Rtv show
Hoorspel nog
springlevend
Videoclip Michael Jackson
in 27 landen in première
Ein alter Kamerad
O
Vrijdag 15 november 1991
Redactie 023-150191/023-150192
MOER MEER JAN V
GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: COR HOOGETERP
HOORSPEL IS EEN PRACHTIGE
PROEFTUIN voor beginnende dra
maschrijvers. Je valt je er niet zo snel
een buil aan als bij televisie. Als er eens
iets mis gaat, is niet alles definitief naar
de knoppen. (Hoorspelregisseur Marlies
Cordia)
ANNEMARIE OSTER, schrijf
ster te Zandvoort, is met in
gang van vanavond te zien in
Goede Tijden Slechte Tijden als
Sandra Mulder.
IVO NIEHE is naar het oordeel
van de Raad voor de Journalis
tiek onzorgvuldig te werk ge
gaan in zijn beoordeling over
de praktijken van een vrou
wenarts. Diens klacht tegen
Niehe werd gegrond verklaard.
Marlies Cordia strijdt tegen vooroordeel
HILVERSUM ANNEMIEK
H -w-eluk was toen nog
B heel gewoon, leder-
een wist precies het
verschil tussen goed en kwaad
en er waren hoorspelen. Net
als het petroleumstel is voor
veel mensen het radiohoorspel
jeugdsentiment en een dierba
re herinnering aan de jaren
vijftig, toen de complete hoek
steen van de samenleving zich
bij het licht van de schemer
lamp rond de radio schaarde
om naar Paul Vlaanderen of,
later, de familie Doorsnee te
luisteren. Stoomradio dus.
De Hoorspelweek. door de
werkgroep Culturele Informatie
en Radiodrama van de geza
menlijke omroepen (CIRAD)
voor de zesde keer georgani
seerd, moet een wapen zijn in
de strijd tegen dit taaie vooroor
deel. Mensen weten vaak niet
dat het hoorspel nog steeds be
staat en bovendien springle
vend is", verzucht CIRAD-lid
Marlies Cordia.
Ze werkt bij de TROS als dra
maturg en hoorspelregisseur.
„Het idee heerst dat het hoor
spel is blijven steken in de jaren
vijftig, terwijl er juist in de au-
diotechniek zo verschrikkelijk
veel vooruitgang is geboekt. Al
leen al door de invoering van
stereo kun je ruimte en bewe
gingen daarin heel goed laten
'horen'. Net als bij film en tele
visie ligt ook bij hoorspel het
tempo hoger dan vroeger. Je
kunt snellere overgangen ma
ken, omdat het publiek daaraan
gewend is. Als iemand naar Pa
rijs gaat, hoef je niet meer per
se geluiden van het afsluiten
van de deur, voetstappen en
vertrekkende treinen te laten
horen. Ook bestaat de speelstijl
al lang niet meer uit galmend
declameren, maar is heel intiem
en klein geworden."
Pover figuur
Voor de tweejaarlijkse Hoor
spelweek (van 16 tot en met 22
november op Radio 4) leverden
de grote zendgemachtigden, de
BRTN en de Humanistische
Omroepstichting een speciaal
voor de gelegenheid geschreven
bijdrage. VARA en Veronica
doen niet mee. Cordia: „Iedere
deelnemer heeft het thema van
dit jaar, verloren onschuld naar
eigen smaak en stemming uit
gewerkt, waardoor een leuke
staalkaart is ontstaan van hoe
omroepen met het genre om
gaan."
Cordia erkent dat het niet zo
gek is dat het grote publiek nau
welijks op de hoogte is van het
bestaan van hoorspelen. Niet
alle omroepen maken radiodra
ma. En is dat wel het geval, dan
staan de afleveringen van een
serie niet zelden onregelmatig
en in 'daluren' geprogram
meerd. Het gevolg daarvan: de
liefhebbers mogen telkens weer
een speurtocht ondernemen in
de radiogids.
Met jaarlijks gemiddeld ge
middeld honderd hoorspelpro-
dukties plus de kortdurende
hoorspelen, die de VPRO door
zijn programma's vlecht, slaat
Nederland een pover figuur ver
geleken met de ons omringende
landen. BBC Radio bijvoorbeeld
zendt per jaar tweeduizend pro-
dukties uit.
Op buitenlandse radiosta-
Het klassieke hoorspel: Kitty Jansen, Angelique de Boer en Pieter Lutz bezig met de opname van Drie Keer
Bellen, dat zondag door de AVRO om 20.02 uur op Radio 2 wordt uitgezonden. foto wim de knegt
tions zijn dikwijls hoorspelen te
beluisteren, geschreven door
bekende auteurs. Voor heel wat
microfoons is werk van de be
roemde toneelauteur en scena-
3BHB iil&
Marlies Cordia: „We zijn allemaal heel kleine boskaboutertjes binnen
onze eigen omroep. Maar als we allemaal bovenop elkaar gaan staan,
maken we toch een aardige lengte en dat geeft resultaat." foto p
rioschrijver Harold Pinter voor
gedragen. Trouwens, filmregi-
seurs als de Duitser Rainer Wer
ner Fassbinder en de Zweed In-
gmar Bergman begonnen hun
carrière bij de radio. Cordia:
„Bergman heeft meer dan veer
tig hoorspelen geschreven en
geregisseerd. Het is het enige
wat hij nu nog doet."
Hoorspel is een dure, en
daarom bedreigde radiosoort.
Voor de instandhouding ervan
hebben de omroepen hun con-
currentiedrift overboord gezet
en zich in de CIRAD tot een
hechte club verenigd, die aller
lei ondernemingen op touw zet
ter promotie van het hoorspel.
Cordia: „We zijn allemaal heel
kleine boskaboutertjes binnen
onze eigen omroep. Maar als
we allemaal bovenop elkaar
gaan staan, maken we toch een
aardige lengte en dat geeft re
sultaat. Dit jaar heeft het Thea
terfestival voor het eerst aan
dacht aan radiodrama besteed
en we gaan ons ook presenteren
op het Beckettfestival in Den
Haag."
Nederland scoort verder goed
op buitenlandse festivals. On
langs ontving de Humanistische
Omroepstichting voor hun in
zending 'Het schortje van de
terrorist' de speciale juryprijs
van de Prix Italia, een belangrijk
internationaal radio- en televi-
s iep rogrammafesti val
Om het jaar organiseert de
CIRAD een hoorspelworkshop.
Cordia kenschetst de onderne
ming als een snelkookpan-situ
atie, waarin debutanten in hoog
tempo onder deskundig toe
zicht een hoorspel schrijven.
Tussen schrijven en uitzending
ligt een week. Susan Glimmer
veen nam vorig jaar deel aan de
workshop en schreef op uitno
diging van Cordia onder de titel
'De koekoek vliegt' de TROS-
bijdrage aan deze Hoorspel-
week.
Nieuw talent
„Bij de radio zijn
reid te investeren in nieuw ta
lent. We zijn altijd op zoek naar
veelbelovende schrijvers en be
geleiden ze professioneel bij het
schrijfproces. In die zin loopt
radio voor op televisie."
Hoorspel, vindt ze, is een
prachtige proeftuin voor begin
nende dramaschrijvers. „Je valt
je er niet zo snel een buil aan als
bij televisie. Als er eens iets mis
gaat, is niet alles definitief naar
de knoppen. Je kunt je bij radio
ook echt ontplooien. Bij televi
siedrama is zo'n gigantische
hoop mensen betrokken die al
lemaal hun stempel op het pro-
dukt willen drukken, dat zeker
een beginnend auteur onderge
sneeuwd raakt. Bovendien zie je
bij radio snel resultaat."
Hoorspelen zijn aantrekkelijk
omdat ze de fantasie prikkelen
en de luisteraar aan het werk
zetten en daardoor blijven ze de
luisteraar langer bij, aldus vurig
pleitbezorgster Marlies Cordia.
Al luisterend naar het hoorspel
bedenk je hoe de personages er
uit zien, waar ze zich ophouden
en in wat voor situatie ze zich
bevinden. Bij televisie krijgt de
toeschouwer alles kant en klaar
aangereikt en dat kan heel be
perkend zijn. In je eigen ge
dachten verzin je de boeiendste
mensen en ontwerp je de mooi
ste decors. Fantasievoller kan
het niet."
*)De Hoorspelweek, 16 t/m
22 november, uitzendingen op
Radio 4, van 23.00 tot 24.00
uur, behalve za: van 22.00 tot
23.00 uur.
LOS ANGELES AP
In 27 landen, waaronder Neder
land, is gisteren de elf minuten
durende videoclip van de nieu
we single van Michael Jackson,
Black or White, voor het eerst
op televisie vertoond. Het is
twee jaar geleden dat Jackson
als zanger voor het laatst iets
van zich liet horen.
Black or White is afkomstig
van het album Dangerous, dat
verschijnt op 26 november, vier
jaar na Bad, Jacksons vorige
plaat.
In de door John Landis gere
gisseerde clip, die volgens de
geruchten 4 miljoen dollar (bij
na 8 miljoen gulden) heeft ge
kost, zijn niet alleen de televi
sie-stripheld Bart Simpson,
Cheers-ster George Wendt en
Macaulay Culkin, het jongetje
uit de film Home Alone te zien,
maar ook een zwarte panter en
drie leeuwen. De clip en het
nummer Black or White hebben
de ongelijkheid tussen rassen
tot onderwerp.
Jacksons nieuwe single ver
schijnt kort na die van zijn ou
dere broer Jermaine, Word to
the Baddü. In dat nummer
vraagt Jermaine Jackson zijn
broer in zoveel woorden waar
om hij er alles aan heeft gedaan
om maar zo blank mogelijk te
lijken. Michael heeft volgens
zijn broer „het contact met de
werkelijkheid verloren". Van
Michaels zuster LaToya is on
langs een autobiografie ver
schenen waarin ze schrijft dat
vader Jaclcson zijn kinderen
vroeger seksueel misbruikte.
„De familieomstandigheden
(van de Jacksons) zijn zo triest",
zegt John Landis, die bevriend
is met Michael. „Michael heeft
tot nu toe een heel moeilijk le
ven gehad. Toegegeven, Mi
chael doet vreemde dingen
waarover graag gespeculeerd
wordt. Maar uiteindelijk gaat
het er toch om wat het publiek
vindt en doet het er niet toe wat
de media zeggen".
Gehoopt wordt dat door het
verschijnen van Dangerous
Jacksons platenmaatschappij
Sony en de Amerikaanse pla
tenindustrie in het algemeen
een duwtje omhoog krijgt. De
verkoop van platen is in de VS
in de eerste helft van 1991 ge
daald met elf procent.
Annemarie Oster
in Goede Tijden
Hilversum
Annemarie Oster gaat met in
gang van vandaag de rol van
Sandra Mulder spelen in de
RTL 4-soap Goede Tijden Slech
te Tijden. Sandra Mulder is de
zuster van Karin Alberts, een rol
die wordt vertollct door Henriët-
teTol.
Annemarie Oster, in 1942 ge
boren in Den Haag en al gerui
me tijd woonachtig in Zand
voort, doorliep na haar middel
bare schoolopleiding de Toneel
school in Amsterdam. Ze werkte
daarna onder andere als om-
roepster bij VPRO-radio. Be
kend is Annemarie Oster in de
jaren zeventig vooral geworden
door haar medewerking aan het
satirische tv-programma Hadi-
Haar moederschap noopte
Oster haar tv-werk te beëindi
gen. Ze ging schrijven en niet
zonder succes. Van haar hand
verscheen in 1980 'Een moeder
van niks', waarvan 30.000
exemplaren werden verkocht.
Tien jaar later werd het, aange
vuld met verhalen uit haar
tweede bundel 'Een vrouw van
de wereld' herdrukt. Thans
treedt Annemarie Oster gere
geld in het land op met een lite
rair programma, getiteld 'Fami
liebanden'.
Ivo Niehe berispt
groenlo gpd
Vrouwenarts Beets uit de Gel
derse gemeente Groenlo is door
de Raad voor de Journalistiek in
het gelijk gesteld, nadat hij tele
visiepresentator Ivo Niehe had
aangeklaagd wegens onzorgvul
dig handelen.
Eind vorig jaar interviewde
Niehe een patiënte van Beets
over plastische chirurgie. Ter
loops beschuldigde de vrouw
haar arts, zonder overigens zijn
naam te noemen, dat hij haar
jarenlang met borstkanker had
laten rondlopen terwijl zij regel
matig op de aanwezigheid van
een knobbeltje had gewezen.
De vrouwenarts voelde zich in
zijn goede naam aangetast en
verwijt Niehe nalatigheid door
het verhaal van de patiënte niet
zorgvuldig na te trekken. De
klacht is door de Raad voor de
Journalistiek gegrond verklaard.
De Raad kan overigens geen
sancties opleggen.
De vrouwenarts is blij dat de
raad hem in het gelijk heeft ge
steld. Volgens hem was de zaak
nimmer zo hoog gespeeld als de
vrouw en Ivo Niehe bereid vya-
ren geweest na de uitzending
over de kwestie te praten. Ivo
Niehe reageerde op geen enkele
brief van Beets en ook zijn ex-
patiënte weigerde met hem in
discussie te gaan.
close up
Gerard van Putten
inds Nederland op een
enkele uithoek na is
bekabeld, kent het tv-
beeld nauwelijks nog grenzen.
Tot in de afgrond verpest reali
seert geen kijker zich nog dat
binnen een paar minuten half
Europa doorgezapt kan worden.
Onderuitgezakt kanaalzwem-
men op het droge, oftewel met
een minimum aan inspanning
de halve wereld in huis halen.
Dat is makkelijk, zie je mogelij
ke vijanden tenminste van af
stand komen en hoeven er niet,
zoals in de meidagen van 1940,
negentiende eeuwse-kanonnen
uit het museum te worden ge
haald om de landsverdediging
inderhaast in te richten.
1-aatst even bij de buren naar
binnen gegluurd, bij onze Oos
terburen. En wie was daar te
zien, ein alter Kanierad. Hij mag
dan ouder zijn geworden, en
vooral grijzer, aan het rondbor
stige Hollandse accent was
meteen te horen dat hier nie
mand anders aan het woord
kon zijn dan Rudi Carrell.
De eerste herinnering aan Car
rell dateert van 1955 of daarom
trent. Gedreven door jeugdige
overmoed presenteerde Carrell
zich in AVRO's Bonte Dinsdag-
avondtrein aan het publiek met
de volgende oudbakken bak:
Een dorstige stem vanuit de
jongenskamer Vader mag ik
een glaasje water?"
„Nee!"
Even later weer die dorstige
stem: Vader mag ik een glaasje
water?"
„Nee!"
Er gaan vijf minuten voorbij. En
dan weer die vraag: Vader mag
ik een glaasje water?"
„Nee! En als je nou nog een keer
zeurt kom ik met de stok naar
boven.
„Nou, dan kan u mooi een
glaasje water meenemen,
In zijn prille tijd bracht Rudi
Kesselaar eigenlijk de humor
van vader And ré Carrell, inder
tijd een zéér innemende caba
retier uit Alkmaar, die de la
chers vooral op z'n hand wist te
krijgen op bruiloften, partijen
en personeelsavonden. Zoon
Rudi had duidelijk meer ambi
ties dan pa André, die meer de
gezelligheid zocht dan artistieke
bevrediging.
De VARA bood Rudi Carrell de
kans om uit het schnabbelcar
rousel te stappen. En Rudi bleek
een uitnemende tv-persoonlijk
heid, ook al had hij zijn slunge
lige gestalte bepaald niet mee.
In april 1964 sleepte Carrell in
Montreux de Zilveren Roos in
de wacht met een show, die
zich afspeelde op een onbe
woond eiland. De Israëlische
zangeres Esther Ofarim speelde
daarin een alleraardigst zee
meerminnetje.
Spoedig daarna voelde Carrell
zich te groot voor Nederland;
hij ging vreemd in de toenmali
ge Bondsrepubliek. Er bestaan
mensen, die hem dat eigenlijk
nooit hebben vergeven. Nog
steeds worden ten aanzien van
Carrell de beoordelingscriteria
extra aangescherpt door onbe
kookte sentimenten.
In Duitsland slaagde Carrell erin
Duitsers aan het lachen te ma
ken, nu niet bepaald het grap
pigste volk van Europa. Carrell
kon het zich op z'n tijd veroor
loven bijvoorbeeld in kleffe
rolprenten die veelvuldig op
RTL Plus te zien zijn typisch
Duitse, dus humorloze dijen-
kletserswitzen ten beste te ge
ven. Eenmaal heeft Carrell zich
zelf in 1987 tot wereldnieuws
verheven door in zijn persiflage
op Tagesschau slipjes te gooien
naar ayatollah Khomeini. Op
het moment dat in Iran een
spontane volkswoede dreigde te
ontstaan, maakte bedreigde Ru
di voor de tv-camera's een knie
val in de richting van het Oos
ten. De excuses werden
geaccepteerd.
Zie hem in 1991; jetzt macht der
Rudi Traume wahr. Een me
vrouw van Turkse komaf
koestert al jaren de heimelijke
wens om ln kimono rond te lo
pen. Rudi laét haar in kimono
rondlopen. Een Frëulein zou
graag een Lipizzaner paard van
de wereldberoemde Spaanse
rijschool in Wenen berijden.
Normaal gesproken mag een
vrouw daar niet eens naar een
paard wijzen, maar der Rudi
krijgt het voor mekaar. Und so-
weiter, und soweiter.
Als Nachbar speelt Carrell graag
leentjebuur. Met name bij Hen-
nie Huisman. Qua motoriek
misschien meer polderjongen
dan showmaster, maar Carrell
heeft al lang in de gaten dat
Hennie in staat is ook voor
Duitsland bruikbare amuse
ment te leveren. Carrell mixt
binnen anderhalf uur twee
Hennie Huisman-shows tot een
show: de Surpriseshow en de
Soundmixshow. In zijn geboor
teland zijn er tallozen die Car
rell om de een of andere reden
niet kunnen uitstaan; na zoveel
Duitse jaren zijn ze in zijn nieu
we Heimat nog altijd niét op
hem uitgekeken.
Dat Carrell zichzelf als een ve
dette beschouwt is hem aan te
zien. Maar eerlijk is eerlijk, Car
rell kan wat. Objectief bekeken
is hij de showmaster die ook
werkelijk meester is van zijn
show. Het mag dan waar zijn
dat Carrell bij tijd en wijle de
verwaandheid zelve is, en het
mag er ook verdacht veel op lij
ken dat zijn gasten hem eigen
lijk geen barst (stereotype vraag:
Was machen Sie beruflich?')
interesseren, niet te ontkennen
valt dat hij elke scène tot in de
details beheerst. Zijn presenta
tie doet af en toe mechanisch
aan, Carrell weet tegelijk wel de
vaart in zijn show te houden.
De ideeënman van weleer is hij
niet meer. Carrell is meer uit
voerder dan bedenker gewor
den. Hoe verduitst Carrell ook
moge zijn, de tv-antenne blijft
in de regio Bremen op Hilver
sum gericht. Bijvoorbeeld ook
om Op Goed Geluk op te van
gen. Carrell hield zich vorig sei
zoen met deze koppelquiz be
zig. Was even wennen. Niet dat
gekrijste Mokums van Tefsen,
maar het sonor klinkende melk-
boerenhondenhaar-Duits van
der Rudi. De Carrell van nu is
allesbehalve origineel, maar
oorspronkelijk in zijn voorspel
baarheid. Rudi Carrell, de Han
van Meegeren van de showbizz.
Oftewel: namaak kan ook z'n
artistieke waarde hebben.
strips
bolleboom
(\0 (MO£Tjé N£T ALS
.uk>
zon scom v
->5'-%^ I n\uBT je N6T ALS
kft/PKNlP,s
?t><
boes
Michael Jackson
ARCHIEFFOTO
Der Rudi: de Han van Meegeren van de showbizz. archieffoto anp
