Binnenland
CDA en VVD: bewaak
afgewezen asielzoeker
'We vlogen een halve meter de lucht in'
PvdA-actie 'Shag-centen voor
politie-agenten' steekt CDA
Werven werken samen
aan Taiwanese order
Reiskosten
nog verder
aftrekbaar
Woensdag 4 december 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SAAAKAAAN FRANS VISSER Vormgeving: JAN KUNGE
Echtpaar zat rustig tv te kijken toen explosie zich voordeed
DEN HAAG GPD
„Als ik in de tram zit en ik laat een pakje shag
zien, hoef ik dan geen kaartje te kopen?" Dit was
geen flauwe grap van een notoire zwartrijder,
maar een 'serieuze' opmerking uit een debat van
gisteren in de Tweede Kamer, waar de absolute
zotheid kennelijk heeft toegeslagen. De opmer
king stond niet op zich, maar het hele debat over
de verhoging van de tabaksaccijns was ervan ver
geven.
Het verwijt treft vooral de PvdA. De sociaal-de
mocraat Van der Vaart had in een achterkamertje
zitten broeden op een leuke bestemming voor de
85 miljoen gulden, die een extra accijnsverhoging
op shag oplevert. Een snelle rekensom leerde dat
van dat geld een duizendtal extra politie-agenten
en conducteurs op de been konden worden ge
bracht.
Kan niet kapot, dacht Van der Vaart. Met die
extra centen konden de steeds vaker actieve mes
sentrekkers op de tram een halt worden toegeroe
pen. Het was de start voor een onnavolgbaar de
bat in de categorie 'onzinnig leuteren'. Opeens
bleek alles met alles samen te hangen. Er ging na
tuurlijk enige tijd mee heen: bijna drie uur. Effi
ciënt vergaderen heet dat.
Zo heeft shag direct te maken met België. Want
daar is het sjekkie nu al heel wat goedkoper dan
in Nederland. Wie dicht bij de grens woont, wordt
dus naar België verdreven. Dat schaadt het Ne
derlandse bedrijfsleven. Shag heeft ook van doen
met de volksgezondheid. Natuurlijk. Probleempje
voor de staat: gaat de accijns omhoog, dan wordt
er minder shag gekocht. En dat vertaalt zich weer
in een lagere totaalopbrengst van accijnzen. Dat
levert leuk rekenwerk op.
Shag heeft dus te maken met de schatkist. Die
vaart er wel bij, als de burger de longen zwart
rookt. Hoewel: de kosten van het oplappen van
die longen worden deels ook uit de schatkist be
taald. Prettiger is het als Duitsers hun longen op
het spel zetten: in een stad als Venlo wordt door
de oosterburen jaarlijks voor tientallen miljoenen
aan rookwaar aangeschaft. Het levert de schatkist
jaarlijks zo'n 60 miljoen gulden op. En die longen
repareren de Duitsers maar in eigen land.
Het wordt erg leuk als shag in verband wordt
gebracht met de criminaliteit en de roep om
meer politiemensen. Of het belang dat shag ro
ken heeft voor waarborging van de veiligheid van
de reiziger: hoe meer shag wordt gerookt, hoe
meer conducteurs op de tram.
Shag kan verder zorgen voor onenigheid tussen
regeringspartijen. Want Van der Vaart had zijn
plannetje niet vóór het debat met coalitiegenoot
CDA doorgesproken. „Wij moeten dingen samen
doen", zei CDA'er Paulis vermanend tot Van der
Vaart. En hij wilde verder niets weten van de actie
'Shagcenten voor politie-agenten'. Dat wil zeg
gen: de centen wilde Paulis wel incasseren, maar
een goed doel had hij nog niet bedacht.
Niet alleen de verhouding tussen PvdA en CDA
staat vanwege de shag onder spanning, ook dreigt
er onenigheid tussen PvdA en kabinet. Want
staatssecretaris Van Amelsvoort heeft geen trek in
de PvdA-plannen. En de relatie tussen PvdA en
kiezersvolk wordt ook al niet beter van een verho
ging van de accijns op shag. Heel gemeen merkte
WD'er Van Rey op, dat de PvdA de eigen achter
ban voor het hoofd stoot met een prijs van 5 gul
den 75 per pakje shag. Want is het niet zo dat
shag „vooral in de lage sociale klassen wordt ge
rookt? De PvdA werkt er aan mee dat roken voor
de gewone man voorbij is."
Volgende week vergadert de kamer gelukkig
over de politie. En de PvdA kondigde blijmoedig
aan het voorstel dan opnieuw op tafel te leggen.
Eens kijken of de Kamerleden die zich met politie
en justitie bezig houden ook zo creatief zijn. Mis
schien heeft de wapenstok dan ineens een direct
verband met de aardappelteelt. En wat te denken
van de shag-rokende politie agent?
BEVERWIJK GWENDA KNOBEL
VERVOLG VOORPAGINA
„Mijn man en ik zaten net TV te
kijken. Ineens was daar die klap.
We vlogen wel een halve meter
omhoog. Ik ben meteen naar
buiten gerend. Een paar man
nen vroegen of de buurman bij
ons onder de douche kon. Hij
zag er vreselijk uit. Helemaal
zwart geblakerd. Zijn shirt en
zijn onderbroek plakten aan
zijn lichaam. Ik dacht dat de
man flauw zou vallen, dus heb
ik hem op een krukje onder de
waterstraal gezet."
De schrik zit er nog goed in
bij een benedenbuurvrouw van
de bewoner van nummer 34
aan de Kerkstraat. „Ik ben ver
pleegster, dus ik heb wel eerder
verbrande mensen gezien, maar
het blijft afschuwelijk."
In Cultureel Centrum De
Nieuwe Slof zitten de buurtbe
woners van de Kerkstraat ver
slagen bij elkaar. Ze wisselen
geschokt verhalen uit. „O, ge
lukkig dat u er bent", zegt een
nichtje. Ik hoorde die explosie,
maar ik begreep later pas dat
het in de Kerkstraat was. Ver
domme, zei ik tegen mijn vrien
din, daar woont mijn tante."
Haar familie woont schuin
onder het huis waar de explosie
zich voordeed. „We waren ge
lukkig niet thuis. We zaten bij
mijn dochter, een eindje verder
op", vertelt deze benedenbuur
vrouw. „We hoorden de knal en
zijn toep gaan kijken waar het
was. We mochten er niet meer
in. We hebben niets dan de kle
ren die we aan hebben", zegt ze
bedroefd. „Morgen moeten we
ons ondergoed maar binnenste-
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
De brandweer aan het werk bij de deels verwoeste flats in de Beverwijkse Kerkstraat
buiten aantrekken", grapt ze
zuur.
De verwarring in de zaal is
groot. „Is die man nou dood? Ik
hoorde dat hij het niet gered
heeft. En iemand zei dat er nog
een zwaar gewonde was. Weten
jullie daar iets van?"
Veel buren van het drie lagen
hoge huizenblok waren niet
thuis tijdens de explosie. Ze wa
ren aan het werk, deden een
boodschap, gingen kinderen
van school halen of stonden net
op tijd buiten. Zoals de twee
jongens die precies boven het
totaal verwoeste huis wonen.
„We roken gas en gingen naar
buiten. We stonden net op
straat toen alles ontplofte." De
buurvrouw die het portaal deelt
met het slachtoffer. „Ik had de
hele tijd in de deuropening
staan kletsen met mijn moeder.
Toen kwam die explosie. Ik
vloog tegen de muur."
Twee wethouders vangen de
geschrokken gedupeerden op.
De woningbouwvereniging
komt de sleutels van de bewo
ners ophalen. Politie en brand
weer willen onderzoeken of de
schade provisorisch hersteld
kan worden. De
meeste woi
gen kunnen nog
dezelfde avond
worden betrok
ken. De vijf hui
zen die recht
streeks grenzen
aan het
woeste pand
zijn te gevaarlijk
om te betreden.
De betonnen
fundering staat
nog goed, m
er is te veel 1
ter- rook en
brandschade.
Gelaten wach
ten de bewoners
de uitslag van
de woning
bouwvereniging
af. Kunnen
terug in hun
woning? Mogen
ze wat spullen
pakken? Het
flesje van de ba
by? De meeste
krijgen goed
nieuws. Ze kun
nen terug r
huis. Anderen
moeten nog
even wachten
op de uitslag.
De directe buurvrouw vraagt
nog maar eens of ze naar I
nen mag. Antwoord blijft uit.
Ineens ziet ze haar kat lopen.
Ergens op een balkon. Het was
het laatste dier dat nog vermist
werd. Haar moeder pakt haar
bij de arm. „Kom laten we eerst
maar wat gaan eten. Dan
we daarna wel verder."
NIEUWSLIJN
EG-ministers bespreken asielbeleid
Minister Dales (binnenlandse zaken) spreekt in Den Haag met
r haar Engelse collega Baker (midden) en minister Hirsch Ballin
van justitie. De bewindslieden kwamen bijeen in Den Haag,
- waar het EG-overleg over asielzoekers, de zogenoemde Trevi-
besprekingen, deze week worden gehouden. foto anp
Manager reorganiseert PvdA-bureau
Interim-manager Y. ten Cate gaat het partijbureau van de PvdA
reorganiseren. Dat is een uitvloeisel van een vernietigend rap
port van het adviesbureau Diemen en Van Gestel, dat een half
jaar geleden een onderzoek naar het functioneren van het partij
bureau instelde. Het rapport spreekt van 'bestuurlijke verwaar
lozing' en 'een ernstige vorm van mismanagement'. Naar ver
luidt heeft dit rapport afgelopen zomer mede geleid tot het af
treden van partijvoorzitter Marjanne Sint.
'In 1995 minder mestfabrieken nodig'
In 1995 zijn veel minder fabrieken nodig om het mestoverschot
weg te werken dan het kabinet meent. Dat stelt de Landelijke
Mestbank in Nijkerk in een analyse van het mestprobleem. Het
kabinet wil dat in 1995 6 miljoen ton mest in fabrieken wordt
verwerkt. De Mestbank meent dat in 1995 3 miljoen ton mest
verwerkingscapaciteit voldoende is om het mestoverschot weg
te werken. De rest van de mest kan worden verspreid buiten de
concentratiegebieden, worden gezuiverd en worden geëxpor
teerd.
ROTTERDAM «GPD
De Rotterdamse Droogdok
Maatschappij (RDM) en Wilton-
Fijenoord in Schiedam gaan
nauw samenwerken als Taiwan
in ons land weer een opdracht
voor de bouw van onderzeebo
ten plaatst. Dit zijn de twee
werven drie jaar geleden al' in
het geheim overeengekomen.
De gedachten gingen in 1988
uit naar een consortium, waarin
RDM en Wilton-Fijenoord elk
voor de helft zouden deelne
men. Verder werd afgesproken
dat de RDM zestig procent van
het werk zou uitvoeren en Wil
ton-Fijenoord veertig procent.
De werven gaan bespreken of
die vorm nog bruikbaar is, nu
Taiwan daadwerkelijk interesse
heeft getoond.
begin van de jaren tachtig twee
onderzeeboten voor Taiwan ge
bouwd. De Taiwanezen wilden
daarop nog vier schepen. De
Nederlandse overheid weigerde
toen echter een exportvergun
ning. Het kabinet wilde de rela
tie met de Volksrepubliek Chi
na, die Taiwan als een opstan
dige provincie beschouwt, niet
in de waagschaal stellen.
Het kabinet zal zich de ko
mende weken opnieuw buigen
over de mogelijkheden een ex
portvergunning te verlenen
voor de schepen. Taiwan wil
vier, en mogelijk tien onderzee
boten aanschaffen. Bij de be
sluitvorming moet het kabinet
rekening houden met een in
1983 afgesloten overeenkomst
met China, waarin is geregeld
dat ons land geen wapens aan
Taiwan zal leveren.
CDA-fractie
twijfelt aan
basisvorming
DEN HAAG ANP
De CDA-fractie in de Eerste Ka
mer staat zeer kritisch tegen
over de basisvorming, de invoe
ring van een gemeenschappelijk
pakket van vijftien vakken in de
eerste jaren van het voortgezet
onderwijs. Het CDA vraagt zich
af „wat de meerwaarde zal zijn
van de basisvorming". Dit blijkt
uit het eerste, schriftelijk com
mentaar op het wetsvoorstel
van staatssecretaris Wallage
(onderwijs). Het CDA zegt zich
op dit moment niet te willen
uitspreken over de aanvaard
baarheid of onaanvaardbaar
heid van het wetsvoorstel. De
WD-fractie is op dit punt wat
duidelijker door op te merken
„zonder enig enthousiasme"
kennis te hebben genomen van
het wetsvoorstel. CDA en WD
vormen samen een meerder
heid in de Eerste Kamer.
PvdA en D66 lijken geen on
overkomelijke bezwaren tegen
het plan te hebben.
TROS-leiding
handhaaft
radio-afdeling
HILVERSUM «GPD
De TROS-leiding heeft de on
dernemingsraad van deze om
roep toegezegd dat de radio-
poot in de toekomst hoe dan
ook gehandhaafd zal blijven.
Bovendien zal de beslissing van
de TROS om commercieel te
worden, afhangen van de vraag
of de werkgelegenheid van het
personeel gegarandeerd kan
worden.
Deze toezeggingen heeft de
directie van de TROS gedaan in
een extra vergadering met de
ondernemingsraad (or). De
TROS-leiding heeft ook haar ex
cuses aangeboden voor het feit
dat de or niet tijdig is ingelicht
over de plannen van de om
roep. Voor de or zijn de toezeg
gingen en excuses voldoende
reden om weer met de directie
te praten. Onder de TROS-me-
dewerkers was grote onrust ont
staan door een uitspraak van
voorzitter Minderop dat de ra
diosectie tijdelijk zou worden
opgeheven als de nieuwe Me
diawet niet zou toestaan dat
een omroep commerciële tele
visie per kabel en tegelijkertijd
commerciële radio via de ether
brengt. Het is overigens nog
niet bekend wie de financiers
achter de plannen van de TROS
zijn. In Hilversum circuleren de
namen van de Italiaan Berlus
coni en het Duitse Bertels-
mann-concem.
Het is weer kerstbomentijd. Bij een winkelcentrum in Zaandam werden gisteren een groot aantal bomen uitgeladen voor de verkoop. Het kerst-
groen komt dit jaar vooral uit Denemarken. Veel van de bomen uit de Belgische Ardennen zijn door de zure regen bruin en dus niet bruikbaar.
•foto anp cor out
Kosto wil niet verder gaan dan intensieve meldingsplicht
DEN HAAG GPD-ANP
CDA en WD in de Tweede Kamer verschillen van me
ning met staatssecretaris Kosto (jusdtie) en de PvdA over
de manier waarop moet worden opgetreden tegen asiel
zoekers in opvangcentra, die te horen hebben gekregen
dat zij op korte termijn zullen worden uitgezet. CDA en
WD willen in die centra een strengere bewaking, om te
voorkomen dat dergelijke asielzoekers in de illegaliteit
onderduiken.
Kosto voelt er niets voor om
rond deze centra „een cordon
politieagenten" te leggen. Hij
gaat er bovendien van uit dat de
gemiddelde asielzoeker redelijk
genoeg is om niet na het be
kend worden van de afwijzing
te verdwijnen. Dat dat toch een
enkele keer zal voorkomen,
noemt Kosto onvermijdelijk.
„Waterdichte garantie zijn er al
leen als we iedereen opsluiten",
aldus Kosto.
Dat laatste gaat ook CDA en
WD veel te ver. Zij vinden de
meldingsplicht echter onvol
doende. Een vorm van bewa
king moet mogelijk zijn, aldus
CDA en WD. CDA-Kamerlid
Krajenbrink: „Iemand die dan
echt wil vluchten, zul je niet te-
Kosto wil wel een intensieve
meldingsplicht, maar geen sys
tematische controle. Als een af
gewezen asielzoeker die mel
dingsplicht aan zijn laars lapt,
kan hij altijd nog worden opge
sloten in het bewaakte opvangs-
centrum bij Schiphol. De PvdA
kan zich in de visie van Kosto
vinden. CDA en WD overwegen
volgende week echter een motie
in te dienen om scherpere con
trole in opvangscentra af te
dwingen.
Eén van de problemen is dat
de Kamer in augustus heeft uit
gesproken dat kansloze asiel
zoekers in dezelfde centra wor
den geplaatst als de kansrijken.
genhouden, maar je werpt in
elk geval wel een drempel op."
Concrete voorstellen deed Kraj
enbrink niet, maar hij zei te
denken aan inrichting van af
sluitbare, aparte vleugels in de
nieuwe opvangcentra, iets waar
Kosto absoluut tegen is.
Krajenbrink noemde het pro
bleem van de afgewezen asiel
zoekers „hét grote knelpunt"
van het nieuwe opvangsysteem,
dat op 1 januari van kracht
moet worden. Justitie heeft dan
de bevoegdheid om afgewezen
asielzoekers beperkende maat
regelen op te leggen. In afwach
ting van hun uitzetting kunnen
zij worden gedwongen binnen
de grenzen van de vestigings
plaats van het opvangcentrum
te blijven of zelfs binnen de
poorten van het centrum.
Controlemaatregelen of
dwangmiddelen heeft justitie
echter nauwelijks, zo gaf ook
Kosto toe. CDA en WD denken
een deel van de problemen op
te kunnen lossen door het mi
nisterie van justitie het beheer
te geven over de opvangcentra.
Nu verzorgt wvc de opvang en
begeleiding van asielzoekers,
ook van degenen die met uitzet
ting worden bedreigd.
Minister 'd Ancona van wvc
wil gemeenten en woningcor
poraties intussen dwingen meer
woningen beschikbaar te stellen
voor de opvang van asielzoe
kers. Zij denkt daarbij aan het
opnemen van een dwingend ar
tikel in de Huisvestingswet. De
minister praat hierover staatsse
cretaris Heerma van volkshuis
vesting.
De bewindsvrouwe staat met
de rug tegen de muur, omdat
het nieuwe opvangbeleid voor
asielzoekers sterk afhankelijk is
van de beschikbaarheid van
voldoende woningen. Al twee
jaar roept de minister dat er
32.000 woningen nodig zijn,
maar gemeenten en corporaties
hebben tot nog toe slechts de
helft daarvan beschikbaar ge
steld. De doorstroming vanuit
de asielzoekerscentra verloopt
daardoor niet goed, met als ge
volg dat ze overvol zijn.
DEN HAAG «ANP
CDA-staatssecretaris Van
Amelsvoort (financiën) heeft
gisteren in het debat over het
reiskostenforfait opnieuw in het
stof gebeten voor de Tweede
Kamer. De belastingvrije kilo
metervergoeding voor werkne
mers die hun auto voor hun
werk gebruiken, gaat volgend
jaar van 44 naar 49 cent. Ook de
voor de belasting aftrekbare be
dragen voor woon-werkverkeer,
het reiskostenforfait, gaan om
hoog. Van Amelsvoort wilde de
44 cent in 1992 handhaven en
de aftrekbedragen voor het
woon-werkverkeer, het reiskos
tenforfait, verlagen. Onder druk
van de Kamer liet hij maandag
weten bereid te zijn de kilome
tervergoeding te verhogen naar
47 cent en het reiskostenforfait
te 'bevriezen'.
De Tweede Kamer vond dat
onvoldoende. Met steun van de
PvdA en de WD diende CDA-
woordvoerder Hillen gisteren
het voorstel in om het forfait en
de kilometervergoeding in de
pas te laten lopen met de tarief
stijging van het openbaar ver
voer in 1992.
CDA verwerpt
hogere huur
woonwagens
DEN HAAG «ANP
De CDA-fractie in de Tweede
Kamer zal morgen niet instem
men met de lastenstijging voor
woonwagenbewoners. die
staatssecretaris Heerma (volks
huisvesting) vanaf 1 juli 1993
wil doorvoeren. Het CDA zet
vraagtekens bij „het tempo en
de forsheid". De PvdA denkt
daar hetzelfde over.
Heerma wil de huren van
standplaatsen voor woonwa
gens op dezelfde manier gaan
berekenen als die van woning
wetwoningen. Dat betekent dat
de huur van een standplaats
over anderhalf jaar meer dan
verdubbelt. Om de klap te ver
zachten, krijgen woonwagenbe
woners gedurende tien jaar een
toeslag.
Het CDA heeft geen moeite
met gelijke behandeling van
huurders van woningwetwonin
gen en woonwagenbewoners,
maar wil een gedifferentieerde
aanpak, waarbij ook rekening
wordt gehouden met de staan
plaats.
