Baker wil garanties
Buitenland
Akkoord met EVA op
losse schroeven gezet
Rusland wil vertrek
Honecker afdwingen
Midden-Oosten conferentie
verplaatst naar Lissabon
Israëlische agenten
verdacht van marteling
Italië verbiedt produkten
Philip Morris maand lang
Personeel ambassade VS
moet auto laten staan
VS geven Egypte geen condooms meer
De Verenigde Staten hebben de levering van condooms aan
Egypte stopgezet naar aanleiding van berichten dat miljoenen
van de voorbehoedsmiddelen zijn doorverkocht en gebruikt als
balonnen. Een onderzoek van het Amerikaanse Agentschap voor
Internationale Ontwikkeling (AID) bracht aan het licht dat acht
grote apotheken in en rond Cairo miljoenen condooms doorver
kochten aan handelaren, die de voorbehoedsmiddelen als speel
goedballonnen op het platteland aan de man brachten.
Aung San Suu Kyi uit partij gezet
De Myanmarese (Burmese) oppositieleider Aung San Suu Kyi,
die dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, is in opdracht van
de militaire junta uit haar partij, de Nationale Liga voor Demo
cratie (NLD) gezet. Volgens voorzitter Aung Shwe van de NLD
heeft het bestuur van de partij die beslissing woensdag genomen
om „misverstanden uit de weg te ruimen tussen de NLD en het
volk, en tussen de NLD en de regering". Aung Shwe herinnerde
er aan dat Aung San Suu Kyi er door de junta van beschuldigd
wordt dat ze „illegale contacten" ondernoudt met verboden
Myanmarese guerrillagroepen en dat zij hulp uit het buitenland
krijgt.
Brand maakt 50.000 mensen dakloos
Bijna 50.000 inwoners van de Etiopische stad Bare zijn dakloos
geworden nadat een brand dagenlang hun stad heeft geteisterd.
Zo meldde de Etiopische radio gisteren. Een functionaris uit Ba
re, op 650 kilometer zuidelijk van Addis Abeba, liet weten dat de
brand dagenlang heeft kunnen woeden omdat er geen brand
weer of brandblusapparatuur in de stad aanwezig was. Er zijn
geen berichten over slachtoffers of de oorzaak van de brand.
Mirror: Maxwell pleegde zelfmoord
De Britse uitgever Robert Maxwell heeft zelfmoord gepleegd.
Dat heeft het zondagsblad de Sunday Mirror gisteren geschre
ven. De Sunday Mirror, een van de bladen van wijlen Maxwell,
schreef de informatie over de doodsoorzaak van de uitgever toe
aan een niet met naam genoemde bron. Volgens de Sunday Mir
ror bracht de Britse patholoog Dr. Ian West afgelopen vrijdag
een bezoek aan Madrid, waar het hart van Maxwell is. Dr. West,
die de uitgever ook onderzocht daags voordat hij begraven werd,
zou tot de slotsom zijn gekomen dat er niets aan het hart man
keerde. „De conditie van zijn hart was normaal voor een 68-jari-
ge man met Maxwells levensstijl", aldus de bron. „Er was geen
teken van een hartaanval. We ziin er voor 90 procent zeker van
dat Maxwell zelfmoord pleegde
Fundamentalisten doen mee
In Algerije heeft de fundamentalistische Islamitische Reddings
front (FIS) na lang aarzelen besloten deel te nemen aan de par
lementsverkiezingen van 26 december. Het wil zo „een stap in
de richting van de vestiging van een islamitische staat" zetten,
zo liet het hoogste orgaan van de oppositiepartij zaterdag weten.
Het FIS zal in alle 430 kiesdistricten kandidaten stellen. De partij
had gedreigd de verkiezingen, de eerste waar meer partijen zijn
toegelaten, te boycotten.
Etna spuwt lava tijdens kleine eruptie
De vulkaan Etna op Sicilië heeft zaterdag gedurende ongeveer
een uur lava uitgespuwd. De lava stroomde over een afstand van
een kilometer naar beneden, stolde snel en vormde geen bedrei
ging voor dorpen op de berghelling van de 3.000 meter hoge vul
kaan. Er waren geen berichten over gewonden of ernstige scha
de. De Etna is de meest actieve vilkaan van Europa. De vorige
uitbarsting w^s in januari 1990.
Schuldenlast Derde Wereld iets gedaald
De totale schuld van de Derde Wereld is dit jaar voor het eerst
sinds tien jaar licht gedaald. Volgens de Wereldbank bedraagt de
buitenlandse schuldenlast van de ontwikkelingslanden eind
1991 1351 miljard dollar tegen 1355 miljard dollar eind 1990. Dat
blijkt uit het vandaag gepubliceerde rapport van de bank over
1991/92.
Deze Lippizaners uit Kroatië zijn in veiligheid gebracht omdat hun
leven bedreigd werd door de steeds dichterbijlromende strijd tussen
de Kroaten en Joegoslavische en Servische legermachten. Oosten
rijk en Hongarije hebben imiddels laten weten de raspaarden als
'vluchtelingen' te zullen opnemen zodra voor vervoer kan worden
FOTO AP* GREG LAR1NOVICH
BRUSSEL «HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Het Europees Hof van Justitie
heeft zaterdag het kersverse
vrijhandelsakkoord tussen de
Europese Gemeenschap en de
zeven landen van de Europese
Vrijhandelsassociatie (EVA) op
losse schroeven gezet. Het Hof
in Luxemburg sprak zich uit te
gen juridische bepalingen uit
net alckoord.
Volgens het akkoord moet op
1 januari 1993 een 'Europese
Economische Ruimte' (EER) tot
stand komen van de EG-landen
en de EVA-landen: Nooiwegen,
Zweden, Finland, IJsland, Zwit
serland, Oostenrijk en Liechten-
De Amerikaanse minister Baker (buitenlandse zaken) is
in Moskou om zich ervan te verzekeren dat de Sovjet
kernmacht onder contröle en in vertrouwde handen is.
Baker zei gisteren met specifieke voorstellen te komen
over beheer en commando-voering van de kernwapens.
Hij zei niet welke. Baker spreekt er vandaag over met
Sovjet-president Gorbatsjov en diens Russische collega
Jeltsin. Daarna zal hij een rondreis maken langs verschfi-
lende republieken.
hebben: de Russische Federatie.
Witrusland, Oekraïne en Ka-
zachstan. Daarnaast gaat hij
ook naar Kirgistan.
In Moskou aangekomen,
werd Baker meteen al een fors
probleem voorgeschoteld door
de Russische minister van bui
tenlandse zaken Kozirev. .Ame
rika moet de republieken die
zich onafhankelijk hebben ver
klaard diplomatiek erkennen.
Dat geldt ook voor de Rusland,
Oekraïne en Witrusland die
hebben besloten het gemene
best te vormen", aldus Kozirev.
CORRESPONDENT
De minister zal vooral trachten
de verzekering te krijgen dat de
Sovjet-kernwapens die over ver
schillende republieken ver
spreid zijn gestationeerd, onder
één centraal bevel blijven. Dit
moet in staat zijn te voorkomen
dat de wapens in verkeerde
handen vallen of als troeven
worden gebruikt in conflicten
tussen de republieken.
Baker bezoekt dan ook de vier
republieken die kernwapens
Baker zei dat over deze 'sugges
tie' zal worden nagedacht.
Washington heeft tot dusver
alleen de drie Baltische repu
blieken als onafhankelijke sta
ten erkend. De VS wil, zolang
Gorbatsjov nog officieel als Sov
jet-president aan de macht is,
geen keuze maken tussen
Kremlin en republieken. Gor
batsjov zei tegen het weekblad
Time dat hij nog niet aan aftre
den denkt: „Ik voel me sterk ge
noeg om door te gaan".
Prominente politici van de
Democratische Hervormings
Beweging (ex-leden van de
communistische partij) hebben
het afgelopen weekeinde op
hun congres Gorbatsjov even
eens opgeroepen aan te blijven.
Minister Sjevardnadze (buiten
landse zaken) verklaarde Gor
batsjov het advies te hebben ge
geven „geen haast te maken
met aftreden".
Ondertussen lijkt Gorbatsjov
nog verder geïsoleerd te raken.
In gesprekken over de militaire
situatie in het land werd hij za
terdagavond door Jeltsin gepas
seerd. Deze verkoos direct te
praten met minister van defen
sie Sjaposjnikov. De twee spra
ken onder meer over de militai
re structuur in het gemenebest,
waarin geen rol is weggelegd
voor een centraal bewind of
voor een uitvoerende president.
Burgemeester Popov van
Moskou, een van de belangrijk
ste Russische hervormers, kon
digde gisteren aan dat hij zal af
treden ais gevolg van verschil
van mening met leltsins rege
ring over de economische her
vormingen. Popov zei niet wan
neer hij zou aftreden. Zijn ver
trek zou een groot gat achterla
ten in de kring van hervormers
rond Jeltsin. „Ik kan niet werken
onder omstandigheden waarbij
ik niet in staat ben door te voe
ren wat ik mijn kiezers heb be
looft!," zei Popov voor de Russi
sche televisie.
Zo'n 800 mensen hebben gisteren op het Rode Plein in Moskou hun
steun betuigd aan ex-leider Honecker van de voormalige DDR. Honec-
ker heeft zijn toevlucht gezocht in de Chileense ambassade in Moskou.
Op het spandoek staat: 'Honecker, we staan achter je'. fotoaP'/uixan-
der zemuanichenko
500 doden bij
veerbootramp
CAIRO. DPA-Rlr
De autoriteiten vrezen dat zo'n
500 mensen zijn omgekomen
bij een veerbootramp op de Ro
de Zee. De Egyptische veerboot
Salim Express, die onderweg
was van het Saudische Yïddah
naar het Egyptische Suez, liep
in de nacht van zaterdag op
zondag op een koraafrif en
zonk. Bijna alle passagiers en
bemanningsleden hadden de
Egyptische nationaliteit.
De 1105 ton metende Salim
Express was volgens de rederjj
als gevolg van stormachtig weer
uit de koers geraakt. De beman
ning verloor daarop de controle
over het schip, waarna het kort
voor middernacht met een snel
heid van 30 kilometer op het rif
liep. Het lekgeslagen schip kap
seisde binnen enkele minuten.
Delors: Geen
ecu zonder
politieke unie
Een Europese munteenheid kan
er niet komen als binnen de EG
geen werkelijke politieke een
heid tot stand komt. Dat heeft
president Jacques Delors van de
Europese Commissie gisteren
gezegd in een interview mét
RTL-radio. „Het zal niet moge
lijk zijn om een centrale Eu
ropese bank of Europees geld te
hebben zonder politiek en de
mocratisch tegenwicht", aldus
Delors. „Ik wed dat als de eco
nomische en monetaire unie
succes heeft, maar de politieke
unie niet, er geen Europese
munt komt."
De socialist Delors, die veel
vuldig wordt genoemd als mo
gelijke opvolger van de Franse
premier Cresson of van presi
dent Mitterrand, sloot uit dat hij
voor eind volgend jaar zijn
functie van EC-voorzitter zal
neerleggen. Mitterrand heeft in
een televisie-interview gezegd
dat Delors „van groot nut" zal
zijn voor Frankrijk, in welke
functie dan ook.
MOSKOU HANS GttEIINSE
BERUIN HANS HOOGENDUK
De voormalige Oostduitse par
tijleider Erich Honecker moet
vanavond het grondgebied van
de Russische federatie hebben
verlaten. De regering van deze
grootste Sovjet-republiek heeft
hiertoe besloten. Volgens de
Russische minister van justitie,
Nikolai Fjodorov, zal Honeckers
vertrek worden 'afgedwongen'.
Het 79-jarige ex-staatshoofd
vluchtte woensdag samen met
echtgenote Margot de Chileen
se ambassade binnen uit angst
te worden uitgewezen naar
Duitsland. Daar wacht hem een
proces wegens zijn order vluch
telingen van toen nog Oost-
naar West-Duitsland neer te
schieten.
Noord-Korea heeft aangebo
den hem om humanitaire rede
nen op te nemen en zegt daar
voor de toestemming van de
Russische regering te hebben
gekregen. De Russen op hun
beurt hebben de Duitsers verze
kerd dat daar geen sprake van
is. Fjodorov verzekerde verder
dat zijn land een vertrek van
Honecker uit de ambassade
naar een Moskous vliegveld zal
verhinderen.
De minister zei op de hoogte
te zijn van het Noordkoreaanse
aanbod, maar wilde daar niet
op ingaan omdat het nog niet
officieel zou zijn gedaan. Dat
leidde tot een woedende
Noordkoreaanse reactie. „Dit is
een incorrecte weergave van de
feiten. We hebben het Russi
sche ministerie in de ochtend
van 13 december officieel inge
licht", aldus een via Tass ver
spreide verklaring van de am-
Honeckers vrouw Margot ver
klaarde dat zij de Noordkorea-
nen heeft gevraagd hen op te
nemen. De Honeckers hebben
echter ook de moed nog niet
opgegeven onderdak te vinden
in Chili, waar een van hun
dochters woont. In Santiago is
een sterke lobby aan de gang
om de gevallen Oostduitse lei
der tenminste te dulden. De
Chileense minister Krause (bui
tenlandse zaken) zei in een zon
dagsblad dat Chili onderhandelt
om Honecker naar een ander
land dan Duitsland over te
brengen. „Hij is op Chileens
grondgebied, we zullen hem
niet uitleveren", aldus Krause.
De voorzitter van de Duitse
parlementscommissie voor bui
tenlandse zaken Stereken
(CDU) heeft Chili en de Russi
sche Federatie met consequen
ties gedreigd voor het geval
Honecker niet aan Duitsland
wordt uitgeleverd. De Russen
verwachten miljarden uit Duits
land, de Chilenen krijgen jaar
lijks honderden miljoenen aan
ontwikkelingsgeld.
terale vredesconferentie over
het Midden-Oosten naar Lissa
bon. De conferentie, op' minis
tersniveau, zou op 28 en 29 ja
nuari worden gehouden in
Moskou. Premier Shamir zei
gisteren dat tot verplaatsing is
besloten in verband met de snel
verslechterende situatie in de
voormalige Sovjetunie. Volgens
de Israëlische premier is eerst
nog geprobeerd de conferentie
in Brussel te houden, maar de
Belgische regering voelde daar
niets voor.
Onder leiding van de Verenig
de Staten en de Sovjetunie zal
tijdens het multilaterale overleg
worden gesproken over zaken
als economische samenwer
king, verdeling van water en
wapenbeheersing, en buiten
landse hulp aan het Midden-
Oosten in een vredessituatie.
Tot de deelnemers behoren
naast de meeste landen in het
Midden-Oosten en Nbord-Afri-
ka, alle EG-staten, Canada en
Japan.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
De multilaterale ministerscon
ferentie over het Midden-Oos
ten zal niet worden gehouden
in Moskou, maar in Lissabon.
Dat is gisteravond meegedeeld
in Moskou, na een gesprek tus
sen de Amerikaanse minister
Baker (buitenlandse zaken) en
diens Sovjet-collega Sjevard
nadze.
De Amerikanen hebben voor
gesteld de bilaterale vredeson
derhandelingen volgende
maand voott te .zetten in Was
hington, hoewel de Israëlische
premier Shamir blijft volhouden
dat hij alleen verder wil praten
in het Midden-Oosten. Shamir
zei gisteren dat de Israëlische
delegatie in de loop van de
week vanuit Washington naar
huis zal terugkeren, ongeacht
het resultaat van de besprekin
gen.
Israël is akkoord gegaan met
het verplaatsen van de multila-
Zondagmorgen in Moskou. In de ijzige vrieskou wacht deze jonge sinaasappelvefkoper op klanten. Door dis
tributieproblemen zijn de voedselvoorraden in de winkels bijna zijn uitgeput daarom scharrelen de Mosko- jeruzalem ad bloemend aal
vleten hun kostje nu op straat bij elkaar. roroepa.oawdbrauch
stein. Die zullen zich dan aan
sluiten bij de vrije markt die de
EG dan wordt (Europa 1992).
Tussen de negentien landen
moet vanaf dan een volledig vrij
verkeer van personen, goede
ren, diensten en geld plaatsvin
den.
De kritiek van het Europees
Hof van Justitie heeft vooral te
maken met de eigen positie. In
het EER-verdrag is voorzien in
een speciale 'EER-kamer' bij het
Hof, die geschillen tussen de
deelnemende landen moet be
slechten. De rechters van het
Europees Hof vrezen nu dat
hun onafhankelijkheid in ge
vaar komt.
CORRESPONDENT
De sigarettenmerken Marlboro,
Muratti en Merit, produkten
van de Amerikaanse multinatio
nal Philip Morris, zullen een
maand lang van de Italiaanse
markt worden geweerd. Import,
distributie en verkoop zijn ver
boden. Met deze opvallende
maatregel wil de Italiaanse re
gering Philip Morris dwingen
tot betere controle op zijn pro
dukten, die té vaak, en met ton
nen tegelijk, in handen van gro
te smokkelorganisaties belan
den.
De actie van de regering is ge
baseerd op een onlangs aange
nomen decreet om de sigaret
tensmokkel aan te pakken.
Wanneer een smokkelpartij van
meer dan 5000 kilo van een be
paald merk in beslag wordt ge
nomen, zal dat merk automa
tisch uit de handel worden ge
nomen. Twee weken geleden
werd in de buurt van Ravenna,
aan de Adriatische kust, 8 ton
van elk van de drie genoemde
merken door de politie onder
schept.
De Italiaanse tabakverkopers
hadden al geruime tijd aange
drongen op een dergelijke
maatregel. Een op de drie pak
jes Marlboro die in Italië ver
kocht worden, is afkomstig uit
het illegale circuit. Het ministe
rie van financiën schat dat de
fiscus en detailhandel als gevolg
van de smokkel jaarlijks meer
dan 3 miljard gulden aan in
komsten mislopen.
Het gebrek aan brandstof in de
voormalige Sovjetunie treft niet
alleen de automobilisten, de
voedselvoorziening en de lucht
vaart. Ook de Amerikaanse am
bassade lijdt onder de gevolgen
van de oliecrisis in het land. net
op het moment dat minister
Baker (buitenlandse zaken) gis
teren in Moskou is aangekomen
voor een rondreis door diverse
republieken.
De ambassade heeft het ge
bruik van auto's drastisch be
perkt om te voorkomen dat de
benzine opraakt tijdens het be
zoek van Baker. Medewerkers
moeten met het openbaar ver
voer reizen of taxi s nemen, zo
staat in een memo dat vorige
week werd opgesteld. De Ame
rikaanse regering heeft te ken
nen gegeven naar andere bron
nen te zoeken voor brandstof
zodat de ambassade niet afhan
kelijk is van de onbetrouwbare
voorzieningen in de voormalige
Sovjetunie.
Auto's mogen nog wel wor
den gebruikt voor het afhalen
en wegbrengen van mensen
naar het vliegveld - met het
openbaar vervoer is het vlieg
veld vrijwel onbereikbaar - en
de schoolbus zal ook de kinde
ren van het ambassadeperso
neel naar de Amerikaanse
school blijven brengen. Maar
verder mag men alleen voor
noodgevallen de auto nemen,
aldus het memo.
correspondent
Agenten in Jeruzalems hoofd
bureau van politie hebben zich
de afgelopen jaren op grote
schaal schuldig gemaakt aan
wangedrag tegenover Arabische
arrestanten. In verband daar
mee zijn het afgelopen week
einde tien politiemannen voor
lopig op non-actief gesteld.
Ze zouden onder meer arres
tanten hebben gemarteld, vals
bewijsmateriaal hebben ver
strekt en verdachten hebben af
geperst door te dreigen met
maatregelen tegen familieleden.
De zaak dreigt uit te groeien tot
een groot schandaal, waarvan
de details pas langzaam aan de
oppervlakte komen.
De tien geschorste agenten,
tegen wie een onderzoek loopt,
maken deel uit van het zoge
noemde 'minderhedenteam'
dat zich uitsluitend bezighoudt
met zaken die Arabieren betref
fen. Onder de tien is de voor
malige detachementscomman
dant. Volgens de aanklacht is
het wangedrag twee jaar gele
den begonnen, toen de Pales
tijnse opstand veel tijd begon
op te eisen van het politiekorps.
Om het zich gemakkelijk te ma
ken, dwongen de agenten Pa-
lestijnen uit Oost-Jeruzalem
misdrijven te bekennen die de
ze niet hadden begaan. Daaron
der waren moord en pogingen
tot moord.
De verdachten bekenden na
martelingen in het onder de
Arabische bevolking beruchte
hoofdkwartier van de Jeroza-
lemse politie in het 'Russisch
Erf, een voormalig Russisch
gasthuis voor pelgrims. Ze wer
den langdurig geslagen met
houten stokken en robber slan
gen. waarna de agenten dreig
den met vergaande maatregelen
familieleden als ze geen
De aanklacht vermeldt verder
dat in een aantal gevallen de
politie tijdens rechtszittingen
zelf gefabriceerd bewijsmateri
aal heeft getoond. De rechters
werd verteld dat de verdachten
uit vrije wil hadden bekend. De
inspecteur-generaal van de Is
raëlische politie zal de zaak ver
der uitzoeken.
NIEUWSLIJN
Kernwapens ex-Sovjetunie moeten onder centraal gezag blijven
Maandag 16 december 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chel) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA CUKES Vertalingen. MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: CLARA KEMPER
DE CHINESE PREMIER Li Peng heeft
de Dalai Lama, de Tibetaanse leider in
ballingschap, aangeboden een dia
loog te beginnen over alle onderwer
pen die hij wenst te bespreken, met
als uitzondering de onafhankelijkheid
van Tibet.
IN TRANS-DNJESTRIE in het oosten
van Moldava is het zaterdag opnieuw
tot gewelddadige botsingen geko
men tussen de politie en separatisten.
Een politeagent zou daarbij zijn neer
geschoten.
