Binnenland
Verband drugs en
misdaad niet zeker
Groen Links zoekt elan in
zingen, dansen en vrijen
Karolingische munt voorloper ecu
VSB streeft naar één
verenigde spaarbank
Vrijdag
'J december 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART h{ PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: JAN KLINGE
NIEUWSLIJN
Wir-rapport belastingdienst geheim
Het wir-rapport van de belastingdienst blijft geheim. Het stuk,
waaruit onder meer blijkt dat bedrijven in 1988 ten onrechte
voor tenminste 262 miljoen gulden aan investeringssubsidie
hebben verkregen, is door minister Kok (Financiën) in enkel
voud aan kamervoorzitter Deetman verzonden. Deze heeft het
vervolgens persoonlijk aan de voorzitter van de kamercommis
sie voor financiën gegeven. Zo moet worden voorkomen dat aan
het licht komt hoe de belastingdienst de bedrijven achterhaalde.
De dienst verwacht overigens in totaal wel een half miljard aan
onterechte claims te kunnen achterhalen.
Rechter wijst eis tegen ABN AMRO af
De Amsterdamse rechtbank heeft gisteren in kort geding een eis
van 13 miljoen gulden tegen ABN AMRO afgewezen. De eis
kwam van drie Arabische investeerders, die in 1981 de noodlij
dende typemachinefabriek Remington in Den Bosch kochten.
De Arabieren hebben nooit plezier gehad van deze transactie,
naar hun zeggen omdat de bank had verzwegen dat de octrooi
en en het naamrecht voor de typemachines in Amerika lagen.
Daardoor volgden enorme schadeclaims en ging de fabriek fail
liet. De drie eisen 36 miljoen gulden schadevergoeding. De afge
wezen 13 miljoen gulden zou een voorschot zijn.
Wethouder tegen motie controleurs
„Politiek ongeloofwaardig en financieel onverantwoord." Zo
noemt de Amsterdamse wethouder van financiën De Grave het
voorstel van de PvdA om de meeropbrengsten van de dienst
Parkeerbeheer te gebruiken voor het verhogen van de veiligheid
op trams. Tijdens de behandeling van de begroting 1992 diende
het PvdA-raadslid Ter Horst een motie in waarin zij voorstelt de
meeropbrengst circa 12 miljoen gulden te gebruiken voor
het ombouwen van de 250 trams om ze geschikt te maken voor
kaartcontroleurs. Binnen drie jaar moeten op alle trams weer
controleurs rijden, vinden de sociaal-democraten.
Onderzoekers rekenen af met groot aantal vooroordelen
Legalisering van drugs leidt niet tot een onmiddellijke
daling van de criminaliteit onder druggebruikers. Me-
thadonverstrekking leidt immers ook niet zonder meer
tot lagere criminaliteit. Dat concluderen onderzoekers
van het ministerie van justitie in het rapport 'De econo
mie van het drugsbestaan', dat gisteren werd gepresen
teerd. Het rapport doet verslag van een onderzoek onder
gebruikers van harddrugs in Amsterdam.
sprake was. De onderzoekers
konden over het algemeen geen
oorzakelijk verband vinden. Het
is eerder zo dat druggebruik en
criminaliteit wel bij elkaar ho
ren, maar dat beide een uitings
vorm zijn van afwijkend gedrag,
zonder dat het één het ander
veroorzaakt.
Hoewel methadonverstrek-
king geen rechtstreeks vermin
derend effect heeft op de crimi
naliteit, biedt het verslaafden
volgens de onderzoekers wel
een mogelijkheid om morele
grenzen gemakkelijker te res
pecteren. Zij pleiten ervoor door
te gaan met de methadonpro-
jecten, maar dan met een fre-
De onderzoekers rekenen af
met een hele reeks van vooroor
delen over drugs en misdaad.
Zo concluderen ze dat lang niet
alle verslaafden crimineel ge
drag vertonen. De criminaliteit
van drugsgebruikers beperkt
zich verder voornamelijk tot
kleine diefstal. Van contact met
het slachtoffer is over het alge
meen geen sprake. Negentig
procent van de criminele ver
slaafden kraakt geen auto's.
Het gros van de criminele
verslaafden blijkt zich verder al
crimineel te hebben gedragen
voordat er van druggebruik
quentere en minder vrijblijven
de sociale begeleiding van ver
slaafden.
De onderzoekers wijzen erop
dat legalisering van drugs tot
gevolg zal hebben dat de ver
spreiding ervan zal toenemen.
Het aantal gebruikers zal stij
gen, maar het aantal problemen
zou sterk verminderen omdat
ze beter te controleren zijn.
Niettemin lijkt volgens de on
derzoekers in Nederland de
noodzaak van legalisering niet
zo groot, omdat het problei
tisch druggebruik een in om
vang betrekkelijk beperkt
stabiel fenomeen is.
De onderzoekers zouden wel
graag een variabeler beleid z
gericht op de verschillende le
vensstijlen van de verslaafden.
De zware criminelen onder hen
zouden best langere vrijheids
straffen kunnen krijgen. De gro
te middengroep geeft echter op
relatief onschuldige wijze vorm
aan het afwijkende bestaan, al
dus de onderzoekers.
Het waren spannende uren voor de Groen-Linksfractie bij de Kamerverkiezingen in 1989. Van links naar
rechts: Andrée van Es, Ria Beckers, Paul Rosenmüller en verscholen achter Ina Brouwer Peter Lankhorst. fo
to anefo rob bogaerts
PEN HAAG CAREL GOSEUNG
Twee jaar is Groen Links nu
bezig. De bundeling van PPR,
PSP, CPN, EVP en onafhanke-
lijken kreeg eind 1989 zes
nsen in de Kamer. Een te
genvallen dit was ook de ge
schatte aanhang van de zoge
heten samenstellende delen.
Het elan zat er wel in. Het
„verrassende perspectief van
Groen Linkse politiek" heette
het toen nog.
Twee jaar later is het elan al-
veer weg. Groen Links is een
partij geworden als alle andere.
Ze draait onopvallend mee in
het parlementaire circuit. Af en
toe scorend met onderwerpen
als asielzoekers, de BVD en de
affaire-Bosio. Of het als een re
peterende breuk opkomen voor
uitkeringstrekkers, tegen de
Navo en voor Oost-Europa.
Van de beoogde lijsttrekker,
FNV'er Rosenmöller, is niets
meer vernomen. Andere alter
natieven voor de 'overleefde'
Ria Beckers zijn er niet of lopen
weg. Zie de belangstelling van
Ina Brouwer voor het burge
meesterschap van Zaanstad. De
aanhang van de partij neemt
niet toe. Ontevreden PvdA'ers
zoeken elders hun heil.
'Plaatsbepaling'
Groen Links gaat daarom aan
'plaatsbepaling' denken. Vanaf
vandaag wordt op een congres
een twintigtal „richtinggevende
uitspraken" gedaan die „de uit
gangspunten van Groen Linkse
politiek bepalen".
De Groen Linkse politiek rust
op twee pijlers: respect voor de
natuur en een maatschappij
waarin iedereen zich in zo groot
mogelijke vrijheid kan ontplooi-
n. De toestand van het milieu
bepaalt de grens voor het eco
nomisch beleid. Geen groei ten
koste van het milieu.
Op naar een duurzame eco-
ïomie, kortom. De materiële
consumptie in de westerse we
reld moet teruggedrongen wor
den. De lagerbetaalden worden
daarbij ontzien. Midden en ho
gere inkomensgroepen betalen
het gelag.
Er is een radicale herverdeling
an werk nodig. Onbetaalde ar
beid moet veel m
krijgen, het eenzijdige accent op
betaalde arbeid moet tot het
verleden gaan behoren. De
overheid moet in haar beleid
uitgaan van het individu als on
afhankelijk wezen dat zelf in
vrijheid kan kiezen bij zaken als
werk en leefvorm.
Tot zo ver is men het eens.
Nu scheiden zich echter de we
gen. In eerste instantie wilde
het partijbestuur dat de over
heid de economische zelfstan
digheid van elke burger garan
deerde. Dat kon door de invoe
ring van een basisinkomen, al
dan niet te combineren met een
sociale uitkering.
De achterban bleek het daar,
gezien de talloze wijzigings
voorstellen die werden inge
diend, niet mee eens. En het
partijbestuur kwam er niet
meer uit. Het gevolg laat zich
raden: de leden krijgen twee
voorstellen van het bestuur
Basisinkomen
Vijf bestuursleden willen dat de
overheid voor elke burger 'indi
viduele economische zelfstan
digheid' waarborgt. Dat kan via
het basisinkomen, maar hoeft
niet. Vijf andere bestuursleden
menen dat de overheid de bur
ger alleen te hulp moet schieten
als deze tijdelijk wegens ziekte,
ouderdom of werkloosheid,
geen eigen inkornen heeft. Dan
is een uitkering geboden.
De vraag wie dat allemaal
gaat betalen, past kennelijk niet
in het rijtje 'richtinggevende
uitspraken'. Dat zou te prak
tisch zijn. Liever volzinnen over
radicale democratisering, her
verdeling van de welvaart, soci
ale gelijkheid en -vrijheid, de
overheersende rol van de staat
en Europa.
De defensie had de leiding
van de partij oorspronkelijk
over het hoofd gezien. Maar de
ze misser is nu goedgemaakt.
Het leger mag blijven, maar dan
als vredesmacht onder EG- of
VN-vlag. Bewapening is toege
staan mits die niet. nucleair is.
NAVO en WEU moeten opgaan
in een pan-Europees veilig
heidssysteem.
De vroegere PSP-aanhang in
Groen Links keert zich walgend
af. De telefoon van Fred van der
Spek staat roodgloeiend. De
PTT sleept postzakken vol aan
meldingen aan voor zijn PSP-
in-heroprichting.
Ondertussen kiest Groen
Links voor een 'eigen positie'
temidden van andere politieke
stromingen. Groene politiek ge
koppeld aan vernieuwing van
links, heet dat. Politiek is daar
bij meer dan staatspolitiek Ook
het buitenparlementaire hoort
erbij.
Fractiediscipline
Maar met wie de partij al dat
moois wil bereiken, blijft vaag.
Men wil pas bestuurlijke verant
woordelijkheid dragen 'zodra er
een reëel perspectief bestaat om
Groen Linkse doelstellingen
langs bestuurlijke weg te reali
seren', aldus weer een 'richting
gevende uitspraak'. Daartoe
moeten echter eerst de ver
krampte omgang met regering
coalities, strakke regeerakkoor
den en fractiediscipline in Den
Haag verdwijnen.
De oorspronkelijke formule
ring waarin het partijbestuur
aangaf de kansen voor de eigen
groepering als politieke bewe
ging 'groot' te achten, is ver
dwenen. Dat zou ook een beetje
te veel van het goede zijn ge
weest, gezien de huidige staat
van de partij. Desalniettemin
sluit men regeringsdeelname
niet uit. Vooralsnog een utopie.
Maar ook voor wie niet wil re
geren, voor degenen die Groen
Links meer als een vrijblijvende
hobbyclub zien, blijft er nog ge
noeg over. Zingen, dansen en
vrijen bijvoorbeeld. Die 'pretti
ge dingen' die niets kosten en
geen grondstoffen of energie
verspillen, moeten voorrang
krijgen in het beleid. Een idee
van 'Roze Links' dat het partij
bestuur gaarne overnam. „Het
gaf ons een prettig en warm ge
voel van binnen", aldus de mo
tivering. Alleen klopt de redene
ring niet. Zingen, dansen of vrij
en kost wel degelijk energie. Bo
vendien kan het ook geld kos
ten. En als er van het vrijen per
se geen kindertjes mogen ko
men, worden wel degelijk
grondstoffen en energie ver
spild. Iets dat mèt de komst van
kindertjes nog veel meer het ge
val zal zijn.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Flevohof gaat
weer open rond
paasvakantie
Voskamp Vastgoed BV uit Al
melo is de nieuwe eigenaar van
het failliete pretpark de Flevo
hof. Voskamp was de hoogste
bieder bij de onderhandse ver
koop die de curator vorige week
vrijdag onder negentien gega
digden uitschreef.
Voskamp, die de Flevohof ge
kocht heeft voor een bedrag dat
aanzienlijk meer is dan de 3,5
miljoen gulden die hij vorige
week bood, streeft ernaar de
Flevohof rond de paasvakantie
van 1992 te heropenen. Volgens
de curator is de nieuwe eige
naar van plan flink in de Flevo
hof te investeren. Zo moet het
park weer aantrekkelijk worden
gemaakt voor het publiek.
Het vastgoedbedrijf heeft toe
gezegd de bestaande huurover
eenkomsten te respecteren,
contacten te onderhouden met
het naast de Flevohof gelegen
Land zonder Drempels en er
voorts voor te zoreen dat de or
ganisatie van de Wereld-Jambo
ree in 1995 op het terrein door
kan gaan. De onderhandse ver
koop werd overigens tegen de
wil van de zes hypotheekhou
ders van de failliet gegane Fle
vohof gehouden.
Antillen boos
over voordracht
gezaghebber
WILLEMSTAD GPD
De Antilliaanse regering is zeer
gepikeerd over het voornemen
van minister Hirsch Ballin om
zelf een kandidaat voor de func
tie van gezaghebber op Sint
Maarten voor te dragen. Hij
gaat hiermee voorbij aan de
voordrachten die tot nog toe
steeds door de Antillen zelf wor
den gedaan.
Volgens de Antilliaanse rege
ring probeert Hirsch Ballin op
deze manier alsnog een rege
ringscommissaris op het eiland
te plaatsen, zoals door de Twee
de Kamer is gevraagd.
Gewoonlijk stuurt de Antilli
aanse regering in overleg met
het bestuurscollege van het be
trokken eiland een voorstel naar
de minister. Die brengt vervol
gens de officiële voordracht in
de ministerraad.
De door Nederland voorge
stelde kandidaat moet orde
scheppen in de bestuurlijke
chaos op Sint Maarten. Het gaat
om een Noordhollandse provin
cie-ambtenaar. Hij is weliswaar
op de Antillen geboren, maar
woont al jaren in Nederland.
Hirsch Ballin overtreedt hier
mee overigens waarschijnlijk de
regels van de Eilandenregeling
(ERNA). Artikel 63 bepaalt dat
een kandidaat-gezaghebber op
de Antillen moet wonen. De An
tillen hebben nog geen namen
van kandidaten naar Den Haag
ird.
Ongeveer dertig leden van de Algemene Vereniging Nederlandse Militairen hebben gisteren op het Binnenhof geprotesteerd tegen het huidige
systeem van dienstplicht. foto anppaul stolk
Lijsttrekker
Groen Links
via referendum
DEN HAAG «ANP
De nieuwe lijsttrekker van
Groen Links voor de Tweede-
Kamerverkiezingen wordt waar
schijnlijk door alle partijleden
per referendum gekozen. Dat is
een voorstel dat het bestuur van
Groen Links voorlegt aan het
partijcongres, dat vandaag en
morgen in Amsterdam wordt
gehouden.
Voor de geldigheid van de uit
slag is het nodig dat minimaal
de helft van het aantal leden
van Groen Links aan het refe
rendum meedoet. Bovendien
moet de lijstrekker minimaal
eenderde van het aantal uitge
brachte stemmen halen. Is aan
beide voorwaarden niet vol
daan, dan wordt de lijstrekker
door het congres aangewezen.
De eerstvolgende reguliere ver
kiezingen voor de Tweede Ka
mer worden in mei 1994 gehou
den. De lijstrekker zou volgens
het bestuur in september 1993
via een referendum moeten
worden aangewezen.
Ria Beckers stelt zich in ieder
geval niet meer beschikbaar.
DEN HAAG LUUK SENGERS
Het ideaal van de Verenigde
Spaarbanken Groep (VSB) om
alle spaarbanken in Nederland
te verenigen, lijkt een stapje
dichterbij gekomen. De Nuts-
spaarbank in Den Haag gaat
met haar samenwerken.
De VSB ontstond in 1981 door
een fusie van drie grote spaar
banken in Amsterdam, Rotter
dam en Breda. Gaandeweg
voegden zich in de jaren tachtig
meer spaarbanken bij de VSB,
waaronder banken in Gronin
gen en Zeeland. De grootste fu
sie was die met de Nutsspaar-
bank West Nederland in Haar
lem in 1987.
Na 1987 bleef de VSB groeien,
maar niet meer door fusies. De
spaarbanken die sindsdien bij
de VSB Groep aanklopten, wil
len wel samenwerken, maar
zonder hun zelfstandigheid te
verliezen. Dat geldt ook voor de
laatste aanwinst: de Nutsspaar-
bank in Den Haag.
De VSB Groep is overigens
niet de enige die naar partners
vist in de vijver met spaarban
ken. Ook de SNS Bank, na de
VSB de grootste spaarbank van
Nederland, doet al jaren ver
woede pogingen haar terrein uit
te breiden.
De strijd lijkt nu echter voor
lopig beslist in het voordeel van
de VSB. De SNS Bank kondigde
gisteren een drastische reorga
nisatie aan. Het spaarbankbe-
drijf, met 335 vestigingen in
Midden- en Oost-Nederland,
wil een nog onbekend aantal
medewerkers kwijt. Het is nog
niet bekend of het aantal vesti
gingen wordt verminderd.
Nederland telt nu nog negen
tien zelfstandige spaarbanken.
Concurrentie tussen de spaar
banken kwam in het verleden
niet voor, omdat ze sterk regio
naal waren georiënteerd. Pas in
de jaren tachtig kregen de Vere
nigde Spaarbank en de SNS
Bank landelijke ambities. En
sinds die tijd hengelen ze in de
zelfde plas.
Door zich aan te sluiten bij de
VSB, wordt de Nutsspaarbank
een zusterbank van de Verenig
de Spaarbank, de Bondsspaar
bank Schiedam Vlaardingen en
de Spaarbank Doetinchem, die
samen het hart i
VSB Groep.
Leids penningkabinet koopt grote muntschat
LEIDEN SASKIA STOEUNGA
Het Konkinklijk Penningkabinet
heeft gisteren de grootste munt
schat aangekocht die ooit in Eu
ropa is gevonden. Kosten:
125.000 gulden. De 2800 Karo
lingische munten die begin dit
jaar door een metaaldetector
zijn aangetroffen op een omge
ploegd land in het Friese dorpje
Tzummarum, worden eerst ge
bruikt voor wetenschappelijk
onderzoek. Later kan ook het
publiek op een tentoonstelling
de vondst bewonderen.
Hans jacobi, de directeur van
het penningenkabinet, is trots.
Hij voorziet grote wetenschap
pelijke mogelijkheden: „Over de
economische handel en wandel
in de Karolingische tijd, de 9e
eeuw, is heel weinig bekend. We
hopen daar nu meer greep op te
krijgen. We weten wel dat met
deze muntsoort van één gram
zilver in heel Europa kon wor
den betaald. Het is dus de voor
loper van de ecu."
Boete
Hoeveel rijkdom deze 2800
Karolingische penningen in de
9de eeuw vertegenwoordigden,
is niet bekend. „Uit de litera
tuur weten we alleen dat voor
het stelen van een koe in die tijd
een boete van 36 penningen
werd opgelegd. Op diefstal van
een paard stond een boete van
144 penningen. Als je die boetes
gelijkstelt met het aankoopbe
drag van een paard, wel dan
gaat het om een behoorlijke
Directeur Jacobi van het Koninklijk Penningkabir
van de 2800 „middeleeuwse ecu's". fo
schat", aldus wetenschappelijk
medewerker Arent Pol.
Voor het bepalen van de
waarde van de vondst heeft di
recteur Jacobi een erkend ex
pertisebureau ingeschakeld. Die
kwam met het bedrag van
125.000 gulden. „Ik denk dat
dat de juiste som is. In het ver
leden is voor een enkele munt
wel eens 700 gulden op tafel ge
legd. Dat bedrag is nu echter
niet meer reëel. Voor munthan-
delaars is deze grote collectie
met 2600 munten van hetzelfde
type niet echt- interessant. Er
treedt natuurlijk een devaluatie
op als er veel gelijke munten in
omloop zijn."
De vinder, die anoniem wil blij
ven, krijgt de helft van de aan
koopsom. Belastingvrij, want
dat is bij wet geregeld. De ande
re helft gaat naar de bodemei
genaar. Overigens zit er aan dat
zoeken met de detector nog een
klein staartje. Met een detector
mag je officieel alléén zoeken,
niet opgraven. Jacobi tilt daar
niet zwaar aan. „Dit is een toe
valstreffer. Het is niet in een er
kend archeologisch opgravings-
gebied gebeurd. En als er geen
detectorzoekers waren zouden
we nooit een stap verder ko-
Ondanks de bescheiden aan
koopsom, kost het voor het
Leidse Penningkabinet toch nog
de nodige moeite om 150.000
gulden op tafel te leggen. „Als
het van het aankoopbudget af
zou moeten, zouden we drie
jaar lang niets meer kunnen
aanschaffen. Dat is de bedoe
ling niet. We gaan er vanuit dat
we een sponsor vinden", zegt
Jacobi.
Muntwezen
Wat staat er eigenlijk precies op
de munten? Karei de Grote en
zijn zoon Lodewijk de Vrome
heersten over een gebied dat
zich uitstrekte van Noord-Span-
je en Midden Italië tot Friesland
en van West Frankrijk tot
Beieren. Dat enorme centraal
bestuurde rijk kende een uni
form muntwezen. Van Milaan
tot Dorestad (Wijk bij Duurste
de) werden in een groot aantal
plaatsen dezelfde munttypes
geslagen. Op hetzelfde gewicht
en van dezelfde waarde. Die
stempels, die opschriften en de
koppen van die heersers (Lode
wijk de Vrome (814-840), Lotha-
rius (840-855) en Karei de Kale
(840-877) worden nu nauwkeu
rig bekeken en vergeleken.
Daarnaast bevat de vondst nog
ruim honderd exemplaren zon
der aanduiding van herkomst.
„Daarom was het ook zo be
langrijk dat deze grote verzame
ling bijeen bleef. Nu kunnen we
goed aan de slag", aldus Arent
Hij hoopt over een jaar te kun
nen melden hoe de Karolingi
sche gemeenschap met hun
geld omging, hoeveel er werd
geslagen en in welke steden het
meeste geld was. EG hou dit in
de gaten!
