Binnenland
na ontkoppeling9
'Nieuwe banen
'Basisvorming is
nekslag voor lbo'
ma«y
Politie pakt
verdachten
kunstheling
Marinemensen geven
heling goederen toe
'Geen geld voor belonen bouwvakkers'
Kamer kan invulling
plan-Simons wijzigen
Nog geen culturele
band met Z-Afrika
Zaterdag 16 november 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
3
Computer kijkt tentamen studenten na
'Dit gaat niet slecht.' 'Ga zo voort' of zelfs: 'Prima'. Deze aan
moedigingen kregen studenten sociale wetenschappen aan de
Universiteit van Amsterdam deze week tijdens een tentamen
markt- en opinieonderzoek. Zij maakten dit tentamen met een
computer die hen tijdehs het verloop van de werkzaamheden
nauwkeurig op de hoogte hield van de resultaten. Het systeem is
een vinding van prof. dr. W. Saris, hoogleraar methoden en tech
nieken. De mededeling kon overigens ook minder opwekkend
zijn: 'Twee van de vijf vragen goed. Dat heb je niet zo goed ge
daan. Volgende blok moet je beter opletten', verscheen er ook
op het beeldscherm. Om de studenten niet te ontmoedigen, had
Saris eenvoudige vragen vooraan gezet. Ongeveer 5 procent van
de 80 deelnemers aan het tentamen zakte.
Scholen doen beroep op Eerste Kamer
koord met de invoering van de
basisvorming. En net als bij de
basisverzekering gebeurde dat
na lang tegenstribbelen van het
CDA.
Over enkele weken buigt de
Eerste Kamer zich over het
wetsvoorstel basisvorming van
staatssecretaris Wallage (PvdA).
Kersten hekelde in Utrecht
vooral de 'fusiedwang' die Wal
lage in het wetsvoorstel basis
vorming heeft opgenomen. De
inhoudelijke vernieuwing van
de scholen noemde hij een
haalbare operatie. Het streven
van Wallage om die vernieu
wing te realiseren in brede
scholengemeenschappen van
mavo, havo, vwo en lbo is vol
gens de VBS-voorzitter echter
'funest'.
Kersten trok een vergelijking
met het samengaan van kleu
terschool en lagere school in de
basisschool in 1985. De zwakste
partner, de kleuterschool, heeft
daar volgens hem uiteindelijk
het loodje gelegd. Eenzelfde lot
treft straks het lbo als het sa
mengaat met mavo, havo en
vwo, aldus Kersten.
Hij stelde verder dat Wallage
voor de invttering van de basis
vorming te weinig geld uittrekt.
Bovendien, zo zei hij, kan dat
geld, 160 miljoen gulden per
jaar plus eenmalig een bedrag
van 240 miljoen gulden, in het
onderwijs wel beter worden be
steed.
UTRECHT ANP
De invoering van de basisvor
ming in het voortgezet onder
wijs zal de 'nekslag' blijken te
zijn voor het lager beroepson
derwijs (lbo). Dit heeft voorzit
ter J. Kersten van de Verenigde
Bijzondere Scholen voor onder
wijs op algemene grondslag
(VBS) vandaag in Utrecht ge
zegd.
De VBS organiseert zeshon
derd scholen in het basisonder
wijs en het voortgezet onder
wijs. Kersten deed, zij het ver
huld, een beroep op de Eerste
Kamer om de basisvorming te
gen te houden. „Wellicht kan
het meer bezonken politiek oor
deel van de Eerste Kamer nog
tot inkeer leiden", zei hij.
Net als bij de invoering van
de basisverzekering in de ge
zondheidszorg, ging de Twèede
Kamer kort voor de zomer al ak-
KANTOORUNITS
VERKOOP/VERHUUR
&<&t J^MCr
Dit is de ansichtkaart die Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), naar giste
ren bekend werd, in het verkeerde keegat is geschoten. De kaart is
aangetroffen in een Berlijnse winkel. Boven het portret van koningin
Emma staat vrij vertaald 'Ik zeg jullie, leef er maar op los'. De RVD
heeft de uitgeverij gevraagd de wenskaarten uit de handel te nemen.
foto anp
">ev>.'ed«rlan<Js Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
EDE/AMSTERDAM GPD
De Amsterdamse politie heeft,
naar gisteren bekend is gewor
den, begin deze week zes inwo
ners van Ede aangehouden, die
ervan worden verdacht betrok
ken te zijn bij de heling van een
partij gestolen schilderijen en
ikonen met een totale waarde
van mim 1,5 miljoen gulden.
De kunstwerken, waaronder
werken van Courbet en Porcel-
lis, zijn begin augustus in Am
sterdam gestolen. De verdach
ten, drie mannen en drie vrou
wen variërend in leeftijd van 15
tot 41 jaar behoren tot één fa
milie. Ze zijn inmiddels voorge
leid aan de officier van justitie
en hebben een bekentenis afge
legd. Bij de huiszoeking eerder
deze week in drie Edese wonin
gen trof de politie, behalve de
gestolen kunstwerken, ook twee
vuurwapens en sieraden aan
met een totale waarde van
500.000 gulden. De vondst van
de sieraden, 169 gouden efi pla
tina armbanden, oorringen en
horloges, berust overigens op
een toevalstreffer. Tijdens de in
val verloor één van de agenten
zijn evenwicht en belandde ver
volgens op een tafel. Het onder
stel daarvan begaf het, waarna
de sieraden tevoorschijn kwa
men. Over de herkomst hebben
de verdachten nog geen verkla
ring afgelegd.
Veel boeren zijn
tegen mestbeleid
ZWOLLE ANP
Tweederde van de boeren in
Nederland vindt de plannen
van het kabinet om het mest
beleid aan te scherpen 'slecht
tot zeer slecht'. Dit blijkt uit
een telefonische enquête van
het Agrarisch Dagblad onder
ruim 1150 boeren uit het hele
land.
De twee marine-officieren die dinsdag zijn aangehouden op
verdenking van diefstal en heling, hebben een volledige be
kentenis afgelegd. Het tweetal heeft bekend voor tienduizen
den guldens aan gestolen computers, videocamera's en andere
audio-visuele apparatuur te hebben gekocht. Zij wisten dat de
goederen waren gestolen.
De officier van justitie bij de militaire strafkamer van de recht
bank in Arnhem zal de officieren daarom vervolgen wegens zo
geheten 'opzetheling'. De heling is in de zomer van dit jaar be
gonnen. Het ging om goederen die in de regio tussen Alkmaar
en Den Helder waren gestolen. Beide officieren bekenden eerder
fraude met verduisterde betaalcheques. Zij waren ook al ge
schorst in verband met hun betrokkenheid bij«de exploitatie van
bordelen in Amsterdam en Den Helder. Een interne commissie
onderzoekt nog of die activiteiten verenigbaar zijn met een offi
ciersfunctie in de zeemacht.
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De bouwnijverheid heeft sim
pelweg een te hoog ziektever
zuim om werknemers die min
der ziek zijn, te belonen met ex
tra geld of vrije tijd. Pas als de
voorgestelde harde maatregelen
effect hebben, valt er te denken
aan 'positieve arbeidsvoorwaar
delijke stimulansen'. Dat mo
ment is echter nog ver weg.
De eerste cao-onderhande
laar van de bouwwerkgevers, C.
de Fouw, draait er niet omheen.
Harde en dus impopulaire
maatregelen zoals het korten
van het ziekengeld en het inle
veren van maximaal acht atv-
dagen per jaar zijn noodzake
lijk. Hij noemt ze onvermijdelijk
bij het terugdringen van het ho
ge ziekteverzuim in de bouw
van 12 naar 7 procent. De ge
middelde bouwvakker in Ne
derland zit 27 dagen per jaar
ziek thuis. Mede daardoor is het
aantal produktieve dagen ge
daald van 165 naar 158 per jaar.
„Dat is onaanvaardbaar laag",
aldus De Fouw.
Hij rekent op verzet van de
vakbonden en een moeizaam
cao-overleg. Verwacht echter
dat uiteindelijk 'het gezond ver
stand' zal zegevieren. De Fouw:
„Je mag ervan uitgaan dat de
meerderheid van de bouwvak
kers zal zeggen: al doet het pijn,
we moeten nu keuzes maken".
De bouw kan het zich in de
huidige situatie niet veroorlo
ven om lagerziekteverzuim te
belonen. Dat is voorlopig alleen
weggelegd voor bedrijfstakken
en onderneming met een zeer
laag ziekteverzuim.
„Werknemers meer vrije da
gen geven, die zij bij ziekte weer
zouden moeten inleveren, is
voor ons niet aan de orde. En
een beloning in geld zou de
loonkosten verder verhogen",
zegt de directeur personeel en
organisatie van Koninklijke Vol-
ker Stevin. „De verhouding tus
sen loonkosten en netto loon is
nu al zoek."
De Fouw is er niet gerust op
dat de prijscompensatie vol
gend jaar beperkt blijft tot 2,75
procent, de raming van het
Centraal Planbureau. „Het zou
me niets verbazen als we tussen
de 3 en 3,5 procent uitkomen.
Als de bonden daar nog eens 1
procent bij willen voor verbete
ring van de koopkracht, blijft er
niets meer over voor andere za
ken".
De indruk dat de bouwwerk
gevers alleen maar heil zien in
het bestraffen van zieke werk
nemers, is volgens De Fouw on
juist. De bouw loopt al jaren
voorop in het verbeteren van de
arbeidsomstandigheden en wil
emst maken met het begeleiden
en zonodig omscholen van zie
ke werknemers om te voorko
men dat zij in de wao belanden,
is zijn redenering. Als bedrijven
zelf het risico voor de Ziektewet
gaan dragen, zal dat voor werk
gevers een flinke aansporing
zijn om het ziekteverzuim terug
te dringen.
„Wij zitten in het cao-overleg
in de spits. Dat lep een grote
druk op beide partijen. Er wordt
scherper naar ons gekeken dan
normaal al het geval is", aldus
De Fouw.
ku;
f| Visser uit Arnemuiden vangt neushaai
Een niet alledaags visje, noemde hij het zelf. Schipper P. van Bel-
zen uit Arnemuiden haalde gisteren met zijn 'ARN 25' een neus
haai op van bijna vier meter lang. Het beest woog vierhonderd-
vijftig kilo. Van Belzen ving de haai zo'n vier mijl uit de kust van
Westkapelle. Het is zeldzaam dat een neushaai, die ook wel ha-
ringhaai wordt genoemd, in deze wateren wordt gesignaleerd.
De meeste exemplaren leven in de Middellandse Zee en voor de
Amerikaanse kusten. Ze zijn niet gevaarlijk voor de mens, omdat
ze geen tanden hebben. De neushaai werd op de vismijn voor
vierhonderd gulden verkocht.
Van der Vlis nieuwe chef defensiestaf
Luitenant-generaal Van der Vlis (51) wordt in mei volgend jaar
de nieuwe chef defensiestaf. De hoogste militaire functie wordt
nu door generaal Graaff bekleed, die volgend jaar met pensioen
gaat. Van der Vlis is op dit moment commandant van het Eerste
Legerkorps. Hij staat bekend om zijn uitspraak, ten tijde van de
crisis in de Golf, dat Nederland een brigade (zo'n 4.500 man
schappen groot) naar Saudiarabië moest sturen om de Verenig
de Staten bij te staan in de confrontatie met het Iraakse leger.
'Klapperpistool' zorgt voor brand
Een klapperpistool heeft gisteren een brand veroorzaakt in een
woning in Lelystad. Het speelgoedwapen, afkomstig uit Curasao,
velde een pluche speelgoedbeer die echter direct daarna vlam
vatte. De brand bleef beperkt tot de slaapkamer. Het pistool, die
de brandweerman op de foto laat zien, is direct in beslag geno
men. Volgens de brandweer was het speelgoed niet goed afge
schermd, waardoor er vuil in de loop was gekomen. „In combi
natie met het gebruik van sterk verouderde klappertjes werden
de vuurspetters veroorzaakt. Hierdoor kunnen levensgevaarlijke
situaties ontstaan", aldus een woordvoerder.
Kabinet komt CDA in Senaat tegemoet
Het kabinet verwacht dat de gedeeltelijke ontkoppeling
tussen de laagste lonen en uitkeringen en de gemiddelde
loonstijging 19.000 nieuwe banen oplevert. Dit gebeurt
volgens de regering echter pas na zeven jaar. Een over
grote meerderheid van de Sociaal-Economische Raad
(SER) heeft gisteren ingestemd met het plan om de kop
peling deels los te laten.
DEN HAAG ANP
Werkgevers, de vakcentrale
MHP en alle in de SER-vergade-
ring aanwezige kroonleden
steunen het kabinet in zijn
voornemen af te wijken van de
Koppelingswet.
De Kamer moet zich nog over
dit plan buigen, dat deel uit
maakt van het zogeheten 1-ja-
nuari-pakket van het kabinet.
Daarin zitten behalve de ge
deeltelijke ontkoppeling een
aantal fiscale maatregelen, die
onder meer moeten zorgen
voor een verbetering van de
werking van de arbeidsmarkt.
De zeer ruime SER-meerder-
heid vóór ontkoppeling, was het
onderling overigens niet eens
over het waarom. De werkge
vers vonden dat de loonontwik
keling al te ver uit de hand is ge
lopen om de koppeling te hand
haven. Ook is volgens hen het
aantal werkenden te klein ge
worden ten op zichte van het
aantal mensen met een uitke
ring.
Alle kroonleden, behalve
Schouten waren het daar mee
eens. Schouten koos echter de
zijde van de vakcentrale MHP,
die wilde ontkoppelen omdat
de collectieve lastendruk (belas
tingen en premies) te hoog is.
Deze voorwaarde voor ontkop
peling staat niet in de wet, maar
speelde een rol in eerdere SER-
adviezen over de hoogte van de
lonen en de uitkeringen.
De MHP vond, net als overi
gens de fervente tegenstanders
van ontkoppeling, de collega-
vakcentrales FNV en CNV, dat
er geen sprake is van te grote
loonstijgingen. FNV en CNV
vinden ook dat alleen de steeds
slechtere verhouding tussen ac
tieven en niet-actieven onvol
doende reden is om de koppe
ling los te laten.
De nieuwe werkgelegenheid
die volgens het kabinet door de
ontkoppeling onstaat, is na ze
ven jaar te merken. Minister de
Vries van sociale zaken wil ba
nen met een loon rond het mi
nimum extra aantrekkelijk ma
ken, vooral door verhoging van
het aftrekbare bedrag voor wer
kenden.
Uit antwoorden Van de Vries
over de kabinetsplannen aan de
Tweede Kamer, blijkt dat vooral
de bouwnijverheid kampt met
moeilijk vervulbare vacatures.
Het gaat om loodgieters, pijpfit-
ters en lassers. Er worden nog
5.400 mensen voor deze banen
gezocht. Ook zijn er nog 4.800
metselaars, timmerlieden en
ander bouwvakpersoneel nodig.
Voorts zijn, naast elektromon
teurs en reparateurs, winkelbe
dienden en horeca-personeel
moeilijk te krijgen.
al die maatregelen ter beoorde
ling voor aan zowel de Tweede
als de Eerste Kamer. Zo komt er
een AmvB waarin staat welke
onderdelen van de gezond
heidszorg op 1 januari uit het
Ziekenfonds naar de awbz moe
ten, en welke op 1 januari 1993.
Dibbers had gisteren overi
gens geen commentaar op het
bericht dat de Europese Com
missie een kritische brief over
het plan-Simons zou hebben
verzonden. ,,Als de regering iets
wordt gevraagd, krijgt de Eu
ropese Commissie meteen ant
woord", aldus de minister-pre
sident.
gen. D' Ancona en Pierenaar
verwachten dat hierdoor de
banden tussen Nederland en
Zuid-Afrika toch geleidelijk
weer worden versterkt.
Pienaar heeft minister d'An-
cona gevraagd een delegatie
naar Zuid-Afrika te sturen om
ook te praten over sportcontac-
ten. Enkele maanden geleden
besloot het kabinet formeel de
sportboycot op te heffen mits
het ging om contacten met
Zuidafrikaanse multiraciale
sportbonden.
D'Ancona en Pienaar beslo
ten tevens tot een studie over
de mogelijkheden om Zuid-
Afrika te betrekken bij de Ne
derlandse inbreng pp de inter
nationale Buchmesse in Frank
furt. Het Nederlands vormt daar
een speciaal thema.
VNO-voorzitter Rinnooy Kan (links), Onno Ruding van het NCW en FN V-voorzitter Jan Stekelenburg (rechts)
konden gisteren vóór het SER-overleg nog met elkaar lachen. foto anp ed oudenaarden
DEN HAAG GPP
De Tweede en Eerste Kamer
krijgen de mogelijkheid om de
invulling van het plan-Simons
(de stelselherziening in de ge
zondheidszorg) in de loop van
volgend jaar te wijzigen. Het ka
binet heeft dat gisteren beslo
ten.
Het besluit komt aan de voor
avond van het cruciale debat
over het plan-Simons in de Eer
ste Kamer, komende dinsdag.
De stelselwijziging zal stap
voor stap worden ingevuld door
algemene maatregelen van be
stuur (AmvB's). Het kabinet legt
Het culturele verdrag tussen
Nederland en Zuid-Afrika blijft
voorlopig opgeschort. Minister
d'Ancona van wvc heeft dit be
sloten na een gesprek met haar
Zuidafrikaanse collega Pienaar.
De cultuurministers zeiden gis
teren dat het ondanks de posi
tieve ontwikkelingen in Zuid-
Afrika, nog te vroeg is om de
culturele betrekkingen tussen
beide landen weer te formalise-
Een koffer vol poppen. De hele handel is te koop: op 23 november wordt een grote hoeveelheid speelgoed geveild bij firma Gijselman in Amster
dam. De koffer met in totaal vijftien poppen moet een bedrag van ongeveer driehonderd gulden opbrengen. foto anp»arthurbastiaanse
ren.
Ondanks dit standpunt me
nen d'Ancona en Pienaar wel
dat een verdere samenwerking
mogelijk is op de terreinen van
taal en cultuur. Daarbij zal wor
den ingespeeld op spontane ini
tiatieven en contacten van bur
gers, organisaties en instellin-
