Regio
Rem blijft op groei
van Groene Hart
VERBIJSTEREND
'Bij leven moetje even stilstaan bij de
dood'
Smaak van boerenkool bepaalt de
komst van benzinestation in Alphen
Maij wacht op provincie bij landaanwinning
Groninger hoogleraar wordt
directeur onderzoekscentrum
O
Dinsdag 26 november 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDUK WIM SCHRUVER MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSEUNC Eindredactie: HENK HOUTMAN Vormgeving: HENK BUIS
17
Tweede Kamer in ruimtelijke ordening-debat
Voorlichtingsavond over uit\'aart in Holiday Inn
Vervolg van pagina 1
'Sterven doe je niet ineens, maar
af en toe een beetje.
Het is je dikwijls zelf ontgaan.
Je zegt: Ik ben moe.
Maar op een keer
ben je aan je laatste beetje toe.
De ambtenaren aan het oogsten. Een koud, nat en vies werkje.
Onverstoorbaar grijpt de medewerkster van
de Keuringsdienst van Waren in de rotten
de bladeren. Ze oogst de ene krop verflenste
andijvie na de andere die allemaal in de
speciale zak verdwijnen. Het is nat, koud en
modderig werken daar in het gemeente
tuintje aan de Zegerbaan in Alphen. ..Ik ben
niet bang voor vieze handen", geeft de
ambtenaar als enig commentaar.
Wat haar dienst met de planten gaat
doen, wil ze niet kwijt. E. van Tooren,
milieu-ambtenaar van de gemeente en me
detuinier, is spraakzamer. „Ze maken er
pulp van. En dat onderzoeken ze op cadmi
um, lood en paks (polycyclische aromatisch
koolwaterstoffen, red.)." Het duo ging giste
ren op toumee langs de volkstuintjes van de
gemeente Alphen.
Aan de Zegerbaan en bij het benzinesta
tion aan de Steekterweg heeft de gemeente
in augustus boerenkool en andijvie geplant.
De struiken staan in speciale vakken op 5,
15, 35 en 200 meter van de weg af. Na de
oogst moeten onderzoeken uitwijzen in
hoeverre de gewassen iets hebben opgepikt
van de benzinedampen van het langsra-
zend verkeer.
De uitslagen gebruikt Alphen om de
komst van een tankstation aan de Zeger
baan tegen te houden. Tenminste, als de
conclusies daartoe natuurlijk aanleiding ge
ven. De Raad van State heeft om dit specia
le onderzoek gevraagd omdat hij niet over
tuigd was van de argumenten van de ge
meente. Die gebruikte te algemene verga
ringen om te bewijzen dat een benzinesta
tion vlakbij volkstuinen niet gezond is.
Volgens Van Tooren is het tuinderspro
ject van de gemeente heel bijzonder. „Er
zijn wel onderzoeken gedaan langs de rijks
wegen naar de uitstoot van auto's. Bij mijn
weten is het voor het eerst dat er echt ge
wassen worden gekweekt om dingen te
kunnen meten. We hebben ze in speciale
grond gestopt waarvan monsters zijn geno
men. Dan weet je precies wat er in de grond
heeft gezeten."
Kroppen
„Gekozen is voor boerenkool omdat die
zo'n typische bladvorm heeft. Daar blijft
veel aan hangen. Andijvie is geplant omdat
die via de grond veel opneemt. En omdat er
bekend zijn bij de keuringsdienst
waar de kroppen aan moeten voldoen. An
ders is het natuurlijk moeilijk meten. Ik
weet niet of dit wat oplevert. Misschien
komt er wel helemaal niets uit."
De oogsttijd voor andijvie is bij een nor
male tuinder al lang achter de rug. Om de
planten zoveel mogelijk aan de benzine
dampen bloot te stellen, laat Alphen ze flink
lang staan. De andijvie vertoont dan ook
duidelijk rottingsverschijnselen.
De boerenkool is in januari of februari
aan de beurt. Als er dan nog wat van over is.
De planten zitten onder de luis en alle bla
den zijn aangevreten. Hun soortgenoten op
het nabijgelegen volkstuinencomplex ogen
heel wat gezonder. „Die zijn waarschijnlijk
behandeld met bestrijdingsmiddelen", legt
Van Tooren uit. „Dat hebben wij natuurlijk
niet gedaan."
Met vijf volle zakken met andijvie maken
de twee tuinders zich klaar om naar de 'ge-
meentetuin' aan de Steekterweg te vertrek
ken. Achter het daargelegen benzinestation
zijn ook vier van deze proeflapjes. „We heb
ben één stuk pal naast de afrit", vertelt Van
Tooren. „Alle auto's stoppen daar en trek
ken weer op. Ik ben benieuwd wat dat ople
vert."
Minister Maij-Weggen van Ver
keer en Waterstaat weigert de
kustlocatie tussen Den Haag en
Hoek van Holland 'naar voren
te halen'. In de gisteren bespro
ken Vierde Nota voor de Ruim
telijke Ordening werd rekening
gehouden met woningbouw op
deze locatie na 2005. WD-Ka-
meflid Te Veldhuis vroeg zich af
of er toch eerder gebouwd kan
worden.
De minister wil eerst afwach
ten wat de provincie Zuid-Hol
land doet. Tijdens de behande
ling van provinciale begroting
vroeg een grote Statenmeerder
heid om spoed, maar leken par
tijen nu juist een voortrekkers
rol van het Rijk te verwachten.
Een betoog dat twee weken ge
leden, tijdens de behandeling
van de begroting Verkeer en
Waterstaat, werd opgepikt door
de WD-Kamerfractie.
De fractie onderstreepte dat
landaanwinningsprojecten zel
den een regionale aangelegen
heid zijn. De regering zelf heeft
kustuitbreiding in de nota voor
de ruimtelijke ordening als een
'mogelijke ontwikkelingslijn'
genoemd, memoreerden de li
beralen.
Maij-Weggen vindt dat er re
gionale redenen (ruimtenood)
zijn en het dus een regionaal
initiatief is. „Bovendien heeft de
provincie ruime bevoegdheden
op dit gebied", verklaarde ze.
„Als de provincie zich bij de mi
nisteries van VROM en Verkeer
en Waterstaat meldt om te be
zien of het plan uitgevoerd kan
worden, zullen we het zeker
welwillend bekijken".
Gisteren verklaarde ze dat
haar ministerie uitgebreid stu
deert op de plannen van de
PvdA om waterstaatkundigen
meer in te zetten om 'natuur te
laten maken', bijvoorbeeld door
een tweede duinenrij op te wer
pen. „En de kustuitbreiding kan
daar mooi in worden meegeno
men", aldus Maij-Weggen.
Het gedichtje van cabaretier
Toon Hermans over de dood
wordt steeds vaker boven over
lijdensberichten afgedrukt. Ster
ven, zo staat er in de nieuwe
Gids voor de Uitvaart, doe je je
hele leven. Niet alleen lichame
lijk, maar ook emotioneel.
Over de dood ging het gister
avond in Holiday Inn. Thema:
'Wat kunnen we doen rond het
sterven?' Inleiders: Corinne
Frencken van de Stichting Ter
minale Thuiszorg in Leiden en
omgeving en Peter Lelivcld van
de Stichting Hospice Groep
Nieuwkoop. Mevrouw Frencken
sprak over het werk van vrijwil
ligers en de hulp in droevige tij
den; Leliveld over de mogelijk
heid afscheid van het leven te
nemen in' een 'Bijna-Thuis-
Huis'. Organisator van de
avond, de Arbeidersvereniging
voor Lijkverbranding (AWL).
'De eerste stap', een film over
een crematie met de boodschap
om bij leven al stil te staan bij
Bijeenkomst over doodgaan: 'afscheid nemen op je eigen manier'.
de dood, gaf aan dat er elke dag
in Nederland 335 mensen
doodgaan. De een wordt begra
ven. de ander verbrand. De as,
die nabestaanden sinds juli van
dit jaar ook mee naar huis mo
gen nemen, kan op het land of
boven zee worden verstrooid.
Thuis sterven moet kunnen,
zei mevrouw Frencken. Wordt
de familie moe. dan kan zij voor
hulp een beroep doen op haar
stichting. Voor de familie is het
belangrijk dat je er bent. aldus
de coördinator van Terminale
Thuiszorg. „We zijn steun, kij-
FOTO HIILCO KUIPfftS
ken of de patiënt pijn heeft of
dat z'n bed wel goed is. En we
helpen met de verzorging. Maar
het meest belangrijke is dat wij
er zijn. Alles wat de familie doet.
doen wij ook. Alleen, wij blijven
op de achtergrond. De mensen
die dit vrijwilligerswerk doen.
Uiteindelijk hielden de regeringspartijen CDA en PvdA de gulden
middenweg tussen de oppositiepartijen. Zij volgden de plannen die
minister Alders in de Vierde Nota Extra (Vinex) had neergelegd,
waarbij het aantal nieuwbouwwoningen tot een maximum van
15.500 in de jaren tussen 1995 en 2005 is gesteld.
De WD-fractie ziet grote be
zwaren bij een dergelijke beper
king. Vandaar dat ze er aanvan
kelijk voor pleitte om in de ja
ren tussen 1995 en 2000 de
streekplannen gewoon uit te
voeren en de jaren daarna het
inwonertal in het Groene Hart
op peil te houden. Dat komt
neer op 9000 woningen, wat ge
lijk staat aan de wens van de
provincie Zuid-Holland. Later
in het debat hielden de libera
len het erop dat het plafond van
15.500 woningen losgelaten
moet worden. De definitieve ca
paciteit zou het Rijk samen met
provinciebesturen moeten vast
stellen.
D66 en Groen Links probeer
den minister Alders van volks
huisvesting, ruimtelijke orde
ning en milieu (vrom) juist de
andere kant op te trekken. Zij
vinden dat hij te ver is gegaan
door tot 2005 zo'n 15.500 wo
ningen toe te staan in het groe
ne gebied tussen de vier grote
steden. Dat zou strijdig zijn met
de gedachte uit de nota dat
nieuwe woningen en bedrijven
zo dicht mogelijk bij de stedelij
ke gebieden moeten komen. Al
leen dan kan het woon-werk
verkeer worden teruggedron
gen, blijven groene gebieden
groen en wordt woningbouw in
omliggende stadsgewesten niet
gefrustreerd, citeerden de par
tijen de nota.
Ze willen dan ook dat de mi
nister voorkomt dat tussen 1995
en 2005 15.500 woningen wor
den gebouwd in het Groene
Hart. Als het even kan, schrapt
hij zelfs in de bouwplannen tot
1995. Streekplannen noch be
stemmingplannen zijn heilig
voor de oppositiepartijen, al ho
pen ze dat de minister er in
goed overleg met de provincies
uitkomt. Vandaar dat ze hun
motie een 'Op pad'-motie
noemden.
Om de weerstanden bij ge
meenten te overwinnen, pleit
ten D66 en Groen Links voor
een onderzoek naar een andere
verdeelsleutel van de Financiële
Verhoudingswet. In de huidige
sleutel ligt de nadruk op het
aantal woningen en het aantal
inwoners. Omdat de totale rijks
bijdrage gelijk blijft en over een
groeiend aantal woningen en
personen moet worden ver
deeld, leveren gemeenten die
niet of nauwelijks groeien in. En
dat terwijl hun uitgaven niet of
nauwelijks dalen.
De minister zegde toe dat hij
het plannetje zal onderzoeken,
samen met het idee van de
PvdA om 'groene opcenten' te
heffen op woningbouw, be
drijfsterreinen en verkeersinfra
structuur. Het geld zou gesto
ken moeten worden in het op
peppen van groenvoorzienin
gen, die anders maar in de ver
drukking komen. De regerings
partij dacht hierbij vooral aan
het Groene Hart.
LEIDEN
De Groninger hoogleraar dr. JA.
Michon wordt directeur van het
op te richten Studiecentrum
Criminaliteit en Rechtshandha
ving in Leiden. Dit instituut, dat
volgend jaar de deuren opent,
moet uitgroeien tot een natio
naal onderzoekscentrum voor
criminaliteitspreventie.
Michon, hoogleraar in de ex
perimentele psychologie en so
ciale verkeerskunde, is momen
teel voorzitter van het landelijk
vermaarde Verkeerskundig Stu
diecentrum in Groningen. De
keuze voor het directeurschap
van het Leidse onderzoeksinsti
tuut is op hem gevallen vanwe
ge zijn onderzoekservaring op
het gebied van de handhaving
van de rechtsregels op het ter
rein van het verkeer.
De Groningse universiteit zag
enkele maanden geleden de
vestiging van het Studiecen
trum Criminaliteit en Rechts
handhaving (SCR) aan zich
voorbij gaan. Uiteindelijk is ge
kozen om het in Leiden te vesti
gen. Het is de bedoeling dat het
SCR binnen vijf jaar uitgroeit tot
een instituut met ongeveer 25
onderzoekers in dienst. Het mi
nisterie van justitie draagt jaar
lijks een half miljoen tot ander
half miljoen gulden bij aan de
financiering ervan. Evenals de
Nederlandse Organisatie van
Wetenschappelijk Onderzoek
(NWO).
Michon kwam in 1971 naar
Groningen waar hij in Haren in
1977 het verkeerskundig studie
centrum oprichtte. Over zijn
vertrek naar Leiden zegt hij: „Ik
heb nooit onder stoelen of ban
ken gestoken dat ik een nieuwe
uitdaging met graagte zal ac
cepteren, alleen is het zo dat
nieuwe uitdagingen niet met
karrevrachten aan je voorbij ko
men. Het kan trouwens heel
merkwaardig lopen in het leven.
In mijn studententijd eind jaren
vijftig ben ik in Utrecht assistent
geweest in de criminologie. In
wezen keer ik nu weer terug
naar een belangstellingsgebied
uit mijn jonge jaren". Prof. Mi
chon richtte eerder de afdeling
Verkeersgedrag op in Soester-
berg, onderdeel van het onder
zoeksinstituut voor zintuigfysio
logie van het TNO. Hij is lid van
de Koninklijke Akademie van
Wetenschappen.
I BIJENKORF I katoen met lycra, perfecte pasvorm, In vele modekleuren.
38/40 t/m 44/46. Normaal 19.95.-Tot en met 7 december g*
a.s. of zolang de voorraad strekt voor de verbijsterende prijs van I^J.-
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf
Katwijks duin
voor eind 1991
gesaneerd
katwijk
De vervuilde grond in de Kat-
wijkse Zuidduinen wordt ver
moedelijk nog voor het eind van
het jaar verwijderd. Het gaat om
enkele kubieke meters (vijf tot
tien ton) grond waarin cyanide
en fenolen zitten. Binnen enke
le weken moet een onderzoek
van het water ter plaatse zijn af
gerond. Dan pas is duidelijk of
afgraven voldoende is.
Het is nog niet bekend wan
neer de grond, nog geen vracht
wagen vol, wordt weggehaald
en of deze kan worden ge
reinigd. De grond is aangemeld
bij servicecentrum grondreini
ging. Deze bekijkt of de grond
kan worden gereinigd danwel
moet worden opgeslagen. De
kosten van de hele schoon-
maakoperatie zijn hiervan af
hankelijk.
De vervuiling in de Katwijkse
duinen is ten dele veroorzaakt
door de gasfabriek die er vroe
ger heeft gestaan. Enkele weken
geleden stelde projectcoördina
tor bodemsanering van de pro
vincie M. Bakker vast dat er van
een direct gevaar voor de volks
gezondheid geen sprake is.
Extra woningen
Ypenburg bij
niet doorgaan
vuilverbranding
pen haag»
Extra woningen op het voorma
lige vliegveld Ypenburg. Dat be
hoort volgens de WD-Kamer
fractie tot de mogelijkheden nu
de noodzaak van een vuilver
brandingsinstallatie. mede be
doeld voor afval uit de Leidse
regio, steeds meer in twijfel
wordt getrokken.
Dft bleek gisteren tijdens de
behandeling van de Vierde Nota
Extra over de ruimtelijke orde
ning. Volgens de oppositiepartij
kunnen op het voormalige
vliegveld en in Zoetermeer-oost
de helft van de 8000 'Haagse'
woningen komen die anders in
Wateringen een plekje moeten
vinden.
Voordeel daarvan is dat min
der tuinbouwkassen hoeven te
wijken. Nadeel is de aantasting
van het Groene Hart bij Zoeter
meer. Bovendien is nog aller
minst zeker dat cfe vuilverbran
ding er niet komt. Uit uitlatin
gen van direct betrokkenen
heeft de WD-Kamerlid Te Veld
huis echter begrepen dat de
bouw vaan een vuilverbranding
overbodig dreigt te worden.
Tegen een vuilaanbod van 1.3
miljoen ton zou in het jaar 2000
een verwerkingscapaciteit van
23 miljoen ton staan, de toe
komstige vuilverbranding in
Ypenburg meegerekend. Deze
oven, met een capaciteit van
700.000 ton. zou aus best ge
mist kunnen worden.
zijn meestal vrouwen die in de
verpleging of verzorging werk
zaam zijn geweest. Zo niet. dan
moeten ze in de meeste geval
len een cursus ziekenverzorging
volgen."
Thuis sterven kan niet altijd.
De Hospice-groep Nieuwkoop
biedt dan uitkomst. In haar 'Bij
na-Thuis-Huis' kan de laatste
levensfase worden doorge
bracht. Samen met je man of
vrouw. ,,l let is een si hakel tus
sen het ziekenhuis en thuis",
vertelde Peter Leliveld. „Bij ons
blijven de mensen man en
vtouw; in het ziekenhuis ben je
bezoek. Wii doen geen gordijn
om het beo als de patiënt moet
worden verzorgd
Het 'Bijna-Tnuis-Huis' is er
voor iedereen De bijdrage is
vrijblijvend, leliveld: „Het enige
criterium is dat Je dood moet
gaan. Kans op herstel is er niet
meer. En als iemand is overle
den. zeggen wij tegen de nabe
staande: neem de tijd. kijk eens
naar hem of haar. raak 'm aan.
I dokter kan alti|d nog worden
gewaarschuwd om de dood vast
te stellen. Het maakt niet uit of
je de begrafenisondernemer pas
over een uur bdt. Wij zeggen:
neem afscheid op jouw ma-
