Binnenland
Migranten vrezen
Duitse toestanden
RaRa ontwaakt uit winterslaap
'De troep komt steeds dichterbij'
Kinderbijslag niet meer
elk kwartaal aanvragen
Kosto: Ik zal zelf niet
vragen om beveiliging
Bewaking van politici
nog niet verscherpt
Donderdag 14 november 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALïAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: MfTZIE MEUERHOF
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Verdacht pakketje blijkt radio
Bij het stadhuis van Tilburg, dat na een bommelding eerder op
de avond was ontruimd, heeft de politie gisteravond een ver
dacht pakketje aangetroffen. Na een onderzoek door de Explo
sieven Opsporings Dienst (EOD) bleek dat het niet ging om een
explosief, maar om een gedeeltelijk in tape verpakte transistor1
radio.
Dales: Meer vrouwen bij brandweer
Minister Dales (binnenlandse.zaken) wil het aantal vrouwen dat
bij de brandweer werkt drastisch uitbreiden. Binnenkort wordt
een landelijke wervingscampagne gehouden. Aan de Rijks
brandweeracademie zou een kwart van de studenten uit vrou
wen moeten bestaan. Dales zei dit gisteren in Arnhem ter gele
genheid van het tienjarige bestaan van de Academie. „Binnen de
brandweer is emancipatie nodig, omdat het aantal vrouwen ui
termate gering is: minder dan één procent", aldus Dales.
Winst Shell daalt 48 procent
De nettowinst van de Koninklijke/Shell Groep is in het derde
kwartaal van dit jaar 48 procent gedaald van 1.094 tot 569 mil
joen pond in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Als de
voorraadverliezen buiten beschouwing worden gelaten, trad
evenwel een stijging van 9 procent op. In het derde kwartaal van
1990 waren aanzienlijke voorraadwinsten bij de cijfers inbegre
pen, als gevolg van de Golfcrisis. Die zorgde voor een kortstondi
ge uitschieter van de olieprijs naar 40 dollar per vat. Over de eer
ste negen maanden verminderde de netto-winst met 21 procent
van 2.473 tot 1949 miljoen pond. Op basis van de geschatte ac
tuele aankoopkosten van de verkopen, waarbij de aanzienlijke
voorraadwinsten van 1990 en de voorraadverliezen in 1991 niet
worden meegeteld, steeg de nettowinst echter met 17 procent
van 2051 tot 2401 miljoen pond.
Afzender feestpakketten spoorloos
De 33-jarige 'ondernemer' uit het Gelderse Neede die door de
politie wordt gezocht voor het oplichten van, een groot aantal
Nederlandse bedrijven en particulieren met 'feestpakketten', is
spoorloos. Nadat hij zich gistermiddag bij het bedrijf waar hij
werkt, ziek had gemeld, is hij uit het dorp verdwenen.
Hebt u kinderen jonger dan 25 jaar en ontvangt
u kinderbijslag? Dan kunt u omstreeks
19 november een envelop van de Sociale
Verzekeringsbank in de brievenbus verwachten.
Niet meer aanvragen
In die envelop vindt u een brief, een wijzigings
formulier en een brochure. In de brief wordt toe
gelicht waarom u vanaf het eerste kwartaal van 1992
niet meer elk kwartaal een kinderbijslagformulier
hoeft in te vullen. Het wetsvoorstel dat dit regelt is bij
het parlement in behandeling.
Wijzigingen melden
Het wijzigingsformulier moet u gebruiken om wijzi
gingen, bijvoorbeeld in uw gezinssituatie, te melden
aan uw SVB-districtskantoor. In de brief en in de
brochure kunt u lezen om welke wijzigingen het gaat.
Let op: Hebt u de kinderbijslag over het 4e kwartaal
van 1991 -of eerdere kwartalen- nog niet aange
vraagd, doe dit dan zo spoedig mogelijk.
Als u op 1 december nog geen envelop hebt ontvangen,
neem dan contact op met uw SVB-districtskantoor.
'Asielzoekers betalen prijs boinaanslagen
De migranten- en vluchtelingenorganisaties in Neder
land hebben ontzet gereageerd op de bomaanslagen op
het huis van staatssecretaris Kosto (justitie) en het minis
terie van binnenlandse zaken. Ze vrezen ernstige gevol
gen van de aanslagen die RaRa (de Revolutionaire-Anti
Racistiese Aktie) heeft gepleegd uit protest tegen het
asielbeleid.
UTRECHT ANP
„Op deze manier schep je een
klimaat waarin mensen niet
meer naar elkaar luisteren", al
dus directeur A. Kruyt van het
Landelijk Bureau Racismebe
strijding (LBR). Volgens direc
teur M. Rabbae van het Neder
lands Centrum Buitenlanders
(NCB) bestaat de kans dat be
paalde Nederlanders de bom
aanslagen gaan koppelen aan
etnische groepen.
Kruyt en Rabbae distantiëren
zich nadrukkelijk van de bom
aanslagen die zij een „tragische
gebeurtenis" noemen. Volgens
Kruyt bestaat in Nederland juist
een klimaat waarin normaal
over asielbeleid wordt gepraat.
„Door aanslagen op ambtena
ren en huizen van bewindslie
den schep je een klimaat waarin
mensen niet meer naar elkaar
luisteren. Het is te hopen dat de
Nederlandse politiek begrijpt
dat ze zich niet van de wijs
moet laten brengen door een
stelletje heethoofden", aldus
Kruyt.
De LBR-directeur begrijpt
overigens niet goed waartegen
RaRa ageert. „Het akkoord van
Schengen dat het asiel- en
vluchtelingenbeleid regelt als
straks de binnengrenzen weg
vallen, heeft zware kritiek gehad
van de Raad van State. De iden
tificatieplicht is voor minstens
een jaar uitgesteld." In het
communiqué waarin RaRa gis
teren de aanslagen opeiste, stelt
de groepering dat de identifica
tieplicht is bedoeld om „een ge
selecteerde bevolkingsgroep te
volgen, in kaart te brengen en
uiteindelijk in de greep te krij
gen".
Ook de Federatie van Vluch
telingenorganisaties Nederland
(VON) en het Komitee Marok
kaanse Arbeiders in Nederland
(KMAN) nemen afstand van de
bomaanslagen. „Terroristische
acties hebben zo'n negatieve in
vloed op de publieke opinie dat
uiteindelijk de asielzoekers zelf
degenen zijn die hiervoor de
prijs betalen", aldus een verkla
ring van het KMAN.
Prof. H. Entzinger, als hoogle
raar studies ipulti-etnische sa
menleving verbonden aan de
Rijksuniversiteit Utrecht, zei in
een reactie het betreurenswaar
dig te vinden dat het minderhe
denbeleid nu een „crimineel
luchtje" heeft gekregen. „Als ik
allochtoon was, zou ik het niet
prettig vinden om zó te worden
vertegenwoordigd." Volgens de
hoogleraar hanteert RaRa me
thoden die in feite bij anti
vreemdelingen-organisaties ho-
Staatssecretaris Kosto houdt zijn kat in de a
vend heeft teruggevonden.
De politie heeft de staal
ARNO RUITENBEEK
Staatssecretaris van justitie Aad
Kosto is gistermiddag in het po
litiebureau van Ursem bijna an
derhalf uur lang verhoord door
de recherche. Kosto, gekleed in
vrijetijdskleding, was na afloop
aan het einde van zijn Latijn.
„Ik ben moe, erg moe. Ik ben
sinds drie uur vanmorgen op."
In gezelschap van zijn echtge
note Anneke Reuvekamp en on
der begeleiding van de politie
vertrok hij spoorslags om naar
een tijdelijk onderkomen te kij
ken.
„De burgemeester (van
Schermer, red.) heeft ons een
woning in een naburige plaats
aangeboden. Daar willen we nu
even gaan kijken. U zult begrij
pen dat ik daarover vanwege de
omstandigheden geen exacte
mededelingen kan doen."
politie heeft de staatsse
cretaris gevraagd geen afspra
ken meer met de pers te maken
of in detail in te gaan op de ge
beurtenissen. De Vries: „Van
zelfsprekend kunnen wij de
heer Kosto niet verbieden wat te
zeggen, maar in verband met
het onderzoek is het het beste
als voorlopig zo weinig mogelijk
dingen naar buiten komen."
De aanslag op zijn huis is
voor Kosto als een totale verras
sing gekomen. ,,lk heb in het re
cente verleden écht geen signa
len gehad dat zoiets kan gebeu
ren. Geen dreigbrieven, niets
van dat al." De staatssecretaris
zal zelf niet om beveiliging voor
zichzelf en zijn gezin vragen.
„Nee, daar voel ik niets voor. Al
leen als in Den Haag wordt be
slist dat ik persoonlijke bescher
ming moet hebben, zal ik me
daaraan onderwerpen."
Materiaal voor
bom te koop
in supermarkt
RUSWUK/DEN HAAG GPD
Wat voor 'bomingrediënten'
RaRa heeft gebruikt, is op dit
moment nog een raadsel voor
de politie. De mogelijkheden
zijn namelijk legio. Het is be
trekkelijk eenvoudig, zo verze
keren deskundigen, om iets te
maken dat ontploft. Wie er ver
stand van«heeft, kan bij de dro
gist of de supermarkt op de
hoek al vinden wat hij nodig
heeft. Een wekkertje of wat klein
goed uit de elektronica-winkel
volstaan om de zaak op het ge
wenst tijdstip tot ontploffing te
brengen.
Drs. N. van Ham, hoofd van
de researchgroep munitiefunc-
tionering en explosieve stoffen
bij TNO in Rijswijk, is zeer te
rughoudend waar het gaat om
het noemen van ingrediënten.
„Nog niet eens zozeer omdat
terroristen daarmee geholpen
zouden zijn, als wel omdat
nieuwsgierige scholieren onge
lukken kunnen veroorzaken."
De Britse thrillerauteur Ken
Follet bijvoorbeeld, verwerkt in
zijn boeken voldoende bruikba
re informatie. Ook de Rode
Jeugd, een militante socialisti
sche beweging die in het begin
van de jaren zeventig actief was
in Eindhoven en omgeving, pu
bliceerde gebruiksaanwijzingen
voor doe-het-zelvers.
GROOTSCHERMER FRED VAN ESSEN
In de directe omgeving is de ontreddering
na de aanslag gistermorgen op de woning
van staatssecretaris Kosto van justitie in
Grootschermer enorm. Uren na de explosie
zoeken tientallen inwoners van Grootscher
mer, een polderdorp van 370 zielen, be
schutting bij elkaar. Met rood-gevlekte en
behuilde gezichten zitten ze in enkele spon
taan tot opvanghuis gebombardeerde wo
ningen van buren en familie in het dorp.
De ontploffing heeft de buitenste steen
laag van de spouwmuur van de woning van
Kosto voor de helft weggeslagen. De achter
wand gaapt als een vleeswond waarin de
grijze binnenmuur blootligt en de wegge
slagen kozijnen uitzicht geven op de enor
me ravage binnen. Het meubilair is door de
schok tegen de pui aan de straatzijde opge
stuwd. De schok heeft het dak opgetild en
de pannen laten knappen.
„Er had beter de brand in kunnen gaan,
dan betaalt de verzekering tenminste de
schade", filosofeert een Grootschermer-
naar. Herinneringen worden opgehaald aan
dé oorlog en aan eerdere akkefietjes met de
verzekeringsmaatschappijen. 'Wie zal het
betalen', is de vraag die de hele dag de ron
de doet in de polders.
De gedachte aan een bom was bij de
meesten pas na een tijdje opgekomen.
„Mijn vrouw en ik zaten allebei tegelijk
rechtop in bed. 'Onweer', zei Dirkje, maar
ik dacht nee, dat moet een gaslek zijn", ver
haalt een buurman.
De burgemeester van de gemeente
Schermer, H. van het Kaar, is meteen na de
ontploffing, uitgerukt om de getroffen be
volking te helpen en gerust te stellen. „De
staatssecretaris was mijn eerste zorg, die
moest in veiligheid worden gebracht. Later
kwamen daar natuurlijk de bewoners van
de ontruimde huurpanden bij". De burge
meester oogt vermoeid, 's middags in het
gemeentehuis, een verbouwde herenboer
derij vlak buiten Stompetoren, een van de
vijf 'woonkernen' van de gemeente Scher-
Van het Kaar heeft de staatssecretaris aan
een tijdelijk onderdak geholpen, ergens in
de gemeente. „Het huis is waarschijnlijk to
tal-loss", verzucht hij. „Ik heb een beroep
op de verzekeraars gedaan alle ontstane
schade te betalen en de polisvoorwaarden
niet strikt toe te passen. Als dat niets uit
haalt zal ik het ministerie van justitie aan
sprakelijk stellen. De mensen mogen niet
de consequenties dragen van het feit dat
hier de staatssecretaris van justitie woont".
De getroffen buren van de familie Kosto,
die te maken hebben met weggeslagen ko
zijnen en gaten in het dak, hebben zelf voor
onderdak gezorgd bij vrienden of familie.
De eigenaar van café De Jonge Ruiter,
recht tegenover het huis van Kosto heeft
maar één kapotte ruit. Maar hij moet toch
zijn nering op last van de politie de hele dag
dicht houden. Wegwerkers eten hun boter
ham tussen de middag maar in de auto.
Overal heerst onbegrip, dat terroristen
ongezien de polder zijn binnen gedrongen.
„Iedereen kent mekaar hier. Als hier een
vreemde loopt zeg je tegen elkaar 'hè, wat
doet die hier. Maar ik werd pas wakker om
zes uur, van al die auto's die langskwamen
naar Grootschermer."
Hoe de daders het huis van de staatsse
cretaris zijn genaderd, weet nog niemand.
De politie wil er niets over zeggen. Ruimte
zat, in elk geval: de villa grenst aan kilome
ters weiland dat alleen wordt onderbroken
door een windmolen halverwege Driehui
zen. Maar niemand die iets heeft gezien of
gehoord.
In Het Wapen van Amsterdam in De Rijp,
zes kilometer gaans van Grootschermer,
wordt de bomaanslag in één adem behan
deld met het bericht dat 'Dolly's Bar' in Ber
gen is afgebrand. „Zou daar ook de RaRa
achter zitten?" „De troep komt anders wel
steeds dichterbij", laat de waardin pein
zend volgen op het gelach.
DEN HAAG GPD
De veiligheidsmaatregelen voor
bewindslieden worden voorlo
pig nog niet verscherpt. De gro
te politieke partijen wachten af
wat het politie-onderzoek naar
de bomaanslag op het huis van
staatssecretaris Kosto oplevert.
Pas dan wordt eventueel beke
ken of verscherpte bewaking
van bewindslieden noodzakelijk
Dat ministers en staatssecre
tarissen nu niet massaal per
soonlijke lijfwachten eisen, is
typerend voor de Nederlandse
politici. Bijna nergens in Europa
kunnen bewindslieden zo vrij
rondlopen als in ons land. Als
ministers een biertje willen
drinken op het terras, worden
ze niet op de hoek van de straat
geschaduwd door een stoet re
chercheurs. „De vrijheid die de
politicus heeft, willen we niet
graag prijs geven. Daarom moe
ten we nu ook geen overhaaste
maatregelen nemen", aldus een
woordvoerder van de Tweede-
Kamerfractie van D66.
Onlangs vertelde Gerrit Braks,
voormalig minister van land
bouw, hoe vervelend hij het
vond dat hij op topconferenties
in Brussel zo streng werd be
waakt. „Ik voelde me daar niet
happy bij. De rechercheurs
droegen zelfs wapens. Nee, dat
was absoluut geen pretje".
Hoewel persoonlijke lijfwach
ten uit den boze zijn voor Ne
derlandse politici, krijgen ze wel
voorzieningen om hun huis te
bewaken. Zodra er een nieuwe
staatssecretaris of minister
komt, wordt hen een standaard
pakket met veiligheidsvoorzie
ningen aangeboden. Zo werd in
het monumentale huis van
staatssecretaris Elske ter Veld in
Leiden voor duizenden guldens
een kogelvrije voordeur geïn
stalleerd.
Ook hebben de bewindslie
den recht op kogelvrije ramen
en een alarminstallatie, zodat ze
bij onraad ogenblikkelijk de po
litie kunnen inschakelen. Verder
wordt bij de huizen van de poli
tici regelmatig gesurveilleerd
door de plaatselijke politie.
Of politici veel gebruik maken
van het standaardpakket veilig
heidsvoorzieningen blijft hét
geheim van de Binnenlandse
Veiligheids dienst (BVD). Het
huis van minister-president
Lubbers was in 1987 in elk geval
niet voldoende beveiligd, want
een onbekende kon ongestoord
een brandbom door diens ra
men gooien. Ook toen vond de
premier het onnodig om poli
tieke kopstukken voortaan extra
te bewaken. „Het zou alleen
maar verhardend werken op de
samenleving", aldus Lubbers.
De Binnenlandse Veiligheids
dienst (BVD) wil niet zeggen of
nu extra veiligheidsmaatregelen
worden genomen. „Het drei
gingsbeeld wordt permanent
geëvalueerd. Indien nodig, ver
scherpen wij de bewaking", ver
telt BVD-woordvoerder Paul de
Vries. Hij wil niet zeggen of het
ministerie van justitie, doelwit
van de actiegroep RaRa, nu ex
tra wordt beveiligd. „Wij gaan
terroristen natuurlijk niet een
handje helpen".
Perconferentie
BVD past in
'glasnost-beleid'
DEN HAAG ANP
Een persconferentie van de
BVD. Dat had de Nederlandse
journalistiek nog niet eerder
meegemaakt. En niet eens over
het beleid of de reorganisatie
van de veiligheidsdienst, maar
over een concrete gebeurtenis.
De zaal in het ministerie van
binnenlandse zaken was giste
ren bijna te klein voor de inder
haast verzamelde pers.
Toch past de persconferentie
in het sinds vorig jaar door de
dienst gevoerde beleid van
'glasnost'.
Toen verbaasde de dienst
vriend en vijand door televisie
camera's van de KRO toe te la
ten in het heilige der heilige, het
BVD-kantoor aan de Haagse
Kennedylaan. Sindsdien heeft
het hoofd van de BVD, mr. Ar
thur Docters van Leeuwen, en
kele spraakmakende interviews
in de kranten op zijn naam
staan.
DEN HAAG GERARD CHEL
RaRa, de Revolutionaire Anti
Racistiese Aktie, dook gisteren
weer op na zo'n anderhalf jaar
een sluimerend bestaan te heb
ben geleid. In de zeven jaar van
haar bestaan heeft RaRa voor
meer dan 150 miljoen gulden
schade veroorzaakt, slachtoffers
zijn tot op heden nooit gevallen.
De organisatie deed voor het
eerst van zich spreken in 1984
door brand te stichten bij een
Makro-vestiging. Tot 1987 bleef
de Makro doelwit van RaRa-ac-
ties omdat de winkelketen ook
in Zuid-Afrika vestigingen had.
In 1987 kreeg RaRa haar zin: de
Makro trok zich terug van de
Zuidafrikaanse markt. De terro
ristische groepering verlegde
vervolgens tussen 1987 en 1990
de aandacht naar Shell-benzi-
nestations, echter zonder suc
ces. Shell weigerde zich terug te
trekken uit Zuid-Afrika.
In Elsevier van 24 januari
1987 schreef het toenmalige ka
merlid Aad Kosto haar aanlei
ding van de Makro-branden on
der meer: „De grens van aan
vaardbaar politiek activisme is
overschreden en het gebied van
politiek terrorisme is bereikt".
En: „De democratische over
heid is enerzijds verplicht zich
tegen geweld te keren, ander
zijds moet zij ervoor waken zich
niet nodeloos te laten provoce-
In juni van dit jaar liet RaRa,
in een vraaggesprek met het
links-radicale blad Konfrontatie,
weten dat zij haar activiteiten
verlegde en een vuist ging ma
ken voor vluchtelingen en ille
gale vreemdelingen.
In de tien kantjes tellende
verklaring die RaRa gisteren bij
het ANP-kantoor in Utrecht liet
bezorgen schrijft de groepering:
„Het asielbeleid schrijft mensen
af, sluit ze uit en ontmenselijkt
ze. Vluchtelingen worden gede
gradeerd tot een niet-bestaan."
Diegene die in juni het blad
Konfrontatie goed heeft inge
zien kon daarin al lezen dat
Kosto als de grote boosdoener
werd gezien. „Kosto wil hele
maal niet dat er een regeling
komt voor de rechtspositie van
vluchtelingen. Dat betekent na
melijk toetsbaarheid aan Eu
ropese wetgeving en dat zou
wel eens een juridische verster
king vap de positie van vluchte
lingen tot gevolg kunnen heb
ben".
Het heeft jaren geduurd voor
dat de politie enig greep kreeg
op RaRa. Pas in april 1987 - drie
jaar na de eerste aanslag - arres
teerde een Landelijk Coördina
tieteam tien personen, van wie
werd vermoed dat ze bij RaRa
waren betrokken. Echter, af
doend bewijsmateriaal ontbrak
en de advocaten van de ver
dachten kraakten met succes
het politie- en justitiebeleid.
Zo oordeelde het Gerechtshof
Amsterdam in september 1988
dat een huiszoeking bij de
hoofdverdachte om procedurele
reden onrechtmatig was ge
weest. Uiteindelijk werd de man
wel veroordeeld tot achttien
maanden cel, waarvan zes
maanden voorwaardelijk, we
gens zijn betrokkenheid bij een
poging om brand te stichten bij
de Schiedamse drukkerij Elba.
Omdat hij echter negen maan
den in voorarrest had gezeten,
werd hij direct in vrijheid ge
steld.
Na deze processen in 1988 en
1989 bleef RaRa doorgaan met
acties, waarbij hoofdzakelijk
benzinestations van Shell het
moesten ontgelden. De groepe
ring bleef voor de politie, Bin
nenlandse Veiligheidsdienst
(BVD) en de Centrale Recherche
Informatiedienst (CRI) een niet
te traceren beweging.
Dat RaRa relaties had en heeft
met de harde kern van Amster
damse en Nijmeegse krakers
wordt algemeen aangenomen,
maar veel hebben politie en jus
titie met deze wetenschap niet
kunnen doen. RaRa blijft, ge
heel conform de naam, een
vraagteken, hun leden grote on
bekenden.
De getroffen tweede verdieping van het ministerie van binnenlandse zaken is voorlopig onbruikbaar. Zo'n
vijftig ambtenaren kregen gisteren vrijaf, anderen kregen een vervangende werkplek. foto cpd cees zorn
