Binnenland
DAF schrapt 1.600
banen in twee jaar
Asielzoekers beginnen massale hongerstaking
'Onwil van de werkgevers'
bedreigt bewakersopleiding
Effectenbezitters slepen Philips
wegens 'misleiding' voor gerecht
'Parapluwetje' komt
weer om hoek kijken
CDA en PvdA willen
Oost-Europa in EG
Vrijdag 29 november 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK
Vormgeving: DRIES DE BOERS
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Bij Rabobank 215 arbeidsplaatsen weg
Bij Rabobank Nederland in Utrecht vervallen tot medio 1996 bij
de afdelingen transport, postkamer, drukkerij en magazijn 215
arbeidsplaatsen. Dit heeft de Dienstenbond CNV gisteren be
kend gemaakt na afloop van overleg met de Rabobank. Op het
hoofdkantoor in Utrecht werken 3.300 mensen. De Rabo-direc-
tie heeft de bonden een „keiharde garantie" gegeven dat geen
gewongen ontslagen zullen vallen.
Staking Frico-Domo over na akkoord
De vakbonden en de directie van de zuivelcoöperatie Friesland
(Frico-Domo) hebben gisteravond een akkoord bereikt over de
continuïteit van de poederproduktie in Leeuwarden. Daarmee
komt een eind aan de staking bij Frico-Domo, die woensdag be
gon toen de hoofddirectie van het bedrijf de eerder met de bon
den overeengekomen verdeling van de melkpoederproduktie
tusen Beilen, Bedum en Leeuwarden wilde terugdraaien. Het
personeel vreesde een verdere verkleining van de poederpro
duktie.
Twee doden bij ongeval in mist
Bij een aanrijding in de mist bij het Zeeuwse Schoondijke zijn giste
ren twee mensen omgekomen. Vijf andere inzittenden van de drie
betrokken auto's raakten gewond. Vooral in Zeeland leidde de mist
tot problemen. Bij Kapelle botsten zo'n 60 auto's op elkaar in een
reeks aanrijdingen. Vijf mensen liepen daarbij verwondingen op. fo
to mieras
Management Share ontslaat 50 man
Het Amsterdamse automatiseringshuis Management Share gaat
door verkoop en opheffing van bedrijfsonderdelen 100 van de
wordt collectief ontslag aangevraagd. Het bedrijf verwacht dit
jaar een verlies van bijna 7 miljoen gulden. Dat blijkt uit het re
organisatieplan van crisis-manager Leeman. Hij wil met het be
drijf terug naar de kernactiviteiten, zoals dienstverlening en
maat-software.
Postorderbedrijven krijgen ongelijk
De Postbank mag de postorderbedrijven Neckermann en Otto
per 1 juli van dit jaar 45 cent per verwerkte acceptgiro in reke
ning brengen. Dat heeft het gerechtshof in Amsterdam gisteren
bepaald, nadat de bedrijven tegen een eerdere uitspraak in be
roep waren gegaan. Otto en Neckermann spanden de zaak aan,
omdat ongeveer de helft van al hun betalingen verloopt via de
Postbank. De heffing zou de ondernemingen elk jaarlijks
450.000 gulden extra kosten.
Nederland levert 400 arbeidsplaatsen in
EINDHOVEN. ANP
Bij vrachtwagenproducent DAF worden de komende
twee jaar ruim 1.600 banen geschrapt. In Nederland gaat
het om 400 arbeidsplaatsen. In Groot-Brittannië, België
en enkele andere landen komen ruim 1.200 banen te ver
vallen. DAF streeft er naar gedwongen ontslagen te voor
komen. Dat heeft de Raad van Bestuur gisteren bekend
gemaakt.
de 1.200 werknemers die moe
ten afvloeien, worden onderge
bracht bij andere bedrijven die
bedrijfsonderdelen van DAF
overnemen. Zo koopt Philips
Communications and Proces
sing Services DAF's afdeling
voor gegevensverwerking en
communicatienetwerken. Daar
werken nu 138 mensen, waar
van er 116 overgaan naar Phi
lips. Voor alle andere werkne
mers zal een sociaal plan wor
den opgesteld.
De bonden reageren met be
grip op het reorganisatieplan.
Zowel de Industriebond FNV als
de Unie BLHP voor commer
cieel, technisch en administra
tief personeel hielden rekening
met een verlies van tenminste
2.000 arbeidsplaatsen. „Ik heb
er vertrouwen in dat de reorga
nisatie kan worden uitgevoerd
De reorganisatie is volgens DAF
nodig om de kosten te verlagen
en de produktiviteit te verho
gen. DAF leed vorig jaar een
verlies van 228 miljoen gulden,
onder meer door de ineenstor
ting van de Britse vrachtwagen-
markt, waar DAF 40 procent
van zijn omzet behaalde.
Het banenverlies treft alleen
het indirecte personeel, dus
werknemers die niet direct bij
de produktie zijn betrokken. De
afgelopen jaren zijn bij DAF ten
gevolge van andere reorganisa
ties al 2.000 arbeidsplaatsen
verdwenen, waarvan ongeveer
850 in Nederland. Bij DAF wer
ken nu nog ruim 14.700 men
sen, waarvan een kleine 6.000 in
Nederland.
Volgens DAF zullen 200 van
zonder dat er iemand gedwon
gen werkloos wordt", meent be
stuurder F. Kooien van de In
dustriebond FNV.
Behalve op inkrimping van
het personeelsbestand, richt
DAF zich ook op een „verdere
stroomlijning van de bedrijfs
processen". Zo wordt binnen
kort een onderzoek afgerond
naar de mogelijkheden om DAF
Nederland en DA1: België sa
men te voegen in een nieuwe,
zelfstandige organisatie: DAF
Benelux. Al eerder zijn andere
kleinere vestigingen in Oosten
rijk, Zweden, Noorwegen en
Ivoorkust verzelfstandigd.
Op de produktieafdelingen
wil DAF de organisatiestructuur
vereenvoudigen. Het is de be
doeling in de toekomst zoveel
mogelijk te gaan werken met
kleine productieteams. Binnen
de stafafdelingen wordt nog on
derzocht op welke manier de
kosten het beste kunnen wor
den verlaagd. Daarbij wordt ook
bekeken of het niet beter is be
paalde werkzaamheden uit te
besteden.
Een werknemer van een particuliere beveiligingsdienst bewaakt een postkantoor. Volgens de Unie BLHP is
vooral voor dit soort politie-achtige taken een gedegen opleiding nodig. united photos de boer
HOUTEN-DEN HAAG
EINDHOVEN ANP
De Vereniging van Ef
fectenbezitters (VEB)
en haar Duitse zuster
vereniging Deutsche
Schützvereinigung für
Wertpapierbesitz sle
pen Philips voor de
rechter. De twee orga
nisaties, die ongeveer
140 aandeelhouders
vertegenwoordigen,
vinden dat Philips be
leggers in 1990 heeft
misleid door lange tijd
met geen woord te rep
pen over de verliezen
van het concern.
Op de algemene
aandeelhoudersverga
dering vorig jaar zei de
toenmalige bestuurs
voorzitter C. van der
Klugt te rekenen op
een jaarwinst van 10
procent. De twee pro
bleemkinderen van het
electronicaconcem
(chipproauktie en
computers) waren
„duidelijk aan de bete
rende hand", verklaar
de hij toen. In juli viel
de bom, toen de pas
aangetreden voorzitter
J. Timmer wereldkun
dig maakte hoe slecht
het in werkelijkheid
ging-
Tussen april en juli
hadden tal van beleg
gers echter nieuwe
aandelen Philips ge
kocht op grond van de
uitspraken van Van der
Klugt. Na de rede van
Timmer waarin hij
tienduizenden ontsla
gen aankondigde, kel
derde de koers van de
Philips-aandelen naar
ongekende diepten.
VEB-voorzitter R. de
Haze Winkelman eist
dan ook een schade
vergoeding. „Aan de
Amerikaanse aandeel
houders is wel geld uit
gekeerd, maar Philips
weigert de aandeel
houders in Europa te
gemoet te komen", al
dus De Haze Winkel-
Philips-woordvoer-
der E. Brouwers wei
gert elk commentaar
nu de zaak onder de
rechter is. Hij wil alleen
kwijt dat de betaling
aan de Amerikaanse
aandeelhouders een
schikking betrof, die
langdurige juridische
strijd moest voorko
men.
PATRICK VAN DEN HURK
De kwaliteit van particuliere be
veiligingsbeambten dreigt in
het geding te komen, omdat de
werkgevers in die sector zich
niet aan afspraken over de op
leiding van hun personeel hou
den. Dat stelt de vakbond Unie
BLHP. Volgens de bond leveren
de bedrijven uit commerciële
overwegingen veel minder leer
lingen dan afgesproken aan het
vorig jaar geopende Instituut
Vorming en Opleiding Beveili
ging (IVOB). De opleiding dreigt
daardoor nu te verdwijnen.
De werkgevers, verenigd in de
Vereniging van Particuliere Be
veiligingsorganisaties (VPB),
zegden bij de oprichting van het
door de overheid gesubsidieer
de IVOB toe dat ze dit najaar de
eerste 150 leerlingen naar de
opleiding zouden sturen. Die
zouden daar in veertien maan
den hun basisdiploma beveili
ging gaan halen, volgens de me
thode van het leerlingwezen.
Het diploma is nodig om een
definitieve legitimatie als bevei
ligingsbeambte van het minis
terie van justitie te krijgen.
Töt nog toe zijn er echter niet
meer dan ongeveer vijftig leer
lingen aangemeld. Daarmee
kan het IVOB de klassen niet
vullen, zodat de opleiding dreigt
te verdwijnen. Het ministerie
van onderwijs zou daardoor een
kleine miljoen gulden aan sub
sidie verloren zien gaan. Dins
dag praten het rijk, werkgevers
en bonden in Den Haag over
het lot van de opleiding.
'We gaan liever dood in Nederland, dan levend terug naar Vietnam'
SASSENHEIM ANNET VAN AARSEN
Een klein kamertje in een woning aan
de Gladiolenstraat in Sassenheim. Aan
de muur grote lijsten met de telefoon
nummers van achttien asielzoekers
centra (AZC's) en afspraken met kran
ten en omroepen. Een continu rinke
lende telefoon. Dit is het actiecentrum,
van waaruit het Actiecomité Vietna
mese Asielzoekers een massale hon
gerstaking onder uit Oost-Europa ge
vluchte Vietnamese arbeiders coördi
neert.
Sinds gistermiddag drie uur nemen
zo'n tweehonderd van hen, verspreid
over heel Nederland, alleen nog water,
vruchtensappen, suiker en zout tot
zich, onder het motto 'Liever dood in
Nederland dan levend terug naar Viet
nam'. Dat laatste dreigt te gebeuren,
nadat staatssecretaris^ A. Kosto (justitie)
vorige week verklaarde geen reden te
zien de uitzetting van de vluchtelingen
op te schorten of hun verblijf in Neder
land te gedogen.
Het ministerie gaat er van uit dat de
Oosteuropese Vietnamezen economi
sche vluchtelingen zijn. Bovendien
zouden ze worden teruggestuurd naar
de Oosteuropese landen waar ze heb
ben gewerkt en hangt hen daar en in
Vietnam geen vervolging boven het
hoofd. De hongerstakers zijn het daar
niet mee eens en verwijten justitie de
asielaanvragen niet zorgvuldig genoeg
te behandelen.
Het is bittere ernst, zegt voorzitter
Hanh Manh Do van het actiecomité,
die vanuit het AZC in Rijsbergen naar
Sassenheim is afgereisd om de actie te
coördineren. „Het verschilt van geval
tot geval, maar er zijn inderdaad men
sen bij die bereid zijn zich dood te
hongeren. Die gaan door tot het minis
terie van justitie hun eisen inwilligt."
Die eisen staan verwoord in een
brief, die het actiecomité gisteren naar
de Tweede Kamer verstuurde. De hon
gerstakers vragen daarin de uitzettin
gen stop te zetten en de inbewaring
stelling te staken van Vietnamese asiel
zoekers die binnenkort een kort geding
over hun uitzetting moeten bijwonen.
„Hoe moet men zich in de gevangenis
op een kort geding voorbereiden", vra
gen de actievoerders zich in de brief af.
Bezoek zou worden geweigerd, zelfs
van de advocaat.
Het tij in Vietnam is anders dan
Kosto doet voorkomen nog niet ge
keerd, aldus de brief. Zo zouden af
spraken over de repatriëring van Viet
namezen uit Hongkong bijvoorbeeld
worden geschonden. Tal van deze
bootvluchtelingen werden na vrijwilli
ge terugkeer naar hun vaderland ge-
aresteerd. De hongerstakers vrezen
eenzelfde lot.
„Kosto doet bijvoorbeeld een beroep
op een wet in Tjechoslowakije, die
vanaf begin dit jaar asielaanvragen
mogelijk maakt. Maar hij weet drom
mels goed dat Tjechoslowakije een ver
drag heeft getekend met Vietnam over
het terugsturen van Vietnamezen",
zegt advocaat A. Nainggolan van de
stichting Active Refugee Care (ARC),
die eveneens vanuit Sassenheim de ac
tie ondersteunt. „Zij worden overge
dragen aan de Vietnamese ammbassa-
de en lopen het risico drie tot vijftien
jaar te worden opgesloten. Van de
ruim drieduizend asielaanvragen in
Tsjechoslowakije is er tot nu toe één
gehonoreerd. Mensen die in Oost
europese landen aan demonstraties
hebben meegedaan of naar het westen
zijn gevlucht, staan allemaal op de
zwarte lijst."
Nainggolan, die met de ARC een on
derzoek heeft gedaan onder 163 Viet
namese vluchtelingen, spreekt van een
hopeloze situatie. „Helaas wordt er
geen nauwkeurig onderzoek gedaan
naar hun asielmotieven. Het verhoor
door een contact-ambtenaar gaat niet
diep genoeg, deels door tijdgebrek,
deels omdat men niet volledig op de
hoogte is van de politieke, sociale en
economische situatie in Vietnam en de
voormalige Oostbloklanden. Voor de
Vietnamese tolk is het vaak moeilijk
om de werkelijke vluchtmotieven te
Volgens de Unie sturen de
werkgevers „uit winstbelang"
geen leerlingen naar het IVOB.
Zij zouden hun mensen liever
inzetten op de sterk groeiende
beveiligingsmarkt, dan ze te la
ten studeren. De bond wil daar
om dat justitie de zogenoemde
'22 maanden-termijn' afschaft.
Die biedt de bedrijven de moge
lijkheid ongediplomeerde men
sen aan te nemen. Zij krijgen
een voorlopige legitimatie en
moeten binnen 22 maanden
hun basisdiploma halen om de
definitieve legitimatie te ver
werven.
„De regeling wordt nog veel
te vaak gebruikt. De branche
heeft een enorme behoefte aan
personeel en het karakter van
het werk verdraagt zich vaak
niet met een gestructureerde
opleiding", zegt H. van Luunen,
bestuurder van de Unie BLHP.
„Daar heb ik begrip voor, maar
er zijn niet voor niets afspraken
over het IVOB gemaakt."
„Ook de bedrijven zijn er niet
bij gebaat dat hun mensen er
zonder goede opleiding niet in
slagen dat diploma binnen de
termijn te halen. De kwaliteit
daalt dan en het verloop stijgt,
met als gevolg- eep steeds
zwaarder beroep op de beschik
bare mensen. Zo kun je geen
betrouwbare bedrijfstak opbou
wen, die straks nota bene poli
tietaken moet gaan vervullen",
aldus van Luunen.
H. Verbeek, bestuurslid van
de VPB, ontkent dat er sprake is
van commerciële belangen. „De
mensen willen zélf niet naar
school. De bedrijven hebben
kapitalen uitgegeven om bewa
kers te werven. Mijn bedrijf
kreeg zo'n 250 aanmeldingen.
Daarvan bleek tien procent aan
het profiel te voldoen. Van die
25 mensen hadden er uiteinde
lijk een paar zin om tijdens de
IVOB-opleiding drie maanden
in de schoolbanken te gaan zit
ten. Dan kun je twee dingen
doen: óf je wijst de anderen af
óf je leidt ze zelf op, wat bij vrij
wel alle bedrijven trouwens heel
serieus gebeurt. Gezien de
schaarste aan personeel doen
we natuurlijk het laatste."
Een meerderheid van de VPB-
leden is overigens voorstander
van een verkorting van de 22
maanden-termijn tot een jaar.
Dat blijkt uit de resultaten van
een onderzoek van de VPB, die
vanmiddag bekend zijn ge
maakt. Verbeek: „Zelf zou ik
zeggen: maak er een leer-werk-
overeenkomst van. De beambte
wordt tijdens dat eerste werk
jaar geschoold en krijgt bij een
goed resultaat meteen een defi
nitieve legitimatie. Justitie is
daarbij ook gebaat, omdat de
hele papierwinkel rond de 22
maanden-regeling verdwijnt."
Verbeek ziet in zo'n nieuwe
regeling nog mogelijkheden,
voor het IVOB. „Dat biedt ten
slotte al een éoort leer-wërk-
overeenkomst. Ik heb inmiddels
begrepen dat het IVOB zelf met
een plan voor een flexibelere
opleiding is gekomen. Ik hoop
dat het ministerie van onderwijs
het instituut die kans nog wil
geven. Daar is iedereen bij ge
baat."
De Vries twijfelt aan cao-controle overheid
Minister De Vries van Sociale
Zaken twijfelt eraan of het ver
standig is bovenwettelijke uitke
ringen die in individuele cao's
worden overeengekomen, ver
bindend te verklaren voor een
gehele bedrijfstak. Dat zei top
ambtenaar Borstlap van Sociale
Zaken gisteren op een congres
over arbeidsverhoudingen in
Amsterdam. Als De Vries besluit
de uitkeringen niet verbindend
te verklaren, treedt in feite als
nog de gevreesde 'parapluwet'
in werking.
Volgens Borstlap vindt De
Vries het niet verstandig dat de
overheid „met een fijn stofkam
metje" door elke cao gaat om te
bezien wat in het algemeen be
lang wel of niet verbindend kan
worden verklaard. „Dat neemt
niet weg dat er ook bij mij op
dit punt vragen liggen", citeerde
Borstlap De Vries.
Bovenwettelijke uitkeringen
worden door de werkgevers be
taald bij ziekte van de werkne
mer, om de ziektewetuitkering
aan te vullen tot 100 procent
van het genoten loon. Om die
aanvulling was enkele weken
geleden heel wat te doen. De
Vries dreigde toen namelijk met
het parapluwetje, dat de boven
wettelijke uitkeringen zou
schrappen als het werkgevers
eri vakbeweging niet lukte een
centrale aanbeveling te formu
leren over vermindering van het
ziekteverzuim.
Door de parapluwet zou voor
elke cao aparte afspraken moe
ten worden gemaakt over de
bovenwettelijke uitkering. Vak
beweging en werkgevers bereik
ten echter in de Stichting van de
Arbeid een akkoord en het pa
rapluwetje verdween van tafel.
Als De Vries echter besluit de
bovenwettelijke uitkeringen
niet-verbindend te verklaren,
krijgen ondernemingen in een
zelfde bedrijfstak alsnog de vrij
heid aanvullingen op het ziekte-
geld achterwege te laten om het
ziekteverzuim te bestrijden, iets
wat voor de vakbeweging abso
luut onaanvaardbaar is.
vertalen. Een Aziaat is nogal introvert
en deze Vietnamezen zijn veelal
angstig en mensenschuw."
De hongerstaking is volgens Hanh
Manh Do de laatste kans om het beleid
van justitie te veranderen. Er doet zelfs
een aantal zwangere vrouwen aan
mee, zeer tegen de zin van de directies
van de asielzoekerscentra. Hanh Manh
Do: Die vrouwen zeggen: 'Het maakt
niets uit, want in Vietnam hebben mijn
kinderen toch geen leven'. En waar
schijnlijk hebben ze daar gelijk in.
Strafmaatregelen van de Vietnamese
regering duren zo'n drie, vier genera-
PEN HAAG GPD
CDA en PvdA willen dat
Tsjecho-Slowakijef Polen en
Hongarije snel lid worden van
de EG. Een draaiboek voor toe
treding van de drie landen moet
begin 1993 op tafel liggen, aldus
de regeringsfracties gisteren in
de Tweede Kamer.
Vooral de PvdA-fractie is ver
bolgen over de trage afhande
ling van de aanvragen van
Tsjecho-Slowakije, Polen en
Hongarije. Woordvoerder Van
Traa diende daarom met het
CDA de motie in, waarin minis
ter Van den Broek (buitenland
se zaken) tot spoed wordt ge
maand. De bewindsman rea
geerde gisteren geïrriteerd.
„Onze handtekening onder de
samenwerkingsverdragen met
deze landen is nog nat. Die ver
dragen bieden op termijn uit
zicht op lidmaatschap. Aan vol
ledige politieke integratie zijn
we nu nog niet toe."
