Leidsch Dagblad
PvdA wil lesgelden
onderwijs afschaffen
Mijlpaal bereikt met
kernfusie-experiment
Kaukasus brengt Jeltsin
in grote problemen
Vukovar, Dubrovnik
zwaar onder vuur
Politie rijdt
meisje dood
Maandag 11 november 1991
Opgericht 1 maart 1860
Nr. 39697
Losse nummers 1,45
FEITEN EN MENINGEN
Filipijnse ramp
stad graaft naar
doden
SPORT
Telefoneren
kan vannacht
'n tijdje niet
HAARLEM ELS WIEGANT
Het telefoonverkeer tussen Vel-
sen en Noordwijkerhout zal
vannacht twintig minuten na
genoeg stil liggen. Van huis uit
bellen met het alarmnummer
06-11 is in vele gevallen niet
mogelijk. Daarom zal de PTT bij
zo'n tachtig telefooncellen au
to's met telefoon plaatsen.
Tussen 1.00 en 2.00 uur ver
vangt PTT Telecom de bestu-
ringssoftware van de hoofdcen
trale in Haarlem vervangen. Alle
aansluitingen met netnummer
023 of een netnummer dat met
025 begint, worden door deze
centrale gevoed.
In Hillegom, Lisse, Noordwij
kerhout, Nieuw-Vennep, IJmui-
den, Beverwijk, Heemskerk,
Castricum, Uitgeest en Sassen-
heim zal wel beperkt telefoon
verkeer mogelijk zijn. Daar kun
nen mensen in geval van nood
echter niet 06-11 bellen, maar
wel de politie in Beverwijk, Sas-
senheim of IJmuiden. In alle an
dere gevallen moeten mensen
in noodsituaties naar een tele
fooncel.
De werkzaamheden aan de
centrale zijn noodzakelijk van
wege de uitbreiding van het
aantal diensten van PTT Tele
com. Voor vragen heeft de PTT
maandag een gratis nummer
opengesteld. Tot 21.00 uur kan
worden gebeld met 007.
BUITENLAND
Dood Robert
Maxwell blijft
REGIO
Marekerk mooi
LEIDEN
Verhuur van te
j.v voorbeeld protes- dure woningen
nog een mysterie tantse koepelkerk wordt stopgezet
KUNST
Yves Montand,
acteur/chanson
nier, overleden
'Huidige systeem is zinloos rondpompen van geld'
Michiel Schapers in
de finalepartij in Hel
sinki tegen de Oos
tenrijker Alexander
Antonitsch die hij in
drie sets (7-6,4-6 en
7-5) versloeg.
AZC al in de voorronde eruit
Vorige jaar nog finalist in de Europa Cup voor bekerhouders, dit
maal in de eerste de beste voorronde eruit. Het kan verkeren in
de sport, zoals het waterpoloteam van AZC in Hannover aan den
lijve moest ondervinden.
De Alphenaren gingen afgelopen zaterdag tegen het Franse
Tourcoing geheel onverwacht de boot in met 12-13. Een wel
heel dure nederlaag, want gisteren moest AZC vervolgens win
nen van de organiserende vereniging Hannover, een club die
beduidend hoger aangeslagen kan worden dan het onbekende
Tourcoing. En inderdaad ging AZC opnieuw kopje onder. Waar
mee uitschakeling een feit was en daar had eigenlijk niemand in
het Alphense kamp rekening mee gehouden.
DEN HAAG ANP
De PvdA wil de lesgelden voor het voortgezet onderwijs
per 1 januari 1993 afschaffen. Het CDA voelt daar ook wel
wat voor, maar wil eerst een onderzoek naar de effecten
daarvan. De twee partijen zullen morgen bij de behande
ling van de onderwijsbegroting PvdA-minister Ritzen om
zo'n onderzoek vragen.
ten. Netelenbos: „Dat is bu
reaucratisch en ingewikkeld en
kan beter verdwijnen".
Het CDA voelt daar wel wat
voor, mede omdat de compen
satie van de lesgelden voor een
beperkte groep inkomens in fei
te een vorm van inkomenspoli
tiek is. Het CDA wil echter eerst
de resultaten afwachten van
een onderzoek dat Ritzen op
verzoek van de twee fracties
PvdA-kamerlid Netelenbos zei
gisteren voor de radio dat de
heffing van lesgelden vooral
leidt tot het 'zinloos rondpom
pen van geld'. Enerzijds heft de
overheid lesgeld, anderzijds
krijgen mensen met een inko
men tot 50.000 gulden die hef
fing weer terug via een tege
moetkoming in de studiekos-
moet gaan instellen naar het af
schaffen van lesgelden. Daarbij
moet de minister ook bekijken
of het huidige systeem van col
legegelden en studiefinancie
ring niet efficiënter kan.
Minister Ritzen heeft inmid
dels de Kamer laten weten dat
de omstreden verhoging van
het lesgeld in het komende
schooljaar met 287 gulden vrij
wel geheel wordt geschrapt. De
verhoging blijft beperkt tot 35
gulden, waarmee het schoolgeld
op 1198 gulden komt. Ritzen
komt ook terug op zijn plan om
een strafkorting van 250 gulden
in te voeren voor scholieren die
(te) vaak blijven zitten. De les
geldmaatregel en de strafkor
ting werden aangekondigd in de
onderwijsbegroting voor vol
gend jaar. Ze waren meteen al
politiek omstreden.
Met deze plannen wilde Rit
zen 83 miljoen gulden binnen
halen. CDA en PvdA willen dat
bedrag nu bij elkaar schrapen
door onder meer een scherpere
controle op studenten die opge
ven dat ze niet meer thuis wo
nen. Thuiswonende studenten
geven soms op dat ze op ka
mers wonen omdat ze dan een
hogere beurs krijgen. Ritzen
acht dat nauwelijks uitvoerbaar
en zoekt de oplossing in 'begro
tingstechniek', het schuiven
met investeringen in de meerja
renramingen.
Schapers met stip in top 100
Michiel Schapers is in de herfst van zijn carrière, maar voelt zich
met de dag sterker worden. Vorig jaar maakte de tennisspeler op
de internationale ATP-ranglijst een vrije val van jewelste. De
man die ooit nummer 25 van de wereld was, vond zich uiteinde
lijk terug op plaats 230. Maar de econoom uit Eemnes besloot
terug te knokken en bekroonde dat gevecht gisteren vooralsnog
met de eindzege in het Challenger-toernooi van Helsinki. In de
finale versloeg hij de Oostenrijker Antonitsch. Schapers komt zo
doende met stip weer binnen in de top 100.
Noodtoestand Tsjetsjen-Ingoesj valt slecht
De Russische president Jeltsin is
het afgelopen weekeinde in gro
te politieke problemen geraakt.
Binnen zijn regering én in het
Russische parlement krijgt hij
felle kritiek op het decreet waar
mee hij vrijdag de noodtoe
stand heeft afgekondigd in de
Kaukasische republiek Tsjets
jen-Ingoesj. Burgemeester
Popov van Moskou zei zaterdag
dat Jeltsin niets heeft geleerd
van de fouten van Gorbatsjov.
Troepen van het ministerie
van binnenlandse zaken wei
gerden gisteren in de Kaukasus
in actie te komen. In het cen
trum van Grozny, de hoofdstad
van het kleine, olie-rijke Tsjets
jen-Ingoesj verzamelden zich
gisteravond duizenden demon
stranten. Veel mannen waren
gewapend met geweren en blik
ken benzine om hun republiek
te verdedigen tegen een moge-
Pitbull-club
opgeheven door
tekort leden
AMSTERDAM ANP
De Pitbull Club Nederland heeft
zichzelf opgeheven. Dit heeft
ex-voorzitter J. van Ginneke
vandaag bekendgemaakt. Aan
leiding is het eind vorig jaar af
gekondigde verbod op het hou
den en fokken van de honden.
Volgens Van Ginneke is het le
denbestand van de club sinds
de verbodsmaatregel sterk te
ruggelopen. Hij schat dat Ne
derland momenteel nog 5000
pitbulls telt. Dat waren er een
paar jaar geleden nog ruim
10.000. Van Ginneke zegt te ver
wachten dat het aantal nog ver
der zal teruglopen.
President Jeltsin van Rusland.
fotoepa
lijke aanval van Russische troe
pen.
In en rond de stad waren on
geveer 600 Russische soldaten
in staat van paraatheid ge
bracht. Het afgelopen weekein
de waren al 400.000 manschap
pen gemobiliseerd, nadat Jeltsin
vrijdag de noodtoestand had
uitgeroepen.
Gorzny werd het afgelopen
weekeinde afgegrendeld door
gardisten van Dzjachar Doe
dajev, een voormalige generaal
van het Rode Leger, die zich za
terdag temidden van veel lokale
folklore tot president liet beëdi
gen. De op 27 oktober gehou
den verkiezingen voor het presi
dentschap zijn door Jeltsin ille
gaal verklaard.
Doedajev verklaarde dat de
Tsjetsjenen bereid zijn tot het
uiterste te gaan. De mannelijke
bevolking tussen 15 en 55 is ge
mobiliseerd. Volgens Doedajev
kan hij rekenen op 60.000 gewa
pende volgelingen. Zijn natio
nale garde lijkt te putten uit de
wapenarsenalen van het minis
terie van binnenlandse zakeq in
de republiek.
Doedajev zei gisteren ook dat
vier Tsjetsjenen die een Aerof-
lot-vliegtuig kaapten en ermee
naar Turkije vlogen, door zijn
regering worden berecht. De
kaping was bedoeld als protest
tegen Jeltsins besluit. De Turkse
autoriteiten lieten het toestel
naar Grozny vliegen, waar de
pass3giers werden vrijgelaten
en de kapers zich overgaven.
In het Russische parlement,
dat gisteren een spoedvergade
ring inlaste om de situatie in de
noordelijke Kaukasus te bespre
ken, kreeg vooral de Russische
vice-president Roetskoj het
hard te verduren. Verschillende
sprekers noemden hem de kwa
de genius achter het decreet
van Jeltsin. Roetskoj reisde be
gin oktober naar Tsjetsjen om
met Doedajev en andere leiders
te praten. Die missie mislukte.
In Moskou betoogden Tsjets
jen gisteren voor Jeltsins Witte
Huis met spandoeken, waarop
stond: 'Jeltsin, vecht tegen de
honger, niet tegen het volk'.
Pagina 2: Kruidvat van tegen
stellingen
WASSENAAR Het bezoek van president en
mevrouw Bush aan de Amerikaanse school in
Wassenaar is zaterdag volgens de organisatie
een succes geworden. Rond 1400 leerlingen
wachtten uren en trotseerden alle veiligheids
maatregelen om een glimp van 's werelds
machtigste man op te vangen. De hele dag
was de school hermetisch afgesloten. Zowel in
als buiten het gebouw aan de Rijksstraatweg
wemelde het van de mannen in uniform. Zij
hoefden niet in actie te komen. De president
bleef drie kwartier en sprak met tientallen leer
lingen en hun ouders. Jullie zijn de kleine,
maar de beste ambassadeurs voor ons land",
hield Bush de leerlingen voor. Hij sprak zijn
bewondering uit voor het geduld van de kin-
ZAGREB/DUBROVNIK
LONDEN» SUSAN WATTS
THE INDEPENDENT
In Moskou begint morgen een conferentie die
van cruciaal belang is voor de ontwikkeling van
de veelbelovende, haast onuitputtelijke energie
bron kernfusie. Wetenschappers en bewindslie
den uit Europa, de Verenigde Staten en de Unie
van Soevereine Staten (de voormalige Sovjetunie)
hopen het groene licht te krijgen voor een nog
grotere kernfusie-reactor dan de JET (Gezamelij-
ke Europese Torus) in Oxfordshire, waar weten
schappers zaterdagavond een baanbrekend expe
riment uitvoerden. Kernfusie zou een goedkope,
schone en veilige energiebron kunnen zijn. Maar
voor verder onderzoek is een grotere reactor no
dig, de ITER (Internationale Termonucleaire Ex
perimentele Reactor).
Het zal nog zeker vijftig jaar duren voordat de
eerste commerciële kernfusie-reactoren het pro
ces waarmee de zon haar energie produceert,
zullen nabootsen. Maar wetenschappers zijn er
van overtuigd dat ze op de goede weg zitten. De
projectleider van de JET, Paul-Henri Rebut,
noemde de doorbraak een 'keerpunt'. ,',Nu zijn
we niet langer bezig de fysica van kernfusie te be
grijpen, maar werken we gericht aan de bouw
van een echte reactor", aldus Rebut.
Kernfusie is het tegenovergestelde van kern
splijting, het proces dat plaatsvindt binnen een
conventionele kernreactor. Kernsplijting produ
ceert energie door de splijting van zware atomen
zoals uranium en plutonium. Kernfusie maakt
energie vrij door het samenvoegen (fuseren) van
waterstof-atomen, die worden omgezet in helium
en enorme hoeveelheden snelle neutronen.
Het succesvolle experiment van afgelopen za
terdag vond plaats onder temperaturen die bijna
twintig keer hoger zijn dan de zon - driehonderd
miljoen graden Celsius. Een schril contrast met
de loze opwinding vorig jaar over 'koude fusie',
waarbij aanvankelijk werd gedacht dat het fusie
proces in een reageerbuis had plaatsgevonden.
Tot voor kort kon 'hete kernfusie' slechts gedu
rende enkele seconden worden gerealiseerd. Het
experiment in de JET-reactor produceerde twee
minuten lang één miljoen watt. De wetenschap
pers hopen deze tijdsduur te verlengen door deu
terium, een 'zware' vorm van waterstof, te laten
fuseren met tritium, een andere vorm van water
stof. Beide stoffen zijn in overvloed aanwezig.
Deuterium wordt uit zeewater gewonnen en tri
tium kan in de reactor zelf worden gemaakt.
In 1996 hopen ze hun uiteindelijke doel te rea
liseren: een half-om-half mengsel van deuterium
en tritium, waarmee tientallen miljoenen watt
kunnen worden opgewekt. Maar de JET-reactor is
te klein om genoeg energie op te kunnen wekken
voor een reactie die zichzelf in stand houdt. De
grotere ITER-reactor is derhalve onontbeerlijk
voor de ontwikkeling van een commercieel toe
pasbare fusie-reactor.
Vukovar kan elk moment in
handen van het Joegoslavische
federale leger vallen. Federale
troepen zijn het centrum van de
Oostkroatische stad vanmorgen
tot ongeveer honderd meter ge
naderd. De havensteden Du
brovnik en Zadar aan de Adria-
tische kust liggen onder sper
vuur van de federale marine en
de luchtmacht.
Leden van de Kroatische Na
tionale Garde in Vukovar lieten
het afgelopen weekeinde weten
dat hun stad op het punt staat
te vallen. Het federale leger
houdt Vukovar al ruim twee
maanden in een ijzeren greep
en lijkt de stad in huis-aan-huis
gevechten te veroveren.
Verslaggevers melden dat ge
bouwen in het historische cen
trum van Dubrovnik zijn ge
raakt door raketten. Ook het be
kende hotel Belvedere, dat op
een klif direct aan de kust ligt,
kreeg een voltreffer. Bij de ge
vechten in Dubrovnik zijn vol
gens Kroatische zijde elf doden
en dertig gewonden gevallen.
Het Kroatische ministerie van
defensie riep gisteren alle reser
visten uit Dubrovnik op zich bij
Nog geen abonnee
HET WOORD IS AAN
Medelijden op het slechte ogen
blik verwekt alleen maar minach
ting.
Jef G eeraerts
VANDAAG
Binnenland -
Buitenland -
Cultuur
Familieberichten
Feiten en meningen -
Info
RTV Show
Sport
VANDAAG OOK
LEVEN EN WONEN
PAGINA 21
HET WEER
Verwachting van het KNMI tot
morgenavond
Later regen
In de nacht en ochtend enkele op
klaringen, mogelijk een mistbank
en minimumtemperatuur om
streeks 4 graden In de middag
toenemende bewolking gevolgd
door regen. Temperatuur oplo
pend naar ongeveer 10 graden.
Zuidwestelijke wind, matig, kracht
3 4, in de loop van de dag toe
nemend tot vrij krachtig, 5, aan de
kust en op het IJsselmeer tot hard
en in de avond tot stormachtig, 8.
TUBBERGEN GPD
Een surveillancewagen van de
rijkspolitie heeft gistermiddag
op de weg Albergen-Fleringen
in de Twentse gemeente Tub-
bergen twee voetgangers aange
reden. Een 13-jarige meisje uit
Albergen kwam daarbij om het
leven. Ze werd geschept door de
politiewagen, toen ze met een
17-jarige jongen de weg over
stak. De jongen ligt met zwaar
letsel in het ziekenhuis. Vanwe
ge de betrokkenheid van een
politie-ambtenaar bij dit onge
val, wordt door de rijksrecher
che een onderzoek ingesteld.
deren. „In jullie plaats zou ik óók liever op het
sportveld hebben gestaan", zo hield de presi
dent zijn gehoor voor. Voor souvenirjagers had
de president een das en zijn echtgenote liet
een knoopje van haar jurk achter. foto cpd
Pagina 2: 'Ruud had gewoon kunnen gaan hockeyen'
Pagina 5: Optimisme over wereldhandel
hun recruteringbureaus te mel
den. De Kroaten stelden de fe
derale troepen voor een wapen
stilstand in acht te nemen. Vol
gens een raadslid slaagden het
stadsbestuur en EG-waame-
mers er echter door de zware
beschietingen niet in naar de
nabijgelegen plaats Cavtat te
reizen om onderhandelingen
met de Joegoslavische strijd
krachten te beginnen.
Het door Servië overheerste
Joegoslavische staatspresidium
heeft de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties zaterdag on
verwacht gevraagd een vredes
macht naar de Servische gebie
den in Kroatië te sturen. Servië
was tot dusver juist tegen bui
tenlandse inmenging in de Joe
goslavische burgeroorlog. Roe
menië, momenteel voorzitter
van de Veiligheidsraad, onder
steunt het verzoek van het pre-
sidum.
Intussen hebben de Serviërs
in de republiek Bosnië-Her-
cegovina zich per referendum
uitgesproken vóór aansluiting
bij Servië, zodra Bosnië zich on
afhankelijk verklaart.
Pagina 5: Bush steunt sancties
Per kwartaal (f 76.75) via auto-
Nummer bank/girorekening
I 8 712141 400053
Ruimt even op deze week.
40% korting op een deel van de collectie.
LEIOEN: DONKERSTEEG16
