Kunst
Ontdekker van
verscholen
schoonheid
Exposities in
De Lakenhal
Overbodige accenten van Ossip in De Waag
Maandag 16 december 1991 Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
9
Grote prijs van Nederland
AMSTERDAM De popgroep Super the Allstars heeft het lan
delijke concours voor popgroepen De Grote Prijs van Nederland
gewonnen. De finale van het concours had in de nacht van za
terdag op zondag plaats in Paradiso in Amsterdam. Aan de halve
finale deden 32 bands mee, aan de finale zes groepen. Eerder
wonnen groepen als Lois Lane, Trockener Kecks, La Lupa en
Longstoryshort de prijs die is bedoeld om onbekende popgroe
pen onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Het
ministerie van WVC en de Postbank sponsoren het concours.
Toon Hermans terug in het theater
AALSMEER Toon Hermans start in februari een nieuw tour
nee langs een aantal Nederlandse theaters. De show draagt als
titel 'Ik heb je lief en heeft volgens producent Joop Van den En-
de 'een emotionele en diepere lading dan ooit'. Toon treedt op
met zijn vaste combo. Er is geen voorprogramma en de show zal
ook niet worden onderbroken door een pauze. Of hij ooit ook
met de show in Carré is te zien, hangt af mede af van de verbou
wing van het Amsterdamse theater. Op 13 februari geeft hij de
eerste voorstelling in de Haarlemse Stadsschouwburg. Daarna is
hij onder meer te zien in Utrecht, Rotterdam, Den Haag en
Haarlem.
Recordbedrag voor Titiaan
LONDEN Een schilderij van de Venetiaanse kunstenaar Titi
aan (circa 1487-1576) heeft op een veiling van Christies in Lon
den het recordbedrag van ruim 24 miljoen gulden opgebracht
Daarmee is het doek, een afbeelding van Venus die Adonis ervan
tracht te weerhouden met drie honden op jacht te gaan, het
duurste dat in 1991 is verkocht. Het schilderij, dat door Titiaan
en zijn leerlingen werd gemaakt, ging naar een groep kunsthan
delaren uit Londen en New York. Het bedrag is zeven maal ho
ger dan was geschat. Ook andere meesters gingen voor record
bedragen van de hand: een zeelandschap van de Vlaamse schil
der Jan van de Cappelle (8,6 miljoen), een landschap van Mein-
dert Hobbema (voor circa zes miljoen) en een Willem van Mieris
(ruim 445.000 gulden).
NIEUWSLIJN
Overzicht van werkA.C. Rosemeier
De Leidse schilder Alex Rosemeier werd geboeid door de
sfeer bij bepaalde lichtvallen. Het was vooral de zilver
achtige grijslichtende kleur die hem zo aantrok. Land
schappen, stadsgezichten en stillevens waren zijn specia
liteit. Rosemeier, inmiddels 103 jaar, trok er altijd op uit
en voltooide zijn werken vaak in de natuur. In het Raad
huis 'De Paauw' is, tot 19 januari, een overzichtstentoon
stelling van zijn werk te zien.
leiden saskia stoeunga
Rosemeier stamt uit de Leidse
School, een aan de Haagse
school verwante schildersgroep
met als bekendste kunstenaars
Floris Verster en Menso Kamer-
lingh Onnes. Alexander Coen-
raad Rosemeier werkte in Lei
den en omstreken veel samen
met schilders als Van Driesten
en Van der Windt. Ook van Ver
ster ontving hij goede raadge
vingen. Met een bootje roeiden
de kunstenaars vaak de plassen
op om als bezetenen te gaan
werken.
Toen de schilder 85 werd en
een eretentoonstelling in de La
kenhal kreeg aangeboden, zei
hij: „Het landschapsschilderen
is spelen met kleuren. Welke
soorten verf je gebruikt is een
belangrijke kwestie. Een land
schap schilderen is toch iets bij
zonders. Je moet altijd rekening
houden met de lichtval".
Een goed voorbeeld is het uit
1927 stammende werk 'Roeibo
ten en viskarren aan de achter
zijde van Groenendijk, in Noor
den'. Het zilvergrijze licht en
het matte groen dat de leden
van de Haagse school zo boei
end vonden om te schilderen,
wordt op dit werk subtiel getrof
De 103-jarige kunstenaar Alex Rosemeier was gistermiddag aanwezig bij de opening, door de Wassenaarse burgemeester Schouten, van de over
zichtstentoonstelling in het Raadhuis De Paauw. foto hielco kuipers
fen. De plas reflecteert fel het
licht. Het rijtje boten voert je
naar deze lichte plek toe. Een
uiterst sober schilderij dat een
vredige schoonheid weergeeft.
De Leidse kunstenaar werd niet
voor niets de ontdekker van de
'verscholen schoonheid in de
natuur' genoemd.
Behalve een bekwaam schil
der van landschappen was Ro
semeier ook een portrettist. Niet
een die laat pronken met de
aardse schoonheid, maar die
probeert de stemming en per
soonlijkheid van de geportret
teerde zichtbaar te maken. In
het raadhuis van Wassenaar
hangt uit alle perioden wat. Het
oudste werk dateert uit 1907
een houtskooltekening van een
vrouw. Hij was toen bijna tien
jaar.
Rosemeier heeft veel geëxpo
seerd in Nederland. Zijn schil
derijen bevinden zich in verza
melingen van het Rijk, van de
gemeenten Leiden, Nieuwkoop
en Wassenaar, van het museum
De Lakenhal in Leiden, van Ko
ningin Beatrix, van Philips en
vele particuliere collecties.
De tentoonstelling van het
werk van A.C. Rosemeier duurt
tot 19 januari in Raadhuis De
Paauw, Raadhuislaan 22 in
Wassenaar. Maandag tot en met
vrijdag van 10.00 tot 16.00 uun
weekeinde van 13.00 tot 16.00
Leids en Voorburgs Vocaal Ensemble doen niet voor elkaar onder
muziek
recensie monica schiks
Concert: Leids Vocaal Ensemble en het
Voorburgs Vocaal Ensemble o.l.v. Theo
Goedhart en Marijke van Klaveren.
Gehoord: 15/12, Oude Vestkerk,
Leiden.
Behalve het winkelen op zon
dag waren er gisteren ook veel
ludieke en culturele activiteiten
in de stad. Het aantal concert
bezoekers was daarom niet
overdreven groot, ook al betrof
het een gezamenlijk concert
van twee zeer aan elkaar ge
waagde koren. De dirigenten
kennen elkaar uit hun studie
tijd aan het Haags Conservato
rium en de koren zelf komen
elkaar regelmatig tegen op fes
tivals en zangconcoursen, waar
ze beurtelings de eerste prijs in
de wacht slepen.
Zo ontkwam de toehoorder
er niet aan vergelijkingen te
trekken tussen beide groepen
zangers. Het Leids Vocaal En
semble maakte het zich bij zijn
entree niet gemakkelijk door
liederen van Edward EIgar te
kiezen; niet bepaald van die
meezingers. Wèl muziek die
onmiddellijk alle aandacht en
concentratie opeist, zowel van
de zangers als van het publiek.
Muziek als een visitekaartje,
waarmee het ensemble duide
lijk maakt welke hoge ambities
het koestert. Ambities die zeker
binnen hun bereik liggen.
Het Voorburgs Vocaal En
semble kreeg meteen het pu
bliek op zijn hand door een
keur van veel gezongen en dus
bekende muziek uit de late re
naissance uit te voeren. De uit
gesproken, ritmische accenten
in de liederen van Vecchi en
Donati deden veel hoofden in
het publiek onweerstaanbaar
meebewegen. De vertrouwd
heid met deze muziek zorgde
voor een losse, uitbundige
voordracht. Deze eigenschap
bezat het Voorburgse ensemble
iets méér dan het Leidse, zodat
het op het gehoor groter en iets
massaler leek dan het in werke
lijkheid was. Het Leidse ensem
ble, dat in werkelijkheid uit
Oegstgeest komt, was qua
klankkleur en toonvorming
weer helderder en geconcen
treerder.
De intermezzi tussen de op
tredens van beide koren wer
den gespeeld door organist
Hans de Jong. Hij gaf een hel
dere interpretatie van een Toc
cata van Michael Rossi en
speelde choraalvoorspelen van
Bach en Brahms. Bovenal was
dit concert een unieke kans om
dubbelkorige muziek uit te
voeren. Al in de zestiende eeuw
plaatste de componist Willaert
twee groepen zangers tegen
over elkaar op de orgelgalerijen
van de San Marcokerk in Vene
tië. Sinds die tijd is deze zang
stijl veel toegepast, denk maar
aan de dubbele instrumentale
en vocale koren in Bachs Mat-
theus Passie.
En dus betraden de twee en
sembles regelmatig samen het
podium in dubbelkorige wer
ken van Hassler, Bach en
Brahms. In het vraag- en ant
woordspel en het beurtelings
tegen elkaar opbieden deden
de koren niet voor elkaar on
der. Het was dan ook geen
wedstrijd om elkaar onderuit te
halen; het was een intensieve
samenwerking en een met el
kaar opgaan in het grote, ver
bonden geheel dat de twee ko
ren samen vormden. Alleszins
een uitvoering in het teken van
de naderende Kerst.
Pareltjes van
Shifting Time
niet in vorm
muziek
recensie hans keuzers
Concert: 'Shifting Time'-night met Ernst
Langhout, Shoot the Moon en Weekend
at Waikiki.
Gehoord: 14/12, L.V.C.,
Leiden.
De muziekstal van het Friese
boekingskantoor 'Shifting Time'
is rijkelijk gevuld met Neder
landse muziekpareltjes. De pro
grammeurs van het L.V.C, ko
zen voor een tweetal 'onbeken
de' namen en een redelijk ge
vestigde. Het Leidse poppubliek
loopt kennelijk niet warm voor
het onbekende want zeker aan
het begin van de avond bleef
het angstvallig leeg en stil in de
zaal. Dat was zeker jammer
voor Ernst Langhout. De Friese
zanger bracht een lekkere folks-
et met speciale nadruk op het
oude Ierse repertoire. Het eigen
'Naked Monkey' was een klein
juweeltje voord door het inge
togen gebruik van de 12-snarige
slaggitaar.
Misschien wel de meest ver
geten en onderschatte band van
Nederland Shoot the Moon,
voortgekomen uit de Rousers
en later The Thought, vocht za
terdag vooral tegen zichzelf en
tegen het slechte geluid. De
mysterieuze vaak breekbare
songs, zo prachtig afgeprodu-
ceerd op de c.d. 'New Life', wer
den live zeer rommelig vertolkt.
De stem van Wieb Zigtema was
blikkerig en kwam ternauwer
nood boven de instrumenten
uit. Veel te weinig was de echte
kwaliteit van de band te horen.
Het bijna klassiek aandoende,
zeer melodieuze 'Back to Ade
laide street' vol met dynamisch
drumwerk van Theo de Jong
was de helaas zeldzame uitzon
dering.
Een hoop bombasme, een
vleugje ritmeklanken van de
Talking Heads en de vroege gal
mende klanken van de Simple
Minds. De sterk op elkaar inge
speelde band Weekend at Wai
kiki kreeg de redelijk volgelopen
zaal al snel dansend aan de
gang. Sterke percussie van Jelke
Haisma maar steeds gebracht
met dezelfde galm en met een
zelfde sound. Live klinkt de
band zeer behoorlijk maar ze is
niet in staat om de eentonig
heid van de galm-sound te
doorbreken. Jammer genoeg
waren de pareltjes van 'Shifting
Time' zaterdag zeker niet in
topvorm.
SPECIALE BUS Het K&O-
UIT-Buro heeft plaatsen kun
nen reserveren voor het Silves
ter Nieuwjaarsconcert met o.a.
Marco Bakker, op vrijdag 3 ja
nuari in de Dr. Anton Philips-
zaal in Den Haag. Vanaf molen
De Valk vertrekt er om 19.15
uur een speciale, bus naar Den
Haag. Kaarten voor het concert
en de bus kunnen worden gere
serveerd bij het K&O-bureau
aan de Oude Vest 45, tel.
141141.
LHPEN»
In het Stedelijk Museum De La
kenhal is vanaf 21 december
een tentoonstelling te zien van
schilderijen die het afgelopen
jaar werden gerestaureerd, en
een overzicht van de aankopen
moderne kunst van het afgelo
pen jaar. De twee tentoonstel
lingen zijn, tegelijkertijd, tot en
met 15 maart te bezichtigen.
'Schilderijen zoeken Spon
sors' is de jaarlijkse presentatie
van schilderijen uit eigen bezit,
die in het afgelopen jaar,
dikwijls met steun van derden,
konden worden gerestaureerd.
Het belangrijkste kunstwerk dat
werd gerestaureerd is het schil
derij 'De regenten van het Lori-
danshof te Leiden' dat in 1658
door Jacob van der Merck ge
schilderd werd.
Daarnaast is op de tentoon
stelling een aantal schilderijen
te zien die dringend aan restau
ratie toe zijn. Particulieren en
bedrijven worden in de gele
genheid gesteld de restauratie
van een specifiek stuk te 'adop
teren'. Aan de hand van schrif
telijke documentatie en fotoma
teriaal worden verschillende as
pecten van het restauratiewerk
uitgelegd.
De expositie 'Aankopen mo
derne kunst' laat een overzicht
zien van de moderne kunst die
het afgelopen jaar is aange
kocht. Sinds 1984 koopt het
museum met subsidie van het
ministerie van WVC op ruime
schaal kunstwerken aan van be
langrijke Nederlandse kunste
naars.
Op de tentoonstelling worden
elf aankopen uit 1991 getoond.
De kunstenaars hebben met el
kaar gemeen dat zij allen wer
ken in het spanningsveld tussen
figuratie en abstractie. Behalve
schilderijen van onder anderen
Marian Plug, Wim Kok en Hans
Schuil zijn ook beeldhouwwer
ken van Arno van der Mark, An-
nelies Dijkman, Berend Strik en
Ben Zegers te zien.
Berdien Sternberg en orkest:
uitermate clichématig
muziek
recensie*udy van der spek
Concert Berdien Stemberg en haar bege-
leidingsorkest. Pieter van Egmond. bas en
de C.O.V. Excelsior uit Leiderdorp o.l.v
Jan Martin de Vries, Rijk Jansen, orgel.
Gehoord: 15/12, Stadsgehoorzaal,
Leiden.
Honderden brandende waxine
lichtjes, een kerstboom, stralen
de kroonluchters, kerstmannen
in het begeleidingsorkest van
Berdien Stemberg, een bas in
rokkostuum en een onafzienba
re menigte vermochten de
kerststemming in de 'sfeervolle'
Leidse Pieterskerk niet op te
roepen. Ook het koor bracht
geen sprankje spirit in deze sta
tische opvoering, hoezeer ook
in het voorwoord van het luxe
programma een onvergetelijke
avond werd voorgeschoteld.
Voor de pauze zong het koor
Excelsior bepaald tam. Boven
dien was de combinatie Kerst-
kantate van J.S. Bach en het po
pulaire orkest van Berdien, dat
wat aardige kerstliedjes en een
flauw aftreksel van een aftreksel
van Mozart bracht, smakeloos
gekozen. Ook voor Pieter van
Egmond, die werkelijk een
mooie sonore bas heeft, lagen
de kerstliederen vaak niet in een
prettig register.
Na de pauze kon van Egmond
veel beter uit de weg met de
Christmas Carols, zoals in The
first Nowell' van D. Willcocks.
Zijn stem was hier voller en ex
pressiever. In de Negro Spiritu
als bleek de dirigent Jan Martin
de Vries een verdienstelijk en
swingende pianist te zijn. Niet
eenvoudig, zo'n dubbele taak,
mede doordat hij de Excelsior
dirigent Jos Schohaus wegens
ziekte moest vervangen.
Ook het koor kreeg in de En
gelse kerstliedjes iets spranke-
lends en overtuigends, zoals in
'Once in royal David's city'. In
een schitterend goud-zwarte
creatie kwam Berdien weer op:
van achter uit de kerkruimte
speelde zij haar overbekende
herkenningsmelodie. Ik vroeg
me af of er iemand was die naar
de metalige klank van haar ver
sterkte gouden dwarsfluit luis
terde: aller ogen waren gericht
op haar tenue. Hoewel haar
groep goed speelde vond ik de
enscenering uitermate cliché
matig, tientallen amateurbands
zouden het ze nadoen!
Toch was ook dit program
manummer na de pauze leven
diger en was het publiek veel
meer betrokken. Liederen als
'Midden in de winternacht' met
begeleiding van het orkest van
Berdien Stemberg werkten aan
stekelijk. Met samenzang van
het 'Ere zij God' werd de avond
besloten. Was dit de avond
waarop al deze honderden
mensen zaten te wachten?
In een schitterend goud-zwarte creatie kwam Berdien weer op...
archieffoto
beeldende kunst
recensie irene van beveren
Expositie- Ossip, recent werk.
Gezien De Waag.
Te zien: t/m 22/12.
Een enorm portret van een mongooltje. Is
dat op zichzelf al schokkend voor de argelo
ze toeschouwer of heeft de foto nog een
toevoeging van een kunstenaar nodig? Dat
is de vraag na een bezoek aan De Waag.
Wie binnenlooopt, wordt geconfronteerd
met een grote zwart/wit foto van een mon-
goloïde meisje. Het kind is zeker niet mooi.
Het heeft wel iets vertederends. Iets wat op
straat niet zo snel zou opvallen, want de
meeste mensen durven niet zomaar onge
geneerd te kijken naar iemand die anders is
dan de anderen. Ossip breekt met dit taboe,
dat is zeker een verdienste van deze nog ta
melijk onbekende Haagse kunstenaar, die
voluit Ossip Snoek heet. Tijdens de exposi
tie gebruikt hij echter alleen zijn interessant
klinkende voornaam.
Zijn werk bestaat uit uitvergrotingen van
oude foto's uit tijdschriften, kranten en me
dische handboeken. De bijdrage die hij aan
de reeds bestaande afbeeldingen levert, is
gering. Hij brengt zwarte of glanzende ac
centen in de matte foto's aan.
In het geval vein het mongooltje is dat een
heel fijn geometrisch lijnenspel op het ge
zicht, aangevuld met een glanzende laag,
waardoor de onregelmatige gelaatstrekken
drie-dimensionaal lijken. Op zich verleven
digt dat de foto. Maar, maakt het het portret
indringender, waar het de kunstenaar toch
waarschijnlijk om te doen is geweest? Waar
schijnlijk niet. De foto op zich heeft al ge
noeg zeggingskracht.
Ossip heeft zeker kijk op goede foto's.
Vrijwel alle werken die hij heeft geselec
teerd voor de expositie in De Waag zijn
prachtig. De reusachtige afmetingen van de
meestal beklemmende foto's met de scher
pe contrasten in zwart en wit zorgen voor
de rest. Daar is geen extra accent van een
andere kunstenaar voor nodig. Goede wijn
behoeft geen krans.
Een beklemmende foto, bewerkt door Ossip, in de Waag.
FOTO LOEK ZUIDERDUIN
