Regio
Familie betrekken bij
stopzetten behandeling
Positie van gevluchte
Joegoslaven onduidelijk
Noordwijk was even het kloppend
hart van de Europese Gemeenschap
Simons
Veel mannen te dik
Juliana koopt grond terug: 250.000 winst
Vrijdag 15 november 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDIJK WIM SCHRIJVER MEINDERT VAN DER KAA1J CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSEUNC Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: HENK BUIS
19
JAG wil duidelijk beleid AZL
LEIDEN/OEGTSTGEEST
Het Academisch Ziekenhuis Leiden moet de familie be
trekken bij de beslissing of de behandeling van een pa
tiënt moet worden stopgezet. Het is niet genoeg om al
leen de vaste levensgezel in te lichten over het feit, dat
verder leven zinloos is.
weest."
Hoewel het JAG alleen het
academisch ziekenhuis om op
heldering heeft gevraagd en de
vaste kamercommissie voor de
volksgezondheid van het voor
val in kennis heeft gesteld, is
justitie er direct op gesprongen.
Zij heeft de inspectie voor de
volksgezondheid opdracht ge
geven de zaak uit te zoeken en
advies te geven.
Daverschot zegt dat het het
JAG er niet om te doen is om de
arts aan te pakken. De arts heeft
zich correct gedragen, vindt zij.
Hij heeft zich hersteld. „Maar
wat doet het AZL nu. Dat willen
we weten. Verandert het zieken
huis zijn beleid."
Volgens het JAG kan het om
een misser gaan. „Als dat zo is,
is dat een goed voorbeeld voor
andere ziekenhuizen. Het werkt
preventief. De ziekenhuizen
moeten met hun patiënten en
de familie zorgvuldig omgaan.
Als artsen te gemakkelijk over
levensbeëindiging gaan denken
is dat geen goede zaak. Stoppen
met de behandeling om de pa
tiënt dood te laten gaan, ligt
voor mij heel dicht bij actieve
euthanasie. Een spuitje geven
dus."
Marianne Daverschot zegt dat
er in het geheel niet wordt ge
dacht om een claim voor smar-
JAN WESTERLAKEN
Het Juridisch Adviesbureau Ge
zondheidszorg in Zwolle dringt
daarom bij het AZL aan om een
duidelijk beleid te formuleren.
Drie kinderen van een 73-jarige
man uit Oegstgeest hebben het
JAG ingeschakeld omdat het
ziekenhuis zonder met hen te
overleggen, passieve euthanasie
op hun vader wilde plegen. De
bejaarde man was met een her
senbloeding in het AZL opgeno
men. Vier dagen later staakte
het ziekenhuis de behandeling
die, na sterk aandringen van de
kinderen, weer werd hervat. De
man, die gedeeltelijk verlamd is
en niet kan praten, wordt thans
in een verpleeghuis verzorgd.
De Inspectie voor de Volksge
zondheid heeft de zaak inmid
dels in behandeling genomen.
Mr. Marianne Daverschot van
het JAG vraagt zich af of je bij
voorbaat iemand moet doden
als niet met honderd procent
zekerheid kan worden gezegd
dat hij of zij herstelt. „Heeft le
ven alleen dan maar zin? Als dat
zo is zitten we met een boel zin
loze levens. Kijk alleen maar
naar de ziekenhuizen en ver
pleeghuizen. Zou de familie in
dit geval niet alert zijn geweest,
dan was haar vader dood ge-
tegeld bij het ziekenhuis in te
dienen. De boodschap die van
de kwestie moet uitgaan is, dat
het ziekenhuis op zijn zaakje
moet letten.
Geen commentaar
Leden van de vaste kamercom
missie zeggen niets van de zaak
af te weten. Ad Lansink (CDA)
wil er geen commentaar op ge
ven, omdat de kwestie onder de
rechter is. Zolang daarvan spra
ke is heeft de kamercommissie
geen functie. Commentaar leve
ren is er dan ook niet bij om el
ke vorm van beïnvloeden te
voorkomen.
Netelenbos van de PvdA laat
via een medewerkster weten
'geen commentaar' te hebben.
En Erica Terpstra (WD) zegt,
dat iedere arts, na overleg met
collega's, een zinloze behande
ling mag stopzetten. Ze zegt het
een goede zaak te vinden dat de
inspectie op onderzoek uit gaat.
AZL-woordvoerder Ketting:
„Uit privacy-overwegingen ge
ven wij geen commentaar op
particuliere zaken". Het AZL is
volgens hem juist gelukkig met
het bestaan van de inspectie
volksgezondheid en heeft dan
ook geen enkel bezwaar tegen
het inschakelen hiervan.
„Het is goed als klachten op
de juiste manier worden behan
deld. Dat in dit geval de inspec
tie volksgezondheid bekijkt of er
al dan niet juist is gehandeld, is
perfect."
Zwaar bewapende politie-agenten bewaken Huis ter Duin.
'No hubo acuerdo en la reunion de Noordwijk'
NOORDWUK HANS JACOBS
'Reizen op kosten provincie onaanvaardbaar'
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAL)
Het is onaanvaardbaar dat le
den van gedeputeerde staten
van Zuid-Holland op kosten van
de provincie medereizigers
meenemen. Dat vindt de sta
tenfractie van Groen Links, die
vragen heeft gesteld over het
toegenomen aantal buitenland
se dienstreizen.
Daarnaast meent de partij dat
gedeputeerden die in het bui
tenland zitten, minder inzet
baar en aanspreekbaar zijn, wat
leidt tot hoge kosten. Met name
de reizen buiten Europa zouden
moeten worden beperkt tot die
die een bijzonder belang heb
ben voor de provincie Zuid-
Holland.
Volgens Groen Links vertoont
de laatste jaren in het bijzonder
de buiten-Europese reizen van
gedeputeerden een stijgende
tendens. De partij wil nu van
het provinciebestuur een over
zicht van bestemming, data en
duur van de dienstreizen van
elk van de gedeputeerden sinds
1987. Daarbij willen de vragen
stellers ook weten of slechts de
noodzakelijke en werkelijke
voor de dienstreis gemaakte
kosten gedeclareerd kunnen
worden.
Groen Links vraagt of het juist
is dat voor een deel op kosten
van de provincie een medereizi
ger wordt meegenomen. De
wijze van reiskostenvergoeding
zou het mogelijk maken om
binnen de prijs van vliegtickets
in de duurste klasse zelf te kie
zen voor een goedkopere klasse,
zodat het prijsverschil kan wor
den besteed aan de medereizi
ger. Ook zouden zo aanvullende
privévluchten in het buitenland
of verlenging van een buiten
lands verblijf met privévakan-
ties deels op kosten van de pro
vincie mogelijk zijn.
Schuimende golven en donkere wolken
vormden deze week het decor waartegen de
ministers van buitenlandse zaken van de
Europese Gemeenschap in Noordwijk zich
in „straatgevechten" (aldus de Belg
Eyskens) voorbereiden op de EG-top in
Maastricht.
De Britse media vonden het sombere
herfstweer symbolisch voor de beraadsla
gingen achter de voor buitenstaanders her
metisch gesloten deuren van Huis ter Duin.
De beelden die vanaf de Noordwijkse dui
nen de wereld in werden gezonden waren
in elk geval niet erg aanlokkend voor toe
komstige toeristen.
Een paar dagen lang was Noordwijk het
kloppend hart van de Gemeenschap. De
top volgende maand in Maastricht wordt
door velen wel de belangrijkste bijeenkomst
uit de geschiedenis van de EG genoemd. In
de Limburgse hoofdstad moet de eenma
king van Europa verder gestalte krijgen met
het sluiten van een politieke en monetaire
unie. Maar de twaalf lidstaten zijn het on
derling niet eens over hoe die unie er pre
cies uit moet zien. Daarover werd in Noord
wijk gebakkeleid.
Maastricht heeft een heuse lobby in de
strijd geworpen om de Europese top bin
nen te halen. Op het Noordwijkse gemeen
tehuis konden de wethouders met de ar
men over elkaar blijven zitten. Het ministe
rie van buitenlandse zaken koos zelf voor
Noordwijk, dat daardoor op voordelige wij
ze een heleboel publiciteit binnenhaalde.
De nieuwsuitzendingen van de Britse tele
visiestations begonnen deze week steevast
met beelden van Huis ter Duin. Naarmate
de week vorderde werd de uitspraak van
het voor buitenlanders immer moeilijke
woord Noordwijk ook steeds beter.
De aandacht van de Britten was toch bui
tengewoon groot. Dat had te maken met
het feit dat Groot-Brittannië zich het felst
verzet tegen de gedachte van een 'federaal'
Europa. En zo kon het dus gebeuren dat
Noordwijk zelfs figureerde in een hoofdre
dactioneel commentaar van de eerbied
waardige The Times. Het gezaghebbende
dagblad vroeg zich af of de Britten wel sjoe
ge hebben van wat er in Noordwijk en
Maastricht wordt besproken. Does one Bri
ton in a thousand have even the vaguest
idea what is really at stake in Noordwijk
and Maastricht?, zo schrijft The Times.
Ook de andere Britse en Europese van
Portugal tot Denemarken, van Ierland tot
Griekenland dagbladen berichtten uit
voerig vanuit de Dutch resort of Noordwijk.
Die nadere aanduiding, resort of Seebad, of
badplaats stond er steeds bij. De VW kan
dus ook tevreden zijn over de onverwachte
Europese steun voor het karige budget.
Foto's waren er niet veel bij. Dat kwam
voornamelijk, aldus het Spaanse El Pais,
omdat Nederland nu eindelijk eens een be
sluit had genomen waarmee alle Europese
partners konden instemmen. En dat was de
beslissing om de persconferenties over het
verloop van het conclaaf op het ministerie
van buitenlandse zaken de Apenrots) in
Den Haag te houden. De ministers konden
daardoor in betrekkelijke rust in het pas in
juli weer officieel heropende hotel vergade-
El Pais gaf donderdag wel een beeld van
de gewapende bewakers op het terras ach
ter Huis ter Duin. Op de achtergrond de
strak in de wind waaiende vlaggen van de
EG-landen. No hubo acuerdo en la reunión
de Noordwijk schreef de Spaanse krant,
Weinig vooruitgang bij EG-beraad Noord
wijk vertaalde Trouw.
Dat laatste zal Noordwijk natuurlijk een
zorg zijn. De ministers hebben een extra
vergadering ingelast, vlak voor 'Maastricht'.
Het zou niet gek zijn als die bijeenkomst
ook weer in Noordwijk wordt gehouden.
Zodat de naam van de swingende badplaats
vorig jaar al in het nieuws met de walvis
conferentie nog meer op het netvlies van
de overige Europeanen wordt geprint.
LEZERS SCHRUVEN
Met interesse heb ik het artikel
gelezen 'De dokter moet zich
verkopen' in het LD van 5 no
vember. Over het huidige sys
teem worden daarin woorden
gebruikt als 'Het voorzieningen
niveau kan vergelijking met het
buitenland doorstaan', maar
ook als 'het is dichtgeslibd door
overgedetailleerde regelgeving'.
Zou dat nu met het nieuwe sys
teem beter worden? Heer Si
mons wil de commercie invoe
ren maar dan in feite slechts
voor een paar procent van de
totale kosten. Ik hoop het voor
hem maar ik gelóóf er niet veel
van. Het hele verhaal deed me
steeds weer denken aan de Na
tional Health Service (NHS) in
Groot Britannië. Een ieder die
zo'n tien dagen geleden het
BBC-nieuws beluisterd heeft,
zal gehoord hebben dat de Brit
se minister van volksgezond
heid een maatregel van bestuur
heeft uitgevaardigd heeft om de
wachttijden in de ziekenhuizen
terug te dringen tot twee jaar na
het eerste contact met ae spe
cialist. Zo'n verwijzing kan op
zich ook al maanden duren als
het geen spoedzaak betreft.
De heer Hendriks van het zie
kenfonds Zorg en Zekerheid
maakt in het LD van 8 novem
ber ook een vergelijking met het
buitenland en wijst naar het in
Engeland bestaande net van
particuliere ziekenhuizen. Dit
netwerk is ontstaan juist tenge
volge van de lange wachttijden
die hierboven zijn genoemd. De
genoemde wachttijden zijn na
melijk uiterst kostbaar voor be
drijven vanwege het ziektever
zuim (iets waar wij in Neder
land over mee kunnen praten)
en wat gebeurt nu?
Het bedrijf gaat met zo'n hospi
taal-keten een overeenkomst
aan waarbij men koningen be
dingt net zoals dat heel vaak
wordt gedaan met hotelketens.
Zieke werknemers van het be
drijf kunnen dan op heel kone
termijn geholpen worden en
zijn snel weer aan het werk.
Deze ziekenhuizen zijn over het
algemeen klein, efficiënt en kos
tenbewust.
Let wel, ik maak geen propa
ganda voor een dergelijk sys
teem. Ik prefereer nog steeds
het onze, maar het plan Simons
doet sterk denken aan een
volksverzekering en dan ben ik
bang dat ook dat zal verzanden
in het Britse systeem, wat vol
gens mij aan de grond zit.
E.J.H. Bleeker
Poelwaai 27
Lisse
Obesitasvereniging over overgewicht
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Vetzucht: maar liefst 34 procent
van de mannen in Nederland
kampt ermee en niet minder
dan een kwart van de vrouwen
is te zwaar. Overdreven zwaar,
meer dan twintig kilo boven het
normale gewicht, is vier procent
van de mannen en zes procent
van de vrouwen.
Voor de categorie ernstig over
gewicht houdt de Obesitasvere
niging 'Door dik naar dun'
woensdag 20 november (aan
vang 19 uur) in het Academisch
Ziekenhuis loeiden in gebouw 1,
afdeling K3 kamer 12, een infor
matie-avond. De endocrinoloog
dr. H. Lemkes gaat in op de
vraag "Wat is overgewicht?'.
Hij zegt dat iemand met een
lengte van 1.72 meter hooguit
75 kilo mag wegen. Meer is
overgewicht. Van obesitas (vet
zucht) is pas sprake als diezelf
de persoon 92 kilo zou wegen.
Dan ook zijn er risico's. Hart en
bloedvaten kunnen het voor
hun kiezen krijgen, en ook kwa
len als galstenen en spataderen
komen bij dikke mensen meer
voor. Het afsluiten van een le
vensverzekering kan dikkerds
dan ook voor problemen plaat
sen.
Elk pondje gaat door het
mondje. Toch vindt dr. Lemkes
het niet rechtvaardig als dikke
mensen het predikaat 'eigen
schuld' opgeplakt krijgen. Eten
doet iedereen, zegt hij, zonder
erbij na te denken. Het is een
spontane bezigheid. Het sein
'genoeg' ligt voor een ieder an
ders. Lemkes vertelt dat het
moeilijk is om mensen die een
neiging tot vetzucht hebben,
bewust te laten eten.
Maanden
Te dik word je niet in een paar
weken. Dat is een proces dat
maanden en soms jaren duurt.
Wanneer iemand elke dag tien
procent meer eet dan hij nodig
heeft, dan is hij een maand later
één kilo te zwaar. Doet iemand
dat een jaar lang, dan heeft hij
een overgewicht van zo'n tien
kilo. Het moeilijke is, legt Lem
kes uit, dat mensen niet in de
gaten hebben dat ze tien pro
cent te veel eten. „Je merkt dat
pas als je kleren te krap worden
of als er vetrolletjes verschij
nen."
De AZL-arts vertelt dat één ki
lo vet 7000 calorieën vertegen
woordigt waarvan de mens er
tussen de 2000 en 3000 per dag
verbruikt. Zou je ze zo snel mo
gelijk kwijt willen, dan moeten
er twee tot drie dagen volledig
worden gevast. En dat kan niet,
stelt Lemkes. Een halve kilo per
week afvallen noemt hij een re
ëel tempo. „Zelfs dat is niet ge
makkelijk. Want bij elke hap is
het oppassen of er niet te veel
inzit."
Overgewicht hoeft niet louter
een kwestie van te veel eten te
zijn. Erfelijkheid kan een rol
spelen. Onderzoek bij eeneiige
tweelingen heeft aangetoond
dat er iets 'ingebakken'lan zit
ten dat later bepaalt of men te
zwaar of niet te zwaar wordt.
Bovendien, voegt Lemkes eraan
toe, bewegen dikke mensen
minder. Op jonge leeftijd is dat
al merkbaar. Kinderen die later
dik worden, bewegen weinig.
Hoe dan ook, deze mensen ne
men te veel in en houden netto
te veel over.
Slank blijven
De strijd om slank te worden
valt niet mee. Slank blijven is
nog een slag moeilijker. Lem
kes: „Daar ben je voor de rest
van je leven permanent mee be-
LBDfN/XATWUK MONICA WESSEUNG
Er bestaat grote onduidelijkheid
over de positie van Joegoslaven
die de onrust in hun eigen land
ontvluchten en tijdelijk hier on
derdak zoeken. Sommige ge
meenten (zoals Katwijk aan den
Rijn) geven in bepaalde geval
len wèl financiële bijstand zon
der dat er een asielaanvraag is
ingediend, andere (Utrecht)
weigeren dit. De gemeente Lei
den geeft in uitzonderingsgeval
len bijstand.
De onrust in Joegoslavië heeft
een enorme stroom vluchtelin
gen tot gevolg. Vluchtelingen
werk Nederland schat dat er
250.000 Joegoslaven inmiddels
hun land ontvlucht zijn. Sedert
het begin van de onrusten zijn
in Nederland al bijna 17.000
Joegoslaven gearriveerd.
Joegoslaven die hier aanko
men kunnen een asielaanvraag
indienen. Op grond van de
Vreemdelingenwet krijgen de
asielaanvragers bijstand in af
wachting van de uitspraak. De
asielprocedure duurt één tot
anderhalf jaar en er is volgens
het ministerie van justitie voor
Joegoslaven weinig kans op toe
wijzing. De wet staat ook toe
dat iemand drie maanden blijft
op eigen kosten (de zogeheten
vrije termijn).
Een probleem vormen de Joe
goslaven die geen asiel willen
aanvragen (ze willen terug naar
het eigen land) en ook geen
geld hebben om hier zichzelf
drie maanden te onderhouden.
Er bestaat een artikel in de bij
standswet op grond waarvan
personen zonder asielaanvraag,
toch bijstand kunnen krijgen.
Het ministerie van justitie raadt
bij de problematiek rondom de
Joegoslaven af om van die uit
zonderingsregel gebruik te ma
ken.
Zelf bedenken
Gemeenten kunnen echter au
tonoom beslissen om op grond
van de bijstandswet een Joego
slaaf (of ander persoon in een
vergelijkbare situatie) wèl geld
te geven als deze drie maanden
hier wil blijven (vrije termijn,
maar zonder geld). Navraag
leert dat in Katwijk al vijf of zes
Joegoslaven met succes een be
roep hebben gedaan op de ge
meente.
Juridisch medewerker Van
Heste van de gemeente Katwijk:
„Wij hebben aan het ministerie
justitie advies gevraagd en te
horen gekregen dat we begrip
mogen opbrengen voor deze
mensen. Onze vreemdelingen
politie gedoogd ze dus en op
grond van het bijzondere artikel
verstrekt de gemeente vervol
gens bijstand'
De gemeente Leiden hanteert
een terughoudender beleid. In
principe moet ook een Joego
slaaf die in Nederland komt
zonder asielaanvraag, dat ver
blijf zelf betalen, i r kan «lus, m
negenennegentig van de hon
derd zaken, geen aanspraak
worden gemaakt op bijstand.
„We bekijken echter elke aan
vraag afzonderlijk. Calamiteiten
zoals ernstige ziekten kunnen
ook voor ons reden zijn toch fi
nanciële steun te verlenen", al
dus een ambtenaar van de soci
ale dienst.
Het sein 'genoeg* ligt voor een ieder anders.
zig. Bij elke maaltijd is het weer
rekenen en nadenken geblazen.
Daarom gaat voor mij de be
schuldiging 'dik zijn, eigen
schuld', niet op. Ik verwijt het
mensen niet als ze dik zijn. Het
is ongrijpbaar, onbestuurbaar.
Zeker, elk pondje gaat wel door
het mondje, maar onbewust.
Dik zijn moet weg uit de sfeer
van verwijt."
Weinig goede woorden heeft
dr. Lemkes over voor het diëten
uit damesbladen. Het is leuk,
zegt hij, om er drie kilo af te
krijgen. „Maar binnen korte tijd
zit het er weer aan. De succes
sen ?ijn niet blijvend. De diëten
hebben iets bizars. Ze bestaan
uit sherry, uitsluitend brood of
vette lappen (Atkins-dieet).
Over de gezondheid van zo'n
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
ge twijfels hebben."
Dik-zijn, je kunt er best wat
aan doen, is de mening van de
AZL-arts. Alleen, het kost moei
te en is geen kwestie van een
pilletje slikken. Slechts pillen
die ae eetlust remmen, neemt
hij serieus. De rest is flauwekul.
Ze smelten het vet niet weg. al
dus Lemkes.
Prinses Juliana maakt een kwart miljoen gulden
winst op een stuk grond van vijf hectare in het
landgoed De Horsten in Wassenaar dat zij van de
provincie Zuid-Holland terugkoopt. De grond
werd in de jaren zestig onteigend voor de aanleg
van de Leidse Baan. Die weg is er nooit gekomen.
De prinses 'ving' toen voor de grond ruim 400.000
gulden en hoeft er nu maar goed 160.000 gulden
voor neer te tellen. Provinciale staten moeten de
verkoop volgende week donderdag goedkeuren.
Het grote prijsverschil ontstaat door de inflatie.
Indien dezelfde voorwaarden van de jaren zestig
nog van kracht zouden zijn, zou de prinses nu
meer dan een miljoen gulden voor hetzelfde stuk
grond krijgen. Juliana wordt niet bevoordeeld,
stelt de provincie, omdat het gebruikelijk is dat
bij onteigening van grond een hoge prijs wordt
betaald. De ruim 160.000 gulden, die de prinses
moet betalen, noemt de provincie reëel. De prijs,
die door een taxateur is vastgesteld, is de werke
lijke waarde van de grond op dit moment.
