Cultuur
'Mrs. Einstein': met de vrouw achter de man
Magna Carta nu
terug als duo
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNCA Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RUTCER J HOOGERDUK
6
De meisjes zijn ouder en wijzer geworden
Drie jaar geleden trokken Paillette Willemse en Saskia
van Zutphen de aandacht met de verrassende zang-thea
tergroep De Meisjes. 'Stuck with a fantasy" was een weef
getouw van gearrangeerde popsongs, choreografie en
kwetsbaarheid, een weldaad voor oog en oor. De mede-
Meisjes Carolina Mout en Suzanne Venneker ruimden
tussentijds het veld en Ellen van Harmeien voegde zich
bij Paulette en Saskia. Ondertussen waren sommige
meisjes de 30 gepasseerd, dus moest er een andere naam
komen. 'Mrs. Einstein' is de rijpere versie van wat drie
jaar geleden zo mooi pril begon. De nieuwe voorstelling
'Cherchez la femme' is zaterdag 7 december te zien in de
Leidse Schouwburg.
De Meisjes: „We hebben meer afstand, meer controle. Het gaat over drie vrouwen met een stevige tic.
AMSTERDAM DUIK WlLitM ROS It
De naam 'De Meisjes' was des
tijds een beetje provocerend be
doeld. „Maar veel mensen be
grepen dat niet. Die vroegen
waarom we ons niet 'De Mei
den' noemden. Maar het was
juist een grap", vertelt Saskia
van Zutphen.
Mrs. Einstein is een nieuw be
gin, de meisjes zijn intussen ou
der en wijzer geworden, er is nu
ook een meneer Einstein, al
komt die natuurlijk niet in
beeld. En 'Cherchez la femme'
is een wezenlijk andere voor-
dan 'Stuck with a fanta-
foto Michael ferron sy'. „Maar met dezelfde ingredi
ënten", aldus Paulette Willem-
se. „We gebruiken weer covers
die we integreren in een ver
haal."
Saskia van Zutphen: „Maar in
de Meisjes-tijd gebruikten we
persoonlijke dingetjes en nu is
het verhaal helemaal fictie. We
hebben meer afstand, meer
controle. Over het verhaal kun
nen we niet al te veel vertellen,
want het is een 'whodunnit'."
Paulette kent de
van haar collega, dus
abrupt in: „Het gaat over" drie
vrouwen met een stevige tic; ie
der voor zich hebben ze een
goede reden om een psychiater
in te schakelen. Uiteindelijk be
sluiten ze die psychiater te ver
moorden. Heerlijk, echt een op
luchting. Dan gaat het doek op
en begint de voorstelling. Punt."
Volwassener
Het opgerakelde muziek-reper-
toire is heel breed, vertelt Pau
lette. „Van Yes tot Willeke Al-
berti. En bij het arrangeren
heeft alles een draai meegekre
gen die men van het origineel
niet kent. De mensen moeten
het gevoel krijgen van 'Hé, wat
voor een nummer is dat ook al
weer1. Dat muzikale uitgangs
punt van De Meisjes is geble
ven."
„Ik vind het volwassener", in
terrumpeert Ellen van Harme
ien, de nieuweling van de
groep. „Dat geldt voor zowel het
veihaal, als het repertoire en de
uitvoering." Ellen liep bij Karin
Bloemen Paulette Willemse te
gen het lijf. In 'Bosje Bloemen'
speelden zij het 'jonge talent',
dat de 'gevestigde artieste' Bloe
men naar de kroon stak. Ellen:
„Na de voorstelling met Karin
had ik zin in iets anders dan een
rol in een kant en klaar pro-
dukt."
Dat heeft ze wel geweten,
want 'Cherchez la femme' is
optredens in Leiden en Noordwijkerhout Herman Berserik: groot in het kleine
HAARLEM PETER DE BRUYN
nog maar weinig over. Toen
Chris vervolgens een telefoontje
Twintig jaar geleden was het uit de Verenigde Arabische
Britse folktrio Magna Carta be- Emiraten kreeg, om daar in een
roemd met Tolkien-achtige luxe hotel een folkclub op te
conceptalbums als 'Seasons' en zetten, was de beslissing snel
de hit 'Airport Song1Nu is Mag- genomen. „Linda en ik zijn daar
na Carta terug. Als duo staan ze twee jaar gebleven. We hebben
komende weken in een groot er heel veel grote namen over
aantal Nederlandse cafés en in de vloer gehad en vaak ook zes
januari volgt een tournee door avonden in de week zelf opge-
het clubcircuit met een comple- treden. Toen we terugkwamen
te begeleidingsband. hebben we in wat kleine clubs
rond Yorkshire gespeeld. En ook
„De groep telde oorspronkelijk wat nauwelijks opgemerkte
twee stemmen en twee gitaren concerten in Nederland gedaan,
en het zijn nu ook weer twee Plotseling vroeg Phonogram
stemmen en twee gitaren. Het is ons of we nog wat nieuw werk
dus bijna het oude Magna Car- wilden uitbrengen. En ik zei
ta," zegt Chris Simpson, het 'Oké."
enige oorspronkelijke lid van de
Britse hippie-folkgroep dat nog Destijds, rond 1970, was Chris
over is. Maar Simpson was wél Thompson het prototype van
de man die vrijwel al het leper- de folkhippie die hij in zijn 'Air-
toire voor de formatie schreef, port Song' bezingt. De wereld
Hij heeft dus recht van spreken, rondtrekkend met de gitaar als
belangrijkste bagage. Zingend
Persoonlijk associeer ik Magna op straathoeken en in metrosta
Carta met puber
zolderkamers, zo'n
twintig jaar geleden.
Visnetten, wierook
en druipkaarsen in
lege wijnflessen.
Magna Carta maak
te folk in de vocale
harmony-traditie
van Simon Gar-
funkel. maar dan op
z'n Brits. Het was de
tijd dat songschrij
vers als Ralph Mc-
Tell, Al Stewart en
Donovan de Lon-
dense folkcafé's be
volkten. De
met de
'Seasons' waarvan het liedje
'Airport Song' een Arbeidsvita
minen-klassieker zou worden
en 'Lord of Ages'. Magna
Carta was rond 1974 een 'we-
reldact' en rockgrootheden als
Tony Visconti en Rick Wake
man speelden op hun platen
mee.
Maar met de opkomst van de
punk, keerde het tij. In de jaren
tachtig werd er nauwelijks meer
iets van de groep vernomen.
Tot er onlangs opeens een nieu
we Magna Carta-singje 'Stop
bringing me down' ver
scheen. En begin komend jaar
ligt het verzamelalbum 'Old
Masters and New Horizons' in
de winkels. Magna Carta be
staat anno 1991 uit Chris Simp
son en zijn vrouw Linda, die zo
wel als duo als (aangevuld met
andere muzikanten) als The
Magna Carta Band optreden.
Folkrock
Simpson vertelt hoe hij, toen
het succes rond 1980 afnam,
nog veelvuldig met Magna Car
tions. „Zeker, dat
was de realiteit. Ik
heb het allemaal ge
zien," blikt hij terug.
„Maar er zaten aan
die romantische
mij ook
wat scherpe
randjes. 'Loid of
Begin komend
jaar is het
verzamelalbum üSjes van
'Old Masters
and Ages' gaat over de
XT Ti vernietiging van de
New Horizons wereld, van alles,
uit dat is nog altijd rele
vant. En Two old
Friends' is een liedje
over mensen die el
kaar kapotmaken -
brak door ook behoorlijk eigentijds, als je
■conceptalbums nagaat dat ik deze week nog in
de krant las dat er van iedere
tien huwelijken die in Engeland
gesloten worden, er tegenwoor
dig zes op de klippen lopen."
Pessimistisch
Voordat hij zijn plaats achter de
microfoon weer opzoekt, noemt
hij zijn voorbeelden: Bob Dylan,
Lonnie Donegan, Elvis, rockers
uit de jaren vijftig. „Waar kom
je zulke musici nog tegen? Ja, ik
ben misschien wel een beetje
pessimistisch, omdat muziek
niet meer zonder allerlei gea
vanceerde technieken schijnt
gemaakt te kunnen worden. En
Uc ben sceptisch over iets als
'rap' en al die 'remixen' die er
van platen verschijnen."
Dan staat hij op, pakt zijn gi
taar, schakelt zowaar een ritme
box in en kondigt 'Call me the
Breeze' van J.J. Cale aan. „Er
mag meegezongen worden."
Duo concerten; vr. 6 dec. Lei
den (café WW), dL 10 dec.
_o o w Noordwijkerhout (The Folk-
ta door het Midden- en Verre club). Concerten Magna Carta
Oosten getoerd heeft. „In Cal- Band: za. 18 jan. Rotterdam
cutta voor wel zeventigduizend (Rotown), zo. 19 jan. Amster-
mensen." Terug in Engeland dam (Paradiso), dl. 21 jan. Den
bleek daar van de hele folkscene Haag (Millers).
Berserik in bad, een werk uit de jaren zeventig: iedere keer met dat rare brilletje voor
op zijn neus. •fotogpd
BEELDENDE KUNST
RECENSIE HENK MEUTGEERT
Overzichtstentoonstelling Herman Berserik.
Tot 18 januari in Museum Henriëtte Polak, Zaadmarkt Zutphen.
Open: dinsdag tot en met vrijdag van 11 tot 17 uur, zaterdag en
zondag van 1330 tot 17 uur.
Zutphen
Twee Nederlandse musea geven in de donkere
dagen van de winter de kans om werk te bekijken
van de wellicht twee meest bekende 'realistische' -
kunstenaars. Co Westerik heeft een expositie in
het Stedelijk Museum te Amsterdam en Herman
Die keus maakte Berserik overigens pas in het
midden van de jaren vijftig. Kort daarvoor vernie
tigde hij zelfs een aantal schilderijen dat hij kort
daarvoor had gemaakt. Uit die periode is, waar
schijnlijk mede daardoor, weinig te zien in Zut
phen, maar wel werk uit de jaren veertig. Daarin
staat hij duidelijk onder invloed van het expres
sionisme. Fors aangebrachte verflagen en een
vertekend perspectief, waardoor een fruitschaal
bijvoorbeeld van tafel 'schuift' zijn kenmerken
Sinds die crisis van de jaren vijftig is het werk
I in het Zutphense Museum Henriëtte Po
lak. Dit nadat eerder dit jaar in Rijswijk nieuw
wedt van zijn hand
te Zien Was.
Als je een typering
van het werk van
Berserik (1921) zou
moeten geven, dan
is dat wel het puur
'Hollandse' karakter
dat het bezit. Waar
hij ook schildert en dat deed hij behalve in Ne
derland ook bijvoorbeeld in België, Frankrijk en
i - 'Hollandse' elementen als water, lucht
Overzichtstentoonstelling
in Zutphen
gewoon, dan doe je gek genoeg', en misschien
juist daardoor zo herkenbaar. Door zijn onder
werpkeus, maar ook door de manier van schilde
ren. Wie ooit een Berserik zag, kan zonder veel
moeite zijn andere werk herkennen.
Schuiven
Het werk van Berserik is zo opvallend, omdat het
zich begeeft in het schemergebied rossen 'profes
sionele' kunst en de kunst van de zondagsschil
der. Het is een bewuste keus van de kunstenaar
geweest. Zelf zei hij het eens zo: „Ik begon te ont
dekken dat men de kunst met de kleine k als het
ware over die met de grote K kan schuiven. Ik
haalde de kleine middelen van de eerste naar de
tweede."
een zeer bewerkelijk produkt
geworden, dat geheel en al door
de drie vrouwen van Mrs. Ein
stein is samengesteld. „Je vraagt
je wel eens af waar je het alle
maal voor doet. Want je werkt je
de pestpokken en je verdient er
uiteindelijk maar heel weinig
mee."
Ellen, Saskia en Paulette heb
ben natuurlijk wel hulp gehad.
Uit onverwachte hoek zelfs, te
weten van Theo van Gogh. Het
'enfant terrible' van het Neder
landse filmwereldje. Valt daar
wel mee te werken?
.Absoluut", zegt Ellen. „Ik
snap niet waar al die vreselijke
verhalen over hem vandaan ko
men."
Paulette: „Die man heeft mis
schien een heel gevaarlijke re-
- putatie. Hij is gewoon heel
straight; zegt direct wat hem
voor de bek komt. En als je de
waarheid aan kunt, is dat hele
maal niet vervelend."
Filmisch theater
Saskia: „Maar die reputatie wil
den wij toch ook! Wij begeven
ons op het scherp van de snede.
Ook op het punt van regie wil
den we wat anders:
theater. Niet zo maar een paar
gezellige lampjes erop, maar
een filmisch lichtplan. Theo
kent geen theaterwetten, staat
er dus heel ftis en onbevangen
tegenover. Juist als je zoveel
verschillende dingen overhoop
wilt halen, moet je werken met
iemand die daar iets in ziet. Met
De Meisjes hadden we de erva
ring dat mensen zeiden: 'Jullie
zingen zo goed, hou het daar
maar bij'. Theo draait dat om:
'Jullie spelen zo goed, moet al
dat gezang er wel in?'
De echte Einstein was een su
per-intelligente man. En hoe zit
dat met zijn vrouw?
Ellen: „Volgens
intelligenter.
Paulette: „Mevrouw Einstein
is een heel belangrijke kracht
achter Einstein zelf geweest."
Saskia: „Er zijn aanwijzingen
dat zij eigenlijk de relativiteits
theorie heeft ontwikkeld. Ein
stein heeft al het prijzengeld
aan haar gegeven en na hun
scheiding heeft hij niets meer
gepresteerd. Er zijn zoveel vrou
wen die échter succesvolle
mannen staan. Dat is vreselijk.
Wij stellen daar iets tegenover
kijk eerst naar jezelf, naar wat jij
goed kan."
nog
PODIUMBLIK
wat verschillen in de keuze van zijn onderwerpen
plaatshebben (toen hij een boot kocht kwamen er
meer havengezich
ten), zijn stijl en ma
nier van schilderen
zijn hetzelfde geble
ven.
Was er in het begin
wellicht nog sprake
van een soort ma-
gisch-realistische
sfeer in een werk als 'Mijn Moeder' uit 1967 (een
vrouw geheel alleen op straat met een treintje dat
over een bmg rijdt), in het latere werk is Berserik
SETH GAAIKEMA
'Achter de horizon' is de titel van het
nieuwe programma van cabaretier
Seth Gaaikema. Na zijn succes met
de vertaling van 'Les Misérables'
stortte Gaaikema zich naar zijn zeg
gen 'met gevoel' op dit theaterpro
gramma over het kleine kringetje
waarin ieder mens rondcirkelt en de
wat wijdere kringen waarin men zich
maatschappelijk begeeft.
Vrijdag 6 december, schouwburg,
Leiden.
BRAM VERMEULEN
Bram Vermeulen trekt het land door
met zijn soloprogramma 'Vriend Vij
and'. Zichzelf begeleidend op gitaar,
piano, mondharmonica en accordeon
zingt Vermeulen opnieuw zijn uiterst
persoonlijke liederen de zaal in.
'Vriend Vijand' gaat over herken
ning: „Soms zie ik hem in de spiegej,
zorgelijk zijn rimpels bestuderend, hij
houdt zijn buik in zolang hij kan, hij
is nogal voorspelbaar, althans, mij
verbaast hij zelden."
Vrijdag 6 december, 'Het Oude Raad
huis'. Hoofddorp.
EEN GOED HOOFD
Van de hand van Judith Herzberg is
'Een goed hoofd', dat Orkater op de
planken brengt. In oktober was dit
stuk, met Olga ZUiderhoek, Loes Lu-
ca en Peter Blok, al te zien in Leiden,
maar de zaal was al snel uitverkocht.
Vandaar een herkansing op 6 en 7 de
cember, LAK-theater, Leiden.
KAAUAKKERS
Bert Bunschoten en Joep en Wigbold
Kruijver spelen op eigenzinnige wijze,
vol humor en ironie, de drie 'Kaaljak-
kers' uit de titel van hun voorstelling.
Met hun vorige produktie 'Blauwdruk'
en een nog te schrijven voorstelling
moet 'Kaaljakkers' een trilogie vor
men over het mannelijk onvermogen
en de daaruit voortvloeiende drama
tiek. 'Kaaljakker' betekent zoveel als
'armoedzaaier'; de produktie gaat
over drie mannetjes die, wonend op
een klein kamertje in een afbraak
buurt, het begrip 'armoede' ook met
veel succes op hun geestelijk leven
van toepassing maken.
Zaterdag 7 december, Het Oude
Raadhuis, Hoofddorp.
MRS. EINSTEIN
'Cherchez La Femme' is het program
ma van Mrs. Einstein, voorheen De
Meisjes. Meer hierover elders op deze
pagina. Op zaterdag 7 december in
de Leidse Schouwburg.
RINOCEROS
'Opgestaan, plaats vergaan' heet de
jeugdvoorstelling door de Stichting
Rinoceros, waarin een meisje alleen
in haar kamer speelt. Met behulp van
een tafel en een laken creëert ze situ
aties, waarin belangrijke personen uit
haar leven een rol spelen.
Heimeet Wouden
berg: meeslepend so
lotoneel.
foto piet weyman
Zaterdagmiddag 7 december, Muzen-
hof, Leiderdorp.
LOEKI KNOL
Met pianist Henny Larigeveld brengt
Loeki Knol dit seizoen een selectie uit
haar nieuwe repertoire. Dat staat borg
voor muzikaliteit, melancholie en vro
lijkheid.
Zaterdag 7 december, Parktheater,
Alphen.
FOLKMUSIC
De Schot Ian Mackintosh, begeleid
door vier Australische dames die
'Blindman's Holiday' vormen, brengt
krachtige vocale muziek met invloe
den uit vele talen en culturen.
Zondag 8 december, Parktheater, Al
phen.
MOEDERS MOOISTE
Theatersportvereniging Moeders
Mooiste brengt improvisatietheater in
wedstrijdvorm. Het publiek bepaalt
waarover de scène moet gaan, welke
personages erin spelen of wat voor
emoties eraan te pas moeten komen.
Zondagmiddag 8december, De Grote
Beer, Leiden.
SCHATTEN
Toneelvereniging Tot Ieders Genoe
gen' speelt 'Schat, je bent een schat'.
Na jaren een ongelukkig huwelijk te
hebben gehad met Koert, is Conny nu
gelukkig getrouwd met Mike. Wan
neer de winterschilder langskomt, is
dat Koert. Om hem te ontlopen vlucht
Conny het huis uit.
Maandag 9 december, Schouwburg,
Leiden.
FREEK LEEST
Freek de Jonge zal in Hoofddorp de
allereerste leesvoorstelling van zijn
programma brengen, dat in
dag 10 december, Schouwburg De
Meerse.
ALTIJD WAT
Wim T. Schippers schreef 'Altijd wat'
een stuk dat de Rijnlandse Toneel-
produktie op woensdag 11 december
in première brengt. Ook te zien op
10,12,13.16 en 17 december. Alle
voorstellingen in het Rijnlands Lyce
um Oegstgeest.
EEN AVONDJE THUIS
Verteller èn speler, dat is Helmert
Woudenberg in zijn eigen verhalen.
Was zijn vorige soloprogramma 'Zwar
te kunst' nog gebaseerd op verhalen
van anderen, voor 'Een avondje thuis'
schreef Woudenberg de teksten zelf.
Twee verhalen zijn het die niet erg
vrolijke familieverhoudingen beschrij
ven. Rauw en humoristisch schetst
Woudenberg met geen andere rekwi
sieten dan een stoel en een glas water
verschillende personages. Meesle
pend solotoneel.
Woensdag 11 december. Schouw
burg, Leiden.
ZORGEN VOOR JEZELF
ledereen heeft wensen en verlangens:
geen ruzie hebben met de kinderen,
minder roken, afvallen, in de zon lig
gen met een koud pilsje. De Toneel
schuur brengt die wensen en de daar
bij komende hindernissen in beeld in
'Zorgen voor jezelf'.
Woensdag 11 en donderdag 12 dec-
meber, LAK-theater, Leiden.
BENNY NEYMAN
In zijn zevende theaterprogramma
brengt de zanger Benny Neyman een
selectie uit de afgelopen jaren. Maar
ook nieuwe nummers zullen ten geho
re worden gebracht. Neyman wordt
begeleid door een zeven man sterke
band.
Donderdag 12 december, Schouw
burg, Leiden.
ijselijkheid spelen bijna altijd een rol. Het is de schildervan, wat je zou kunnen noemen,een
ook een beetje de schilderkunst van 'doe maar
soort verstilde wereld geworden. Vandaar mis
schien ook dat er zo weinig mensen in zijn werk
voorkomen. Behalve de schilder zelf dan. Aan het
begin van de expositie hangt een reeks zelfpor
tretten, iedere keer met dat rare brilletje voor op
zijn neus.
de expositie in Zutphen zijn grafiek,
nslagen en veel, meestal op klein formaat
gemaakte, schilderijen te zien. Met oog voor de
tails maakt Berserik van het alledaagse iets bij
zonders. Net als een schilder als Jopie Huisman
dat kan, behalve dan dat Berserik een totaal eigen
stijl heeft ontwikkeld, los van de fijnschilderkunst.
Een oude naaimachine krijgt iets monumentaals
op de manier waarop hij die uitbeeldt, net als een
paar roestige boeien, eigens bij een haven. Her
man Berserik is groot in het kleine.
De Toneelschuur brengt alledaagse wensen en de daaibij komende hindemissen in beeld in "Zorgen voor je
zelf. Met Nicole Balm, Gerrit Bons en Janneke Heinsius. •fotosannepeper
