Buitenland
Bonn hoopt
op akkoord
gijzelaars
Duitsland boycot Servië
Pan Am
definitief aan de grond
Keuze stafchef kan lot Bush bepalen
Caribinieri op de bres
voor president Cossiga
Arts gelooft verhaal
van slachtoffer Smith
Warm welkom Anderson
Een Sovjet-militair inspecteert een treinlading militaire voertuigen, die op een goederenstation in Duitsland gereed staat voor transport naar de
Sovjetunie. De terugtrekking van Sovjet-troepen uit oostelijk Duitsland is in volle gang foto epa
Vredesberaad
is verdaagd
De vredesbesprekingen over het
Midden-Oosten in Washington
zijn gisteren na nog geen uur
verdaagd nadat Israël, zoals ver
wacht, niet was komen opdagen
voor de tweede ronde. Als een
„gebaar van goede wil" liet de
Israëlische premier Shamir zijn
eis vallen dat bilaterale onder
handelingen met de drie Arabi
sche delegaties op aparte tijd
stippen dienen te worden ge
houden.
Tevens opperden Israëlische
functionarissen de mogelijkheid
om deel te nemen aan bepaalde
besprekingen vóór de hoofdde
legatie dit weekeinde in Was
hington arriveert.
BONN-ZAGREB-BELGRADO Rtr-AP
Duitsland heeft Joegoslavië gis
teren verder onder druk gezet
door met onmiddellijke ingang
het lucht-, scheepvaart- en weg
verkeer met de republieken Ser
vië en Montenegro op te schor
ten. „Deze maatregel is gericht
tegen de republieken Servië en
Montenegro, in het bijzonder
tegen Servië", zei regerings
woordvoerder Vogel.
Wat betreft het luchttransport
betekent dit dat de Joegoslavi
sche luchtvaartmaatschappij
JAT niet meer op Duitsland mag
vliegen. „Ze beschikken niet
langer over landingsrechten in
Duitsland", zei Vogel.
Kroatië meent inmiddels aan
alle Duitse voorwaarden voor
erkenning te hebben voldaan,
nu het parlement in Zagreb gis
teren een wet heeft aangeno
men waarin de rechten van de
Servische minderheid worden
beschermd.
De wet legt de rechten vast
van de 600.0000 Serviërs in
Kroatië, een eis die Duitsland
als voorwaarde stelde bij erken
ning van de republiek. De wet is
gebaseerd op een overeenkomst
die de Joegoslavische partijen in
Den Haag met de Europese Ge
meenschap hebben gesloten.
In het voorstel krijgen gebie
den waar Serviërs in de meer
derheid zijn een ruime mate
van autonomie, zoals eigen po
litie, eigen rechtbanken en een
eigen regering. De omstreden
gebieden meer dan een der
de van het Kroatisch grondge
bied staan nu onder controle
van het federale leger en van
Servische milities die fel gekant
zijn tegen Kroatische onafhan
kelijkheid.
VN-afgezant Cyrus Vance
heeft gisteren in Belgrado nog
maals bij de legerleiding aange
drongen op het respecteren van
het staakt-het-vuren. Volgens
Vance is het met name het leger
dat nog steeds aanvallen uit
voert op Kroatische dorpen en
steden. Zonder wapenstilstand
willen de VN geen vredesmacht
naar Joegoslavië sturen.
De binnenlandse ellende van president Ge
orge Bush blijft groeien. Hij staat voor de
lastige beslissing een nieuwe stafchef voor
het Witte Huis te moeten benoemen, sinds
John Sununu gisteren ontslag heeft geno
men. David Duke, de ex-nazi uit Louisiana,
heeft zich gisteren gênant genoeg voor
Bush voor de Repunlikeinse partij kandi
daat gesteld voor het presidentschap. En de
statistieken over de Amerikaanse economie
gaan er steeds somberder uitzien.
Bush's keuze voor zijn nieuwe stafchef zal
de eerste aanwijzing zijn voor de strategie
van het Witte Huis in de elf maanden die
het nog scheiden van de presidentsverkie
zingen. Die keuze kan ook beslissend zijn
voor de vraag of Bush na januari 1993 nog
president zal zijn. De functie van stafchef
verandert met iedere president van vorm en
van belang.
Bush en zijn nieuwe chef staan voor een di
lemma. Zij moeten besluiten of ze tegemoet
zullen komen aan een uitdaging van de Re
publikeinse rechtervleugel, door te buigen
voor het dogma van belastingverlaging uit
het tijdperk-Reagan. Of dat ze een spaak in
het Democratische wiel zullen steken door
de voorkeur te geven aan een meer actief,
interveniërend binnenlands beleid.
In beide gevallen wordt de bewegingsvrij
heid van het Witte Huis ingeperkt door de
nalatenschap van de jaren Reagan. Daartoe
behoort onder andere een begrotingstekort,
dat volgend jaar waarschijnlijk 600 miljard
gulden zal bedragen.
De onvrede van de rechtervleugel met Bush
werd gisteren onderstreept door de aan
kondiging van David Duke, de verliezer van
de onlangs gehouden gouverneursverkie
zingen in Louisiana, dat hij volgend jaar
aan een tiental Republikeinse voorverkie
zingen zou meedoen. Duke beschuldigt de
president van het 'uitverkopen' van de Re
publikeinse partij. Zijn doel is een aanzien
lijke groep gedelegeerden achter zich te
krijgen die volgend jaar augustus naar de
conventie in Houston gaan. Duke bracht
een aantal populistische onderwerpen naar
voren, zoals belastingverlaging, hervorming
van het sociale stelsel en handelsbarrières
voor Japan.
De taak van de nieuwe stafchef zal zijn om
een weg uit te stippelen die anders is dan
de huidige paniekerige en grillige koers van
het Witte Huis, die afwisselend botst met
links en rechts over zaken als de belastin
gen en burgerrechten.
olgens aanhoudende berichten overweegt
Bush de benoeming van Samuel Skinner,
zijn minister van verkeer, als zijn nieuwe
stafchef. Dit is nogal vreemd omdat Skin
ner, net als Sununu, geen ingewijde is in
Washington en stafchef traditioneel een
functie is voor ingewijden. Maar hij staat
dicht bij de vice-president, Dan Quayle, een
van de belangrijkste overgebleven conser
vatieve talismannen binnen de regering-
Bush.
Andere kanshebbers zijn onder andere Dick
Cheney, de minister van defensie, die het
werk ook voor Gerald Ford heeft gedaan en
gezegd heeft dat hij niet nog een keer wil,
en Carla Hills, de belangrijkste onderhande
laar van de president op het gebied van de
handel, die de eerste vrouw zou zijn in deze
functie.
CORRESPONDENT
De Italiaanse militaire politie,
de carabinieri, is gisteren in de
bres gesprongen voor president
Cossiga. In een document
schrijft de Cocer, een militaire
vakbond, dat zij niet langer to
lereren dat de president' wordt
aangevallen door politici. De
militairen zeggen geen middel
te zullen schuwen om de presi
dent, maar ook de carabinieri
zelf, 'zo geliefd bij de Italianen',
te beschermen.
In Rome is met ontsteltenis
gereageerd op het document.
Alle politieke partijen, met uit
zondering van de neofascis-
tische MSI, hebben de carabi
nieri scherp veroordeeld. Minis
ter Rognoni (defensie) sprak
van 'ontoelaatbaar gedrag' en
heeft de opstellers van het do
cument disciplinaire straffen in
het vooruitzicht gesteld.
Overigens hebben de militai
ren met hun stellingname gere
ageerd op een verzoek van de
zelfde Cossiga, die uit hoofde
van zijn functie opperbevelheb
ber is van de strijdkrachten. Tij
dens de beëdiging van 550 offi
cieren van de carabinieri, afge
lopen zaterdag, hekelde de pre
sident de oppositie, die hem wil
afzetten wegens handelen in
strijd met de Grondwet. „Ik
handel in strijd met de Grond
wet", zo riep Cossiga retorisch,
„Beoordelen jullie of dat zo is".
De carabinieri lieten er geen
gras over groeien. Ze schrijven
dat de 'gezagvolle uitvallen' van
Cossiga tot doel hebben de mo
raal in de Italiaanse instellingen
terug te brengen. „Het is niet
langer acceptabel dat de politici
onverschillig staan ten opzichte
van het verval in het land".
Dreigend wordt eraan toege
voegd: „De carabinieri hebben
onvoorwaardelijke trouw ge
zworen aan de instellingen en
aan de president en zijn bereid
zijn zichzelf op te offeren ons
geduld moet niet worden mis
bruikt".
Een huilende vrouw vertelde
gisteren de jury dat William
Kennedy Smith haar geweld
dadig had verkracht op een
grasveld voor het landhuis van
de Kennedy's. Zij zei: „Ik
dacht dat hij me zou vermoor
den."
De vrouw, wier beschuldi
gingen werden vervat in kran
tekoppen over de gehele we
reld, snikte dermate luid dat
de openbare aanklaagster
haar vroeg of zij een pauze
wilde, maar zij zei dat zij wil
de doorgaan. Op de vraag:
„Beschouwde u het als een
daad van liefde?" schrok zij,
haalde diep adem en verklaar
de: „Mijn God, nee."
Het was de eerste maal dat
Smith werd geconfronteerd
met de vrouw sinds het ramp
zalige weekeinde van 30
maart. Smit stond op toen de
donkerharige vrouw hem
identificeerde als de man die
zij in een discotheek had ont
moet.
Eerder zei een arts niet te
geloven dat de 30-jarige
vrouw het verhaal van de ver
krachting had verzonnen. Vol
gens de arts bleek uit tal van
aanwijzingen dat de klaagster
inderdaad was verkracht en
zou „veel routine met medi
sche technieken" zijn vereist
om al die bewijzen te verval
sen.
Een vriendin van het slacht
offer. die tijdens een politie
verhoor had verklaard dat zij
begrepen had dat senator
Edward Kennedy bij de ver
krachtingsscène had toegege-
keken, trok die verklaring gis
teren in. De senator, die zelf
meerdere malen in proble
men is gekomen door buiten
echtelijke uitspattingen, ver
klaarde dat hij lag te slapen en
niets heeft gehoord.
VS verwelkomen spijtbetuiging Japan
De Amerikaanse regering heeft gisteren de spijtbetuiging van de
Japanse minister Watanabe (buitenlandse zaken) over de aanval
op Pearl Harbor in de Tweede Wereldoorlog met instemming
begroet. Watanabe zei in interview met The Washington Post dat
Japan van plan is om officieel zijn spijt te betuigen tegenover het
Amerikaanse volk en andere landen waartegen het land in de
Tweede Wereldoorlog vocht. Zaterdag is het 50 jaar geleden dat
Pearl Harbor, in Hawaii, werd aangevallen. Veel veteranen (foto)
zijn al naar Honolulu gereisd voor de herdenkingsbijeenkomst,
die zaterdag wordt gehouden.
Gorbatsjov kan buitenhuis verliezen
Als de Oekraïnse president Kravtsjoek de daad bij het woord
voegt en zijn regering zich over alle Sovjet-eigendommen in de
republiek ontfermt, raakt Unie-president Gorbatsjov mogelijk
zijn buitenhuis op de Krim kwijt. Gisteren schreef de Konisomol-
skaja Pravda dat voor de datsja in Foros, waar Gorbatsjov tij
dens de mislukte staatsgreep enkele dagen werd vastgehouden,
geen uitzondering kan geiden. Als Gorbatsjov ondanks het tu
mult in augustus erg aan zijn buitenhuis gehecht is kan hij het
altijd nog kopen, maar dan zal hij volgens de krant diep in de
buidel moeten tasten.
Guiné-Bissau naar stembus
Het parlement van Guiné-Bissau heeft gisteren besloten volgend
jaar voor het eerst sinds het Westafrikaanse land in 1974 onaf
hankelijk werd vrije verkiezingen te houden. Vorige maand
kwam met de legalisering van een oppositiepartij, het Democra
tisch Front, al een eind aan het eenpartijstelsel.
Moskou: Geen roebels voor treinkaartjes
Het Sovjet-ministerie voor de spoorwegen heeft gisteren be
kendgemaakt dat het geen treinkaartjes meer voor roebels ver
koopt aan passagiers die naar het buitenland willen reizen. Re
den hiervoor is het aanzienlijke tekort aan harde valuta. De
spoorwegen hebben die valuta nodig in het betalingsverkeer
met de buitenlandse zustermaatschappijen.
De Britse politie wil zich een
nieuw imago aanmeten. Dit uit
Amerika overgenomen lichtge
wicht 'maatpak' kan daar zeker
bij helpen. Bovendien biedt het
de politie optimale bescher
ming bij rellen en demonstra
ties. De ontwerper lijkt geïn
spireerd te zijn door Robocop.
foto ep a george phillips
Donderdag 5 december 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: HANS BOEZELUN
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr).
Inter Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP),
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
VN-gezant Picco onderhandelt verder
Pan Am is gisteren definitief ge
stopt met vliegen. Amerika's
oudste en meeste bekende
vliegmaatschappij zag zich tot
die stap genoodzaakt nadat
Delta Air lines, de toegezegde
financiële hulp voor Pan Am in
trok.
In januari vroeg het al jaren in
grote financiële moeilijkheden
verkerende Pan Am surséance
van betaling aan. Daarmee was
de maatschappij onder finan
cieel toezicht van een rechter
komen te staan en dat zorgde
ervoor dat Pan Am geen kant
meer uitkon nadat Delta Air Li
nes op z'n belofte was terugge
komen.
Want de rechter zei dinsdag
dat hij, ter bescherming van de
schuldeisers van Pan Am, de
maatschappij slechts tot woens
dagavond 6 uur Amerikaanse
tijd (zes uur vroeger dan in Ne-
derlnad) de tijd kon geven om
een nieuwe financier te vinden.
Koortsachtige pogingen om de
vliegmaatschappij TWA in een
financiële bijdrage te interesse
ren, strandden dinsdagavond
laat. Gisterochtend werd gezegd
dat de maatschappij zal ophou
den te bestaan.
Daarmee is dan een eind ge
komen aan een van de grote
pioniers van het commerciële
luchtverkeer. Pan Am begon in
In Duitsland groeit de hoop dat ook de twee in Libanon
gegijzelde ontwikkelingswerkers Strübing en Kemptner,
snel worden vrijgelaten. Het tv-station ZDF maakte ge
wag van een 'elegante oplossing' waarbij eerst de Duit
sers en later de Libanese broers Hamadi worden vrijgela
ten. De broers zitten in Duitsland in de cel wegens terro
ristische activiteiten.
BONN-BAVRUT Af MHr-AMND
De Duitse bondskanselier Hel
mut Kohl kwam gisteren met
enkele ministers in spoedbe
raad bijeen om de kwestie van
de twee Duitse gijzelaars in Li
banon te bespreken. Vandaag
heeft Kohl in Bonn een ontmoe
ting met Giandomenici Picco,
die namens de Verenigde Naties
in Libanon onderhandelt over
de vrijlating van westerse gijze
laars. Na de vrijlating van Terry
Anderson zijn de Duitsers de
enige overgebleven Westerse
gijzelaars in Libanon.
Volgens de Libanese krant Al-
Dyar is één van de twee zo ziek
dat hij zo snel mogelijk in een
ziekenhuis moet worden opge
nomen. Het blad noemde geen
namen maar zei dat de gegijzel
de aan een nierkwaal lijdt en
dat zijn gezondheidstoestand
snel verslechtert.
De Duitsers worden vastge
houden door verwanten en
sympathisanten van de Hama-
di-broers. Volgens inlichtingen
in Bayrut zouden ze worden
vrijgelaten in ruil voor de vrijla
ting van de twee broers. VN-on-
derhandelaar Picco werkt aan
een ingewikkeld akkoord met
de ontvoerders, waarbij de Wes
terse gijzelaars in Bayrut, Liba-
nezen die vastzitten in Israël en
Israëlische vermisten in Liba
non worden vrijgelaten.
Na de vrijlating van Anderson
hebben Israël en Iran de han
den vrij verder te onderhande
len over een eventuele gevange-
nenruil. Iran en zijn Libanese
bondgenoten eisen de vrijlating
van de in 1989 door Israëlische
commando's ontvoerde sjeik
Abdul Karim Obeid en de vrijla
ting van zo'n 300 Arabische ge
vangenen die in Zuid-Libanon
vastzitten. Israël wil kapitein
Ron Arad terughebben, die in
1982 boven Libanon werd neer
gehaald en vervolgens spoor
loos verdween. Ook worden nog
steeds drie Israëlische soldaten
vermist. Arad is volgens ingewij
den de enige die nog in leven is.
Hij wordt naar alle waarschijn
lijkheid vastgehouden door le
den van de Iraanse Revolutio
naire Garde of leden van de
moslimorganisatie Shia.
WIESBADEN AFP
Ondanks het slechte weer heb
ben vanmorgen honderden
mensen Terry Anderson in
Wiesbaden verwelkomd. Hij
werd meteen na aankomst naar
het Amerikaanse militaire zie
kenhuis gebracht. Anderson, die
2454 dagen gevangen zat, werd
vergezeld door zijn vrouw Ma
deleine en zijn dochter Sulome.
Het was de eerste ontmoeting
met zijn zesjarige dochtertje.
Bij het afdalen van de vlieg
tuigtrap wierp de 44-jarige jour
nalist zich in de armen van zijn
zuster Peggy. Zij heeft tijdens de
gehele periode dat Anderson in
gevangenschap zat campagne
gevoerd voor zijn vrijlating en
ervoor gezorgd dat hij niet ver
geten werd. Voor de ogen van
tientallen fotografen en camera
mensen omhelsden ze elkaar
langdurig. „Iedereen was gewel
dig", zei de Amerikaanse jour
nalist geëmotioneerd. „Wat zal
ik zeggen? Het was zo lang."
Amerikaanse vlaggen, span
doeken met teksten die aan dui
delijkheid niets te wensen over
lieten en een kerstboom schie
pen een speciale sfeer. Anders
on, het levend symbool van het
Libanese gijzelingsdrama, kreeg
een bijzondere ontvangst. „Het
langst vastgezeten, maar het
minst vergeten", stond op een
spandoek.
1927 met postbezorging per
vliegtuig tussen Florida en Cu
ba, maar groeide al snel uit tot
een grote personenvervoerder.
In de jaren '30 was Pan Am de
eerste maatschappij die regel
matige diensten tussen Amerika
en bestemmingen in Europa en
Azië onderhield.
Nog in de jaren '60 had Pan
Am zoveel zelfvertrouwen, dat
het reserveringen accepteerde
voor toekomstige reizen naar de
maan. In de jaren '60 was het
ook Pan Am dat ervoor zorgde
dat vliegtuigbouwer Boeing be
gon met de nu wereldwijd ge
bruikte Jumbojets, de Boeing
747.
Maar vanaf de jaren '80 ging
het bergafwaarts met Pan Am.
Een van de redenen daarvoor
was de overname van National
Airlines voor een bedrag dat
volgens specialisten veel te
hoog was. Maar een belangrij
ker reden voor de tuimeling van
Pan Am was dat de maatschap
pij niet beschikte over een om
vangrijk netwerk aan binnen-
DePan
Am be
manning
poseert in
Buenos
Aires voor
hun toe
stel. vlak
voor hun
laatste
vlucht
Pan Am
staakte
gisteren al
zijn activi
teiten.
fotoepa
landse vluchten, waarmee het
z'n internationale vluchten kon
'voeden'. In 1982 moest Pan Am
al mensen ontslaan en drie jaar
later werden de routes naar Azië
verkocht aan United. Maar de
verliezen bleven zich opstape
len en toen in 1988 boven het
Schotse Lockerbie een Boeing
van Pan Am werd opgeblazen,
ging het passagiersaanbod al
leen maar nog verder omlaag.
De Golfoorlog, die het interna
tionale luchtverkeer sterk deed
inkrimpen, en de recessie in
Amerika deden de rest.
