
dig. In de patiëntenkamers komen 462 stoelen, 232 tafels en 970
klapstoelen voor het bezoek. Hoeveel deuren erin komen? Alleen
in de tweede fase 3000.
Opnieuw gift voor ouderhuis AZL
Het Ronald McDonald-ouderhuis, dat nabij de kinderkliniek van
het Academisch Ziekenhuis Leiden komt, heeft opnieuw een
geldbedrag gekregen. Het assurantiebedrijf Hengeveld Meijvo-
gel overhandigde vanochtend aan de directeur van Ronald Mc
Donald een cheque met tienduizend guldeVi. De Leidse onder
nemer vroeg voor de opening van het nieuwe kantoor geen ca
deaus te geven, maar geld voor het ouderhuis. Ruim vierduizend
gulden kwam er op dat verzoek binnen. Hengeveld Meijvogel
verdubbelde dat bedrag. Deze week komt er geld bij van de Du-
inzigtschool in Oegstgeest die zich de afgelopen tijd voor het ou
derhuis heeft ingezet. De verwachting is dat er enkele duizenden
guldens op de rekening kunnen worden bijgeboekt.
FILES BU SCHIPHOL In tien minuten tijd waren er
vanochtend drie ongelukken op de A4 bij de Schip-
holtunnel. Daardoor ontstonden lange files in beide
richtingen. In de richting van Amsterdam was die 12
kilometer lang.
Procureur-generaal mr. J.C.M. Couzijn gaat bij de Hoge
Raad in beroep in de zaak Kemp. Het Haagse gerechtshof
sprak de ex-Hazerswöudenaar vorige week vrij van het
storten van giftige stoffen in de Alphense Coupépolder.
De voormalige vuiltransporteur werd vorige week veroor
deeld tot drie jaar gevangenissstraf waarvan één jaar
voorwaardelijk, voor zaken zoals het plegen van fraude
en omkopen van ambtenaren. Voor de door Couzijn ten
laste gelegde milieudelicten luidde de uitspraak echter
vrijspraak. Mede daardoor viel de straf lager uit dan vorig
jaar toen de Haagse rechtbank hem tot 4,5 jaar cel ver
oordeelde.
FOTO JAN HOLVAST
Vervolg van voorpagina
DEN HAAG/KOUDEKERK CERBERUS
Politierechter mr. E. Timmer
mans vroeg zich af waarom het
toch altijd op rotzooi moet uit
lopen tijdens oud en nieuw. „Ik
weet het niet, het gebeurde ge
woon", antwoordde een van de
Koudekerkers gisteren, met een
zenuwachtig lachje. Zijn advo
caat probeerde de hele zaak nog
te relativeren. „De jongens zijn
nu rond de 20, aat betekent
toch dat het 19 keer goed is ge
gaan tijdens Oud en Nieuw."
„Ik zie deze raddraaiers in
mijn verbeelding met luiers om
lopen, net als in dat televi
siespotje", zei officier van justi
tie mr. R. Geradts. „Het zijn ei
genlijk gewoon nog baby's." Hij
eiste voor alle verdachten de
zelfde straf: een straatverbod,'
twee weken voorwaardelijk en
een boete van 250 gulden.
Ook politierechter Timmer
mans schoor de jongens, in
leeftijd variërend van 18 tot 23
jaar, over één kam. Haar vonnis
was gelijk aan de eis van de offi
cier, met dien verstande dat ze
de Koudekerkers hoofdelijk
aansprakelijk stelde voor de
schade. „Ik deel dat bedrag
door acht en ieder betaalt zijn
deel, of je nu gegooid hebt of
niet. Samen uit, samen thuis."
Prof. De Groot- „Het zou mooi zijn als we ooit eens implantaten van het eigen lichaamsweefsel kunnen maken.
Prof. K. de Groot over de opmars van het kunstorgaan
Arbeidsinspectie stroopt restaurants af
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Kinderarbeid in de horeca komt
in Leiden, en wijde omgeving
praktisch niet voor. Een hoogst
enkele keer helpen kinderen of
neefjes de restauranthouder,
maar daar houdt het mee op.
Daarom, concludeert de ar
beidsinspectie, is van kinderar
beid in de horeca niet of nau
welijks sprake.
De inspectie deed in de maan
den juni, juli en augustus in op
dracht van het ministerie van
sociale zaken onderzoek naar
de vraag of restauranthouders
té jonge kinderen voor bedie
ning of andere werkzaamheden
inzetten.
Een beetje bezorgd mag hij
echter wel zijn over het feit dat
de inspectie 16 bedrijven erop
betrapte dat zij jongens en
meisjes in de leeftijd van 15 tot
en met 17 jaar 's avonds lieten
werken terwijl dat bij de wet
verboden is. Bovendien lieten
15 ondernemers té jonge men
sen op zondag werken. En dat
mag ook niet. In totaal ging het
om 40 jongeren.
De arbeidsinspectie heeft de
minister van sociale zaken geen
aanbeveling gedaan om stap
pen tegen kinderarbeid te ne
men. Links en rechts zijn er wel
wat kleine problemen, maar die
worden niet als extreem erva
ren. De inspectie adviseert wel
om eens met de horeca te gaan
praten over de soms onveilige
apparatuur die bij het werk
wordt gebruikt.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Een op de twee Nederlanders
krijgt de komende tien jaar te
maken met een kunstorgaan of
kunstgewricht. Tijdelijk of blij
vend. Een trommelvliesbuisje,
hartklep, heup, knie, vinger- en
teenkootjes, borst, tanden, kie
zen, ooglens, bloedvaten, huid
en zelfs een heel middenoor. Ze
zijn er allemaal in kunst. Orga
nen als lever en nieren laten
nog op zich wachten. Maar
prof. K. de Groot (biomateria-
len) van de Leidse universiteit
sluit niet uit dat ze er ooit ko
men.
Het vervangen van stukken li
chaam, zoals een nieuwe heup,
is geen probleem. Veel ingewik
kelder wordt het met organen
die een biologische functie heb
ben. „Een maken van een
kunstlever is een stuk moeilij
ker. We weten nu nog niet eens
precies hoe de lever het bloed
precies schoonmaakt. Zolang je
dat niet weet kun je het niet na
maken", aldus prof. De Groot.
Wel denkt hij dat er meer
kunstorganen komen die buiten
het lichaam werken. Nieren,
hart en lever noemt De Groot in
één adem. Wat de lever betreft,
zegt hij, dat dit wellicht de ma
nier is om het orgaan na te
bootsen. De universiteit van
Twente doet er onderzoek naar.
Onderzocht wordt ook of de ei
landjes van Langerhans in een
soort spons kunnen worden op
geborgen. Ze leveren het li
chaam insuline om de suiker in
het bloed op peil te houden.
Voor suikerpatiënten zou dat
een geweldige oplossing zijn,
omdat zij zichzelf dan niet meer
met insuline hoeven in te spui-
Huid
De Leidse universiteit houdt
zich bezig met (kunst) botten
en huid. Heup, knie, middenoor
en vinger- en teenkootjes. Over
de kunsthuid zegt prof. De
Groot: „We passen die volgend
jaar op mensen toe. De resulta
ten in het laboratorium zijn
goed. Maar er gaan nog jaren
mee heen voor we kunnen zeg
gen of het een succes is. Pas in
1994 of 1995 hebben we daar
meer zekerheid over. Gevaar
van afstoten? Het lichaam rea
geert anders op kunstmatig ma
teriaal dan iets dat van een do
nor afkomstig is. Kunst wordt
minder snel afgestoten. Boven
dien is het de bedoeling is dat
die die kunsthuid langzaam af
breekt en wordt vervangen door
eigen huid. Als het inderdaad
lukt om die te maken, dan is het
niet moeilijk zijn om de indu
strie daarvoor te interesseren",
voorspelt hij.
Implantaten, zoals kunstorga
nen en kunstgewrichten wor
den genoemd, zijn er in princi
pe voor iedereen. „Hoe ouder je
wordt, hoe groter de kans is dat
je een kunstorgaan of -gewricht
nodig hebt. Neem alleen het
aantal kunstheupen. In Neder
land worden er jaarlijks 30.000
geplaatst. Het neemt toe, omdat
de bevolking steeds ouder
wordt. Het uitgangspunt van
onze vakgroep is dat wat je ont
wikkelt functioneel moet zijn.
Iemand die een kunstheup
krijgt moet er beter mee kun
nen lopen, een middenoor
moet beter doen horen en een
kunstlens bij staar moet het
zicht beter maken. Kunsthuid
wordt, bij voorbeeld, op brand
wonden aangebracht."
Eigen weefsel
Wat we in de toekomst mogen
verwachten? Prof. De Groot:
„Het zou mooi zijn als we ooit
eens implantaten van het eigen
lichaamsweefsel kunnen ma
ken. Voor gewrichten is dat
moeilijk. We zijn op de goede
weg met de kunsthuid. En bij
KNO (vakgroep keel-, neus- en
oorheelkunde) bestaat grote be
langstelling voor een kunstma
tig trommelvlies. De eerste ex
perimenten zijn al in gang ge
zet. Misschien duurt het nog
één of twee jaar, alvorens het op
de mens kan worden toegepast.
Waar het om draait is dat het
door het lichaam nieuw te vor
men trommelvlies gelijke tred
houdt met de afbraak van het
kunstvlies.
Het mag duidelijk zijn: veel
mensen hebben dankzij een
implantaat extra levensvreugde
gelaegen. Neem maar weer die
kunstheup als voorbeeld: hoog
springen kun je er niet mee,
maar wel wandelen en bood
schappen doen. Je hoeft je
laatste levensjaren niet in een
rolstoel te slijten. Dat is toch es
sentieel?"
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAU
Het Haagse gerechtshof meen
de in tegenstelling tot de recht
bank dat afvalstoffen geen 'wa
ren' zijn, zoals dat is bedoeld in
art. 174 van het wetboek van
strafrecht. Justitie hoopte dat op
grond van dit artikel Kemp tot
een hoge straf kon worden ver
oordeeld.
Het hof volgde echter de argu
mentatie van Kemps raadvrouw
mr. Y. van Boxel. Het bewuste
wetboekartikel stelt dat mensen
die 'waren' afleveren, wetende
dat zij voor leven of gezondheid
schadelijk zijn en dat verzwij
gen, strafbaar zijn. Van Boxel
betoogde tijdens de zitting en
kele weken geleden, dat dit arti
kel van toepassing is op 'waren'
die nog waarde hebben en dat
kan volgens haar van giftig afval
niet meer worden gezegd.
Procureur-generaal Couzijn
vindt het belangrijk om over
deze kwestie het oordeel van de
Hoge Raad te vragen, omdat het
bewuste wetsartikel met name
voor oude milieudelicten ge
bruikt zou kunnen worden. Het
recht tot strafvordering op basis
van dit artikel is namelijk pas na
vijftien jaar verjaard. Het is de
eerste keer dat deze rechtsvraag
aan de Hoge Raad wordt voor
gelegd. De uitkomst kan van be
lang zijn voor eventuele veroor
delingen van andere vuiltrans-
porteurs zoals Zegwaard.
De provincie Zuid-Holland
zal door het hoger beroep ook
nog moeten wachten op ant
woord op vragen die het heeft
over het dossier van Kemp. De
provincie wil gegevens hebben
van onderzoeken die zijn ge
daan naar gestorte stoffen in de
Coupépolder. Couzijn weigerde
die gegevens openbaar te ma
ken zolang de zaak nog onder
de rechter is. Door het instellen
van de cassatie wordt wederom
geen nadere mededelingen ge
daan totdat de Hoge Raad tot
een uitspraak is gekomen.
DEN HAAG ANP
heid en de Nederlandse Spoor
wegen over de HSL De negatie
ve aspecten blijven daarbij on
derbelicht, aldus het Platform.
De HSL moet Parijs via Brussel
en Antwerpen met Amsterdam
verbinden. Het kabinet wil
daarvoor een nieuw tracé aan
leggen in Nederland. Het ge
bruik van bestaand spoor zou
tot teveel vertraging leiden.
Voor het stuk tussen Rotterdam
en Schiphol twijfelt het kabinet
tussen een tracé ten westen of
ten oosten van Zoetermeer.
Ongeveer twintig milieugroe
pen en belangenverenigingen
die het niet eens zijn met de
aanleg van een nieuw tracé voor
de hogesnelheidsspoorlijn
- (HSL), hebben hun krachten ge
bundeld in een Platform Hoge
snelheidstrein Nederland.
Zij vinden dat de HSL over
bestaand spoor moet rijden.
Verder willen zij tegenwicht bie
den tegen de huns inziens een
zijdige informatie van de over-
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAU
Het systeem van elektronische
gladheidmeters dat in 1988 op
proef in enkele Zuidhollandse
wegen is aangebracht, werkt
goed. De afgelopen winter, die
in vergelijking met voorgaande
jaren veel lage temperaturen
kende, werd gladheid door de
meters goed voorspeld. Zo kon
tijdig worden gestrooid waar
door minder zout nodig was en
verkeersopstoppingen werden
voorkomen.
De goede resultaten blijken#
uit een voorlopige evaluatie van
de afdelingen verkeer van de
provincie Zuid-Holland. Door
de goede werking van de meters
is de kans groot dat volgend jaar
word besloten om in de hele
provincie een net aan te leggen
met gladheidsmeters, wat naar
schatting 1 miljoen gulden zou
gaan kosten. Ook komt daarbij
een reorganisatie van de dienst
die bij gladheid in actie komt.
Op dit moment zijn meters ge
ïnstalleerd in het wegdek bij Al
phen aan den Rijn, Valkenburg,
Leimuiden, De Zilk, Nieuwveen
en Stompwijk.
De meters volgen het verloop
van temperatuur en vochtig
heid. Wanneer de kans op glad
heid dreigt, wordt dat via een
computer doorgegeven. In het
verleden waren de mensen van
de provincie aangewezen de ei
gen waarneming. „Ze moesten
met het voetje op de grond voe
len of het glad was of niet", zegt
ambtenaar De Boer van de aï-
deling verkeer. „Dan was het
natuurlijk al te laat en stonden
er op veel plaatsen files. Het is
nu de combinatie van compu
ters en eigen waarneming waar
door we de gladheid voor kun
nen zijn", zegt De Boer.
De voordelen zijn duidelijk.
Er wordt volgens de provincie
hierdoor minder zout gebruikt
omdat efficiënter gestrooid kan
worden. Maar ook kan er vóór
het intreden van de gladheid
sneller worden gereden vanwe
ge de gunstige verkeersomstan
digheden die er dan nog zijn.
Een ander belangrijk voordeel is
dat zo ernstige opstoppingen
voorkomen kunnen worden.
Volgens De Boer is het ook de
bedoeling om via een meteoro
logisch bureau weervoorspellin
gen voor Zuid-Holland te gaan
betrekken bij de gladheidsvoor
spellingen.
LEIDEN MONICA WESSEUNG
De sloop van de gebouwen van
huidziekten en keel-, neus- en
oorheelkunde van het Acade
misch Ziekenhuis in Leiden
wordt niet vertraagd door de
onlangs aangetroffen asbestver-
ontreinigjng onder de panden.
Onder toezicht van de arbeids
inspectie wordt door een gespe
cialiseerd bedrijf het asbest uit
de panden verwijderd. Daarna
(begin volgend jaar) kan er wor
den gesloopt. De sanering van
'de gewelven onder de gebou
wen volgt iets later.
Enkele weken geleden werd
bekend dat de asbest-isolatie
van de stoomleidingen onder
het AZL-terrein op sommige
plaatsen kapot is. De concentra
tie aan asbestvezels in de gan
gen is te hoog en het gangen
stelsel is daarop afgesloten. Het
adviesbureau Griffith, onder
meer gespecialiseerd in asbest-
verontreinigingen, heeft de ver
vuiling onder de gebouwen ge
ïnventariseerd en bekeken in
hoeverre bij de bouw van oude
panden asbest is gebruikt. Het
rapport wordt vandaag aan de
Dienst Veiligheid, Stralingsbe
scherming en Milieu van het
AZL aangeboden.
WILLEM SPIERDIJK
De Leidse studente Lautgard
Mols probeert komende don
derdag haar rijbewijs te halen
bij de Raad van State. Ze heeft
haar toevlucht gezocht tot die
instantie omdat de Rijksdienst
voor het Wegverkeer weigert
haar Egyptische rijbewijs om
te zetten in een Nederlands
document. De Leidse geeft de
schuld aan de Nederlandse
ambassade in Caïro, die haar
verkeerd zou hebben voorge
licht. „Het is toch te gek dat ik
geen rijbewijs kan krijgen door
een fout van een overheidsin
stantie", zegt de studente.
Mols was in 1990 voor haar
studie Arabisch in Egypte. Zij
maakte van de gelegenheid
gebruik om rijles te nemen.
„Dat is zeer gevaarlijk in Caïro.
Het verkeer is er een gekken
huis. Het belangrijkste is dat je
durft om het verkeer in te
gaan". De lesauto's hebben
niet zoals in Nederland aparte
bedieningspedalen voor de in
structeur. „Die gebruikte daar
om ook mijn pedalen", weet
Mols nog.
Die instructeur moest ook
nog een flinke fooi hebben.
.Anders gaf hij gewoon geen
les". Voor het halen van het
rijexamen hoefde de Leidse
studente Arabisch geen fooi te
verstrekken. „Dat examen stel
de niet zoveel voor. Toch denk
ik als ik hier nog wat theorie
leer, best aan het verkeer kan
deelnemen".
Het behaalde rijbewijs is
geldig tot 4 april 2000. Er zat
echter een addertje onder het
gras. De Egyptische wet be
paalt ook dat het rijbewijs
slechts geldig is zolang ook de
verblijfsvergunning van kracht
is. Terug in Nederland weiger
de de Rijksdienst voor het
Wegverkeer haar Nederlandse
papieren af te geven. „Wij ver
strekken alleen Nederlandse
rijbewijzen als het buitenland
se nog geldig is", zo luidt de
redenering van de overheids
instantie, die zich daarbij ove
rigens op de wet baseert.
De studente vecht het besluit
aan. De wettelijke regeling is
volgens haar bedoeld om mis
bruik te voorkomen. In het
verleden kwam het voor dat
Nederlandse organisaties 'rij-
bewijsreizen' naar Egypte or
ganiseerden om zo op een
voudige en goedkope manier
het begeerde document te be
machtigen. Daarom is de eis
in de wet omgenomen dat de
aanvrager minimaal zes
maanden in het betreffende
buitenland woonachtig was.
„En aan die eis heb ik vol
daan".
Zij heeft echter nog een argu
ment. Zij zou verkeerd zijn
voorgelicht door de Neder
landse ambassade. Die doet
inmiddels of haar neus bloedt.
„U heeft ons verkeerd begre
pen", heeft de Leidse inmid
dels te horen gekregen.
U wilt wel eens het complete
programma zien en horen.
Daarvoor zijn er
in uw omgeving
drie
Bang&Olufsen
Centers
met het volledige B&O
programma en heel
veel kennis van zaken:
Van Cleef
Bang&Olufsen Center
LEIDEN Botermarkt 25,
Tel 071-122669
Roest
Bang&Olufsen Center
OEGSTGEEST Langevoorl 11
Tel. 071-174940
TV/Radio de Ru
Bang&Olufsen Center
VOORSCHOTEN Voorstraat 25.
Tel. 071-612616
Bang&Olufsen Center
