Financiën
Steeds meer zorgen voor president Bush
Zaterdag 30 november 1991 Redactie: 023-150224® Eindredactie: JANINEBOSMA» Vormgeving- CLARA KEMPER
De noteringen op deze beurspagina's zijn de slotgegevens van de beurzen.
BEURSEFFECTEN
Het is met de valuta
markt net als met
het weer. Beide
kenmerken zich door een hoge
mate van onvoorspelbaarheid.
Zowel het weer als de koersen
van vreemde valuta's, in het bij
zonder de Amerikaanse dollar,
fungeren bovendien als popu
lair gespreksonderwerp.
De afgelopen twee weken bo
den de hectische toestanden op
de Europese valutamarkten ge
spreksstof genoeg. De illusie
van vaste wisselkoersen binnen
het Europees Monetair Stelsel
(EMS) werd immers naar het
rijk der fabelen verwezen. Dat
kon niet ongelukkiger, zo vlak
voor de Europese top-ontmoe-
ting in Maastricht.
Het EMS is een afspraak tus
sen de meeste centrale banken
van de EG (behalve die'van Por
tugal en Griekenland) om de
munteenheden slechts met een
geringe marge ten opzichte van
elkaar te laten fluctueren. In de
praktijk komt het erop neer dat
een Nederlandse vakantiegan
ger of zakenman in Frankrijk er
bijna zeker van kan zijn dat hij
voor zijn Franse francs tussen
de 34,4 en 32,9 cent moet beta
len.
Niets wees er de afgelopen
tijd op dat er zwaar weer op
komst zou zijn. Terwijl we het
afgelopen jaar van het ene Eu
ropa-overleg naar het andere
gingen, leek instabiliteit binnen
het zogeheten EMS voorgoed
tot het verleden te behoren.
Om de ontwikkelingen van de
afgelopen week goed te kunnen
begrijpen, moeten eerst de
hoofdrolspelers op de valuta
markt worden voorgesteld: de
geldhandelaren (die mannen
die in vijf telefoons tegelijk kun
nen spreken), de Europese poli
tici (die de rente willen verlagen
om de kooplust en daardoor de
economische groei te stimule
ren), de centrale banken (die
het over de rente voor het zeg
gen hebben) en de beleggers
(die grote sommen geld van het
ene naar het andere land ver
schuiven).
Renteverschillen fungeren op
de valutamarkt als een omge
keerd hogedrukgebied. Het ka
pitaal stroomt van landen met
een lage rente, naar landen met
een hoge rente. En dat heeft
dan weer gevolgen voor de wis
selkoers. Wie bijvoorbeeld
Spaanse staatsobligaties wil ko
pen vanwege hun aantrekkelijke
rente van zo'n 11 12 procent,
heeft natuurlijk ook peseta's no
dig. Een hoge rente gaat dus ge
paard met sterke valuta.
De afgelopen weken werden
een aantal landen 'gestraft' voor
hun poging de rente te verla
gen. Eerst haalden de Fransen
bakzeil. In een poging de Franse
economie een duwtje te geven
verlaagde de Franse centrale
bank in oktober de officiële ren
te met een kwart procent. De
Franse rente kwam daardoor la
ger te liggen dan de belangrijke
Duitse rente. De overmoed van
de Fransen werd dan ook on
middellijk afgestraft. De koers
van de Franse franc zakte. Niet
alleen door de renteverlaging
zelf, maar ook door een slechte
timing van de hele operatie die
samenviel met geruchten over
een renteverhoging in Duits
land.
De Franse centrale bank bleef
geen andere keus dan de rente
verlaging terug te draaien. Be
gin vorige week verhoogde zij
morrend de rente met een half
procent. Nog geen week later
was het de beurt van het Britse
pond om een blauwtje te lopen.
Premier Major heeft de rente
het afgelopen jaar aanzienlijk
verlaagd van 15 naar 10,5 pro
cent, in een poging zich bij de
kiezers geliefd te maken. De
Britten moeten volgend jaar im
mers weer naar de stembus. Net
als de Fransen, dachten de Brit
ten dat de kust veilig was om
ongestoord aan de rente te
morrelen. Mooi niet dus! Het
pond tuimelde begin deze week
omlaag en kwam onderin het
EMS terecht, nog maar een paar
pfennig verwijderd van laagst
toelaatbare koers van 2,78 D-
mark.
De speculaties over een ver-
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
De recessie in de Verenigde Staten is voor
bij, roepen tal van Amerikaanse deskundi
gen al weken van de daken. Het grote pu
bliek gelooft er echter niets van, en blijft
bang voor de toekomst - banger zelfs dan
sinds de recessie van 1982 ooit het geval is
geweest.
In tijden van onzekerheid kijken mensen
vol verwachting naar hun leiders. Maar pre
sident Bush, de man die met zoveel flair en
inzicht de Iraakse president Saddam Hus
sein een lesje leerde, staat met zijn mond
vol tanden als het om binnenlandse proble
men gaat. Eerlijkheidshalve moet daarbij
worden aangetekend dat de speelruimte die
Bush heeft gering is. Amerika zit door het
feest-vandaag-en-betaal-morgen beleid van
Ronald Reagan diep in de schulden.
Na eindeloos geharrewar sloten het Witte
Huis en het Congres eind vorig jaar een ak
koord om het gat op de federale begroting
te dichten. Beide partijen moesten daarbij
water bij de wijn doen. Het Congres werd
de mogelijkheid ontnomen de kiezers een
plezier te doen met allerlei overheidsgeld
verslindende projecten. De president moest
een nog groter offer brengen: hij moest ge
noegen nemen met een verhoging van de
belastingen. Daarmee ging hij regelrecht in
tegen zijn beroemde verkiezingsbelofte van
1988: „Read my lips: no new taxes." Boven
dien bond hij zijn eigen handen. Want de
begrotingsovereenkomst betekent dat Bush
in deze tijd van recessie niet over de wa
pens kan beschikken waarmee traditioneel
een periode van economische neergang
kan worden bestreden.
De president kan niet door middel van
grote overheidsprojecten de bestedingen
aanwakkeren, daarvoor is immers geen
geld. Hij kan ook niet de belastingen verla
gen en zo de consument tot kopen aanzet
ten, want dan wordt het begrotingstekort
groter dan was afgesproken.
Veel kan de president dus niet doen,
maar het probleem voor hem is, dat steeds
meer kiezers denken dat hij helemaal niets
doet omdat hij geen idee heeft wat hij zou
moeten doen. De regering-Bush heeft de
laatste weken het meeste weg van een mie
rennest dat door een tuinier onbedoeld
wordt opengeschept: alles en iedereen rent
door elkaar, er is alleen maar chaos en pa-
PARALLELMARKT
STAATSLENINGEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
z Obligatie Fonds
Commerz Obligatie Fonds III
Commerz Obligatie Fonds IV
De Drie Electronics Beheer
Delta Lloyd Dollar Fonds
Delta Lloyd Ecu Fonds
Delta Lloyd Mix Fonds
Delta Lloyd Rente Fonds
Delta Lloyd Vastgoed Fonds
Dutch Take Over Targets
EHCO-KLM Kleding
Equity Law Aand. Ned. (1)
Kapi
Rente
E.& L. Portfolio Ned. (3)
Europ.Dev.Cap.Corp.
Free Record Shop Holding
Gaia Hedge I
Gouda Vuurvast Holding
reat Western Resources
Groenendijk Beheer
Groothandelsgebouwen
HCA Holding
Helvoet Holding
Highlight Development
Homburg Holding
Interiberia Investments
'inter/View Europa
IPNA
Khne Heitz
LCI Computer Group
Mei Ie. van
Nedcon Groep
Ned Elevator Bel. Mij
Nedschroef Holding
Nevas. Bel.mij
Jevas, Cert.l7%Cum pref
Neways Electronics Int.
New Europe Hotels
Newtron Holding
Ordina Beheer
Pan Pacific Winkelcentra
P&C Groep
Phoenix Beheer 'B'
Pie Medical
Public Storage Int.
Rood Testhouse
Simac Techniek
Sligro Beheer
VHS Onr Goed Mij
Vigilanter Holdjng
Wel
e 25% gest pr
72,30
16,80
32,60
1.42
37,80
130,00
50,70
49,50
25,00
3,00e
2560,00
4,30
610,00
41,80
13,00
281,00
27,30
6480.00
103,00
58,80
51,80
7.10
10,10
15,00
9,90
67,30
1050,00
9,20
9,75
9,20
11,70
39,30
4,90
150.00
4,00
46,60
59,20
10,90
1200,00
95,70
94,30
94.00
95,50
12,50
63,30
59,50
58,30
56,20
54,90
83,50
6,60
45,40
40,00
66,20
71,90
75,70
13,00
29,00
106,90
70,20
49,50
80,20
0,42
46,00
130,50
45,00
38,50
17,00
1.25
2720,00
3,40
610,00
42,10
6,20
527,00
38,10
4715,00
89,00
58,50
49,00
6,70
20,50d
2,70
18,30
10,50
74,20
990,00
5,20
46,10
3,00
159,00
237,00
MEEST ACTIEVE FONDSEN
30,30
47,00
60,00
10,90
1150,00
24,10
114,90
95,50
95,30
95.70
94,30
94.10
95,50
12,00
63,60
59,40
40.30
65.40
71,60
104,90
101,50
75,60
13,00
28,40
105,50
70,50
48,70
78,50
0,20
46,30
131,00
47,00
36,00
17,00
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
1.25
42,30
6,00
523,00
38,10
4715,00
89,00
58,80
49,80
6,50
20,50a
2,40
18,40
10,60
74,50
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
1981-87/91
1986-92/96
1981-88/92
1982-88/92
1982-88/92
1982-88/92
19801-11-86/95
1980-91/00
1982-88/92
1982-88/92
1987-93/97
1982-88/92
1985-89/92
1980-86/95
1986-90/93
1990 p.2000
19791-11-85-94
1983-89/93
19901/11 p.2000
19901II p.2000
1990IV p.2000
1984-90/94
19901 p.2000
199011 p.2000
1983-90/94
19841-90/94
198411-90/94
1987-92/95
1989-95/99
19771-11-78/92
1983-84/93
1984-90/94
1985-91/95
1983-89/93
1985-91/95
1977-78/92
1982-89/93
1985-91/00
1984-91/00
19851-91/95
1986-90/93
1989 p. 1999
198911 p.1999
1989 p.1999
1989IV p.1999
19851-11-91/95
19861-11-92/96
1988 p. 1998
196811-79/93
1987 p.1994
1988p1998
1988 p.1996
1989 p.1999
1987 p.1997
1986-92/96
1986 p.1996
1986 p.1995
Nederland
Nederland
Nederland
1988-94/98
1967-78/92
1987 p.1994
1988 p.1995
1964-65/94
1963-64/93
101,00
101,40
103,20
104,25
100,55
101,70
103,40
100,40
100,55
100,50
100,03
99,25
98,92
99,00
99,00
98,40
98,70
100,00
98,20
96,70
99,10
98,45
98,00
97,85
98,40
97,45
97,80
97,90
96,65
97,85
90,40
89,96
87,65
90,20
86,70
89,70
89,10
95,10
94,30
VERKLARING DER TEKENS
a laten
b bieden
c exclaim
d exdividend
e gedaan bieden
f gedaan laten
g bieden exdividend
h laten exdividend
I gedaan bieden exdividend
k gedaan laten exdividend
BELEGGINGSFONDSEN
dere verlaging van de rente zijn
in één klap opgehouden.
En zo ligt bijna overal in Eu
ropa de rente op het Duitse ni
veau van 9,25 procent. Zolang
de Duitse Bundesbank niet van
plan is dë rente te verlagen, is
elke andere renteverlaging van
af nu gevaarlijk spel. Beleggers
en speculanten zullen zich, in
hun zoektocht naar de hoogste
rente, van een land met een la
gere rente afkeren. Met alle ne
gatieve gevolgen van dien.
Nu bovendien blijkt dat de
Duitsers de problemen in eigen
land met grote voortvarendheid
ter hand nemen is de Duitse
mark in haar oude glorie her
steld. j-Iet roekeloze gedrag van
de monetaire autoriteiten geeft
aan hoe dringend elke Europese
centrale bank - behalve de Duit
se - de rente wil verlagen. Dit al
les met het oog op de werkgele
genheid en het overleven van
bedrijven. De grootste brokken
piloten, de Fransen en Engel
sen, hebben extra haast, omdat
ze bovendien de hete adem van
de verkiezingen in hun nek voe
len.
AMSTERDAM BRIGITTE SLOT
BEURSMEDEWERKER
Brigitte Slot is werkzaam bij
het Institute for Research and
Investment Services, een sa
menwerkingsverband van de
Robeco Groep en de Rabobank.
MEEST ACTIEVE FONDSEN
ABN Amro Europe Fund
ABN Amro Far East Fund
ABN Amro Liquid. Groeifnds
ABN Amro Netherlands Fund
ABN Amro Obl. Groeifonds
Aegon Aandelenfonds
A B6ff Aandelenfond^
ABN Beleggingsfonds
Alg Beleggingsfonds Albefo
Aldollar Bond Fund US/
Algemeen Fondsenbezit
(tmro North American Fund
Asia Pacific Growth Fund
Asian Selection Fund
Asian Tigers Fund
Austro Hungary Fund US/
Colonial Growth Shares
CLN Oblig. Dividend Fonds
CLN Obligatie Waardefonds
Delta Lloyd Investment Fund
DP America Growth Fund
DP Energy Resourc.Growth F.
Engelsch-Holl. Belegg.Tr 1
EMF Rentefonds
EMS Offshore Fund
Environment Growth Fund
Esmeralda participaties
European Assets Trust
EGF Investments
EOE Dutch Stock Index Fund
Europe Growth Fund
GIM Global Convertible Fund
Goya Fund
Groeigarant
Holland Europe Fund
Holland Obligatie Fonds
niek. Om eert voorbeeld te noemen. Enkele
weken geleden pleitte Bush in een speech
voor verlaging van de 'boeterente' die ban
ken aan klanten berekenen wanneer ze
rood staan op hun credit card-rekening. De
gedachte was dat consumenten bij een la
gere rente meer zouden uitgeven. De ban
ken antwoordden prompt: de hoge rente
kon niet omlaag, die is broodnodig om de
verliezen op credit cards te dekken. Als de
wet doorgaat, zo dreigden de banken, dan
gaan wij miljoenen credit cards intrekken.
Dat zou de economie een doodsklap geven,
en daarom stortte de volgende dag op Wall
Street de Dow-Jones index van de belang
rijkste fondsen met 120 punten naar bene
den. Weer een dag later trok het Witte Huis
ijlings de suggestie voor renteverlaging in.
Dit soort 'grappen' missen hun uitwer
king niet. Uit een peiling die dinsdag in de
New York Times stond, blijkt dat slechts 25
procent van de Amerikanen vindt dat de
economie bij Bush in goede handen is. En
de meest omineuze cijfers: als er morgen
verkiezingen zouden worden gehouden,
zou 39 procent van de kiezers op Bush
stemmen tegen 37 procent voor een Demo
craat, wie dan ook.
IS Himalayan Fund US/
Jade Fonds
x Alpha F (Yen)
Mees Oblig. Dividend For
Nedufo B
NMB Dutch Fund
NMB Geldmarkt Fonds
NMB Global Fund
NMB Obligatie Fonds
NMB Rentegroei Fonds
NMB Vast Goed Fonds
New Asia Fund
Nomura Warrant Fund
leggingsmii
Rentefonds
_e Fund
Pacific Property Sec Fund
Pierson Rente Groeifonds
Postbank Beleggingsfonds
Postbank Vermogensgr, fonds
e US
gs
Rentotaal
RG America Fund
RG Divirente Fund
RG Europe Fund
RG Florente Fund
RG Pacific Fund
RG Strat. Portefeuille groen
RodinProp. Shore Mall US/
Rolincofpref.)
Schroders Int. Prop. Fund
Sci/Tech SA
Technology Fund
Tokyo Pacific Hold. (Seabrd)
Tokyo Pacific Holding
Trans Europe Fund
Unico Investment Fund
Unifonds
Universal Fund (kl)
Universal Fund
Vance, Sanders Com. St. F,
Vaste Waarden Nederland
Vast Ned
Venture Fonds Nederland
VIBNV
VSBMix Fund
VSB Rente Fonds
WBO Intern. Beleggingsmi;
Fund
1656
2212
17859
3368
52539
2000
15800
5516
9552
105248
2374
18990
14008
7310
1240
8576
1000
49,40
22,80
211,00
9,60
42,00
55,50
59,20
27,00
3,30
8,50
84,00
154,00
246,00
53,00
7,00
53,00
62,00
60,00
63,00
94,00d
47,70
39,50
1,30
64,80
40,50
117,50
92,80
20,00
90,50
530,00
34,50
202,00
64,70
6850,00
8,00
321,00
6,70
101,00
21.10
22,00
67,50
230.00
1150,00
124,00
98,00
36,70
3,50
199,00
12,70
85,50
31,60
104,40
47,20
104,80
49,10
46,00
42,50
107,50
310,00
76,00
76,90
29,50
110,00
106,50
13,00
62,90
112,30
100,50
62,50
140,00
71,00
54,30
159,60
79,80
170,50
32,00
5,00b
76,20
90,00
23,40
105,40
10,00
10,00
184,00
64,80
100,40
49,30
34,50
6,60
145,50
299,00
53,00
7,00
55,20
60,00
60,00
63,00
94,00d
50,60
42,60
1,56
70,00
46,80
126,00
102,50
18,00
85,60
529,00
33,00
131,00
69,80
7,40
149,00
18,40
8200,00
7000,00
9,00
430,00
5,00
112,70
21,50
7,00
75,10
249,00
1245,00
116,00
113,00
42,00
53,53
45,20
34,90
114,70
38,10
6,00
79,50
30,70
110,50
55,70
53,00
3,90
144,30
34,50
98,20
77,60
315,00
21,00
75,70
31,00
110,00
106,50
12,60
.65,00
111,00
10,00
63,10
51,00
107,20
67,50
130,50
82,00
46,50
HOOFDFONDSEN
T ACTIEVE FONDSEN
Borsumij Wehry, Kon
Bührmann-Tetterode
Fokker Vliegtuigenfabriek
Gist-Brocades
HCS Technology
1. Nederl. Papierfabr.
1. Nederl. Petroleum Mij
Ned lloyd Groep
Océ-van der Grinten
Pakhoed Holding
229317
50754
64220
200104
105022
13265
99744
21983
2634
366240
121311
9079
33862
161868
27840
72604
160248
44247
41171
11950
10401
128895
958014
62829
345787
28680
22278
93457
918595
6168
31,60
76,00
107,10
66,50
74,70
162,90
45,80
35,00
71,30
44,40
18,00
125,50
86,40
74,80
29,90
28,50
9,20
136,30
51,20
19,90
37,40
131,40
36,20
33,10
49,88
20,30
86>0
54,50
80,90
60,30
40,70
151,50
82,30
43,10
LOKALE MARKT
159,80
78,90
170,60
31,90
5,10
78,00
58,70
50,40
26,10
224,00
10,50
43,90
62.80
75.30
28,00
51,00
58,20
10,00
10,00
185,50
64,80
99,60
48,00
34,10
6,60
143,00
294,00
53,00
70,30
46,00
125,60
100,50
83,50
527,00
32,00
121,80
67,50
150,00
75,10
242,00
1210,00
116,00
53,57
44,20
34,90
81,00
31,00
110,60
144,20
34,50
95,50
48,00
92,10
111,80
92,60
53,40
49,90
46,80
90,00
70,00b
29,30
14,00
19,20
153,00
208,00
75,90
315,00
20,50
12,50
65,10
108,50
10,00
63,20
50,60
107,40
66,80
127,00
83,00
46,50
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Amsterdam Options Traders
Amsterdam Rubber
Antilliaanse Verffabriek
Atag Holding
Athlon Groep
Athlon Groep nr-cert
Automobiel-lnd.'Rotterdam'
A.l. 'Rotterdam'conv.c.pr,
Bam Groep
Batenburg Beheer
Begemann, Machinefabriek
Belindo
Berkel's Patent Mij
Blydenstein-Willink
Boer, Kon. Druk. enJJitg. De
Boer, Winkelbedrijven. De
Boskalis Westminster
Boskalis Westminster Pref.
Braat Beheer
Breevast
Burgman Heybroek
Calvé-Delft
Calvé-Delft Pref.
Calvé-Delft Cert.
Centrale Suiker My.
Centrale Suiker My. Cert.
CVG, Gem.Bez.
42,40
79,10
120,00
80,30
126,40
189,10
50,00
42,80
59,80
38,50
22,60
132,50
98,20
94,00
26,20
30,60
1,60b
155,50
46,70
62,10
63,00e
46,70
37,80
44,90
143,30
53,90
62,00
43,00
32,90
41,10
94,60
57,50
94,60
69,10
42,40
167,70
73,00
40,90
20,70
80,40
59,20
Desseaux, Tapijtfabriek
Dorp Groep (v.)
Draka Holding
Giessen-De Noord. Van der
Goudsmit
Grasso's Kon.Machinefabr.
HAL Trust'8'
HAL Trust Units
Heineken Holding'A'
Hoek's Mach.- Zuurst.fabr.
Holland Sea Search Holding
Hollandia Kloos
Holl. Beton Groep (HBG)
Hoop Effectenbank, van der
Hunter-Douglas
IHC Caland
Infotheek Groep
Landré Glinderman, Kon.
Maas Beheer, Frans
Moeara Enim Cert.opi
Moeara Enim Wins
Moolen Co. Vi
Mulder Boskoop
Naeff
NAGRON Nat.Grondbez.
iringsbank
Nutricia Gem.Bez.
Orco Bank
OTRA
Palthe
Pirelli Tyre Holding
Polynorm
Porceleyne Fles
Randstad Holding
Reesink
Samas-Groep
Sarakreek Holding
Schuttel
Schuttersveld Holding
Smit Internationale
Sphinx,
Staal Bai
Stad Rotterdam
Telegraaf Holdingmij
Textielgroep Twenthe
nlever 7% Cum.Pref.
•r 7% Cum.Pref.Cert.
1 liever 6% Cum Pref
Volker-Stevin
Vredestein
VRG-Groep
Wegener Tijl
Wester Suikerraff. Adm.Mij
Wolters Kluwer Pref.
Wyers
407551
17549
1609
138000
3990
111120
886
31585
525
8620
3970
3750
1148
5031
20680
2195
.1440
49066
1850
40107
475,00
111,00
40,00
38,50
76,00
46,00
15,60
30,50
11,55
2900,00
83,50
159,50
350,00
22,00
28,20
200,00
89,00
77,50
90,00
5,60
28,50
39,00e
129,00
103,00
12,90
12,90
117,30
200,50
1,10
470,50
156,00
5,90
2,20
46,00
22,30
38,50
11,30
33,00
96,00
257,00
220,00
58,00e
77,0.0
33,00
58,00
4100,00
1085,00
141000,00
14100,00
15200,00
32,00
65,00
6,40
301,00
232,00a
38,50
12500,00
34,00
106,50
13,00
75,00
237,00
59,00
20,20
109,50
153,00
45,50
1700,00a
45^50
39,75
13,50
44,00
90,20
74,00
29,00
111,50
82,00
151,50
920,00
92,50
77,50
50.00e
60,50
8,00b
330,00
15,50
570,00
62,70
230,00
30,00f
Sony en Apple
samen in zee
TOKYO ANP
Het Japanse elektronicaconcern
Sony en de Amerikaanse com
puterfabrikant Apple gaan sa
menwerken bij de ontwikkeling
van zogenoemde multi-media-
computers. Dat heeft de Britse
krant Financial Times gisteren
gemeld. Multi-mediacomputers
kunnen tekst, cijfers, videobeel
den, geluid en telecommunica-
tiesignalen reproduceren. Eer
der kondigde Apple al een fusie
aan met de Amerikaanse com
putergigant IBM, op het gebied
van personal computers.
Drukkerij
Demmenie
KÜ553£Ü8i^- ESA
