Toerisme
Meer
actie
voor
globetrotters
Touroparators werken aan beter
reisadvies voor vakantiegangers
Jubelstemming bij reisbranche
lijkt geënt op wankele basis
Zaterdag 30 november 1991 Redactie: 023-150268 ROB VAN DEN DOBBELSTEEN Eindredactie. JAN VAN DER NAT Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
17
REISBERICHTEN
Drenttent
De VW Drenthe heeft tijdens de Caravan en Camping RAI '91
het arrangement 'Drenttent' geïntroduceerd. Nadat het al enige
jaren mogelijk was volledig ingerichte tenten te reserveren op
buitenlandse campings, begint nu ook de VW Drenthe met de
ze succesvolle formule. Er kan voor de periode tussen begin april
tot en met de herfstvakantie 1992 een weekend-, midweek- of
weekarrangement worden geboekt. De bungalowtenten, voor
zien van verlichting tot verwarming en van kurketrekker tot
koelkastje, worden geplaatst op de campings Westerbergen bij
Echten en de Valkenhof bij Westerbork. De prijzen variëren van
150 gulden voor een weekeinde tot 560 gulden per week in het
hoogseizoen. Nadere informatie: VW Drenthe, Postbus 95,9400
AB Assen, telefoon 05920 - 51777.
Australië-wegwijzer
Wie op vakantie gaat naar Australië dient zich terdege voor te
bereiden. Het Australisch Verkeersbureau heeft daartoe een
handige hulp in huis: de Australië-wegwijzer 1992. Het boek
werk is 116 pagina's dik en bevat alle informatie over accommo
daties, nationale parken, autohuur, openbaar vervoer, maar ook
over de diverse staten en de belangrijkste steden, over klimaat,
visa en douanebeperkingen. Een onmisbaar boekje voor de toe
rist naar het 'zesde continent' dat te bestellen is bij het Austra
lisch Verkeesbureau, postbus 429, 3140 AK Maassluis, tel.
01899 - 27370.
Babykleertjes
In Bennekom is tot en met 25 april volgend jaar een bijzondere
tentoonstelling te zien. De Vereniging Oud-Bennekom toont
haar collectie baby- en peutergoed, die deels uit eigen verzame
ling en deels uit schenkingen afkomstig is. Kleding van vele jaren
her, maar ook uit moderne tijden is te zien in het Kijk- en Luis
termuseum aan de Kerkstraat in Bennekom.
Spaanse folders
Spanje biedt, toerisch gezien, veel meer dan bakken onder de
koperen ploert. Een heel aantrekkelijke vakantie kan worden
doorgebracht in de deelstaat Castilla-La Mancha. Voor dit ge
bied is een speciale gids uitgebracht. In het Engels: 'La Mancha
and its border area'. Don Quijote, de Man van La Mancha, komt
u er niet tegen. Wel een verzameling pitoreske dorpjes en inte
ressante steden als Toledo en Guadalajara. Nieuw is ook de gids
Mohammedaans Spanje, die in het Nederlands is verschenen en
u de weg wijst naar en in steden, waar de mohammedaanse in
vloed zeer sterk is: Granada, Sevilla, Toledo en Murcia.
Belgische Oostkantons
Voor wintersport hoeft u niet per se af te reizen naar Oostenrijk
of Zwitserland. De Belgische Oostkantons bieden een scala aan
mogelijkheden in liefst 23 wintersportcentra. In elk daarvan treft
u een langlaufpiste en er zijn in totaal vier afdalingspistes. Een
aantrekkelijk alternatief, dat echter in de weekeinden vermeden
dient te worden in verband met de enorme drukte. Vervoer is
mogelijk met speciale bussen vanuit Eupen of Verviers. Nadere
informatie is te verkrijgen bij de Dienst voor Toerisme van de
Oostkantons, tel.: 09/32 80 227664. Op dat nummer kunt u ook
informatie krijgen over de sneeuwhoogten.
Kerstmis in Londen
Weinig steden kennen zo'n bijzondere kerstsfeer als Londen. Al
in november begint de Engelse hoofdstad zich op te maken voor
de viering v&n Kerstmis. Warenhuizen puilen uit van de speciale
kerstgeschenken. De winkelbuurten van Covent Garden, Regent
Street en Oxford Street stralen een sfeer uit, die uniek is. Vlak na
de fesstdagen is het daar extra voordelig winkelen. British Air
ways biedt in samenwerking met Astrea Reizen een kort arran
gement aan. Een tweedaagse reis is al mogelijk vanaf 369 gul
den. Informatie: 020 - 6640829.
Alternatieve jaarwisseling
Oudjaar op zee. Het is weer eens wat anders. North Sea Ferries
organiseert ook dit jaar weer een Oud en Nieuw Cruise aan
boord van de ms Norsun. Op het programma staan optredens
van diverse artiesten en er kan gegokt worden. Om middernacht
wordt er champagine geschonken, waarna het feest nog een
paar uurtjes doorgaat, 's Morgens tussen 9 en 11 wordt er een
'English Breakfast' geserveerd. De afvaart is op 31 december om
17.00 uur vanuit Europoort, waar het schip de volgende dag om
11.00 uur weer terug is. De kosten bedragen 245 gulden. Infor
matie en boekingen: 01819 - 55279.
Griekenland wordt de komende zomer vliegvakantiebestemming
Pleidooi voor verbeterde 'ajbreekverzekering'
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Het Ministerie van Buitenland
se Zaken en de Nederlandse
reisbranche zoeken naar wegen
die ertoe moeten leiden dat er
in de toekomst beter afgewogen
reisadviezen worden gegeven.
In het verleden ontstonden er
regelmatig fricties rondom het
verstrekken en het opvolgen
van dergelijke adviezen die toe
risten laten weten of ze al dan
niet naar en door bepaalde lan
den kunnen reizen. In een nog
te vormen 'platform' zal niet al
leen Buitenlandse Zaken (dat
het advies tot nu toe in z'n een
tje en op eigen gezag verstrekte)
zitting moeten nemen, maar
ook reisorganisaties,'reisverze-
keraars en vliegmaatschappijen
en dergelijke.
In januari nog bijvoorbeeld
ontstonden er grote moeilijkhe
den rondom een negatief reis
advies voor Tunesië. Terwijl het
Nederlandse Ministerie van
Buitenlandse Zaken vakantie
gangers adviseerde het land we
gens ernstige, tegen buitenlan
ders gerichte opstootjes onmid
dellijk te verlaten, zag Duitsland
geen problemen. Het gevolg
was dat Nederlandse reisorgani
saties hun klanten (die daar
vaak nog maar twee dagen za
ten) per extra charter naar huis
terugbrachten, terwijl de Duitse
toeristen bleven zitten. Con
form de reisvoorwaarden (een
reisadvies mag slechts worden
beschouwd als een advies en
heeft geen enkele juridische sta
tus) kregen de ongeveer twee
honderd, ijlings uit Tunesië ge
repatrieerde Nederlanders geen
financiële genoegdoening. Het
geen ook binnen de ANVR, de
overkoepelende vereniging van
reisorganisaties, tot stevige dis
cussies heeft geleid.
De ANVR heeft daarom
toenadering gezocht tot het Mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
met de bedoeling zo snel moge
lijk een 'platform' te vormen
waarin deskundigen uit alle ge
ledingen van de reisbranche zit
ting moeten nemen. Vanuit dat
platform zal dan een reisadvies
moeten worden verstrekt. Het
initiatief is zo goed ontvangen
dat de oprichting van dat plat
form al rondom de jaarwisseling
wordt verwacht. Zowel I. G.
Mostert van Buitenlandse Za
ken als J. Hoekstra van de ANVR
tekent daar bij aan, dat het wel
van het grootste belang is dat
adviezen in de toekomst in EG-
-verband zullen worden geno
men. Zodra de nieuwe commis
sie is samengesteld zullen daar
toe stappen worden ondemo-
Foutieve naam op ticket kan geld kosten
MET DJ0SER NAAR
INDONESIË
/N
Dj/Oser>
s/
071-126400
Jan Hoekstra (Vereniging van Reisorganisatoren) denkt aan betere 'af-
breekverzekering' voor vakantiegangers. archieffoto
Holland International heeft via een rondschrijven
en een mededeling in het vakblad Reisrevue de
reisbureaus nog eens gewezen op de problemen
die kunnen ontstaan als er op een ticket een fou
tieve naam wordt vermeld. Komt de naam op het
ticket niet overeen met die in het paspoort (wat
onder meer kan gebeuren bij pas getrouwde
vrouwelijke passagiers) dan moet de foutief ver
melde naam worden veranderd. Dit in verband
met de verscherpte veiligheidsmaatregelen op de
vliegvelden.
Touroperators reserveren ruim een miljoen vliegtuigstoelen
DEN DOBBELSTEEN
Optimisme alom. Wie de door
de Nederlandse reisorganisaties
voor de zomer van 1992 gere
serveerde vliegtuigstoelen bij el
kaar optelt, komt tot onwaar
schijnlijke recordcijfers. In to
taal zijn bij Transavia en Mar
tinair al ruim een miljoen re-
tour-seats vastgelegd (of ze alle
maal daadwerkelijk zullen wor
den afgenomen, is een tweede)
en ook de KLM profiteerde
dankbaar van de feestroes
waarin 'de vaderlandse tourope
rators lijken te verkeren. Slechts
het nieuwe Air Holland blijft
met een schamele 25.000 reser
veringen vooralsnog achter bij
afgelopen zomer. Het vertrou
wen in de uit zijn eigen puinho
pen verrezen maatschappij is
blijkbaar nog niet hersteld.
Is de feeststemming terecht?
Op het eerste gezicht wel. Inter
nationaal stijgt de belangstel
ling voor georganiseerde vakan
tie-reizen fors en waarom zou
Nederland dan achterblijven.
Bovendien heeft de markt zich
na de Golf-oorlog verbazing
wekkend snel hersteld en wordt
er momenteel zo fors geboekt
voor de komende winter dat
een grote touroperator als Vrij
Uit vorige week op een plus
stond van 45 procent. Wellis
waar werd daar meteen bij ver
teld dat 'een dergelijk cijfer na
tuurlijk niet valt te handhaven',
maar ook bij deze autoreizen-
-specialist is men zich gaan af
vragen of er voor de komende
zomer niet nóg meer accom
modaties moeten worden afge-
blokt.
Veel vertrouwen dus in de
Nederlandse reiswereld. On
danks het geweeklaag van de
kleine reisorganisaties die één
voor één lijken te worden opge
slokt door de groten; ondanks
het feit ook dat de jongste ge
schiedenis heeft geleerd dat het
met een eerst zo drukbezochte
bestemming plotseling afgelo
pen kan zijn en ondanks het feit
tenslotte dat de zogenaamde
zelf-doeners in de ongeorgani
seerde sector steeds meer de
neiging vertonen hun vakantie
in eigen land door te brengen.
Het zou voor de vaderlandse
reisbranche toch een teken aan
de wand moeten zijn dat het
aantal buitenlandse vakanties
sinds 1989 met honderdduizen
den tegelijk terugloopt terwijl
het aantal binnenlandse vakan
ties juist sterk stijgt.
Natuurlijk is er vooralnog
weinig reden tot echte paniek.
Als Nederlanders op vakantie
gaan, laten ze zich - en die
trend houdt nog wel even aan
hebben onderzoeken uitgewe
zen - steeds meer terzijde staan
door het alles regelende reisbu
reau. Niet alleen om te worden
verlost van de romslomp die is
verbonden aan het regelen van
vervoer en verblijf in het buiten
land. maar ook omdat je via een
reisorganisatie (die 'groot' in
koopt) meestal goedkoper uit
bent. Maar niettemin, de eufo
rie waarin de branche verkeert,
doet wat merkwaardig aan. Af
hankelijk als ze tenslotte is van
externe factoren. Opstanden,
oorlogen, déconfitures van
vliegmaatschappijen, vertragin
gen op luchthavens, te hoog
prijsniveau... elke reisorganisa
tie merkt het onmiddellijk aan
de daling van het aantal boekin
gen.
Voor de komende zomer lijkt
het oostelijke Middellandse Zee
gebied favoriet. Griekenland
wordt vliegbestemming num
mer een en gaat Spanje voorbij;
Turkije komt terug op het peil
van voor de Golfoorlog en de in
teresse in landen als Cyprus, Is
rael, Tunesië en Marokko begint
ook weer pittig aan te trekken.
Het is daarom niet gewaagd te
veronderstellen dat zo'n
650.000 Nederlanders hun zo
mervakantie in die contreien
zullen doorbrengen. Tenmin
ste... als er niet opnieuw iets ge
beurt. Want dan zal blijken dat
de reisbranche, die (dat ook
nog) op elke honderd gulden
omzet gemiddeld slechts een
gulden verdient, feest viert op
een dansvloer die elk moment
kan bezwijken.
REISBOEKEN
i den Dobbelsteen
Of de adviezen in de toe
komst een juridische status zul
len krijgen, valt echter nog te
bezien. Hoekstra: „Ik zoek het
meer in een soort afbraakverze
kering die is ingebouwd bij de
annuleringsverzekering. Die be
staat nu ook wel, maar wordt
niet uitbetaald in geval van een
negatief reisadvies. Misschien
dat we in overleg met de reis-
verzekeraars daar verandering
kunnen brengen. Het zou het
imago van de reisbranche dat
door dat geval Tunesië toch is
geschaad, in elk geval flink kun
nen verbeteren."
Omdat het aanbrengen van een wijziging in het
ticket honderd gulden kost, ontstonden er de
laatste tijd aan de balie van Holland International
op Schiphol flinke duscussies over wie die som
moest betalen. Holland International stelt de reis-
bureau's verantwoordelijk, omdat daar, aldus een
Hl-woordvoerder, onzorgvuldig is gewerkt. Maar
omdat ook bij de reisbureau's niet zonder meer
wordt overgegaan tot vergoeding van de honderd
gulden, raadt Hl zijn klanten nu aan de naams
vermelding op het ticket meteen bij ontvangst
goed te controleren.
Reisboek 1492
Een Europees reisboek uit
1492, het jaar dat Columbus
voet aan wal zette in Ameri
ka; het is weer eens iets an
ders. Maar helaas is het idee
leuker dan de uitwerking. Lo
renzo Camusso, stelde het
boek aan de hand van reis
verslagen en documenten uit
die tijd samen, maar deed
dat op een weinig onderhou
dende wijze. In de eerste ze
ventig pagina's, waarin een
overzicht wordt gegeven van
de wijze waarop er indertijd
in Europa werd gereisd, komt
de nieuwsgierige lezer nog
wel aan zijn trekken. Citaten
uit brieven van de Italiaanse
beeldhouwer Cellini („Het
was een prettige reis, alleen
werden we door een rovers
bende belaagd op onze tocht
naar Palissa. We wisten ons
met grote moeite te red
den"), beschrijvingen van de
van gespuis en ander onge-
dierte wemelende herbergen
uit die tijd en de merkwaar
dige problemen die de reizi
gers ondervonden met geld,
doen verlangen naar de re
constructies van befaamde
reizen verderop.
Tevergeefs echter. Het
boek wordt steeds saaier. Wie
echt wil weten hoe het er aan
toe ging op een beroemde
Europese doorgangsweg als
de route Florence - Brugge
kan beter het nog niet zo
lang geleden verschenen 'De
opkomst van Niccoló van
Dorothy Dunnett (Uitgeverij
Luitingh) ter hand nemen.
Hoewel knullig geschreven,
steekt het Lorenzo Camus-
so's boek in levendigheid
verre naar de kroon. En dat is
dubbel jammer omdat de
schitterend gedrukte, met
zorg uitgezochte reproduk-
ties van bekende en minder
bekende schilderijen die het
Reisboek Europa 1492 opsie
ren, meer hadden verdiend
dan het slaapverwekkende
geknutsel van Cassumo.
Reisboek Europa 1492 door
Lorenzo Camusso, uitgever
Sdü Den Haag, prijs 79,90.
Stad als kunstwerk
Londen, Parijs en Wenen nis
sen 1814 en 1914. Donald 01-
sen schreef er een fascine
rend boek over en noemde
het 'The City as a Work of
Art' (in het Nederlands 'De
stad als kunstwerk) daarmee
meteen aangegevend, wat de
lezer ongeveer mag verwach
ten. Ongeveer, want Olsen
heeft het ook over de riool
opzichters in Londen, de
jeugdige criminelen in de
Rue des Mauvais Garcons in
Parijs en de 'snelle koets' met
gordijntjes en spiegels die
door Wenen dokkerde. Maar
de nadruk ligt toch duidelijk
op de architectuur die uiter
aard niet los kan worden ge
zien van het Londen, Parijs
en Wenen van de moderne
tijd.
Dat is nog wel het meest
interessante van Olsens
boek: de vergelijking met
toen en nu. Op kristalheldere
wijze wordt beschreven hoe
de drie Europese hoofdste
den zich in him glorietijd
ontwikkelden tot de metro
polen die ze nu zijn. Zon
neklaar wordt ook duidelijk
hoe belangrijk bepaalde in
grepen achteraf blijken te
zijn geweest. Zoals de aanleg
van de Regent Street in Lon
den bijvoorbeeld en die van
de Ringstrasse in Wenen.
Maar ook is het vermakelijk
te lezen dat Parijs zijn huidi
ge, door iedereen bewonder
de stadsplan (het Etoile in
het midden en de boulevards
daar ster-gewijs omheen)
niet zozeer te danken heeft
aan de vooruitziende blik van
het genie Georges-Eugène
Haussmann maar in de
grond van de zaak veel eer
der aan de pragmaticus Na
poleon die domweg volksop
standen wilde voorkomen
door lange wegen dwars door
arbeidersijken aan te leggen.
Olsens werk zit vol met
dergelijke leuke onthullin
gen, die hij gezien de uitge
breide bibliografie achterin,
uit alle hoeken en gaten heeft
gepeurd. Meestal leidt een
dergelijke wetenschappelijke
basis tot niet te verteren pro
za, maar ook die valkuil heeft
de schrijver moeiteloos ont
lopen. Ook al omdat hii er
niet voor schroomt de lezer
zijn persoonlijke mening te
geven, hetgeen wetenschap
pelijk dan misschien niet zo
verantwoord mag zijn, maar
in dit geval wel zo aardig
blijkt te zijn. Kortom er is
niets mis aan dit boek.
De Stad als Kunstwerk door
Donald Olsen, uitgeverij
Agon, prijs 75,00
Een handvol rust
Noord-Holland kent een
aantal tekenaars en schilders
die het beeld van 'hun' pro
vincie als geen ander op het
tekenvel of doek kunnen zet
ten. Doris Groeneveld, Arjen
van Waterland, Jan Groen-
hart... De in 1987 overleden
Henk Tol behoorde zonder
enige twijfel tot dit gezel
schap. Zijn werk was niet zo
zeer 'Grote Kunst', het was
niet grensverleggend, maar
juist in al z'n simpelheid kon
Tol de eenvoud van het
Noordhollandse landschap
(met nasdruk op dat laatste)
in enkele krassen tot leven
brengen.
Vorige week verscheen een
hommage aan Tol: Een
handvol rust. Vrienden van
de tekenaar zochten z'n
meest markante werk uit,
journalist Peter Gerritse
maakte er een geïnspireerde
tekst bij en de stichting Uit
geverij Noord-Holland, waar
vormgever loop de Nijs het
ene na het andere kunststuk
je aflevert, maakte er zoals
gewoonlijk weer een prachtig
verzorgde uitgave van.
In de trits boeken die de
laatste jaren over Noord-Hol
land boven het Noordzeeka
naal verscheen, een kroonju
weel.
Een handvol rust, Henk
Tol/Peter Gerritse, Uitgeve
rij Stichting Noord-Holland,
prijs/ 35,00
door uw ad
vertentie op
déze speciale
pagina te
plaatsen.
Bel onze
advertentie
afdeling.
