Buitenland
4
'Daders Lockerbie
in vs berechten'
Journalist zakt weg in moeras van schaamte
Cambodjaanse premier
vreest ongeregeldheden
Generaal: troepen uit
Kroatië terugtrekken
Voorwaardelijke straf ex-generaal Stasi
Baker: Onderdrukking
in China niet negeren
Regering Kenya pakt
leden oppositie op
Zaterdag 16 november 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: AN DRIES DETMAR
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr).
International Press Service (IPS)Associated Press (AP). Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP),
United Press International (UPI).
ONBEKENDE OVERVALLERS hebben gisteren in zuid-Liba-
non een pantserwagen van het VN-vredeskorps beschoten
Daarbij is een Ierse soldaat omgekomen en een ander ge
wond geraakt. De leren kwamen gistermorgen onder vuur te
liggen op een weg tussen de dorpen Tin en Hadatha, binnen
de zóne die door het Ierse bataljon van het VN-vredeskorps
wordt gecontroleerd.
NIEUWSLIJN
Anti-piratenproject opgeheven
Een project dat Vietnamese bootvluchtelingen in de territoriale
wateren van Thailand beschermde tegen piraten is opgeheven,
omdat er al meer dan een jaar geen overvallen meer zijn ge
meld. Het project werd negen jaar geleden ingesteld en heeft 25
miljoen dollar gekost. Thailand gebruikte het geld om het aantal
marinepatrouilles op te voeren en de registratie van Thaise vis
sersboten te verbeteren.
Yanomani krijgen reservaat
De Braziliaanse regering heeft aan de Yanomani-indianen een
reservaat toegewezen van 94.000 vierkante kilometer. Het ge
bied is drie keer zo groot als Nederland en ligt bij de grens met
Venezuela. De militairen zijn niet zo blij met de toekenning. Ze
vrezen dat de bescherming van Brazilië langs de grens met Ve
nezuela niet kan worden verzekerd en dat het reservaat in de
toekomst wellicht een autonoom gebied wordt.
Grootste treinramp in Taiwan
Bij een botsing tussen twee passagierstreinen zijn gisteren in het
noordwesten van Taiwan zeker 34 mensen omgekomen. Meer
dan honderd raakten gewond. Uit het eerste onderzoek blijkt dat
een van de twee treinen een minuut te vroeg op het station van
Miaoli aankwam, terwijl een spoorwegbeambte het spoor net
had vrijgegeven aan een trein die uit de andere richting kwam.
Het is de ernstige treinramp in de geschiedenis van het eiland.
Hof vernietigt vonnis Poindexter
Een Amerikaans Hof van Beroep heeft gisteren de vijf punten
tellende veroordeling van John Poindexter, nationaal veilig
heidsadviseur onder president Ronald Reagan, vernietigd. Poin
dexter werd destijds verot rdeeld vanwege zijn betrokkenheid bij
de Iran-contra-affaire. Poindexters advocaten betoogden dat de
openbare aanklagers belangrijk bewijsmateriaal, dat onder par
lementaire immuniteit voor het Amerikaans Congres was afge
legd, onjuist hadden gebruikt.
Rode Khmer-voorman stelt terugkeer uit
PHNOM PENH «Rtr-UPI-AFP
De Cambodjaanse premier Hun
Sen heeft gisteren de bevolking
opgeroepen kalm te blijven bij
de terugkeer van leiders van de
Rode Khmer in de hoofdstad
Phnom Penh. Hun Sen vreest
dat eventuele betogingen tegen
de voormannen van de voorma
lige heersers uit kunnen lopen
op gewelddadigheden.
Volgens zijn schatting zou ne
gentig procent van de bevolking
van de hoofdstad de straat op
willen gaan uit protest tegen de
aanwezigheid van Rode Khmer
leiders. „Als wij de Rode Khmer
niet beschermen zullen geweld
daden worden begaan. Ik ben
verantwoordelijk voor hun vei
ligheid", zo zei hij na afloop van
een plechtigheid in het konink
lijk paleis ter ere van de terug
keer van prins Norodom Siha
nouk.
Rode Khmer-voorman Son
Sen heeft inmiddels het zekere
voor het onzekere genomen. Hij
zou morgen in Phnom Penh ar
riveren maar heeft zijn terug
keer een dag uitgesteld. Volgens
Aziatische diplomaten in de
Thaise hoofdstad Bangkok
stuurt Son Sen morgen wel een
uit vijf personen bestaande de
legatie naar de Cambodjaanse
hoofdstad om de 'stemming on
der de bevolking te peilen'.
Son Sen was destijds minister
van defensie. Het veiligheidsap
paraat van dit departement
wordt verantwoordelijk gehou
den voor de dood van een groot
deel van de naar schatting een
miljoen mensen die onder het
bewind van de maoïstische Ro
de Khmers tussen 1975 en 1979
omkwamen.
Son Sen is, net als Sihanouk,
lid van de Opperste Nationale
Raad (SNR), het interimorgaan
waarin leden van de regering
van Hun Sen zitting hebben sa
men met de door de Rode Kh
mer gedomineerde verzetscoali-
tie. Onder de voorwaarden van
het vredesakkoord zal de ONR
zijn hoofdkwartier krijgen in
Phnom Penh.
ZAGREB AP
Een generaal van het federale
leger heeft gisteren voorgesteld
alle federale eenheden binnen
een maand uit Kroatië terug te
trekken. „Als Kroatië ons laat
vertrekken, gaan we morgen,"
zei generaal Raseta, de federale
officier die is aangewezen om
met de Kroaten te onderhande
len, na overleg met functiona
rissen van de Europese Ge
meenschap in Zagreb.
Intussen verklaarde een an
dere hooggeplaatste generaal,
onderminister van defensie
Negovanovic, echter dat het le
ger in de door Serviërs bewoon-
Amerikanen en Britten overwegen handelsboycot tegen Libië
Washington eist dat de twee Libiërs, die zijn beschuldigd
van de aanslag op het Pan Am-toestel dat in 1988 bij het
Schotse Lockerbie neerstortte, in de Verenigde Staten
worden berecht. „Dat zijn we aan de familieleden van de
slachtoffers verschuldigd", aldus Witte Huis-woordvoer
der Fitzwater. Het voorstel van Libië om de twee voor
een internationaal gerechtshof te brengen, werd resoluut
van de hand gewezen.
gië, dat de Amerikaanse belan
gen in Libië behartigt.
Libië heeft gisteren formeel
ontkend betrokken te zijn bij de
aanslag op het Pan Am-toestel.
De Libische verklaring komt een
dag nadat Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten bekend
maakten dat zij een aanklacht
hebben ingediend tegen de
twee Libiërs. Het Witte Huis
deelde mee dat er wordt ge
WASHINGTON-TUNIS
Ind-Rtr-AFP-DPA-GPD
De internationale rechtbanken
zijn niet bevoegd om een derge
lijke kwestie te behandelen,
meent Fitzwater. „We willen
doorgaan met de vervolgingen
via ons eigen systeem." Het ver
zoek om uitlevering moet nog
aan de Libische autoriteiten
worden doorgegeven door Bel-
dacht aan een gecoördineerde
internationale actie vanwege de
vermeende Libische betrokken
heid. Washington sloot militair
ingrijpen niet uit. Volgens Britse
politici zijn Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten echter van
plan internationale steun te
zoeken voor een wereldwijde
handelsboycot tegen Libië. Bei
de landen zullen zowel de Eu
ropese Gemeenschap als de G7
(de grootste industrielanden)
vragen hen te steunen. Libië
drijft vooral handel met Italië,
Japan, Duitsland, Groot-Brit
tannië en de Unie van Soeverei
ne Staten (voorheen de Sovjetu
nie).
Ook Frankrijk heeft laten we
ten dat Libië moet worden ge
straft voor de Pan Am-aanslag
en voor de aanslag op een DC-
10 van de Franse luchtvaart
maatschappij UTA in 1989.
Twee weken geleden namelijk
beschuldigde een Franse onder
zoeksrechter Libië in verband
met de aanslag op de DC-10 die
in 1989 boven de Sahara ont
plofte. Hierbij kwamen alle 170
passagiers om het leven.
De beschuldigingen tegen Li
bië doorkruisen het streven van
de Franse regering de relaties
met het land van Gaddafi te
normaliseren. Minister Dumas
(buitenlandse zaken) wees sug
gesties in de pers van de hand
als zou hij de zaak omwille van
het staatsbelang in de doofpot
willen stoppen. „Het blinde ter
rorisme is het ergste wat er be
staat", aldus Dumas.
USS naarstig
op zoek naar
schuldenaars
MOSKOU «Rtr-ANP
De regering van de Unie van
Soevereine Staten (voorheen
Sovjetunie) gaat de inspannin
gen vergroten om de gelden te
innen die andere naties de eco
nomisch en sociaal wankele
Unie schuldig ziin. Volgens
vice-voorzitter Arkadi Volski
van de tijdelijke interrepubli-
keinse economische commissie
beloopt de schuld die voormali
ge communistische bondgeno
ten en Derde Wereld-landen
aan de Unie hebben op papier
104 miljard dollar (bijna 200
miljard gulden).
Deze omrekening in dollars
heeft evenwel maar een beperk
te waarde gezien de verschillen
de wisselkoersen die voor de
roebel worden gebruikt. In roe
bels beloopt de buitenlandse
schuld 91,64 miljard roebel
waarvan ruim de helft is ver
schuldigd door voormalige soci
alistische bondgenoten uit
Oost-Europa, Vietnam, Mongo
lië en Cuba.
MUNCHEN AFP-Rtr-UPf
De belangrijkste medewerker van de vroe
gere spionagechef van de voormalige DDR,
Markus Wolf, is gisteren tot twee jaar voor
waardelijke gevangenisstraf veroordeeld.
Een rechtbank in München achtte bewezen
dat Harry Schütt tussen 1972 en 1988 op
drachten heeft gegeven aan een medewer
ker van de Westduitse inlichtingendienst
die tegelijk voor Oost-Berlijn werkte.
Het proces tegen Schütt, die generaal-
majoor was van de Oostduitse staatsveilig
heidsdienst (Stasi), was het eerste tegen een
functionaris die verantwoordelijk was voor
spionage in het Westen.
Markus Wolf heeft in het proces getuigd.
Wolf, tegen wié een proces wordt voorbe
reid, sprak er zijn verontwaardiging over uit
dat het verenigde Duitsland spionnen uit de
vroegere DDR strafrechterlijk vervolgt en
niets doet tegen mensen die indertijd het
zelfde gedaan hebben voor de (oude)
Bondsrepubliek.
Twee Duitsers die binnen de voormalige
Westduitse geheime dienst voor de DDR
spioneerden, kregen lange onvoorwaardelij
ke gevangenisstraffen. Alfred Spuhler moet
tien jaar de cel in, zijn broer Ludwig vijfen-
half jaar. Günter Böttger, een medewerker
van Schütt binnen de Stasi, kreeg een straf peking Rtr-ap
van 14 maanden voorwaardelijk.
De Stasi, een combinatie van inlichtin
gendienst en geheime politie, had ongeveer
85.000 mensen in vaste dienst en beschikte
over zeker 110.000 tipgevers in de DDR. De
organisaüe was geïnfiltreerd in alle sectoren
van de samenleving onder het communisti
sche bewind dat de DDR tussen 1949 en
1989 regeerde.
Washington kan de interne on
derdrukking in China niet nege
ren, hoezeer Peking ook wil dat
de Verenigde Staten de econo
mische sancties intrekken. Dat
heeft de Amerikaanse minister
Baker (buitenlandse zaken) gis
teren verklaard tijdens zijn be
zoek aan China.
Een hoge Amerikaanse func
tionaris zei dat de mensenrech
ten een belangrijk onderwerp
van gesprek waren tijdens het
vier uur durende overleg tussen
Baker en zijn Chinese ambtge
noot Qian Qichen.
Baker verklaarde dat de VS
vooral bezorgd zijn over de
mensenrechtensituatie in Chi
na, waarbij hij opmerkte dat
Washington menselijk leed en
onderdrukking niet kan nege
ren. „De minister zette uiteen
dat vrijheid een zeer belangrijk
principe is voor ons volk en,
naar wij geloven, voor volkeren
op de hele wereld." De functio
naris voegde eraan toe dat Qian
geen voorstellen deed om aan
deze bezorgdheid tegemoet te
komen.
Het officiële Chinese persbu
reau Nieuw China repte met
geen woord over de kwestie van
de mensenrechten, maar legde
de nadruk op gebieden waar
over beide landen het eens zijn.
zoals Cambodja en de Golfoor
log. De lijst van 800 politieke ge
vangenen waarover de VS op
heldering willen hebben is niet
ter sprake gekomen.
Deze wegwijzer in
een paar bij die de
het Londense St. James Parte is voor de duiven uit de buurt een gerieflijke plek om even een dutje te doen. Maar er zijn er altijd
ogen open houden voor het geval er iemand langs komt met een zak broodkruimels. foto afp gerry penny
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Aan de vooravond van een grote
demonstratie heeft de Kenyaan-
se politie zeven prominente op
positieleden gearresteerd, in de
hoofdstad Nairobi talloze weg
versperringen opgericht, de
plaats van de bijeenkomst her
metisch afgesloten en de bevol
king gewaarschuwd de betoging
te mijden. De oppositie heert
desondanks verklaard dat de
bijeenkomst gewoon door gaat.
De oppositieleiders zijn vol
gens de Kenyaanse overheid ge
arresteerd, omdat zij de wet
hebben overtreden door de be
volking op te roepen een illegale
bijeenkomst bij te wonen.
Onder de arrestanten bevindt
zich de 80-jarige voormalige
vice-president Oginga Odinga,
één van de oprichters van het
Forum voor het Herstel van de
Democratie (Ford) dat de de
monstratie van vandaag heeft
georganiseerd. De organisatie
wil door middel van die open
bare bijeenkomst de corruptie
in het land aan de kaak stellen
en pleiten voor een meerpar-
tijenstelsel, democratische her
vormingen en het houden van
een nationale conventie om Ke
nya's politieke koers uit te stip
pelen.
President Moi heeft de Ford
leden omschreven als oproer
kraaiers en anarchisten, die uit
zijn op choas. Ondanks zijn
pertinente weigering meer par
tijen toe te staan, verklaarde
Moi deze week dat hij er niet
zonder meer tegen is en dat Ke
nya over twee of drie jaar mis
schien rijp is voor een meerpar-
tijensysteem.
de delen van Kroatië moet bij
ven, ook als daar een vredes
macht van de Verenigde Naties
zou worden gestationeerd. Neg
ovanovic deed zijn uitlatingen
in een vraaggesprek met het
Servische weekblad NIN.
Bronnen bevestigden dat zich
in hoge legerkringen een breuk
begon af te tekenen tussen
commandanten die een einde
wilden maken aan de oorlog en
vertegenwoordigers van de har
de lijn die in Kroatië willen blij
ven. De twee partijen groepeer
den zich rond minister Kadije:
vic (defensie), die voor terug
trekking zou zijn, en stafchef
Adzic, een Servische havik.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Jordaanse journalist Sultan Hattab
(39) is meedogenloos gestraft. Hij mag
niet meer schrijven in zijn krant omdat
hij tijdens de vredesconferentie in Ma
drid de Israëlische televisie te woord
heeft gestaan. De straf is niet het initia
tief van de Jordaanse overheid, maar van
de Jordaanse joumalistenbond die er
prat op gaat de eerste organisatie te zijn
die Arabische journalisten op een zwarte
lijst plaatste 'wegens contacten met Is
raël of het oproepen tot normalisering
van de betrekkingen met de zionistische
entiteit'.
Volgens de bond heeft Hattab, voor
malig hoofdredacteur van het regerings
gezinde dagblad Sawt ash-Shaab, zowel
de Arabische boycot tegen Israël overtre
den als de journalistieke huisregels, die
nu eenmaal bepalen dat ieder contact
met 'de zionistische vijand' moet woe
den beschouwd als hoogverraad.
Hattab had zijn vonnis misschien kun
nen ontlopen, als hij onmiddellijk na het
begaan van zijn zonde berouw had ge
toond. Zoals zijn collega Tewfik Abu-
Bakr, die in het vuur van de vredesconfe
rentie eveneens de fout beging met Is
raëlische collega's te praten. Abu-Bakr,
die geen lid is van de persvereniging,
heeft inmiddels zijn column in een aan
tal dagbladen gebruikt om zijn spijt te
betuigen en zijn lezers excuses aan te
bieden. Hij beloofde plechtig voorlopig
niets meer te schrijven over het vredes
proces.
Zijn stijfhoofdige collega Hattab wil
van geen excuus weten. De Israëli's kwa
men de perskamer van de Jordaans-Pa-
lestijnse delegatie binnenen vroegen
hem te spreken. „Ik vond het belachelijk
om ineens hard weg te lopen." Hij zegt
in het vraaggesprek alleen maar het
Jordaanse stanpunt over het vredespro
ces te hebben weergegeven. De Moslim
Broederschap en andere extremistische
groepen zouden achter zijn veroordeling
zitten. „Maar ik blijf bij mijn opinie. Ik
zal me met mijn pen verdedigen. Ik zal
op mijn rechten blijven staan en niet op
geven", laat hij strijdlustig weten.
Het persorgaan van de Broederschap,
Al-Ribat, liep inderdaad voorop bij het
beschuldigen van Hattab, die 'tot zijn
kruin is weggezakt in het moeras van
schaamte' omdat hij te zien was 'op de
televisie van de joodse vijanden die ons
land Palestina bezetten, onze Palestijnse
martelaren vermoorden en onze vrou-
wèn en kinderen in Palestina op de pijn
bank leggen'.
Hattab en Abu-Bakr waren niet de eni
ge Arabieren die in Madrid contacten
onderhielden met de Israëlische media.
Er bestond een levendige uitwisseling
met collega's uit 'ons land Palestina'.
Waar Jordaanse, Egyptische en andere
Arabische journalisten nog altijd een
probleem van maken, is voor Palestijnen
uit de bezette gebieden een alledaagse
zaak.
Een Jordaniër die geen bezwaar maakt
tegen contacten met de Israëlische pers,
is kroonprins Hassan. Eerder deze
maand publiceerde het Israëlische week
blad The Jerusalem Report een exclusief
interview met de prins, over twee pagi
na's en geschreven door adjunct-hoofd
redactrice Isabel Kershner. Hassan zag er
niet tegenop de lunch te gebruiken met
deze journaliste uit de 'zionistische enti
teit', zonder weg te zakken in een moe
ras van schaamte.
Eerder deze week bracht de Israëlische
televisie een drie kwartier durend vraag
gesprek met president Hosni Mubarak
van Egypte, waarbij interviewer Ehud
Ya'ari beleefd te woord werd gestaan.
Egypte heeft een vredesverdrag met Is
raël, dat is waar, maar dat lijkt nog niet
te zijn doorgedrongen tot een aantal
Egyptische beroepsverenigingen.
Zo hanteren de bonden van artsen,
advocaten en journalisten hetzelfde
soort zwarte lijsten als hun collega-orga
nisaties in andere Arabische landen. Wat
weer niet wil zeggen dat er geen onder
scheid wordt gemaakt. De top van de
journalistieke hiërarchie mag zichzelf
een oordeel vormen door met Israëli's te
praten of zelfs Israël te bezoeken, zplang
het journalistieke voetvolk zich maar van
de domme houdt.
Somalisch leger
bezet haven
en vliegveld
NAIROBI FRANS V
CORRESPONDENT
In de Somalische hoofdstad
Muqdisho hebben zwaarbewa
pende legereenheden gisteren
het internationale vliegveld en
de haven bezet uit angst voor
ongeregeldheden. President
Mohamed heeft gewaarschuwd
dat vijandige acties tegen zijn
regering niet langer zullen wor
den getolereerd.
Volgens de president zijn be
paalde groeperingen uit op het
saboteren van de pogingen van
de overheid om 's lands proble
men op te lossen. Hij doelt hier
bij waarschijnlijk op de nieuwe
rebellengroep Japhat, die onder
meer van de nieuwe machtheb
bers eist dat er een vredesbij
eenkomst wordt belegd en dat
orde en gezag in de hoofdstad
worden hersteld. Japhat bestaat
uit militairen die tegen het be
wind van de in januari afgezette
Barre hebben gevochten.
