Binnenland
PvdA en CDA: Dunning
in lijn met plan-Simons
Arts besluit soms
zelf tot euthanasie
'Marktdenken tast kwaliteit zorg aan
Andriessen:
Tekort aan
technici
ABP toegangskaartje voor EMU
Vrijdag 15 november 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: DRIES DE BOERS
4
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Banen weg bij Michelin
Bandenfabriek Michelin in Den Bosch schrapt de komende twee
jaar 145 van de 580 arbeidsplaatsen. De directie heeft de bonden
beloofd dat gedwongen ontslagen zoveel mogelijk worden ver
meden. Volgens een woordvoerder is de reorganisatie het gevolg
van de ongunstige ontwikkelingen op de Europese markt voor
vrachtwagenbanden. Bestuurder F. Kooien van de Industrie
bond FNV erkende in een reactie dat het inderdaad slecht gaat
in de bandenbranche.
'Hogere tarieven in het wegvervoer'
NOB Wegtransport, de grootste organisatie van wegvervoerders,
adviseert haar leden de vrachtprijzen voor binnenlands vervoer
met 6 procent te verhogen. De tarieven voor buitenlands vervoer
moeten met 8 procent omhoog, aldus voorzitter F. Feij van NOB
gisteren tijdens een ledenvergadering. De verhogingen zijn vol
gens hem nodig om de winstmarges van de transporteurs te ver
beteren. Sinds 1988 zijn de kosten in het beroepsgoederenver-
voer met 16,5 procent gestegen, terwijl voor volgend jaar een
toename van 3,7 procent wordt verwacht. De stijging van de ta
rieven bedroeg sinds 1988 slechts 6,7 procent.
Billiton krimpt drastisch in
Het metaalbedrijf Billiton in Arnhem gaat het komend halfjaar
142 van de 180 arbeidsplaatsen schrappen. Daarnaast worden
de tinsmelterij en de loodherwinningsfabriek in Arnhem geslo
ten. Dat heeft de directie van het metaalbedrijf gisteren bekend
gemaakt. De produktie van metaalzouten (die worden gebruikt
in de farmaceutische, de kunststof- en de glasindustrie) zal het
bedrijf voortzetten. Van de kleinere activiteiten zal slechts de
walserij (onder meer produktie van aluminiumfolie) worden ge
handhaafd. Hollandse Metallurgische Industrie Billiton (HMIB)
lijdt vanaf 1988 steeds forsere verliezen. Voor dit jaar wordt een
verlies verwacht van 17 tot 18 miljoen gulden.
Rotterdam krijgt 'De Zwaan'
De Rotterdamse gemeenteraad heeft gisteren in meerderheid de
voorkeur uitgesproken voor 'De Zwaan' als nieuwe brug over de
Maas. De Zwaan kost veertien miljoen gulden meer dan het al
ternatief, de zogenoemde vier-stokken brug. De nieuwe brug
maakt deel uit van het stedelijke ontwikkelingsproject 'De Kop
van Zuid' op de Rotterdamse zuidoever.
'Meer aandacht voor diabetes'
Per vierhonderd diabetespatiënten moet elk ziekenhuis in Ne
derland ten minste een diabetesverpleegkundige hebben. Om
dat de ziekenhuizen daar waarschijnlijk geen geld voor hebben,
zullen overheid en verzekeraars de financiën voor deze hulp
moeten regelen. Dat bepleitte voorzitter M. van de Wetering van
de EADE (de Europese organisatie van diabetesdeskundigen)
vandaag op een symposium in Utrecht. In Nederland zijn in
middels 275 diabetesverpleegkundigen opgeleid.
Boekje Janneke Brinkman
Janneke Brinkman, de echtgenote van CDA-fractievoorzitter Eelco
Brinkman, schildert in haar vrije tijd. Gisteren overhandigde ze in
Oegstgeest aan premier Lubbers het eerste exemplaar van een jaar
boekje met aquarellen van haar hand. «foto anp ed oudenaarden
'Hulpverlener soms met rug tegen de muur'
utrecht anp
Eén op de tien huisartsen heeft
wel eens euthanasie verricht
zonder dat de patiënt daar uit
drukkelijk om had gevraagd.
Het gaat om ongeveer honderd
gevallen per jaar, zo blijkt uit
een onderzoek van de vakgroep
Huisarts- en Verpleeghuisge-
neeskunde van de Vrije Univer
siteit in Amsterdam.
Het gaat in de meeste geval
len om terminale kankerpatiën
ten. 83 Procent van hen was
niet meer aanspreekbaar. In 28
procent van de gevallen meen
de de betrokken huisarts de op
vatting van zijn patiënt te ken
nen en dienovereenkomstig te
hebben gehandeld.
De onderzoekers noemen het
voorkomen van opzettelijke le
vensbeëindiging zonder uit
drukkelijk verzoek „substan
tieel", al benadrukken ze dat
het desalniettemin om „uitzon
derlijke gevallen" gaat.
De betrokken huisarts voelt
zich vaak met de rug tegen de
muur gezet omdat de patiënt
ondraaglijk lijdt, de familie het
niet meer aan kan en soms ook
de verpleging afhaakt. „Hij ziet
geen andere uitweg meer om
het lijden een halt toe te roe
pen", aldus de onderzoekers.
Hoewel zij begrip tonen, be
staat volgens de onderzoekers
het gevaar dat bij de beslissing
het leven te beëindigen „andere
belangen dan die van de pa
tiënt" gaan meetellen. Zij vin
den dan ook dat het een uitda
ging moet zijn voor de genees
kunde om niet in dergelijke si
tuaties verzeild te raken.
Zij pleiten ervoor om eutha
nasie uit het strafrecht te halen
zodat huisartsen levensbeëindi
ging in alle openheid met hun
patiënten kunnen bespreken
voor het te laat is. Het kabinet
heeft echter al besloten eutha
nasie, ook op uitdrukkelijk ver
zoek, niet uit het Wetboek van
Strafrecht te schrappen.
Verzekeraars en artsen positief over rapport keuzes in zorg
den haag gpd
PvdA en CDA zien in het advies van de commissie-Dun
ning over keuzes in de gezondheidszorg geen aanleiding
om te gaan sleutelen aan het plan-Simons. Volgens
PvdA'er Van Otterloo zijn de voorstellen geen pleidooi
voor een „grootschalige verkleining" van de basisverze
kering die Simons voorstaat. De staatssecretaris van
volksgezondheid wil 95 procent van de huidige zorg on
derbrengen in die basisverzekering.
daar anders over. De artsenor
ganisatie KNMG liet gisteren
weten dat in haar ogen Dun
ning afstand neemt van het
plan-Simons. De Landelijke
Specialisten Vereninging con
stateerde dat met het rapport
de politieke discussie over de
omvang van het basispakket is
heropend. Zelf vindt de LSV dat
in het basispakket alleen de
echt essentiële zorg thuishoort.
De enige forse kritiek op het
plan kwam gisteren van het
Landelijk Patiënten/Consu
menten Platform (LPCP). Dat
CDA-kamerlid Lansink liet we
ten dat het plan-Simons volgens
schema moet doorgaan. „Tij
dens de rit kan dan altijd nog
bezien worden of ook elk on
derdeel in het gewenste tempo
en de gewenste omvang, onver
kort door moet gaan". Simons
zelf liet gisteren al weten dat hij
het rapport goed verenigbaar
acht met zijn plan voor een
volksverzekering tegen ziekten-
kosten.
De medische wereld denkt
acht de selectiecriteria die de
commissie-Dunning wil hante
ren om te bepalen welke voor
zieningen in de basisverzeke
ring tegen ziektekosten moeten
komen, vaag en meerduidig.
Het rapport noemt als vier se
lectiecriteria de noodzaak van
de zorg, de werkzaamheid, de
doelmatigheid ervan en de
vraag of mensen niet zelf de
verantwoordelijkheid voor een
bepaalde voorziening kunnen
dragen.
Het LPCP stelt dat patiënten
soms baat hebben bij zorg zón
der dat die zorg voldoet aan
medisch-wetenschappelijke cri
teria. Een voorbeeld daarvan
zijn homeopatische geneesmid
delen. Het LPCP vindt verder
dat teveel is gekeken naar mo
gelijkheden tot kostenbespa
ring.
De Vereniging van Neder
landse Zorgverzekeraars (VNZ)
onderschrijft in tegenstelling tot
de LPCP wel de 'trechter' van
Dunning. Evenals de artsenor
ganisatie KNMG is het VNZ ook
blij dat de geneeskunst meer
wordt bekeken vanuit een „ge-
meenschapsgerichte benade
ring" en minder vanuit de indi
viduele keuzevrijheid en de pro
fessionele autonomie: de pa
tiënt krijgt niet meer alles wat
hij wil en de arts mag niet meer
alles geven wat hij wil. Met dat
laatste heeft KNMG-voorzitter
Van Leeuwen moeite. „Met pro
fessionele autonomie is ook een
groot patiëntenbelang in het ge
ding", aldus een eerste reactie.
Ook de Landelijke Specialisten-
vereniging gaat het idee dat de
individuele arts de belangen
van een patiënt zou moeten la
ten wijken voor gemeenschaps
belangen te ver: „Dergelijke
keuzen horen niet in de spreek
kamer thuis".
Dunning tijdens de presentatie van zijn rapport gisteren over k
de zorg. •foto anp»
Orthopedagoog Peter van den Bergh kritiseert opnamebeleid internaten
leiderdorp jan preenen
Tijdens het gesprek gaat de te
lefoon. Peter van den Bergh
verandert op slag vam iemand
die uiterst kritisch is over de
hulpverlening aan jongeren in
een hulpverlener. Huilend laat
een vrouw hem weten dat zij
ten einde raad is. Haar dochter
van 13 jaar zit in een internaat,
maar de moeder heeft geen
idee hoe het met haar gaat.
Niemand wil haar helpen. Ze
weet alleen dat zij meer weet
over haar kind dan het inter
naat. En hoe kan haar dochter
dan goed worden geholpen?
Van den Bergh hoort het ver
haal rustig aan en geeft zo nu
en dan advies. Zoals het een
hulpverlener betaamt. De
vrouw heeft contact met hem
opgenomen omdat ze iets heeft
gelezen over zijn proefschrift
'Beslist geïnformeerd?', waarop
hij onlangs is gepromoveerd.
Daarin stelt de 43-jarige Leider-
dorpse orthopedagoog vast dat
internaten jongeren opnemen
op basis van te weinig informa
tie, waardoor de kans bestaat
dat zij niet goed worden opge
vangen.
De instellingen krijgen min
der subsidie als ze niet voldoen
aan een bezettingsnorm van 95
procent. „Daardoor heb ik het
meegemaakt dat een internaat
een kind accepteerde aan de
hand van informatie op een A-
viertje. Het maakt niet uit of nu
veel of weinig over een kind be
kend is. Die informatie komt er
in de praktijk wel als met het
kind wordt gewerkt, maar dan is
al veel tijd verloren gaan. Bo
vendien is die informatie dan
erg eenzijdig, sterk gericht op
de problematiek van het kind.
Niet bekend is hoe het functio
neerde in het gezin of op
school. Contact met de ouders
is er niet".
Meegelopen
De wetenschapper heeft een
jaar meegelopen in drie inter
naten in de regio Den Haag-
/Leiden. Hij heeft de dossiers
onderzocht van de jongeren die
bij de internaten werden aange
meld door de 'plaatsers': voor
namelijk organisaties voor ge
zinsvoogdij en Riagg's, de regio
nale instellingen voor ambulan
te geestelijke gezondheidszorg.
Zijn conclusie is dat het vraag
teken bij de titel van zijn proef
schrift eigenlijk wel door een
uitroepteken had kunnen wor
den gevolgd: „Ze zijn helemaal
niet goed geïnformeerd".
In de ogen van de belster is
Van den Bergh dat wèl. Dat
hoopt ze althans. Het probleem
is in elk geval niet nieuw voor
hem. Hij heeft al eerder een
moeder aan de telefoon gehad
die zich van het kastje naar de
muur gestuurd voelde. Ook zij
had zich herkend in een verhaal
over zijn proefschrift. „Bij het
internaat kreeg ze geen gehoor.
Vervolgens is zij naar een van
de klachtencommissies gegaan.
Die commissies zijn er in het
kader van de Wet op de Jeugd
hulpverlening gekomen, maar
ze functioneren niet. Daarna is
Peter van den Bergh: „Als je helpt moet je dat wel goed doen.
zij bij de hoofdinspecteur voor
de jeugdhulpverlening geweest
en die vertelde haar dat de in
ternaten en de commissies nog
moeten inschieten op de nieu
we wet. En zo is de cirkel rond".
De twee telefonische reacties
vullen het verhaal aan vaïi Van
den Bergh, al relativeert hij ze
wel. Hij wijst er op dat 'er een
heel verhaal achterzit' en dat
het om eenzijdige informatie
gaat van mensen die machte
loos zijn en zijn vastgelopen in
de hulpverlening. Tegelijkertijd
stelt hij vast dat „je wel erg ver
moet zijn, wil je gaan bellen
met iemand die je niet kent. Er
wordt niet goed omgesprongen
met de belangen van kinderen
èn ouders".
Overleg
De vrouwen hebben met elkaar
ook gemeen dat ze beiden wil
len weten wat Van den Bergh
nu gaat doen. „In het regionaal
samenwerkingsverband
jeugdwelzijnsoverleg Leiden en
omgeving, waarvan ik voorzitter
ben, willen we met plaatsers
van kinderen in internaten en
de internaten zelf om de tafel
gaan zitten. Met de drie inter
naten die aan het onderzoek
hebben meegewerkt, heb ik al
afspraken gemaakt om van ge
dachten te wisselen. De interna
ten zeggen dat ze het eens zijn
met mijn conclusies, maar ze
voegen er wel aan toe dat ik
maar een onderzoeker ben en
dat je in de praktijk met heel
veel rekening moet houden".
„Op zich hebben ze daar ge
lijk in. De bezettingsnorm van
95 procent voor de subsidie is
veel te hoog. Eerst was dat 90
procent. De overheid gaat in de
bezuinigingsdrift zover dat de
internaten als een bedrijf wor
den gezien. Er wordt gerede
neerd in de trant van: als er zo
veel geld in wordt gestopt, moet
er ook resultaat zijn. Voor de
hulpverlening gaat dat echter
niet op. Primair moet naar de
kwaliteit worden gekeken. Door
deze norm gaat het marktprin
cipe gelden. Dat staat haaks op
de hulp die men zegt te bieden.
Het aantal gaat ten koste van de
aandacht voor het individu".
Van den Bergh beseft boven
dien dat de internaten te maken
hebben gekregen met 'steeds
moeilijker gevallen, omdat de
maatschappij alleen maar inge
wikkelder is geworden'. Hij wijst
daarbij op het fors gestegen
percentage echtscheidingen
met alle gevolgen vandien: spij
belende, zwervende en vaak
agressieve kinderen.
Chirurg
Ondanks al die 'best wel begrij
pelijke argumenten' houdt Van
den Bergh vast aan zijn stelling
dat de internaten op basis van
te weinig informatie jongeren
accepteren. „Een chirurg gaat
toch ook niet zomaar opereren.
Die wil ook eerst weten waar hij
aan toe is. Waarom informeren
die medicijnmannen zich wèl
en internaten niet? Ja, zeggen
die internaten, maar wij moeten
snel handelen als een kind uit
een gezin is geknald. Maar met
die snelheid hebben ook chirur
gen nogal eens te maken. Wil je
een kind goed begeleiden, dan
zul je toch moeten weten uit
wat voor gezin het komt en zul
je dus ook de ouders erbij moe
ten betrekken".
Van den Bergh pleit er voor
kinderen die snel moeten wor
den 'geplaatst', onder te bren
gen in crisiscentra, in afwach
ting van opname in de interna-
•foto jan holvast
ten. „Zulke centra zijn er al,
maar nog lang niet genoeg.
Daardoor richten hulpverleners
zich vaak nog rechtstreeks tot
de internaten en treedt het
marktmechanisme weer in wer
king. Kunnen die kinderen tij
delijk in crisiscentra terecht dan
hebben de internaten meer tijd
om zich op de hoogte te stellen.
De internaten hebben nu nog
een instelling van 'wij kunnen
jullie wel helpen'. Als je helpt,
moet je het goed doen".
Artsen: Eigen
schuld criterium
bij hulpverlening
GRONINGEN ANP
Een ruime meerderheid van de
huisartsen, specialisten, fysio
therapeuten en verpleegkundi
gen vindt dat mensen die ro
ken en/of drinken een hogere
ziektekostenpremie zouden
moeten betalen.
Een overgrote meerderheid
vindt ook dat 'eigen schuld'
een rol zou moeten spelen bij
de vraag of iemand voor medi
sche hulp in aanmerking moet
komen. Dat blijkt uit een on
derzoek van het Noordelijk
Centrum voor Gezondheids
vraagstukken.
De meeste ondervraagden
vinden dat de kosten wel iets
mogen stijgen. Solidariteit en
rechtvaardigheid blijken voor
hen belangrijke uitgangspun
ten. Bij de verdeling van de
kosten zullen de sterkste
schouders de zwaarste lasten
moeten dragen.
Rond de eeuwwisseling heeft
Nederland een groot tekort aan
middelbaar en hoger technisch
geschoolden. Minister An
driessen van economische za
ken schat het tekort op 65.000
mensen, zo zei hij gisteren bij
de behandeling van zijn begro
ting.
In het begin van de volgende
eeuw heeft Nederland boven
dien te maken met te weinig
onderzoekers in de exacte en
technische vakken. De be
windsman denkt dat wat dat
betreft aan 15 procent van de
behoefte niet kan worden vol
daan. Dat komt neer op 12.000
onderzoekers.
Staatsschuld zonder pensioengeld te hoog
den haag anp-gpd
Het kabinet wil het vermogen
van het ambtenarenpensioen-
fonds ABP meetellen bij de be
rekening van het staatsschuld.
Alleen op die manier kan Ne
derland voldoen aan de norm
voor deelname aan de derde fa
se van de Europese Monetaire
Unie (EMU) in 1997. Dan krijgt
de EG één munt (ecu) en één
centrale bank.
Volgens de norm mag de
staatsschuld dat jaar niet meer
bedragen dan 60 procent van
het Bruto Nationaal Produkt,
het totaalbedrag dat in Neder
land wordt verdiend. De staats
schuld komt dit jaar uit op naar
schatting 79 procent van het
BNP en in 1997 naar schatting
op 73 procent. Wanneer Den
Haag echter het vermogen (on
geveer 150 miljard gulden) van
het ABP van de staatsschuld af
trekt, komt Nederland ver onder
de EMU-norm terecht.
Het kabinet acht het gebrui
ken van het ABP-vermogen ge
oorloofd, omdat de overheid in
tegenstelling tot de andere EG-
lidstaten bij het ABP een ver
mogen heeft gevormd om de
pensioenen van ambtenaren
zeker te stellen. Andere lidsta
ten leggen geen reserves aan
voor hun ambtenaren-pensioe
nen.
Dat Nederland zonder de
ABP-truc buiten de boot dreigt
de vallen, is nogal wrang. De
voorwaarden voor deelname
zijn namelijk door minister Kok
van financiën bedacht. Zonder
de ABP-gelden voldoet Neder
land pas in 2002 aan de norm,
mits het financieringstekort in
2000 op nul uitkomt en er geen
tekorten zijn bij de sociale fond
sen, provincies en gemeenten.
Toch wordt er in Den Haag
van uitgegaan dat Nederland tot
de EMU zal toetreden, ook al
wordt de ABP-constructie in
Brussel niet geaccepteerd. Vol
gens ingewijden zal de norm
voor de hoogte van de staats
schuld namelijk niet zo strikt
worden gehanteerd.
De andere twee EMU-nor
men - een financieringstekort
van ten hoogste 3 procent van
het BNP en een inflatie die bin
nen de perken blijft - vormen
voor Nederland naar verwach
ting geen probleem.
