Kunst
Heijermans komt
niet tot leven
Wassenaarse treedt voor het voetlicht
Wim Hofman staat met mond vol tanden
Lichtvoetig maar mooi
concert Trio van Hay dn
Warme, intieme klanken
op 'oude' instrumenten
Maandag 18 november 1991
:tie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: HENK HOUTMAN Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
NIEUWSLIJN
Annie Romein-prijs voor E. Portnoy
AMSTERDAM - De Annie Romein-prijs, een tweejaarlijkse lite
raire prijs van het feministische maandblad Opzij, is toegekend
aan Ethel Portnoy. De 64-jarige schrijfster en essayiste krijgt de
prijs voor haar hele oeuvre. Dat heeft Opzij zaterdag bekendge
maakt. De Annie Romein-prijs is bedoeld voor „een vrouw die
met haar literair en/of essayistisch werk de vrouwenbeweging
ondersteunt en verder helpt". De prijs bedraagt 15.000 gulden
en zal Portnoy op 13 december in Amsterdam worden uitgereikt.
Leon de Winter in sociëteit De Burcht
LEIDEN - In het kader van de reeks Woord en Verbeelding van
de Kunstkring Burcht treedt op donderdag 21 november de film
maker, scenarioschrijver en romancier Leon de Winter op. De
Winter schreef onder meer het scenario voor de VPRO-serie 'Bij
nader inzien'. Als schrijver debuteerde hij in 1976 met 'Over de
leegte in de wereld'. 'Zoeken naar Eileen W.' en 'Place de la Bas
tille werden beide verfilmd door Rudolf van den Berg. Leon de
Winter zal in sociëteit De Burcht een overzicht geven van zijn
werk, waarin woord en beeld hecht met elkaar verbonden zijn.
Aanvang: 20.15 uur. Kaarten zijn in de voorverkoop verkrijgbaar
bij de boekhandels Kooyker, De Kier en Zandvliet.
Concerten Joe Cocker en Europe
LEIDEN - Naar aanleiding van zijn nieuwe album 'Night Calls'
betreedt Joe Cocker de komende maanden weer de Europese
podia. In Nederland zijn drie optredens gepland: op 25 maart
1992 (Beursgebouw, Eindhoven), 27 maart (Ahoy' Rotterdam) en
op 18 april (Martinihal, Groningen). De Zweedse groep Europe,
die een monsterhit had met 'The Final Countdown' doet op za
terdag 1 februari Ahoy' Rotterdam aan. De kaartverkoop voor
beide concerten begint zaterdag 23 november bij alle bekende
adressen.
Kunstbeeldprijs voor Hielke Luik
AMSTERDAM - De Kunstbeeldprijs 1991 is toegekend aan de
Amsterdamse kunstenares Hieke Luik. De driejaarlijkse prijs
voor jonge kunstenaars in nederland en Vlaanderen is Luik toe
gekend voor de eigenzinnige wijze waarop zij in haar beelden, en
tekeningen vorm en uitdrukking geeft aan haar zintuigelijke be
leving en werkelijkheid.
Hieke Luik: Kunstbeeldprijs 1991.
Romeo en Julia
AMSTERDAM - Het Nationale Ballet verzorgt van 25 december
t/m 3 januari in het Amsterdamse Muziektheater, en op 7 en 8
januari in de Rotterdamse Schouwburg, een serie voorstellingen
van Romeo en Julia in de choreografie van Rudi van Dantzig.
Tijdens de galavoorstelling op nieuwjaarsdag worden de titelrol
len vertolkt door de Canadese gastsolisten Evelyn Hart en Rex
Harrington. Na afloop wordt de winnaar bekendgemaakt en
vindt de uitreiking plaats van de Alexandra Radius-prijs 1991. De
onderscheiding wordt jaarlijks toegekend door de Stichting
Vrienden van Het Nationale Ballet.
Lezing 'Schliemanns Troje'
LEIDEN - Naar aanleiding van de tentoonstelling 'Schliemanns
Troje' in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden zal drs. W.
Vink op vrijdag 29 november een inleidende dialezing houden.
Na een korte toelichting op de Ilias, waarin het verhaal van Troje
zich afspeelt, zal uitgebreid worden ingegaan op de opgegraven
schatten. De inleiding wordt gevolgd door een rondleiding over
deze tentoonstelling waarbij Vink uitleg zal geven bij de ten
toongestelde voorwerpen. De lezing wordt gehouden in de colle
gezaal van de Haagse Hogeschool, Laan van Poot 363. Aanvang
20.00 uur. De excursie begint zaterdag om 12.00 uur. Opgave:
tel. 070-3257368/3106350.
Muzikaal volkstoneel nogal oppervlakkig
bij voorbeeld heeft tot taak om
op Mien Dobbelsteen-achtige
manier voor de vrolijke noot te
zorgen.
Annette Nijder doet dat best
geestig, maar wel kluchtig aan
gezet. Haar man Koos staat voor
de opkomst van het partijkader
van de SDAP. Arme Ben Cramer
kan daar met geen mogelijkheid
een mens van vlees en bloed
van maken.
'Heijermans!' is bedoeld als
muzikaal volkstoneelstuk, geba
seerd op leven en werk van Her
man Heijermans. Een zekere
mate van luchtigheid en dus
oppervlakkigheid dien je der
halve voor lief te nemen. Maar
zelfs dan is 'Heijermans!' toch
niet echt geslaagd te noemen.
Probeert men hier en daar om
het beeld van deze toneelschrij
ver nog enige diepgang mee te
geven, wordt dat door 'van dik
hout zaagt men planken'-scè
nes grotendeels teniet gedaan.
Toch zorgt Frits Lambrechts
in de titelrol voor een paar
mooie momenten, juist omdat
we hem als een geëngageerd ca
baretier van de oude stempel
kennen. Zijn vertolking van het
lied 'Hier staat een socialist' is
een hoogtepunt van de voor
stelling. Van 'hier staat een soci
alist' via 'ben ik nog socialist?'
tot 'ik noem mij socialist/maar
met duizend twijfels omgeven':
dat lied zegt misschien iets over
Heijermans maar is evenzeer
een statement van vertolker
Lambrechts die als onze tijdge
noot de ineenstorting van het
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'Heijermans!' Auteurs: Arthur Japin en
Frits Lambrechts Gezelschap Het Neder
lands Volkstoneel Regie Ton Lutz Spel
Fnts Lambrechts. Maeve van der Steen,
Kiki Heessels. Edmond Classen. Annette
Nijder. Ben Cramer en Jet van der Mei)
Gezien: 16/11 (landelijke première),
schouwburg.
Als Herman Heijermans
eindelijk met 'Op hoop van
zegen' succes heeft, vindt
buurvrouw Truus Bakker
dat maar verwonderlijk.
„Wie had dat kennen den
ken? Allemaal om een pan
netje vis!" Dat is een heel
aardige toespeling op mis
schien wel het beroemdste
citaat uit de Nederlandse
toneelliteratuur waar een
stuk over Heijermans dus
met geen mogelijkheid
omheen kan. Was het daar
nou maar bij gebleven, dan
was dat duidelijk genoeg
geweest. Maar nee hoor, de
dochter van Heijermans
moet ook nog eens zo no
dig op de veel geslaakte
verzuchting terugkomen.
Met andere woorden: biografi
sche verwijzingen zijn erg na
drukkelijk in de tekst verwerkt.
En de rolverdeling blijft nogal
schetsmatig. Buurvrouw Bakker
Frits Lambrechts en Jet van der Meij in 'Heijermans!'
'reëel bestaand socialisme' in
de Oostbloklanden heeft kun
nen meemaken.
De interessante controverse
met Willem Royaards en de hu
welijksproblemen met Marie
kunnen in deze reeks korte scè
nes nauwelijks worden uitge
diept. Mede daardoor zakt de
spanningslijn in dit muzikaal
geïllustreerde toneelstuk nog
wel eens wat weg. De vele chan
gementen zijn daar eveneens
debet aan, ook al is het decor
dermate vernuftig in elkaar ge
zet dat een en ander zo min
mogelijk tijd kost.
De liedjes moeten af en toe
voor enige afwisseling zorgen -
de ene keer de vrolijke noot dan
weer eens een stevige portie
sentiment, waarbij soms weinig
subtiele zinssneden voorkomen
als 'Zou jij met jouw bezem
door mijn kamer willen gaan-
/Om eens even grondig huis te
houwen'.
Wat de makers bij deze pro-
duktie voor ogen stond, wordt
hier door het enthousiasme van
de cast in aanzet duidelijk. He
laas komt de persoon van Her
man Heijermans ondanks alle
goede bedoelingen niet echt tot
leven. De poging om in termen
van het volkstoneel een schets
van zijn leven te geven, is maar
ten dele gelukt.
Expositie van veelzijdig talent Lorena Kloosterboer
IRENE VAN BEVEREN MEDEWERKSTER
Ons land kent een aantal veel
zijdige kunstenaars die meerde
re kunstvormen beoefenen. Lu-
cebert is zo iemand. Jan Wol
kers past in dat rijtje en mis
schien kan Lorena Kloosterboer
daaraan in de toekomst worden
toegevoegd.
Deze nog onbekende 29-jari
ge kunstenares beoefent vele
kunstvormen, onder meer schil
deren, beeldhouwen en schrij
ven. In Zuid-Amerika geniet zij
al enige bekendheid, nu is Ne
derland aan de beurt, te begin
nen bij haar woonplaats Wasse-
In deze gemeente werd afge
lopen zaterdag aan de Luifel-
baan op spectaculaire wijze een
bronzen beeldje van haar hand
onthuld. Een kraan kwam eraan
te pas om het doek te verwijde
ren dat het één meter hoge
bronzen sculptuurtje, getiteld
'De Nar', bedekte. Zowel het
beeldje als de groteske onthul
ling past bij de stijl van de op
drachtgever, carnavalsvereni
ging de Deylknotsen.
Vanaf zaterdag 20 november
exposeert Kloosterboer een
maand lang schilderijen, pot
loodtekeningen en maskers in
het Wassenaarse culturele cen
trum De Warenar.
In haar twee-dimensionale
werk domineert het menselijk
naakt, vaak uitgevoerd in zachte
kleuren. De maskers zijn ver
vaardigd van natuurlijke mate
rialen, eveneens in gedempte
tinten. De kunstenares typeert
dit werk als symbolisch-realis-
De Wassenaarse burgemeester Schoute en kunstenares Lorena Kloosterboer bij de carnavaleske onthulling
van het bronzen sculptuurtje 'De Nar*.
tisch, vrij uitlegbaar voor iedere
beschouwer.
Kloosterboer volgde een mo
de-opleiding aan het 'Citrus
College' in Califomië en - als
dochter van een Argentijnse
moeder - bekwaamde zij zich
aan het 'Instituto De Bellas Ar
tes Beato Angelico' in Buenos
Aires onder meer in schilderen,
tekenen, beeldhouwen en et-
In 1984 behaalde zij de twee
de prijs in een kunstenaarswed
strijd ter gelegenheid van het
honderdjarig bestaan van
schouwburg 'Colonne' in
Buenos Aires. Een andere prijs,
een Zuidamerikaanse, heeft zij
gewonnen met een posteront-
werp voor Independance Day.
Terug in Nederland legde zij
zich aanvankelijk toe op het
ontwerpen van kaarten en fol
ders voor bedrijven. Daarnaast
schreef zij gedichten en een
kinderboek met illustraties van
eigen hand. Voor het inmiddels
voltooide kinderboek hoopt
Kloosterboer binnenkort een
uitgever te vinden. Het boekje
FOTO DICK HOCEWONINC
vertelt de avonturen van het el
fenjongetje Basil. Dit sprookje
toont net als het werk dat
Kloosterboer binnenkort expo
seert in De Warenar haar voor
liefde voor herkenbare, maar
wel dromerige, onwerkelijke
thema's.
De expositie van Klooster
boers werk is vanaf 20 novem
ber tot 17 december te zien in
cultureel centrum De Warenar
aan de Kerkstraat 75. Openings
tijden: maandag tot zaterdag
van 9.00-16.00 uur.
RECENSIE MONICA SCHIKS
Concert Abbie de Quant - fluit Jean De-
croos - cello en Elizabeth van Malde - pia
no Wertcen van oa Haydn. Von Weber
en Gaubert
Gezien 17/11. Groene Kertqe.
Oegstgeest
De dwarsfluit is een geliefd in
strument. Op muziekscholen en
bij privédocenten staan vele
leerlingen te dringen om fluit
lessen te nemen. Wachtlijsten
zijn een bekend verschijnsel. De
laatste jaren is de populariteit
zwaar beïnvloed door de ver
koop van bij voorbeeld een
mooi verpakte, vaak op de
beeldbuis verschijnende Ber-
dien Stenberg. Waar blijven al
die liefhebbers echter als er
eens werkelijk goede fluitisten
in Leiden of omgeving spelen?
Zo vaak gebeurt dat niet.
Heel bijzonder was dan ook
de combinatie die zondag in het
Groene Kerkje speelde: fluit,
cello en piano met een program
van weinig gespeelde werken.
Doorgewinterde vakmensen als
ze waren, maakten de musici
van het openingswerk al
meteen een gebeurtenis. Klas
sieke muziek vormt meestal de
inleiding van een recital. De re
gelmatig gebouwde frasen heb
ben te vaak te lijden onder het
verschijnsel 'opwarmingsfase'
en blijven dan wat saai en voor
spelbaar. Het Trio van Haydn
echter kwam er meteen vol
kracht en fantasie uit. Mijn
vrees dat de klank van de fluit
het in de akoestiek van de kerk
zou afleggen tegen de over
macht van piano en cello was
ongegrond.
Abbie de Quant heeft zo'n
heldere en opmerkelijke fluit
toon dat het gedurende het ge
hele concert bijna niet voor
kwam dat ze niet gehoord werd.
Het was veeleer de cello van
lean Decroos die zich wat èrg
bescheiden opstelde en niet al
leen in Haydn, waar de cel
lopartij vooral een ondersteu
nende functie had. En het was
vooral de klank van de vleugel
die zich iets minder aanpaste
aan de ruimte van het gewelfde
kerkje: in het Haydn trio bleef
de galm van loopjes en snelle
passages nog een tijdje naklin
ken, zodat de helderheid van de
muziek enig geweld aangedaan
werd. Later in het concert viel
dit verschijnsel minder op, zo
dat ik vermoed dat Elizabeth
van Malde al haar kunde heeft
aangewend om dit akoestisch
probleem op te lossen.
Twee trio's uit de romantiek
vervolgden het concert. De mu
ziek van Carl Maria von Weber
begint meteen heel onstuimig
en kenmerkt het vroeg romanti
sche stadium, waarin de even
wichtige. gelijkmoedige stem
ming van de klassieke muziek
vervangen wordt door een woe
liger gevoelsleven.
De muziek van de laal-ro-
manticus Philippe Gaubert is al
haast impressionistisch. In Gau-
berts Trio kon Abbie de Quant
dan ook alle denkbare nuances
en klankkleuren van het instru
ment laten horen. Een Trio van
J. Dichler uit 1968 besloot het
concert. Alhoewel de muziek
lichtvoetig en met humor uitge
voerd werd, zag ik tóch een en
kele verbaasde blik in het pu
bliek. alsof men niet kon gelo
ven dat deze vriendelijk, mo
derne klanken in ernst bedoeld
waren als een muziekstuk.
Familieconcert in Alphense kerk
RECENSIE UDY VAN DER SPEK
Concert Mia Dreese - fluit en Lex Eisen-
hardt - gitaar Werken van onder anderen
Giuliani. Piazzolla, Henkei en Ibert
Gezien 17/11, Oudshoorme Kerk.
Alphen aan den Rijn
In samenwerking met de Al
phense Streekmuziekschool or
ganiseert de Stichting Comelis
de Vlaming drie famüieconcer-
ten, waarvan het eerste gister
middag in de Oudshoomse
Kerk werd gegeven. Deze con
certen zijn in de eerste plaats
opgezet om ouders mèt hun
kinderen naar de concertzaal te
lokken. De muziek is niet al te
gecompliceerd, de bezetting
overzichtelijk en bij elk concert
een heldere uitleg. In de eerste
twee concerten komen de fluit,
de gitaar, de viool en de piano
aan bod en in de derde uitvoe
ring kunnen ouders en kinderen
kennis maken met het Neder
lands Jeugdstrijkorkest onder
leiding van Roland Kieft.
Mia Dreese, docent aan het
Gronings conservatorium, be
speelde gistermiddag twee flui
ten namelijk een achtkleppen-
fluit (gebouwd in 1822 als nieu
we versie van de barokfluit. de
traverso die slechts één klep be
zit) en een moderne gouden
(Theobald) Böhm-fluit van
1984. Voor elke 'tussentoon',
vroeger een zwakke klank, heeft
deze fluit een klep, waardoor
Na gouden en zilveren griffels nu de Theo Thijssen-prijs 1991
MIRJAM VAN ZUILEN
Eindelijk weer eens een leuke prijsuitrei
king. De muziek was leuk. De feestrede van
schrijfster Joke van Leeuwen was leuk. Zelfs
het juryrapport was leuk. En het belangrijk
ste: Wim Hofman (50) was en is leuk. De uit
Vlissingen afkomstige schrijver mocht in
het Letterkundig Museum in Den Haag
voor zijn hele werk de Theo Thijssen-prijs
1991 van de P.C. Hooft Stichting in ont
vangst nemen. Zijn dankwoord droeg oor
spronkelijk de titel 'Hoe word je kinderboe
kenschrijver'. De titel werd staande de prijs
uitreiking door hem veranderd in 'Hoe
word je in hemelsnaam kinderboeken
schrijver'.
Wim Hofman gaf de afgeladen volle zaal
een kant-en-klare handleiding voor het
worden van kinderboekenschrijver. Hij be
schreef zijn eigen leven en hoe hij ertoe was
gekomen om auteur te worden. Althans een
aantal voorwaarden daarvoor. Enkele ingre
diënten uit zijn recept: „Zorg dat je er bent.
'Hoe word je in
hemelsnaam schrijver
van kinderboeken'
Het moet winter zijn. Sneeuw moet er lig
gen. De kachel moet uit zijn. Je hebt geen
haast. Zorg dat het oorlog is. Je moet een
moeder hebben, die je mee naar buiten
neemt. Die je aan je haar trekt en zegt: 'Kijk
dat is een V2'. Voor dat je het weet ben je
kinderboekenschrijver.
Toen de schrijver aan zijn danicwoord toe
kwam, stond hij met de mond vol tanden.
De zaal was echter laaiend enthousiast.
Hofman ontroerd. Hij kon slechts nog het
beeldje dat bij de prijs hoort, van Hans
Bayens, hoog houden.
Wim Hofman (1941) debuteerde in 1969
met de verhalenbundel 'Welwel, de zeer
grote tovenaar'. In 1974 kreeg hij zijn eerste
bekroning, een Gouden Penseel voor de il
lustraties in 'Koning Wikkepokluk de merk
waardige zoekt een rijk'. Er volgden nog ve
le prijzen: Zilveren Griffel en de Nienke van
Hichtumprijs voor Wim (1976), een Gouden
Penseel en Zilveren Griffel voor Aap en beer
(1986), een Zilveren Griffel voor Zip (1986)
en een Gouden Griffel voor het Vlot (1988).
het verschil van klankintensiteit
miniem is geworden, zo vertel
de Dreese. En om het kinderoor
te strelen speelde zij als verras
sing na de pauze een melodie,
die bij het componeren in 1850
de naam 'Kom laten we rozen
plukken' meekreeg, maar die
elk kind herkende als ons over
bekende Sinterklaasliedje 'O.
kom er eens kijken', wat spon
taan maar heel voorzichtig hier
en daar werd meegezongen.
Lex Eisenhardt. gitaardocent
aan het Svveelinck conservatori
um in Amsterdam, speelde
beurtelings op klassieke en mo
derne gitaar. De uitleg en het
commentaar liet hij helemaal
over aan zijn collega in het vak.
Bij beide 'oude' instrumenten
was de zwakkere maar zeer
warme intieme klank opvallend,
al te horen in het eerste werk
Gran duetto concertante' van
Mauro Giuliani (1781-1829).
Ook in Kuhlau's 'Divertisse
ment op 68 nr 5' voor fluitsolo
kwam het achtkleppig instru
ment bijzonder tot zijn recht; in
zijn tijd was dan ook Mia Drees-
es fluit gebouwd. Een klein
werkje vol wisselende stemmin
gen, die door de vertolkster fraai
tot één geheel werden aaneen
gesmeed.
Opvallend in haar hele optre
den was de beheerste, zeer
overwogen maar warme uit
drukkingskracht. die perfect
kleurde bij dezelfde interpreta
tie van de gitarist. Zo was een
staaltje van dit uitgelezen sa
menspel te horen in de 'Sonate
fluit en gitaar' van M. Hen
kei,
'ten
zioni met virtuoze passages
voor de fluit, gewaagde modula
ties en dissonanten, gebaseerd
op een eenvoudig volksmelo
dietje.
De moderne instrumenten
werden onder andere bespeeld
in de 'Entr'acte pour flüte et
guitare' van lacques Ibert
(1890-1962). Een stuk vol con
trasten, impressionistische ef
fecten en een romantisch elan,
met grote vrijheid door Ibert ge
hanteerd. Door Dreese briljant
gespeeld en door Eisenhardt
uitgebalanceerd onderstreept,
waarin hun gedegen interactie
weer uitblonk.
In het volgende familiecon
cert op 19 januari zullen de vio
list Theo Olof en de pianist Tan
Crone optreden met werken
van onder anderen Scarlatti,
Schumann en Albeniz.
