Religie
'Werken aan uitnodigende kerk'
'Deur tussen
christen en jood
op een kier'
x:i
Zaterdag 23 november 1991 Rrdjctir 071-161400 Eindr«1actir CONNY SMITS Vormgeving: SIMON DE GRAAF
9
UTP wil vitaal theologisch pastoraal centrum te blijven
Overlegorgaan OJEC bestaat 10 jaar
Ds. Simon Schoon: „Het OJEC is echt geen vergadertijger of papier
monster." FOTO CPD
De Universiteit voor Theologie en Pastoraat (UTP) in
Heerlen vierde gisteren haar 25-jarig bestaan. Per 1 janu
ari 1992 wordt de UTP instroomlocatie van de theologi
sche faculteit van de Katholieke Universiteit van Nijme
gen (KUN). Dat houdt in dat UTP-studenten na hun der
de studiejaar college in Nijmegen lopen en daar ook af
studeren.
LEIDEN/LEEUWARDEN WIM SCHRIJVER
Het Overlegorgaan van Joden
en Christenen in Nederland
(OJEC) heeft in de tien jaar van
zijn bestaan heel wat crises te
verwerken gekregen. „Dat heeft
niets te maken met het feit dat
„ze bij het OJEC altijd zo'n pech
hebben of dat er een paar
kemphanen rondlopen", weet
voorzitter ds. Simon Schoon.
„Het zijn symptomen van een
relatie die uiterst gevoelig ligt
en zwaar belast is vanuit het
verleden."
De rechtszaak tegen de Goe-
rees. Of het tumult rond het
j rooms-katholieke klooster in
i Auschwitz, waardoor de relatie
tussen joden en christenen on
der hoogspanning kwam te
staan en het OJEC aandrong op
verhuizing. Of de zoveelste aan
varing met de Raad van Kerken
over de toespraak van zijn voor
zitter tijdens en manifestatie
van de Palestijnse verzetsbewe-
1 ging PLO.
De afgelopen paar jaar kwam
het OJEC regelmatig als 'actie
groep' in het nieuws. Tegen wil
en dank, schreef Schoon eens.
Hij licht toe: „Conflicten kosten
je meer tijd dan je lief is. Nu is
het gelukkig even rustig, maar
soms leek het alsof we van con
flict tot conflict gingen. Het is
echt niet zo dat we er steeds op
uit zijn, maar er gebeuren din
gen waarop het nodig is je stem
te verheffen."
Ter illustratie noemt hij de
Goeree-zaak. Door Christus te
kruisigen, heeft het joodse volk
alle vervolging zelf over zich af
geroepen, zo schreven Jenny en
Lucas Goeree in hun vlugschrif-
1 ten. Samen met de Anne Frank
Stichting en het CIDI (Centrum
voor Informatie en Documenta
tie Israël) vroeg het OJEC om
vervolging wegens smaad. „Het
ging ons er echt niet om dat ze
twee maanden in de cel kwa
men; zo'n uitspraak is wel van
groot belang voor de jurispru
dentie. Het is duidelijk gewor
den dat religie niet een gebied is
waarop je maar raak kunt dis
crimineren."
Vertrouwen
Het OJEC is volgens Schoon
eerst en vooral een overlegor
gaan, met als doelstelling de
vertrouwensrelatie tussen joden
en christenen te bevorderen. De
drie voornaamste joods-reli
gieuze organisaties zijn erin
vertegenwoordigd (zowel ortho
doxen als liberalen), net als de
drie grote kerken en verder eni
ge kleinere kerken. De maande
lijkse ontmoetingen tussen de
verschillende vertegenwoordi
gers vinden plaats op basis van
'volstrekte gelijkwaardigheid'.
Schoon: „Als ik het OJEC verge
lijk met andere organisaties,
dan gebeurt er ontzettend veel.
Het is echt geen vergadertijger
of papiermonster."
Verschillende werkgroepen
houden zich met specifieke on
derwerpen bezig. Zoals de com
missie die de vinger aan de pols
houdt op het vlak van anti-ju-
daïstische elementen in gods
dienstige publikaties. „Dat heeft
effect. Ook naar uitgeverijen
toe, die intussen wel met extra
kosten te maken krijgen." Iets
geheel anders is de eind vorig
jaar verschenen nota 'Antisemi
tisme en groeiend nationalisme
in Europa'. „Door de Golfoorlog
is daarop helaas te weinig gere
ageerd door de kerken. De ker
ken hier hebben in Oost-Europa
een belangrijke taak", aldus
Schoon.
Overgevoelig
Het OJEC heeft bijgedragen aan
diverse ontwikkelingen Het or
gaan kan echter niet op louter
applaus in de kerken rekenen.
Schoon stelt zuchtend vast dat
wanneer de evangelieverkondi
ging of de zending aan de orde
komt er steevast in de rechter
flank van de kerken gereageerd
wordt, terwijl men ter linkerzij
de (de Raad van Kerken) 'over
gevoelig' is voor onderwerpen
als de relatie met de staat Israël
en de PLO. „Het is zo voorspel
baar. Het wordt tijd dat ik weg
ga", aldus Schoon, na tien jaar
predikant voor kerk en Israël te
zijn geweest voor de Gerefor
meerde Kerken, sinds een paar
maanden gemeentepredikant in
Gouda. Overigens blijft hij nog
enige tijd voorzitter, een functie
die hij sinds de oprichting van
het OJEC bekleedt.
De relatie met de Raad van
Kerken in Nederland blijft ui
terst moeilijk. „Ik wil geen ouwe
koeien uit de sloot halen, maar
ik heb in die tien jaar weieens
emotioneel geroepen: ze maken
kapot wat wij opbouwen." Een
sprekend voorbeeld is de
spreekbeurt van prof. Dick Mul
der, voorzitter van de Raad, tij
dens een herdenking van de In
tifada (de Palestijnse opstand)
van de PLO in 1989. Desge
vraagd zegt Schoon: „Dat stak
aan joodse zijde onvoorstelbaar
diep. De Raad van Kerken ging
veel te ver door de PLO aan Is
raël voor te schrijven als enige
Palestijnse gesprekspartner te
zien. Zulke politieke contacten
horen niet bij de taak van de
kerken."
Nieuwe start
Na crisisberaad, dit voorjaar, is
er door het OJEC en de Raad
'een nieuwe start' gemaakt.
Over de toekomstige relatie laat
de eerste zich voorzichtig uit
„Na de Golfoorlog zal zo'n uit
spraak over de PLO als enige
gesprekspartner, wel niet meer
worden herhaald." Tijdens de
grote assemblee van de Wereld
raad van Kerken, vorig jaar in
Canberra, bleek ook dat de ker
ken internationaal een blinde
vlek hebben als het om Israël
gaat. „Tot op heden heeft in de
Wereldraad geen theologische
bezinning plaatsgevonden over
de relatie tussen het jodendom
en de staat Isra-ël. Men kwam
niet verder dan veroordelingen.
Dat zal de Raad misschien ook
wat voorzichtiger maken."
Het OJEC zelf onderstreept in
de statuten dat 'Israël onlosma
kelijk deel uitmaakt van de
joodse identiteit'. „Daar staan
wij ook voor", aldus Schoon.
„En als er gevraagd wordt: maar
waarom doen jullie niets voor
de Palestijnen?, dan is het ant
woord dat wij daar niet voor
zijn. Wij hebben ook contacten
met Palestijnen, maar het
strookt niet met onze doelstel
ling om politieke uitspraken te
doen over de PLO." Schoon wil
daarom nog eens benadrukken
dat het 'een mythe' is dat het
OJEC tegen een 'dubbele solida
riteit' zou zijn met zowel jood
als Palestijn, zoals de Raad van
Kerken die voorstaat.
Verborgen agenda
Tijdens de forumdiscussies, die
jaarlijks in de regio worden ge
organiseerd, is een vaste vraag
hoe de joodse forumleden Jezus
Christus zien. „Ze willen die
vraag best beantwoorden, maar
ik kan mij wel voorstellen dat ze
er weieens zat van worden. Als
of er niet talloze andere ge
spreksthema's zijn." Schoon
vindt het vanzelfsprekend dat in
de OJEC-contacten niet op dit
aambeeld wordt geslagen. „De
vraag is: mogen joden werkelijk
zijn zoals ze zijn, of mogen ze
alleen met ons praten onder on
ze voorwaarden? Hebben we
dus eigenlijk toch een verbor
gen agenda? Door heel wat
christenen wordt doorlopend
bewezen dat dat wel zo is."
Rabbijn Van de Kamp heeft in
zijn kritiek op het OJEC meer
dere malen opgemerkt dat hij
meer respect heeft voor christe
nen die hun zendingsopdracht
serieus nemen, dan christenen
die om het gesprek inleveren op
hun overtuiging. De OJEC-voor-
zitter heeft met zo'n opmerking
grote moeite. „Wij mogen niet
oordelen over de joodse identi
teit, hij niet over de christelijke.
Alsof alleen evangelieverkondi
ging onder de joden echt princi
pieel is. Ik vind het zo princi
pieel als wat om de joden niét
tot het christendom te bewe
gen."
In de relatie tussen 'kerk en Is
raël' is in het eerste 'kamp' al
veel verbeterd, maar uit zo'n
standaardvraag tijdens de fo
rumavonden valt volgens
Schoon op te maken dat de dia
loog 'absoluut niet' volledig tot
het grondvlak is doorgedron
gen. „Een aantal theologische
zaken zijn inmiddels wel be
kend. Wanneer je zegt: de ver-
vangingsleer (de kerk is in de
plaats van Israël gekomen)
moet worden opgedoekt, dan
krijgt je in brede kring de han
den op elkaar. Maar daar wor
den geen theologische conse
quenties uit getrokken. Er wordt
niet van harte gezegd dat God
een aparte weg blijft gaan met
Israël. Met de ene hand wordt
in feite teruggenomen, wat de
andere gaf."
Toch denkt Schoon dat de men
taliteitsverandering relatief snel
gaat. „Maar de deur van de dia
loog staat op z'n hoogst op een
kier. En daar is van joodse kant
ook alle reden toe. Het is een
heel, heel lang proces; de
trauma's zitten diep."
HEERLEN JAN VAN LIESHOUT
„Ondanks de fusie en de afslan
king die het gevolg van die fusie
is, hopen wij toch een vitaal
theologisch pastoraal centrum
te blijven," herhaalt de rector
van de UTP, prof. dr. Ad Blijle-
vens (61), zoals een goed docent
betaamt.
Na de Nederlandse bisschop
penconferentie, op 10 en 11 ju
ni, leken de dagen van de UTP
geteld. De bisschoppen gaven
het curatorium van de Universi
teit voor Theologie en Pastoraat
in Heerlen en het college van
bestuur van de Katholieke Uni
versiteit te Nijmegen 'dringend
in overweging' om 'alsnog te
komen tot concentratie van bei
der theologische instellingen op
één plaats, te weten: Nijmegen'.
Echter: op 15 oktober stemde
de Nederlandse bisschoppen
conferentie, onder voorwaar
den, in met de 'invoering van
een instroomlocatie in Heerlen
als experiment.' Na vier jaar zou
het experiment worden geëva
lueerd en de continuïteit van de
instroomlocatie nader worden
bezien.
Tussentijds was in Rome uit
voerig over de kwestie gespro
ken; laatstelijk op 16 september.
Van Nederlandse zijde namen
aan dat gesprek met de Congre
gatie voor de Katholieke Opvoe
ding deel: kardinaal Simonis als
grootkanselier van de KUN,
mgr. Möller als vice-kanselier
van de KUN, mgr. Gijsen als
bisschop van het bisdom waar
in de UTP is gelegen, mgr. Ter
Schure als bisschop van het bis
dom waarin de KUN is geves
tigd, drs. Van Luin als secreta
ris-generaal van de Nederlandse
bisschoppenconferentie en
mgr. Backis als pronuntius in de
Nederlandse kerkprovincie.
„Gebleken is dat naar aanlei
ding van dit overleg onderling
beraad in de komende bis
schoppenvergadering noodza
kelijk is," was de enige medede
ling die hierover naar buiten
werd gedaan.
Gewetensvragen
Uitvoeriger was het secretariaat
van het roomskatholiek kerkge
nootschap in Nederland in zijn
berichtgeving over de bisschop
penconferentie, die medio ok
tober werd gehouden. „De bis
schop van Roermond heeft dus
danige bezwaren ten aanzien
van de theologische en kerkelij
ke opvattingen die aan de ver
nieuwde theologische faculteit
ten grondslag liggen dat het
naar zijn oordeel geloofsmatig
niet veilig is aan deze instelling
theologie te studeren." heette
het in het perscommuniqué.
Toch wilde mgr. Gijsen de fusie
tussen de UTP en de theologi
sche faculteit van de KUN niet
blokkeren. Was in Rome druk
op hem uitgeoefend?
Rector Blijlevens moet het ant
woord schuldig blijven. „Mgr.
Gijsen heeft met gewetens\Ta-
gen gezeten. Dat is duidelijk.
Anderzijds heeft een meerder
heid van de Nederlandse bis
schoppen haar fiat aan het ex
periment willen geven."
De UTP blijft voor de bis
schop van Roermond een steen
des aanstoots, zoals dat eerder
de Hogeschool voor Theologie
en Pastoraat (HTP) was. (Op 1
september 1987 is die naam ge
wijzigd.) Volgens mgr. Gijsen
wordt aan de UTP in Heerlen de
leer van de kerk niet naar beho
ren gedoceerd en laat de spiri
tualiteit er te wensen over.
Daarom richtte hij in eerste in
stantie een eigen convict en
vervolgens een eigen seminarie
op. Afgestudeerden van de HTP
en de UTP wijdt en benoemt hij
eerst na aanvullende studies en
een aanvullende spirituele vor
ming.
Spiritualiteit
Rector Blijlevens bestrijdt dat in
Heerlen niet volgens Romeinse
richtlijnen zou worden gedo
ceerd en dat aan de spiritualiteit
onvoldoende aandacht zou
worden besteed. „Vanaf het be
gin is er een convict geweest
voor studenten die priester wil
len worden. Veel waarde is altijd
aan de studentenpastoraal ge
hecht. Nog altijd wordt op colle-
gedagen. van dinsdag tot en
met vrijdag, eucharistie gevierd
en gaan op maandag lekendo-
centen in een gebedsdienst
voor. Zelf heb ik jaren spirituali
teit gegeven. Pastores uit het
veld werden uitgenodigd om
over hun ervaringen te spreken.
Inmiddels heeft spiritualiteit als
vak nog meer body gekregen,
doordat het Titus Brandsma-in
stituut de cursus verzorgt."
Betrapt
De HTP lag in een spervuur van
kritiek, toen dr. Jo Gijsen in ja
nuari 1972 tot bisschop van
Roermond werd benoemd. Blij
levens: „Ook mgr. Gijsen was
van mening dat de cursussen
aan de HTP onvoldoende waar
borg voor een priesteropleiding
waren. Niet de gehele leer werd
er gedoceerd. Om de Congrega
tie voor de Katholieke Opvoe
ding hiervan te overtuigen wer
den zelfs cursussen ontvreemd.
Een van de studenten werd in
de repro-centrale op heterdaad
betrapt. Maar moet dat allemaal
in de krant? Het curatorium
ontzenuwde alle aanklachten.
Rome is er nooit op teruggeko-
Rector Blijlevens: "Hier leren
studenten in een open milieu
als student leven. We kozen na
drukkelijk voor een band met
het gewone leven." Die specifie
ke inbreng werd in vele rappor
ten van velerlei commissies on
derkend. Toch vond de verken
ningscommissie voor de godge
leerdheid onder voorzitterschap
van prof. dr Luchesius Smits, de
UTP op het gebied van onder
zoek en publicaties ..zwak." De
commissie Smits adviseerde het
aantal theologische faculteiten
in te krimpen en de UTP tot
hbo-instelling om te bouwen.
Een bisschoppelijke commissie
onder voorzitterschap van mgr.
Hub Ernst, de bisschop van Bre
da. verwierp die suggestie. Zij
stelde voor om Amsterdam in
de theologische faculteit van
Utrecht en Heerlen in de theo
logische faculteit van Nijmegen
of Tilburg te laten opgaan. Haar
wil geschiede, zij het dat de
UTP per 1 januari 1992 in
stroomlocatie van Nijmegen
wordt.
rr
'v£r^-4 r
Rector Ad Blijlevens voor de ingang van het UTP-gebouw: „Wij kiezen nadrukkelijk voor een band met het
gewone leven." foto cpd
KERKDIENSTEN
LEIDEN
Herv. Gem. Pieterskerk 19 ds Alblas.
cantatedienst, Hoogl. kerk 11.45 o
Katwijk ad Ri|n; Maranathak (L. Mors-
weg) 10 ds Rooze; Oecumenische ge
loofsgemeenschap De Regenboog (Me-
renwijk) 9.30 ds vd Bom, 1115 ds vd
Bom en pastor Scholtes; Bethlehemkerk
(Driftstr.) 10 ds Bouhuijs; Bevrijdingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds v Hunnik; Vre-
desk. (Burggravenl.) 10 ds Nauta; Waal-
Kerk Vredeskerk zie herv gem Oude
110 ds Alblas; Maranathak. zie herv
Bevrijdingsk.
ngstel
zen jr-. Men.
ref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 ds Grutter,
15.15 ds Geelhoed. Chr. Geref. K.
(Steenschuur) 10 en 17 dsden Hertog.
Geref. Gem. (zie onder Leiderdorp). Ge-
(Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds Mo;
Doopsgez.-Remonstr Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr10 ds Brüsewitz. Baptis
tengemeente (aula 'Nieuweroord', Rijns-
burgerweg 124) 10 hr Sipke vd Land,
Wassenaar Evang Gemeenschap (Mid-
delstegr 3) 9 ev de Leeuw, 10.30 ev
Smit Evangeliecentrum-Pinksterbew.
36) 11 ev Daniël. Christengemeenschap
(Vestestr. 49) 10.15 mensenwijding-
dienst Leger des Heils (hoek Ves
testr. /Groenesteeg) 10en 17. Nieuw-
Apost Kerk(H. Rijnd. 24): 9.30 en 17,
wo. 20 Zevendedag-adventisten ('De
Ontmoeting'. Noordhofland V.schoten)
elke za 10 tot 11 bi|belstudie, 11 tot 12
Christelijke Wetenschap
11 en 12. Soefi Sticht. (Plantage 16) 11
mwAalbertse Oud-Kath. K. (Zoeterw-
singel) 10, behalve 2e weekeinde van de
maand, za 19 Rooms-K^th. K Haagweg
za 19. zo 10.30; Herensingel 11; Rijn
dijk (Stevenshof) za 19, zo 9.30; Steen-
schuur za 19, zo 8.30, 10. 11 30. 18 en
19 (lof); Boshuizerkède za 19, zo 10;
Lammenschansweg za 19. 10; Haarl-
.straat za 19. zo 10.30 en 12.15, Meren-
wijk zie herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoe-
ALPHENAAN DEN RIJN
Herv. Gem. Adventskerk DO 19 30 dsvd
Bos. dovendienstKruiskerk Opstan-
dingskerk G. Herderkerk 10 ds N
e kerk 10 dr den Heijer, IJsselmui-
den; Driehoorne 19 pastoor de Graaff, in-
terk.dienst; Sionskerk (Meteoorlaan)
9 30 ds Geluk, Baarn, 18.30 ds Ouwen-
dijk. Geref. Kerk Mar kerk 10 drs Wil
schut ha, 18.30 drs Santing; Salv.kerk
10 drs Santing ha. 18 30 ds Ommermg;
KerkenZanen 10.30 dsOmmering Ge
ref K. Vrijg. (school Bospark, Beatrixl 4)
9 30 ds Hiddmg. 17 ds Zomer Jzn Ned.
Geref Kerk (school Willemstr9 30 ds
Janssens, 16.30 ds Horsman, Dordrecht.
Chr. Geref. Kerk (Grijpenstemstr.) 9.30
en 16.30 ds vd Mei), WOE 19.30 ds vd
Mei|. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 16 Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1)
10 en 18.30 ds Koekkoek. Bapt.gem
Dunantweg 1) 10 hr Pennekamp,
18 30 hr vd Lugt Volle-evang gem ('De
Ark', Pr Hendrikstr 54) 10 jeugddienst.
Pinkstergem 'Het Licht' (A v Burenlaan
15) 10 Christengemeente 'De Hoek-
(geb. 'Bethel', hoek Emmalaan)
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9 30 en 18 ds de Boer ha.
Geref./Herv Gem. (geb 'De Hoeksteen',
BODEGRAVEN
Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds Terlouw.
18.30 ds vd Scheur; Salv.kerk 10 ds
Kleermakers, Rotterdam, 18.30 ds Meij-
ers, Zeist; Bethl.kerk (Nieuwerbrug) 10
dsZethof, Kockengen, 18 30 ds Terlouw,
evangelisatiedienst. Geref. Kerk 10 ds
Elderman, 18 30 ds Zoutman Geref K
Vrijg. (Ichthusk.) go Geref. Gem. (Sta
tionsweg 17) 10 en 18.30.
ver, 18.30 dr Ha.tsma; De Stek 9.30 ds
Jansen Geref. Kerk 9.30 ds Verdoorn,
Waddinxveen. 17 hr Sipke vd Land, Was
senaar, jeugddienst Chr. Geref. Kerk
4)9.30 hr Godschalk.
HAZERSWOUDE
Herv Gern 9 en 18.30 ds Alblas. Geref.
Kerk 10.30 ds Terpstra. Rijnsburg,
jeugddienst. 17 ds Ribberink, Riinsburg.
Rk Kerk dorp za 19, zo 10 en 11.30;
Anker za 19, zo 11; Rijndijk zo 9.30
HILLEGOM
Herv Gem 10 ds Verbeek. Geref Kerk
('Hoeksteen') 10 ds Hofland, ha. Chr.
Geref. Kerk 10 ds v Langevelde, 17 ds
Kerk Mart. za 19, zo 9 en 11Jozefk.
KATWIJK AAN ZEE
Herv Gem. N. Kerk 1
16.30 ds v d Berg, 18 30ds Chi
I. Berg, 17 ds. Gorissen Ge-
bergweg
Kerk Vr k
kerk 10 ds Heeneman. 17 ds vd
t, VLOK; Triumfatork. 10 dsvd
Heida. Ned Geref K. (aula Pieter Groen-
gem.
Soefi I
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv Gem 10 ds Tielkemeijer ha. 15 ds
vd Lugt m Rhijndael ha. 19 zie G K Ge-
Herv Gem en Geref. Kerk Dorpsk 10 ds
vd Born, 18.30 ds Stegeman, Schep-
pingsk. lOds Brommet. Leythenrode
10.30 pater Poelma Ehs.-ziekenhuis 10
rector Vijftigschild Geref. Gemeente Lei
den eo (kerkgeb Hoofdstr. 73) 10 en
16 30ds Boogaard Bapt gem (wijkgeb.
LEIMUIDEN
Herv Gem 9 30 hr Goedhart Geref.
Kerk 9 30 dsvd Koo., 19 dsvd Hoeven.
RijnsWerwoude Rk Kerk za 19, zo 10.
i Chr Geref Kerk 10 en 19dsvDij-
Rk Kerk Agathakerk za 19, zo 10,
11 30; Poelpolder za 19. zo 19. Mana-
kerk za 19 pastor Haket, zo 9 en 10 15
Pastor Haket; Engelbew za 19, zo 10, di
NIEUWKOOP
Herv Gem. 9 30 ds v Mourik, 18.30 ds
Kerssen. Geref. Kerk 9 30 mevr drs v.d.
Weg Chr. Geref Kerk 9 30 llesd. 19 ds
gem (ver gebouw 'De Rank'. Regthuys-
plein) 12 nam Rk Kerk za 19. zo 9 en
1045.
NIEUWVEEN
Herv Gern 9 30 dsOuwendijk, 18 30ds
De Vreugd jeugdd Geref Kerk 9.30. Rk
NOORDEN
Herv Gem 9.30prof Graafland. 19drv
Wullschieger Geref Kerk (W Verlaat)
NOORDWIJK
Herv Gem Grote of St Jeroensk (Bin-
Ïen) 10 ds Keuning, 17 drs Geuze, 19 ds
uitenburg; Hoofdstr (Zee) 10 ds Rui-
tenburg, De Rank (Golfbaan) 10 ds vd
Bergh Geref Kerk Buurtkerk (Hoofdstr
10 ds Kuiper. 17 ds Elgersma; Vmkent
(Bmnen) 10ds Elgersma Kapel W vd
Bergh stichting 11 hr de Ridder. Sassen-
heim 'Sole M.o' 9 ds Ruitenburg Evang
centrum'De Ark'(P.cképl 1) lOhrv
Duin. 19 hr Adelmund. Ned Prot Bond
(aula 0 Zeew geen dienst Rk Kerk Zee
za 19, zo 10 30. Bmnen za 19. zo 9 30
NOORDWIJKERHOUT
Dorpsk lOdsRmzema;
Dorpskerk Rk Kerk Victi
OEGSTGEEST
Herv Gem Groene of Will kerk 10 ds
Kooman; Pauluskerk 10 ds Vegter. ha.
Gemeentecentrum (Lijtw 10 Jeugdka-
pel, 10 30 prof dr Roest. Leiden. Geref
Kerk 10 ds Plomp. Geref Kerk Vrijg. (au
la Dr. Schilderschool) 10.30 ds Hoogen-
16 ds Janse Van Wijckerslooth 16 d
Christ. Endegeest 10 pastor Lansbergen
Volle-evangeliegem (Gem centrum) 16
OUDE EN NIEUWE WETERrNG
Herv Gem 9.30 en 17 ds Heling Ge
ref K 9 30 ds Wijngaarden, Nieuw Ven
nep, 17 zie H K.. Remonstr Gem geen
dienst Rk Kerk za 19, zo 10 30 (dood-
diensten iedere 2e en 4e zondag van de
maand om 12)N
ROELOFARENDSVEEN
Rk Kerk Mar Pres za 19. TO 11 (doop-
RIJNSATERWOUDE
Herv Gem 9 30 drs vd Hoeven. 19 dr vd
Koo. Chr Geref K 9 30 dienst. 14ds
Beekhuis (R'dam-Kralmgen)
RIJNSBURG
Herv Gem Laurentiuskerk 9 30 hr Berg
man, evangelisatiedienst, 17 ds Wisse;
Bethelkerk 9 30 ds Wisse Geref Kerk
Petrakerk 9 30 ds Snel 17 ds Verschoor;
Immanuelkerk 9 en 10 30 ds Verschoor,
Maranathakerk 9 30 dsC/ir a 17 Cs
Snel Geref Kerk Vr.,g lOdsB.jl. 17 15
ds Grutter Chr Geref K 9 30 en 17 ds
N.euwenhuize Evang Chnstencem (au
la mavo) 10 dienst Rk Kerk za 19, zo
9 30 en (chr tuinbouwschool) 11
RIJPWETERING
Herv Gem. 9 30 en 10 30dsVoHebregt,
19 ds Bras. gez dienst Geref Kerk 10 ds
B.ewinga, 19zieH K Chr Geref K 10
ds Hogenbirk. 17 ds v Langenvelde. Hil
legom Ned Prof Bond (Jul laan 17)
10 30dr Verheus Haarlem Rk Kerkza
19. zo 9.30 en 11 (doopdienst iedere
laatste zondag van de maand om 12 30)
ds v Dis. Geref Kerk 9 30 dienst, 18 30
drs De Reus Rk KerkAardam za 19, zo 9
en 12. kerk Langeraar za 19, zo 9 30 en
11.30.
VALKENBURG
Herv Gem 10dr Vermeulen, 18 30 ds
Boogaard. Katw.|k, jeugddienst Geref
VOORSCHOTEN
Herv Gem Dorpskerk lOds Schaap, 19
ds de Zwad rpz diens»; De Ontmoeting
lands, J v Hooflaan 3) 10 30 Au
Msgemeenschap (in 'De Groene K
Frans Halsplantsoen) 10 30 them
17 ds Oost erom. Kampen. Hoek
steen 9 30 en 18 30 ds Sch.paanhoord:
Bethelk 9 30 en 17 ds Goossen, Reho
both v hooi 9 30 1s Muller S u>pw ,-
l 7 ds Kommers, Papendreo: Imm kerk
Geref K Vr.jg (Kruiskerk) 8 30 en
14 45 ds Hoogendoorn Chr Afgesch
Gem. 9 30 en 17 ds vd Want Oud Geref
Ge-n (Mercunusweg29) 10 en 18 30
leesd ienst Remonstr Gem geen drenst
RK Kerk St Vrctork 9 30. Ontmoetmgsh
za 19. zo 11 15.
WARMOND
Herv Gem 10dsden Tonkelaar, Gelder-
malsen Rk Kerk za 19. 70 9 en 10 30
1630 dsWu
Mesvask 10 ds Hellendoorn Dor;
trum9 30dsvD.s Gere» Kerk Zu
10 dsvd Woude. 17 ds Kiijnsma.
meer Ned Prof Bond Kerk dam)
kema Andreae RK Kerk Jozef za 1
9 30en 11; Will za 19. zo9 30e
GH za 18, zo 10 30
WOUBRUGGE
Herv Gem 9 30 ds Ommermg. Alphen
a1 Rijn, 18 30 ds Bafcke' Alphen ad
Ri|n Jeugdd-enst Geref Kerk 9 30 ds
I. Alphen ad Rjn. 18 30 dsvd
Puwerkerk ad lAse' Ned Pmt
Bond
Rk k
olO 3
20) fi
ZEVENHOVEN
Herv Gom 9 30 ds De Kieviet. 19
C/ma Geref Kerfc 9 30 dn Atema F
ien, 19 gez dienst m herv kerk
a ZOETERWOUDE
ker'. Herv Ge- lOdsWoffhaus Rk Kerk
Jan za 19 30, zo 9 30 woord en coe
nrevrermg. Chr Drenaark zo 10 ge
msmis Weerbi
ZWAMMERDAM
Her« Gern 10 ds Dubbeldam Geref
Kerk 10 ds Schoep, Gouda, 18 30 ds v
Hof, Boskoop Hooge Burch 11 ds Del-
