Leven en wonen
Hobbyisten in speelgoedland
terras
Hoge bloeddruk
7
Dinsdag 19 november 1991
9
Opvallend ruim aanbod voor creatieve 55-plusser
Overigens leveren hele jonge zaadjes van de
Oost-Indische Kers, mits in zout en/of zuur
gelegd een specerij die een beetje op echte
kappertjes lijkt. Dit tot troost.
MEVROUW VOGEL UIT LEIDEN stuurt mij
een paar forse bladeren, die eens groen wa
ren neem ik aan. Aan de hand van de bla
deren zou ik moeten kunnen zeggen om
welke plant het gaat. Dat kan ik natuurlijk
niet.
Maar de nauwkeurig beschreven groeiwijze,
namelijk een rozet zonder neiging om een
bloemstengel te vormen, doet mij veron
derstellen dat het hier gaat om een vaste,
dan wel tweejarige plant. Ik verwacht dan
ook dat er volgend jaar bloemen komen en
dan is het gemakkelijker om na te gaan hoe
de plant heet.
Het zou mij niet verbazen als het om een
Pulmonaria (longkruid) of naaste bloedver
want van deze plant gaat. Maar nogmaals,
van zekerheid is geen sprake.
J.STROOBACH UIT ZAANDAM vraagt hoe
zij haar aaronskelk moet behandelen. De
Arum van de familie Araceae moet 's win
ters op kamertemperatuur worden gehou
den. Nooit beneden de 13 graden C. Liefst
dicht bij een raam op het noorden. Tijdens
de rustperiode weinig water, het bovenste
laagje aarde mag best iets uitdrogen. Tij
dens de groeiperiode om de veertien dagen
iets mest geven en vooral goed vochtig hou
den. Blad niet wegsnoeien, alleen als het
geel of bruin is. Bij verpotten een mengsel
van turf, grove bladaarde en zand gebrui
ken. Mits men voor voldoende voeding
zorgt kan men alleen turf gebruiken. Ver
potten doe men in het voorjaar. De plant
mag niet dieper komen te staan dan in de
vorige pot.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a-v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
reerd papier waarmee makkelijk kerstdeco
raties kunnen worden gemaakt maar ook
poppen, bloemen enz.
ideeën worden aangereikt in het boekje
Hoerapapier van Inge Evers. Pergamano,
een techniek afkomstig uit Colombia, ten
slotte gaat om het bewerken van perka
mentpapier tot er het effect van kant ont
staat. Pakketten voor het zelf maken van
wenskaarten en sierdoosjes worden uitge
geven door Comar. Benodigdheden zijn een
ciseleerpen met ronde en een met een spit
se punt, vier- en eennaaldsperforeerpen-
,een puntschaartje, een wit potlood, kleur
inkten en een inktpen.
Versieren staat ook centraal bij Sandy Art,
gekleurd zand dat in zelf te leggen patronen
kan worden geplakt op een platte onder
grond. Het is bedoeld voor het decoreren
van wenskaarten, boekenleggers en dozen
of bijvoorbeeld fotoalbums. Een andere wij
ze van decoreren is sjabloneren. Geschikt
voor wanden, meubels en textiel. Bijzonder
is de koperen Javana sjabloon waarmee op
dik papier een indruk kan worden gemaakt
maar waarmee ook door verhitting een pa
troon in hout of leer kan worden gebrand.
Nieuw is een reeks kantoor- en geschenkar
tikelen van hetzelfde merk dat bekleed met
een linnenstructuur speciaal gemaakt is om
op te sjabloneren.
Schilderen
Creatief bezig zijn kan ook door bestaande
tekeningen in te kleuren. Bruynzeel be
dacht een vrije variant van schilderen op
nummer en brengt 10 sets met 8 prenten
uit die volgens voorbeeld of naar eigen in
zicht kunnen worden ingekleurd. Mozaiek
in bruintinten kan worden gelegd met mi-
nisteck.
Nieuw zijn de portretpatronen. Na het in
sturen van een pasfoto met de gewenste
beeltenis wordt er een telpatroon retour ge
stuurd om de foto in ministeck te verwe
zenlijken. En wie liever de foto van de Ko
ningin wil inleggen kan meteen aan de slag,
als extra is deze foto al in telpatroon ver
taald.
Een fris, vrolijk en milieuvriendelijk tijdver
drijf is het maken van bouwplaten, aldus
bouwplatenfanaat en uitgever Léon Schuijt,
Alkmaar. Op schaal architectonische hoog
standjes uit heden en verleden nabouwen,
de vlucht nemen met de bekendste vliegtui
gen of wegdromen met modellen van de
grote drie van Neerlands cruisemaatschap
pij van destijds. Nostalgie en toekomstdro
men zijn op schaal verenigd in de volwas
sen hobby die het vervaardigen van bouw
platen is.
Het verzamelen van poppen blijkt een hob
by in opkomst die minder duur en nog leu
ker wordt als men de poppen zelf vervaar
digt. Complete sets daartoe zijn op de
markt, beweegbare handen, oogstempel
tjes, pruiken en alle benodigde aCCOMOllBS
importeert Lauran Trimbach uit Weert. Ook
gespecialiseerd in clowns, een thema dat
zeer in de belangstelling staat evenals be
ren, waarvoor pluche en zelfmaakpakkettcn
in alle soorten en kleuren te koop zijn. De
makkelijkste startset is de aap, met een te
be» hiIderen gezichtjes verder hoeft deze
slechts worden rondgestikt en opgevuld.
In kleine tuinen blijft het
tobben met het gras, zeker
nu de tuinen qua grootte
omgekeerd evenredig blijken
te zijn aan de grondprijs. De
projectontwikkelaars houden
nu eenmaal van winst en
Croppen zoveel mogelijk
uizen op één stukje grond.
Men ziet dan ook steeds
meer stenige oplossingen
voor het grasprobleem, in de
vorm van tegelpaden, forse
terrassen of nog erger
op z'n Japans, met een over
maat van witte, ronde en uit
heems ogende keien. Sma
ken verschillen, maar ik
houd niet van een steen
woestijn. Vooral 's winters als
de vaste planten onder
gronds zijn gekropen en de
struiken hun blad kwijt zijn,
wordt het één steen al steen.
Nu had ik in mijn tuin ook
een paar plekken waar het
gras niet wilde groeien en het
onkruid en het mos des te
beter. Na enig wikken en we
gen heb ik die omgespit,
goed gelijk geharkt en belegd
met bakstenen, het mogen
best oude zijn. Ik heb deze
om en om gelegd, zodat er evenveel grond
tussen de stenen-bleef als de stenen breed
waren. Voor één vierkante meter grasterras
heb je dus een halve vierkante meter opper
vlak stenen nodig.
Daarna heb ik er ten overvloede nog fijne
compost tussen gestrooid alles nog eens
spiegelglad geklopt en geharkt zodat het
oppervlak precies aansloot bij het grasveld.
Tot slot is er gras tussen de stenen gezaaid.
In een mum van tijd begon alles te groeien.
De eerste tijd zag je nog duidelijk de stenen
tussen het gras, maar in de loop van de zo
mer waren deze verstelde plekken nauwe
lijks te onderscheiden van het gewone gras
veld.
Het grasterras wordt tegelijk met het gazon
gemaaid en verder op precies dezelfde wij
ze behandeld.
Het is net als een gazon, alleen veel sterker.
Er kan op gelopen en gespeeld worden. Het
verdraagt stoelen en banken.
Kortom zelfs op mijn slechte grond voldoet
het uitmuntend. Waarschijnlijk omdat de
graswortels het tussen de stenen veel ge
makkelijker hebben dan in het gazon. De
stenen houden warmte vast en staan vocht
af. Daar houden graswortels kennelijk van.
LEZERSVRAAG
Pech, pech! Als je uit de tuin van vrienden
in je overmoed een plantje wegwiedt dat
helemaal geen onkruid blijkt te zijn. Dat
overkwam DB HEER W. KRUIJT UIT HAAR
LEM in Zuid-Frankrijk. Volgens de vrienden
was dat doornige plantje een caprier ofte
wel Capparis Spinosa, een fors opgroeiende
struik die in Zuid-Europa en Noord-Afrika
groeit. Daarvan worden de gesloten bloen
knoppen in zout en/of zuur gelegd en die
leveren dan de kruidige kappertjes.
Maar in Frankrijk ging het over een klein
doornig plantje en ik ben er nog niet zo ze
ker van dat dat een jonge Capparis was. In
elk geval is deze struik hier te lande niet te
koop. Wellicht iri Zuid-Frankrijk?
Een nieuwe groep mensen verovert de speelgoedwinkel. Het zijn de 55-plus-
sers die steeds meer zorgen voor een heuse geldstroom in speelgoedland.
Zonder ophef gaat de portemonnee niet alleen open om wensen te vervullen
op het gebied van interieur en reizen, maar voor het eerst dit jaar ook op het
gebied van de creatieve hobby. Opvallend is dat niet alleen de vrouw maar
ook de man onder de 55-plussers steeds vaker kiest voor een creatieve hob
by. Nederland wijkt in dat opzicht af van het buitenland waar de vrouw de
overhand heeft.
Origami, kunstzinnig vouwen, poppenma-
ken, bouwplaten opzetten en het zelf ma
ken van wens- en kerstkaarten zijn populair
bij de 55-plussers. En de industrie speelt
daar gretig op in. Was tot voor kort de com
mercie en toekomst voorbehouden aan de
jeugd, nu zijn het ook de 55-plussers waar
naar gekeken wordt en om wier gunst
wordt gedongen.
Kleinkinderen varen wel bij creativiteits-
drang van de jonge grootouders. Niet zel
den wordt er samen gewerkt aan origami en
bouwplaten terwijl opa en oma bovendien
in winkels nog wel eens zwichten voor het
ruime aanbod in typisch kinderspeelgoed.
Eigen dromen worden voor de kleinkinde
ren ingekocht. Zo sterk blijkt hun invloed
dat zelfs bij het vervaardigen van kinder
speelgoed in toenemende mate rekening
wordt gehouden met de grootouders. Voor
al nu de jongste cijfers uitwijzen dat juist zij
zorgen voor het op peil houden van de jaar
lijkse speelgoedomzetten.
Bestuurbare auto's en treinen en vooral
mooi speelgoed bepalen het huidige koop
gedrag van deze groep. Kleinzoon en/of
kleindochter krijgen vooral speelgoed dat in
de eigen jeugd nog niet bestond. Vermoe
delijk onbewust zetten de 55-plussers daar
mee een (nieuwe) trend die terugvoert naar
de basis waarin jongens zich bezighouden
met voertuigen en meisjes met poppen
spelen.
Het is opvallend dat daarbij een veranderd,
meer op de eigen mening stoelend koopge
drag hand in hand gaat met ruimere aanko
pen voor de eigen vrije tijd.
Trend
Een creatieve hobby hebben is in. De jonge
oudere in dit land volgt daarmee opvallend
snel z'n leeftijdsgenoten in mondiale trend-
setlanden als de VS en Japan. De handvaar
digheid daar heeft al een grote vlucht geno
men.
Enkele voorbeelden. Het traditionele brei
werk is uit. Kunstwerkjes van Origami, Ja
panse vouwsierkunst, hebben die plaats in
genomen. Pergamano, mizuhiki en papier-
touw zijn nieuw en hoewel geschikt voor el
ke leeftijd, speciaal bedoeld voor creatieve
uitspattingen bij de 55-plussers.
Mizuhiki staat voor het zelf maken van sie
raden en bijvoorbeeld kerstdecoraties.
Glanzende buigzame papierstrengetjes
worden gevormd tot lêalen of sierlijk ge
knoopt tot ringen, oorbellen en kettingen.
Papiertouw, ook wel Hoera-papier ge
noemd, bestaat uit brede rollen gedeco
'Spellen' voor 55-plussers, zoals ministeck en hoerapapier.
Tuinagenda in teken
van de Floriade
De tuinagenda is voor tuinbezitters ver
moedelijk inmiddels een begrip geworden.
De uitgave 1992 is al weer de achtste. The
ma dit jaar is de Floriade, de tuinbouwten
toonstelling die komend jaar in Zoetermeer
wordt gehouden. Het boekwerk geeft de be
langrijkste kengetallen van de Floriade,
zoals de openingstijden, een overzicht van
tentoonstellingen en de inrichting van de
Voor het overige geeft de agenda dezelfde
nuttige informatie als voorgaande jaren.
Voor zowel de siertuin als de moestuin
wordt een opsomming gegeven van de
werkzaamheden in de verschillende maan
den. Ook de zaai- en plantagenda is weer
opgenomen evenals een lijst van bestrij
dingsmiddelen (chemisch en biologisch).
De indeling van de agenda is eenvoudig en
helder. Er is voldoende ruimte om dagelijks
notities te maken. Elke week is er een tip op
het gebied van de siertuin en de moestuin:
welke werkzaamheden moeten worden uit
gevoerd of waar kan iets bezichtigd woren.
Achterin zijn slechts twee bladzijden opge
nomen voor wat uitgebreider, algemene
notities en dat is wat weinig. Een beetje
tuinder schrijft op wanneer wat de grond is
gegaan en waar en kan dus best wat ruimte
gebruiken. Op dit kleine minpuntje na pri
ma agenda vol wetenswaardigheden over
tuin en groen.
Tuinagenda 1992; Julia Voskuil; Terra uitgeve
rij; prijs 24,90
monica wesseung
TUIN
WETEN WAARD
,Y Heel ver terug in de geschiedenis werden takjes gebruikt als
hulpmiddel om het gebit schoon te houden. Daarmee werden de
tanden gewreven en geschuurd. In Etruskische en Egyptische gra
ven zijn wel voorbeelden van deze primitieve tandenborstels ge
vonden.
Vanaf de tweede eeuw voor Christus wordt gebruik gemaakt van
poeders die gemaakt zijn van puimsteen vermengd met natuurlijke
zuren.
Wanneer de eerste echte tandenborstel is ontstaan, is onduide
lijk, maar een van de eersten die genoemd wordt is de borstel van
de Engelse firma Addis, die in 1780 gemaakt werd en bestond uit
natuurlijke haren met een handvat van been. Frankrijk en Duits
land volgden met de produktie van tandenborstels in 1840.
Feestpakket
Holland Feestpakket is al bijna veertig jaar
actief met het samenstellen van pakketten
'Hollandse gezelligheid', in eerste instantie
bestemd voor overzee. Dit jaar bestaat het
assortiment uit twee sinterklaas- en twee
kerstpakketten en een 'speciaal pakket voor
die bestemmingen waar de inhoud niet al
leen plezierig maar ook nuttig en voedzaam
moet zijn'.
Met zorg is gekozen voor attenties en lek
kernijen, die vaak in het buitenland hele
maal niet te koop zijn. Het sinterklaaspak
ket voor het gehele gezin kost 69,95. Voor
Canada komt daar nog 40,50 aan verzend
kosten bij, voor Australië, Nieuw-Zeeland
en Zuid-Afrika 43,-. Het pakket kan ook in
eigen land worden verstuurd. De portokos
ten bedragen dan 12,-. Meer informatie:
Holland Feestpakket-Familie Overzee,
Hoogeveen, tel. 05280-66892.
Kleinkinderen varen
wel bij de creatieve
hobby van hun groot
ouders, die door be
zoekjes aan de speel
goedwinkel zeer goed
op de hoogte zijn wat
er te koop is. Fabri
kanten houden er
zelfs rekening mee
dat het grootouders
de zijn die de speel
goedcollectie van hun
kleinkinderen#! peil
houden. united pho-
DE HOGE HAKKEN werden
zeker uitgevonden door een
vrouw die op haar voorhoofd
werd gekust MODEONTWER
PER JACQUES FATH
SPREEKUUR
o. en dan nu nog even de
^F -bloeddruk!'' Woorden van
m deze strekking worden tij
das elk spreekuur wel een paar keer uitge
sproken. En vrij regelmatig is de bloeddruk
niet goed. Niet goed betekent eigenlijk altijd
te hoog. Bij een te hoge bloeddruk is enige
bezorgdheid op zijn plaats, vooral als de pa
tiënt nog jong is.
In Nederland lijdt één op de tien tot twaalf
mensen aan een te hoge bloeddruk (hyper-
tensie). Waarschijnlijk is dit getal nog iets
hoger omdat van een aantal mensen niet
bekend is dat zij hypertensie hebben. Een te
hoge bloeddruk is namelijk alleen vast te
stellen door hem een keer te meten. De
bloeddruk bestaat uit twee getallen en
wordt uitgedrukt in millimeters kwik (mm-
Hg). Er is sprake van hypertensie als het
laagste getal hoger is dan 90. Een bloeddruk
van 170/105 bijvoorbeeld is duidelijk te
hoog.
Patiënten hebben vrijwel nooit klachten
van hun bloeddruk. Alleen in extreme ge
vallen krijgen patiënten last van verschijn
selen zoals hoofdpijn of slechter zien. Dat is
ook het verraderlijke van de aandoening; ie
mand kan jaren rondlopen met een te hoge
bloeddruk en pas tegen de lamp lopen door
de schade die de hypertensie heeft veroor
zaakt. Meestal blijft de oorzaak van een te
hoge bloedruk onbekend. Men spreekt dan
van essentile hypertensie.
Hypertensie moet worden gezien als een
bedreiging voor de gezondheid op langere
termijn. Patiënten die jarenlang een te hoge
bloeddruk hebben, lopen een veel grotere
kans op het krijgen van een hartinfarct of
een hersenbloeding dan gezonden. Op de
lange duur worden alle bloedvaten en daar
mee alle organen aangetast door het be
langrijkste schadelijke gevolg van hyperten
sie: de aderverkalking of atherosclerose. Na
hart en hersenen zijn vooral de nieren en de
ogen hiervoor het gevoeligst. De bloedvaten
raken verstop, en als de kransslagaders van
uw hart dichtslibben, dan is de kans dat u
door een hartinfarct wordt getroffen niet
meer denkbeeldig. Hoe langer een bloed
druk te hoog kan blijven, hoe meer tijd er is
om de schadelijke effecten ervan op te lo
pen. Deze lange-termijn-effecten zijn de re
den dat hypertensie behandeld moet wor
den.
Neem meneer AJbers. Altijd gezond ge
weest, harde werker, 42 jaar oud, wel een
beetje te dik. Bij een partijtje zaalvoetbal
had hij zijn enkel verstuikt en omdat hij
nou eenmaal toch binnenzat, nam ik zijn
bloeddruk op. Met een waarde van 160/100
was deze echt te hoog. Op één meting mag
de diagnose hypertensie niet gesteld wor
den, en ik vraag meneer dan ook in de loop
van de komende paar weken zijn bloeddruk
nog eens te laten meten. Maar ook na de
derde meting was de druk niet gezakt, en
dat betekent actie. In eerste instantie moet
meneer Albers zijn buikje zien kwijt te ra
ken en zijn rokertje laten staan. Vaak blijkt
dat leefregels als een vermageringsdieet.
niet meer roken en meer lichaamsbeweging
een goed resultaat hebben in de bestrijding
van te hoge bloeddruk. Helpen deze maat
regelen niet, dan moet worden overgegaan
op medicijnen, die langdurig, vaak levens
lang ingenomen moeten worden.
Twee maanden later is meneer Albers drie
kilo kwijt en heeft hij het roken er aan gege
ven. Samen met zijn zoon is hij gaan joggen
en de gevolgen zijn te merken. Zijn bloed
druk is gedaald tot onder de 90. Zijn veran
dering van levensstijl bespaart hem een le
ven van pillen slikken.
Te hoge bloeddruk is een bekende risicofac
tor voor hart- en vaatziekten. Langdurige
onderzoekingen waarbij grote groepen
mensen gedurende vele jaren gevolgd zijn
en bekeken op gedrag en ziekten, hebben
dit uitgewezen. Daarnaast bestaan nog an
dere risicofactoren zoals een te hoog cho
lesterolgehalte in het bloed en het roken
van sigaretten. Treden deze risicofactoren
gezamenlijk op, dan versterken ze eikaars
werking en nemen de schadelijke effecten
enorm toe. Eén plus één is in dit geval geen
twee maar vijf.
Omdat de oorzaak van hypertensie niet be
kend is, kunt u zelf weinig doen om het krij
gen van een te hoge bloeddruk te voorko
men. Wel kunt u uw kansen op het krijgen
van een hartinfarct of hersenbloeding ver
minderen door de volgende regels in acht te
zorg dat u niet te dik wordt;
eet gevarieerd en matig;
gebruik produkten met linolzuur;
stop met roken;
en mocht u hypertensie hebben, neem dan
uw medicijnen regelmatig in.
Marl ska Koster,
arts
