Buitenland
Kenya staat meer
partijen toe
*i 1
AH HAK
14 knuif
Russische Federatie snijdt
fors in Unie-begroting
Rebellen Sudan slaags
Vraagtekens bij schuld èn onschuld Libië
Rode Khmer wil van
VN bescherming
Half miljoen voor Iran
Colorado-partij wint
verkiezingen Paraguay
EG-ministers schuiven
problemen door naar top
Dinsdag 3 december 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRJSART (chef) ONNO HA VERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRIES DETMAR
5
NIEUWSLIJN
Robbeneiland wordt natuurgebied
Robbeneiland, het beruchte Zuidafrikaanse gevangeniscomplex
waar Nelson Mandela 18 jaar heeft vastgezeten, wordt een mu
seum en natuurreservaat en zal als zodanig volgend jaar voor
bezoekers worden opengesteld. Mandela en andere voormalige
politieke gevangenen zullen als adviseur fungeren bij de tot
standkoming van het project, zo maakte Johan Needing, direc
teur van het departement van natuur- en milieubehoud van de
Kaapprovincie, bekend.
Grootste heroïnevangst in Italië
In de haven van Triest heeft de Italiaanse politie 140 kilo heroïne
onderschept, de grootste heroïnevangst die ooit in Italië werd
gedaan. De partij heeft een straatwaarde van 150 miljard lire
(210 miljoen gulden). De uit Turkije afkomstige heroïne was het
land binnengekomen via een veerboot. De partij was onder een
lading appels verborgen in een vrachtwagen met valse bodem.
De Turkse chauffeur van de vrachtwagen werd aangehouden.
De Kenyaanse president Daniel Arap Moi en de overige
leiders van 's lands enige politieke partij Kanu hebben
gisteren het groene licht gegeven voor invoering van een
meer-partijenstelsel. Het besluit moet nog worden goed
gekeurd door de partijraad, die vandaag bijeenkomt, en
het parlement Maar dat lijkt een formaliteit.
NAIROBIFRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
De partijtop besloot gisteren op
een rumoerige vergadering dat
het parlement nog voor het
kerstreces artikel 2a van de
grondwet dat in 1982 van Ke
nya officieel een een-partijstaat
maakte moet worden gewij
zigd. In de loop van volgend
jaar zullen dan meer-partijen-
verkiezingen kunnen worden
gehouden.
President Moi heeft tegen de
ontwikkelingen in de rest van
Afrika en de wereld in het afge
lopen jaar een verbeten strijd
gevoerd tegen iedereen die van
de een-partijstaat afwilde. De
druk op Moi uit zowel binnen-
als buitenland is de laatste we
ken echter zo sterk toegeno
men, dat aanhoudend verzet op
zowel financieel als sociaal ge
bied rampzalig zou zijn ge
weest. Kenya's belangrijkste
geldschieters hebben onlangs
een beslissing over nieuwe fi
nanciële hulp uitgesteld om de
regering de gelegenheid te ge
ven economische en politieke
hervormingen door te voeren.
In de tussentijd zijn in het land
zelf vier politieke pressiegroe
pen opgericht.
De belangrijkste oppositie
groepering Ford (Forum voor
de Restauratie van de Democra
tie in Kenya) wil onder meer dat
de ambtsperiode voor de presi
dent wordt beperkt tot twee ter
mijnen van vijf jaar en dat de
wet die opsluiting zonder pro
ces toestaat, wordt afgeschaft.
Vervolgens moet worden be
gonnen met de registratie van
de miljoenen nieuwe jonge kie
zers die Kenya er in de afgelo
pen jaren heeft bijgekregen.
Omdat dat nogal wat tijd kost,
denkt Shikuku dat meer-partij-
enverkiezingen pas over acht
tot twaalf maanden kunnen
worden gehouden.
Vooraanstaand oppositielid
en advocaat Paul Muite is wat
dat laatste betreft uiterst scep
tisch. „Ik ben bang dat de rege
ring al heel snel verkiezingen
wil uitschrijven, zodat de oppo
sitie onvoldoende tijd heeft om
zich te organiseren."
De veranderin
gen in Rusland
hebben niet de
steun van alle
Russen. Dit
groepje de-
monstreert
voor herstel
van het oude
communisti
sche systeem.
En tegen de
'ezel' Jeltsin,
die zijn oren te
veel naar jood
se invloeden
zou laten han
gen. 'Ik houd
van Jeltsin'
staat op het
spandoek ge
schreven. foto
afp» vitaly ar-
mand
DE TOCOLESE PREMIER Koffigoh is vanmorgen
gearresteerd, nadat troepen zijn ambtswoning in de
hoofdstad Lome hadden aangevallen. Het leger
opende vanmorgen de aanval in een poging de
macht van president generaal Eyadema te herstellen.
In de loop van de ochtend werden alle telefoonlijnen
tussen Togo en het buitenland afgebroken.
Ghali benoemd tot VN-chef
De algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft van
middag de Egyptische staatsman Butros Ghali (links op de foto)
benoemd tot de opvolger van secretaris-generaal Perez de Cuel-
lar (rechts). Ghali zal 1 januari voor de komende vijf jaar het
ambt overnemen. Hij is de eerste Arabier en inwoner van het
Afrikaanse continent die het roer van de VN overneemt, foto epa
maria bastone
Praag krijgt informatie over invasie
Moskou heeft gisteren 200 pagina's aan diplomatieke dossiers
overgedragen aan Tsiechoslowaakse historici die de invasie van
1968 door het Warscnaupact onderzoeken. Met de inval werd
een einde gemaakt aan een periode van hervormingen, de zoge
noemde Praagse Lente. De geschiedkundigen hopen dat de do
cumenten een nieuw licht zullen werpen op de invasie en ande
re belangrijke gebeurtenissen in de na-oorlogse geschiedenis
van Tsjecho-Slowakije.
Wall Street doet goede zaken
Wall Street is gisteren niet meegesleurd in de val van andere in
ternationale beurzen. De Dow Jones-index van de dertig belang
rijkste fondsen opende 28 punten lager, maar schoot in het
laatste uur Van de handel naar 2935,38,40,70 punten boven het
slotniveau van afgelopen vrijdag. Het herstel had onder meer te
maken met een levendige handel die werd beheerst door 'koop
jesjagers'. Wall Street richtte zich aanvankelijk op de beurzen in
de rest van de wereld. Zoals de beurs van Tokyo, die gisteren
ruim 3 procent ldger sloot. Als gevolg daarvan deed ook Amster
dam slechte zaken.
jLiL. V V a
Meeste EG-
burgers voor
Europese munt
BRUSSEL HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Een ruime meerderheid van de
EG-burgers is voor invoering
van één Europese munt en een
centrale Europese Bank, en
vindt ook dat de EG een eigen
buitenland- en defensiebeleid
moet voeren. Nederlanders,
Belgen en Italianen zijn in de
EG het meest voor Europese in
tegratie.
Dat blijkt uit een in opdracht
van de Europese Commissie ge
houden enquête onder ruim
12.000 EG-burgers. Van alle Eu
ropeanen vinden de Nederlan
ders het meest (88 procent) dat
het EG-lidmaatschap goed is
voor hun land. Het minst en
thousiast zijn de Britten, waar
van slechts 57 procent blij is
met de EG.
Een krappe meerderheid van
55 procent van de EG-burgeis is
voor één Europese munt (die de
huidige munten vervangt) en
een centrale bank. Voor Neder
land ligt dat op 58, respectieve
lijk 67 procent. Opvallend is dat
toch nog 40 procent van de
Britten voor één Europese munt
is.
Twee derde van de Europea
nen vindt dat de EG een eigen
defensiebeleid moet voeren (in
Nederland 76 procent), maar
minder steun is er voor een ge
meenschappelijk buitenlands
beleid (55 procent van de EG-
burgers, 60 procent in Neder
land).
De Russische Federatie, de
grootste republiek van de Unie
van Soevereine Staten (voor
heen Sovjetunie), wil 15 procent
bezuinigen op de begroting van
de Unie. Dat is de voorwaarde
die de republiek heeft gesteld
voor het op zich nemen van de
verantwoordelijkheid voor de
begroting van de hele Unie.
De Russische president Jeltsin
had zaterdag met Unie-presi
dent Gorbatsjov afgesproken
dat Rusland zich garant stelt
voor de begroting van het
laatste kwartaal, op voorwaarde
dat er flink wordt gesnoeid in de
staatsuitgaven. De Unie kampt
met een enorm begrotingste
kort. De verstrekking van extra
leningen om het tekort voorlo
pig te overbruggen kwam vorige
week niet door het Volkscon
gres, omdat er te weinig afge
vaardigden aanwezig waren om
te stemmen.
Unie-president Gorbatsjov en
al zijn medewerkers zouden in
verband daarmee over de
maand november geen salaris
hebben ontvangen. Dat heeft de
voorzitter van de „Sovjet van de
Unie", een van de twee kamers
van de Opperste Sovjet, gisteren
verklaard. Een perswoordvoer
der van het Kremlin ontkende
het echter. „Iedereen is betaald
want iedereen heeft gewerkt",
antwoordde hij droogjes op vra
gen hierover.
De Gosbank (de staatsbank
van de Unie) verklaarde eind
vorige week dat ze alle betalin
gen moest opschorten door ge
brek aan geld. De Russische Fe
deratie nam daarop de uitgaven
van de Unie over.
A_ zichzelf opwierp als alternatieve
NA"l0B',APleider.
Het Volksbevrijdingsleger wil
meer autonomie en grotere
economische ontwikkeling voor
het verarmde zuiden, waar naar
schatting zes miljoen christelij
ke en Afrikaanse nomadische
veeherders leven. Sinds de split
sing bevechten de facties elkaar.
De groep van Mashar, bekend
als de Nasir-factie, zegt de helft
van het eerder door Garang ver
overde gebied te hebben inge
nomen. De twee groepen sa
men hebben zo'n 90 procent
van het zuiden in bezit, een ge
bied ongeveer ter grootte van
Frankrijk.
Twee Sudanese rebellengroepe
ringen zijn opnieuw met elkaar
slaags geraakt, nadat vijf dagen
geleden een staakt-het-vuren
was overeengekomen. De groe
pen behoren beide tot het
Sudanese Volksbevrijdingsleger,
dat in 1983 onder leiding van
John Garang in het zuiden van
het land de wapens tegen de
door moslims overheerste rege
ring opnam. In augustus vond
een splitsing plaats binnen het
Volksbevrijdingsleger, toen
commandant Riek Mashar Ga
rang ervan beschuldigde een
dictatoriaal regiem te voeren en
Wat gebeurde er in de nacht van 30 maart op
het landgoed van de familie Kennedy in West
Palm Beach, Florida? Die vraag houdt Amerika
al maandenlang bezig. Gisteren is onder grote
belangstelling van de media in een rechtbank
het proces begonnen dat een tipje van de slui
er moet oplichten.
Over het eerste gedeelte van het verhaal
was iedereen het wel eens. Een 30-jarige
vrouw haar naam blijft uit de pers ont
moette in een bar in West Palm Beach de 31-
jarige William Kennedy Smith, een neef van
senator Edward Kennedy, en ging met hem
mee naar het landgoed. Wat daarna plaats
vond was, aldus openbaar aanklaagster Moira
Lasch, een klassiek geval van verkrachting.
Smith, zo zei ze, vergreep zich aan de vrouw op
een grasveld nabij het zwembad.
De advocaat van Smith, Roy Black, had een
heel andere lezing. Volgens hem had de vrouw
geheel uit vrije wil seks met Smith gehad.
Maar de vrouw, zo zei hij, had „verwachtingen
die niet werden gerealiseerd", en ging daarom
uit wraak naar de politie toe met het verhaal
dat ze was verkracht.
De verdedigers van Smith zij krijgen naar
verluidt voor hun werk 2 miljoen dollar betaald
boekten al direct één grote overwinning. Zij
slaagden erin rechter Lupo ervan te overtuigen
dat getuigenverklaringen van drie vrouwen die
in het verleden ook door Smith zouden zijn
aangevallen, niet als bewijsmateriaal zullen
worden toegelaten. foto afp bob pearson
ACHTERGROND
TACO SLAGTER
Ronduit 'belachelijk' vind Gadaffi de Ameri
kaanse en Britse beschuldiging dat twee Li
bische veiligheidsagenten in 1988 een bom
hebben geplaatst in het PanAm toestel dat
boven het Schotse Lockerbie is geëxplo
deerd, met 270 doden tot gevolg. De Libi
sche leider daagde Washington en Londen
uit dat maar eens onomstotelijk te bewijzen
voor internationale onderzoekscommissie.
Maar Gadaffi had niet alleen om die reden
in het interview toegestemd. Hij knijpt hem
als een oude dief voor Amerikaanse en Brit
se wraakoefeningen. Het Britse dagblad The
Independent citeerde vorige week 'welinge
lichte bronnen' op buitenlandse zaken die
geweld tegen Libië niet uitsluiten als Tripoli
blijft weigeren twee verdachte Libiërs uit te
leveren.
Gadaffi reageerde voor zijn doen dan ook
zeer mak nu hij opnieuw tot 's werelds be
ruchtste terroristenleider is gebrandmerkt.
Bovendien is het opmerkelijk dat hij niet in
anti-imperialistische retoriek maar in terug
houdende bewoordingen de Amerikaanse
en Britse dreigementen verwierp als 'onge
wenst binnen een nieuw internationaal kli
maat'. Zelfs bood hij aan uit 'humanitaire'
overwegingen de nabestaanden van de
vliegramp geld te geven, mits dat maar niet
wordt uitgelegd als een schuldbekentenis.
Het is duidelijk dat Libië geen herhaling
wenst van het Amerikaanse bombardement
op Tripoli in 1986, toen het Witte Huis Gad
affi met militair machtsvertoon op zijn
nummer zette voor een terroristische aan-
Met wallen onder de ogen en een diep
getergde uitdrukking op zijn gezicht ver
scheen hij afgelopen donderdag voor de
camera van het Italiaanse televisiesta
tion Telemontecarlo. De Libische leider
kolonel Muammar al-Gadaffi wilde nu
zelf wel eens de wereld uitleggen dat
zijn land niets te maken heeft met de
Lockerbie-affaire.
slag op een Berlijnse nachtclub. Het daarop
volgende internationaal isolement was in
feite nog pijnlijker dan die vernederende
aanval. Gadaffi leerde zijn les.
Hij zocht toenadering tot Egypte om hem te
helpen bij het herstel van het gedeukte
imago. Cairo verzoende zich vorig iaar met
de recalcitrante buurman en verzekerde de
kolonel hem zonder gezichtsverlies het ge
matigde Arabische kamp binnen te lood
sen, mits hij zich niet meer zou branden
aan subversieve activiteiten.
Maar dat Gadaffi nu door het stof wil krui
pen om het onheil voor zichzelf en zijn land
af te wenden, bewijst noch zijn schuld of
onschuld in de Lockerbie-affaire. De kolo
nel weet zich gesteund door de twijfels die
zijn gerezen over de betrokkenheid van zijn
land, sinds Washington en Londen gezame-
lijk de 'feiten' onthulden over de toedracht
van de bomaanslag op het PanAm toestel.
Tenslotte is het bewijs slechts gebaseerd op
een stukje plastic ter grootte van een vin-
bië verkochte elektronische tijdklok en het
restje textiel is afkomstig van een t-shirt dat
een van de Libische verdachten in een win
kel op Malta zou hebben gekocht.
Saillant is dat nota bene Israël Gadaffi vrij
waart van de bomaanslag. De Mossad (de
Israëlische inlichtingendienst) is ervan
overtuigd dat in Syrië gestationeerde Pales
tijnse extremisten (het Volksfront voor de
Bevrijding van Palestina-Algemeen Com
mando van Achmad Jibril) de bom hebben
gemaakt in opdracht van Iran. Volgens de
lezing van Jeruzalem, maar ook tiie van de
Britse geheime dienst, zóu Iran met het op
blazen van een Amerikaans passagiersvlieg
tuig wraak hebben willen nemen voor het
neerhalen van een Iraans verkeerstoestel
(juli 1988) boven de Golf door de Ameri
kaanse marine tijdens de Irak-Iran-oorlog.
De sterke verdenking groeit dat de VS Libië
de zwarte Piet hebben toegeschoven om
Syrië en Iran er buiten te houden. Da
mascus is voor Washington op dit moment
een belangrijke sleutel in de voortgang van
het vredesproces in het Midden-Oosten. En
Teheran speelt een prominente rol bij de
vrijlating van de resterende westerse gijze
laars in Libanon.
Voordat ze aan met een militaire vergel
dingsactie tegen Libië beginnen, zullen
Washington en Londen met sterker bewijs
materiaal moeten komen.
De leiders van de Cambodjaan
se Rode Khmer zullen alleen
naar de hoofdstad Phnom Penh
terugkeren als zij daar bescher
ming krijgen van vredestroepen
van de Verenigde Naties. Dat
heeft prins Norodom Sihanouk,
leider van de Opperste Nationa
le Raad (de interim-regering),
gisteren gezegd.
De eis is een reactie op de ge
beurtenissen van vorige week
woensdag toen Rode-Khmerlei
der Khieu Samphan na aan
komst in Phnom Penh bijna
door demonstranten werd ge
lyncht en het land moest ont
vluchten.
Een woordvoerder van Siha
nouk zei dat de VN nog niet for
meel op de eis hebben gerea-
feerd. Hij wees erop dat VN-
jnctionarissen na het incident
van vorige week hadden gezegd
niets te voelen voor een derge
lijke beschermende taak.
Khieu Samphan had gisteren
een ontmoeting met Sihanouk
in de Thaise stad Pattaya. De
Khmer-leider eiste onder meer
dat zijn politieke assistent Kun
Tieng, die sinds woensdag
wordt vermist, wordt opge
spoord.
nakwam nadat de islamitische
revolutie in 1979 een eind had
gemaakt aan het bewind van de
sjah. Over de kwestie is ander
half jaar onderhandeld tussen
Washington en Teheran. Het
Cliams-Tribunaal in Den Haag
zal het akkoord deze week
goedkeuren.
Waarnemers beschouwen het
akkoord als een belangrijke stap
op weg naar het oplossen van
de geschillen tussen Teheran en
Washington.
De Verenigde Staten hebben
Iran gisteren een half miljard
gulden betaald als schadever
goeding voor niet aan Iran gele
verde militaire apparatuur. Dat
heeft een woordvoerder van de
Amerikaanse ambassade in Den
Haag meegedeeld.
Onder het bewind van wijlen
de sjah had Iran omvangrijke
militaire bestellingen in de VS
gedaan, die Washington niet
Asuncion ppadering, die uit 198 afgevaardig
den bestaat, krijgt tot taak ae
eerste democratische grondwet
van het land uit te werken. De
huidige grondwet stamt nog uit
de tijd van generaal Alfredo
Stroessner, die bijna 35 jaar
lang als militaire dictator re
geerde. Stroessner werd gewipt
door Rodriguez, die in mei 1989
verkiezingen liet houden. De
voormalige dictator leeft nu in
ballingschap in Brazilië.
Bij verkiezingen voor een
grondwetgevende vergadering
in Paraguay heeft de Colorado-
partij van president Rodriguez
de absolute meerderheid be
haald. Volgens de voorlopige
uitslag heeft de conservatieve
partij, die sinds 1947 aan de
macht is, 60 procent van de be
schikbare zetels in de wacht ge
sleept.
De grondwetgevende verga-
BRUSSEL GPD-ANP
De EG-ministers van buiten
landse zaken zijn er gisteren
niet in geslaagd de grote nog
hangende problemen in ver
band met de Europese Politieke
Unie op te lossen. Ook de mi
nisters van financiën, die praten
over een monetaire unie, be
reikten nog geen overeenstem
ming.
Vooral de Britse bezwaren
blijven enorm en het ziet er
naar uit dat Londen alleen wil
meewerken wanneer het zich
op tal van terreinen kan ont
trekken aan de praktische uit
werking van de verdragen. De
Britten willen niet gedwongen
kunnen worden mee te werken
aan een gezamenlijk Suropees
veiligheidsbeleid, een sociaal
beleid en de invoering van één
munt.
Het ziet ernaar uit dat de Eu
ropese staats- en regeringslei
ders volgende week in Maas
tricht zeker vijf onopgeloste
kwesties moeten bespreken.
Dat zijn: de gemeenschappelij
ke buitenlandse- en veiligheids
politiek, de wens van de armere
EG-landen meer geld te ontvan
gen van de rijkere, het sociale
beleid, de samenwerking op het
gebied van justitie en het karak
ter dat de toekomstige samen
werking moet krijgen, namelijk
al dan niet federaal.
Een aan Nederland toege
schreven voorstel EG-landen de
mogelijkheid te bieden om zich
te onttrekken aan een gemeen
schappelijke buitenlandse poli
tiek als ze menen dat daardoor
hun vitale nationale belangen
worden geschaad, kreeg volgens
de Franse minister Roland
Dumas slechts de steun van
Den Haag en Londen.
De ministers van financiën
boekten al even weinig vooruit
gang bij hun onderhandelingen
over een monetaire unie. Ook
hier ligt Groot-Brittannië dwars,
maar zijn ook veel technische
details nog niet geregeld.
