Zaken
'Niet iedereen heeft behoefte
aan verhalen over ellende'
'Springplank naar bedrijfsleven'
Kondor Wessels richt vizier op Duitsland
Werknemers gebakken aan regio'
Woensdag 4 december 1991
19
STAND VAN
Wereldwinkel concentreert zich op verkoop
„We hoeven niet zo nodig met Albert Heijn te concurre
ren. Het gaat erom wat je verkoopt en waarom je het ver
koopt." Geen uitspraak van een middenstander in hart
en nieren. Harry Provoost is dan ook medewerker van de
Leidse Wereldwinkel, een winkel die vooral ideeën wil
verkopen. En toch komt de nadruk de laatste tijd meer en
meer op de verkoop van produkten te liggen. De harde
guldens rinkelen in het laatje en de voorlichting over de
Derde Wereld verschuift naar de achtergrond.
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
De periode vóór de feestda
gen is voor de Leidse Wereld
winkel gunstig: er wordt veel
meer omgezet. Mensen kopen
in de Wereldwinkel aan de
Steenstraat cadeautjes voor Sin
terklaas en Kerstmis: aardewerk,
sieraden, kalenders, wenskaar
ten, kaarsen en dergelijke. Pro
voost: „We zetten in deze druk
ke weken ongeveer 2000 gulden
per week om, normaal gespro
ken ligt dat bedrag rond de 1400
gulden per week."
Volgens Provoost heeft die ex
tra drukte te maken met de
sfeer rond Kerstmis. „Mensen
willen in die periode graag 'iets
goeds' doen, dus kopen ze iets
bij de Wereldwinkel. Maar het is
toch eigenlijk vreemd dat ze dat
maar één keer per jaar doen."
De Wereldwinkel heeft twee
doelstellingen: het verkopen
van 'mens- en milieuvriendelij
ke' produkten en het geven van
voorlichting over misstanden in
de Derde Wereld. De Wereld
winkel is vooral bekend van zijn
'zuivere' koffie en thee. Pro
voost: „We verkopen alleen pro
dukten die voor een eerlijke
prijs en onder goede arbeids
omstandigheden zijn gemaakt
door mensen in de Derde We
reld. Op die manier werken we
mee aan een betere verhouding
tussen de rijke en de arme lan
den."
Duurder
De Wereldwinkel in Leiden oogt
meer en meer als een echte
winkel waar het draait om de
verkoop. In de volle schappen
staat een keur aan spullen uit
gestald: levensmiddelen, koffie,
thee, kaas, honing, snoep, wijn,
posters, wenskaarten, kring
looppapier, sieraden, gebruiks
voorwerpen, beeldjes, theedoe
ken, truien, het is maar een
greep uit het assortiment. De
produkten zijn over het alge
meen zo'n 20 procent duurder.
Provoost: „De meer-opbrengst
komt ten goede aan arbeiders in
arme landen."
Volgens Provoost komt meer
en meer het accent te liggen op
de verkoopfunctie en minder op
wat hij noemt de 'bewustwor
dingsfunctie'. „In de jaren '70-
'80 was er minder aandacht
voor de verkoop, maar de Lan
delijke Vereniging van Wereld
winkels vond dat toch te vrijblij
vend. Daarom is er de laatste
tijd veel meer aandacht voor de
zakelijke en financiële kant. De
Werelwinkels in Amsterdam en
Nijmegen zijn nu al kleine 'Xe-
nossen' aan het worden. Ze
werken daar zelfs met betaalde
krachten."
Voor de Leidse Wereldwinkel
zit een dergelijke uitbreiding er
voorlopig niet in. Provoost:
„Daar hebben we simpelweg de
mogelijkheden niet toe. We
werken hier met twaalf vrijwilli
gers en hebben niet voldoende
professionaliteit in huis om hier
een echte winkel van te maken.
Bovendien leent het gebouwtje
zich daar niet voor: het is meer
een kiosk. Het pandje mist ge
woon de uitstraling van een
winkel. Bovendien is de Steen
straat geen winkelstraat."
Als de Wereldwinkel een om
zet blijft draaien van zo'n 60.000
gulden per jaar, is uitbreiding
volgens Provoost uitgesloten.
„Het is een vicieuze cirkel: we
hebben geen geld om een beter
pand te huren en zullen dat ook
nooit kunnen verdienen onder
de huidige omstandigheden.
Wat we nodig hebben is een
winkelruimte met veel licht,
glas en ruimte. Een onderko
men in de Vrouwensteeg, dat
lijkt me wel wat: daar zouden
we wel een grotere omzet kun
nen realiseren."
Provoost vindt dat de 'verza
kelijking' van de Werelwinkel
toch ook weer niet te ver moet
worden doorgevoerd. „Op die
manier verdwijnt de bood
schap, het doel achter die
mooie spulletjes. Je loopt het
gevaar dat mensen spullen ko-
De bouwonderneming Kondor Wessels in
Leiden zal zich meer gaan richten op de
Duitse markt. Het afgelopen boekjaar heeft
de groep daar ruim 68 miljoen gulden om
gezet. Dat zal de komende jaren flink toe
nemen. De Duitse markt zal zowel vanuit
de bestaande Duitse vestigingen worden
bewerkt als vanuit de bedrijven in het oos
ten en noorden van ons land. Kondor Wes
sels wil meer nadruk op de Duitse bouw
markt leggen in verband met het stabilise
ren van de produktie in eigen land. Dat
blijkt uit het deze week verschenen jaarver
slag van de Kondor Wessels Groep over het
boekjaar 1990-1991.
Het verslagjaar was voor de groep, in juli
1990 ontstaan door een fusie van IBB Kon-
dor in Leiden en de Wessels Groep in Rijs-
sen, 'niet ongunstig'. De economische groei
heeft zich in ons land op een relatief hoog
niveau voortgezet, aldus het jaarverslag.
Kondor Wessels heeft echter vooral geprofi
teerd van de versnelde groei in Duitsland
door de hereniging. Het aantal bouwprojec
ten daar is flink toegenomen. De nadruk in
Duitsland lag op woningbouw, waar de
groep in totaal 350 woningen en apparte
menten in aanbouw heeft genomen.
De utiliteitsbouw (fabrieken en kantoren)
r de helft van de omzet van Kon-
Volgens de bouwonderneming biedt de
vraag naar vrije-sectorwoningen nieuwe
kansen. De woningbouw draagt voor 27
procent bij aan de omzet. Renovatie en on
derhoud is goed voor 11 procent van de
omzet. Deze markt zal groeien, zo verwacht
Kondor Wessels, die in het verlengde boek
jaar van januari 1990 tot en met 30 juni
1991 een totale omzet haalde van ruim 607
miljoen gulden. De orderportefeuille be
draagt op dit moment 800 miljoen gulden.
Bij de overige bedrijven van de Kondor
dor Wessels. De winstmarges in deze sector Wessels Groep werd in het verslagjaar 17
zijn beter. Ook in Duitsland zal de groep
zich meer op utiliteitsbouw gaan richten.
De woningbouw in Nederland is volgens
Kondor Wessels wat teruggelopen, vooral in
de gesubsidieerde sector. Als oorzaken
noemt Kondor Wessels: de hoge reële rente,
teruggang van de economische groei, be
zuinigingen in de publieke sector en een te
ruglopende bevolkingsgroei.
Stichting Integrand Leiden helpt studenten aan werkervaring
LEIDEN CAROLINE V
„Niet via een oom, maar via de
Stichting Integrand", aldus een
student op een poster van de
Stichting Integrand. De bood
schap is duidelijk: als je als stu
dent de zo broodnodige werker
varing wilt op doen, moet je
niet bij je familie aankloppen
maar de Stichting Integrand in
Leiden inschakelen. Deze lan
delijke non-profit organisatie
helpt studenten en afgestudeer
den aan een tijdelijke werkop
dracht. De student doet erva
ring op, bedrijven en instellin
gen profiteren van een goedko
pe, goed opgeleide arbeids
kracht.
De Leidenaar Peter van Bo
ven (26) kan het weten: de pas
afgestudeerde en keurig in het
pak gestoken bedrijfsjurist is
sinds twee maanden aan het
werk bij het Leidse offshore-be
drijf Heerema. En het ziet er
naar uit dat hij mag blijven. De
Stichting Integrand, gevestigd
aan de Kloksteeg, heeft voor
Van Boven bemiddeld.
Van Boven: „Ik hoorde via
kennissen van het bestaan van
deze Stichting en heb me in ja
nuari laten inschrijven. Want ik
wilde tijdens mijn studie Neder
lands Recht werkervaring op
doen. Ik ben daarna nog ver
schillende keren bij Integrand
langs geweest om duidelijk te
maken wat ik wilde. In septem
ber kon ik met Heerema gaan
praten en werd ik vervolgens
voor een halfjaar aangenomen.
Ik was inmiddels al afgestu
deerd. Maar aangezien ik nog
geen baan had, kwam deze
werkopdracht me goed uit. En
het gaat erg goed: ik krijg de in
druk dat ze me voor vast willen
aannemen. Niet gek, vind ik."
Van Boven vindt de Stichting
Integrand een goede manier om
'ergens binnen te komen'. „Ik
krijg weliswaar het
loon en dat is niet zo veel: onge
veer 2100 gulden bruto per
maand. Maar dat heb ik er wel
voor over. Zeker als je het voor
uitzicht hebt op een vaste
baan."
Integrand is een bemidde
lingsbureau tussen bedrijfsle
ven/overheid en studenten. Be
stuurslid Menno Bruning: „Wij
verzorgen het contact. Het uit
eindelijke contract regelen be
drijf en student zelf. We zijn als
het ware een springplank naar
het bedrijfsleven."
Bemiddeling
De Stichting Integrand is in
1980 opgericht door twee Haag
se studenten. De eerste vesti
ging opende in Leiden haar
deuren, inmiddels zijn er vesti
gingen in tien universiteitsste
den. De Integrand-vestigingen
worden draaiende gehouden
door vrijwillige studenten die
maximaal één jaar deel uitma
ken van het bestuur. De in
schrijving en bemiddeling is
voor studenten gratis, bedrijven
betalen bij een geslaagde be
middeling 500 gulden als on
kostenvergoeding.
Voor bemiddeling komen al
leen vergevorderde doctoraal
studenten in aanmerking. De
Leidse stichting beschikt over
een landelijk bestand van in to
taal 3500 studenten uit alle mo
gelijke studierichtingen, onder
wie ongeveer 350 studenten uit
Leiden. Bruning: „De meeste
vraag is er naar studenten be
stuurskunde, arbeids- en orga
nisatiepsychologen,
pen zonder er verder over na te
denken. We moeten toch ook
blijven informeren over mis
standen in de Derde Wereld.
Maar ik realiseer me ook wel
dat je niet bij iedereen een 'el-
lendeverhaal' kan afsteken,
want dat kan ook in je nadeel
werken. Als mensen staan te
popelen om af te rekenen, heb
ben ze geen behoefte aan een
uitgebreide discussie."
De Wereldwinkel bevindt zich
nog altijd in het schemergebied
van bekendheid bij de vaste
klanten en onbekendheid bij
het grote publiek. Volgens Pro
voost is daar niet veel aan te
veranderen. „We hebben geen
geld om een flinke advertentie
campagne te voeren en kunnen
veel mensen daarom niet berei
ken. De laatste jaren krijgen we
hier wel een ander publiek: niet
meer alleen radicaal linkse jon
geren maar steeds meer men
sen met een christelijke achter
grond."
Volgens Provoost is het geite-
haren-sokkénimago van de We
reldwinkel achterhaald. „Men
sen die dat zeggen, kijken alleen
naar de buitenkant. Bovendien:
die verkoop is echt niet zalig
makend. Je kunt ook besluiten
om helemaal niets meer te ko-,
pen/te verkopen uit de Derde
Wereld. Wij willen niet concur
reren ten koste van onze mede-
Veel verloop bij onderwijscentrum Innovam door verhuizing
miljoen gulden geïnvesteerd. Zoals al eer
der bekend werd gemaakt, haalde Kondor
Wessels over het verlengde boekjaar een
nettowinst van 26,5 miljoen gulden. De
raad van bestuur verwacht dat het resultaat
in het lopende boekjaar iets hoger zal zijn.
Voorgesteld wordt ruim 16,5 miljoen toe te
voegen aan de reserves en het dividend per
aandeel vast te stellen op 1,80 gulden.
informatica-studenten en be
drijfsjuristen. Voor talenstuden
ten, een grote groep in Leiden,
krijgen we weinig opdrachten.
We kunnen niet iedereen aan
een plaats helpen: we plaatsen
ongeveer 75 studenten per
jaar."
Integrand beschikt over een
bestand van 600 bedrijven en
instellingen in dé Leidse regio.
Het gaat volgens Bruning na
drukkelijk niet om een stage
maar om echt werk. „Studenten
leveren echt een produktieve
prestatië: ze moeten zelfstandig
kunnen werken. Ze doen bo
vendien ervaring op met sollici
teren en krijgen een salaris. Ze
kunnen die ervaring eventueel
wel als stage opvoeren voor hun
studie."
Harry Provoost van de Leidse Wereldwinkel: „De Werelwinkels in Amsterdam en Nijmegen zijn nu al kleine 'Xenossen' aan het worden.
foto jan holvast
Innovam-directeur J J. Kleyheeg bij een tekening van de nieuwbouw in Nieuwegein. foto hielco kuiplrs
„De oude VAM speelde te
weinig op die veranderingen in.
Je kunt stellen dat de wal het
schip heeft gekeerd. Werkge
vers- en werknemersorganisa
ties in de branche besloten op
dat moment de koppen bij el
kaar te steken. Men kwam tot
de conclusie dat een organisatie
nodig was die de opleidingen
goed zou regelen én dat vanaf
een centrale plaats zou doen".
Die plaats werd Nieuwegein
alle historische banden
met Voorschoten ten spijt.
„Ja, de gemeente vindt het
wel jammer dat we hier weg
gaan, maar het kan niet an
ders. U moet niet vergeten
dat we hier dagelijks gemid
deld 30Ó man over de vloer
krijgen: examenkandidaten,
cursisten, examinatoren. Die
mensen moeten uit het hele
land komen. En ik geef het je te
doen om als pakweg 17-jarige
knul uit Groningen hier examen
te komen doen. Dan mag je on
derhand wel een dag van tevo
ren van huis gaan. De bereik
baarheid van de Leidse regio is
van alle kanten slecht. Je loopt
overal in de fuik. Nieuwegein is
vanuit het hele land goed be
reikbaar en qua openbaar ver
voer ook goed."
Het grote voordeel van de
nieuwbouw laat onverlet dat de
verhuizing en alles dat daarmee
samenhangt, voor Kleyheeg en
zijn mensen een extra compli
cerende factor is in het hele fu
sieproces. „Want je verwacht
van mensen dat ze alles hier op
geven om zich elders te vesti
gen. Wat krijg je dan: een
enorm verloop van werknemers
die gebakken zitten aan deze
regio en dus niet mee verhui
zen. En die uitstroom is nog
Automonteur moet
na een jaar weer
worden bijgeschoold
lang niet afgelopen. Ik schat dat
het om zo'n 35 procent van het
aantal personeelsleden gaat."
„Nee, dat is niet leuk. Niet
voor de organisatie en niet voor
de mensen. Daar staat tegen
over dat we nu een ploeg heb
ben waar de motivatie ontzet
tend hoog is. Iedereen wil het
ontstane kennislek zo gauw
mogelijk opvullen."
Overigens gaat de naam In
novam niet helemaal voor de
Leidse regio verloren. Vnnr,
schoten fungeert straks naast
Best, Heerlen, Zwolle en Nieu
wegein als één van de plaatsen
waar een regionaal praktijkcen
trum komt te staan.
Kleyheeg blikt tot nu toe te
vreden terug op de strategiewij
ziging. „Omdat", zegt hij, „int
een imago-onderzoek is geble
ken dat 78 procent van de doet
groep ons kent. Zo'n grote
naamsbekendheid na pas e^p
jaar! Daarnaast zijn veel
auto-importeurs de afgelo
pen tien jaar het onderdeel
opleidingen zelf ter hand
gaan nemen. Inmiddels zijn
we druk bezig dat terrein te
rug te winnen."
„We zijn er natuurlijk nog
lang niet, het creëren van
een nieuwe organisatie kost
veel meer tijd. Een fusieprtt4
ces houdt in dat twee organisa
ties aan elkaar moeten wennen,
een hele andere manier van
werken moeten vinden. We zijn
nu veel meer klantgericht bezig,
zonder echt commercieel te
zijn: het gaat ons niet om het
maken van zoveel mogelijk
winst. We zijn geen verkopers.
We leveren onze diensten aan.
Het gaat er om dat wat de klant
verlangt, nu maatgevend is voca
tief voor gezien. Voor
Innovam-directeur J.J. Kleyheeg
is die verhuizing slechts een
zij het niet te onderschatten
onderdeel van een ingrijpend
veranderingsproces. Kleyheeg
schetst de ontwikkeling van het
opleidingsinstituut, dat pas vo
rig jaar ontstond na een fusie
van twee zusterinstellingen: de
VAM en BeVAM.
Een fusie die noodzakelijk
bleek omdat in het bedrijfsleven
al jaren de nodige kritiek leefde
op.het functioneren van de bei
de stichtingen. De branche liet
een paar jaar geleden weten een
instituut 'van en voor' zichzelf
te willen, een instituut derhalve
waar de klant(gerichtheid) cen
traal zou staan. Doelstelling zou
zijn en blijven: de vakbekwaam
heid onder werkers in die auto
branche zo hoog mogelijk hou
den. Het onderwijs kwam ech
ter steeds meer onder druk te
staan omdat de technologische
veranderingen en de milieu-
voorwaarden steeds groter wer
den.
Kleyheeg over die veranderin
gen: „Vroeger werd je opgeleid
voor een vak tot, pakweg, de
vut. Maar zo snel als het nu alle
maal gaat: dat realiseert een
buitenstaander zich niet. Een
automonteur die net z'n papie
ren heeft, moet na een jaar weer
worden bijgeschoold."
Met de verhuizing van
Innovam naar Nieuwe
gein verliest Voorscho
ten zijn grootste werk
gever: ruim 250 men
sen werken er bij dit
innovatie- en onder
wijscentrum van de
auto- en tweewieler-
branche.
huidige onderkomen
aan de Rouboslaan,
van waaruit zo'n
13.000 leerlingen
den opgeleid, jaarlijks
een dikke 35.000 exa
mens af en worden er
nog eens 40.000 bij
scholingscursussen
verzorgd.
Vorige week woens
dag werd de eerste
paal geslagen voor de
10.000 vierkante meter
grote centrale hoofd
vestiging, terwijl er ook
druk wordt gebouwd
aan regionale praktijk
centra in Best, Zwolle
en Heerlen. Hiermee is
in totaal een dikke 40
miljoen gulden ge
moeid.
Vanaf mei 1993
houdt het instituut na
