Binnenland
'IRA beraamt nieuwe
acties in Nederland'
'Het is ambtelijke zelfmoord, maar ik moést
Goede secretaresse
draagt geen broek
FNV-bonden bereiken
akkoord over basis-cao
Gerard Harte staat op
dodenlijst protestanten
Vrijdag 8 november 1991
JANINE BOSMA ALT AN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK
K SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: A
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Wethouders Utrecht weggestuurd
De gemeenteraad van Utrecht heeft gisteren met een 26 stem
men voor en 17 tegen de D66-wethouders N. van 't Riet (cul
tuur) en H. Kernkamp (economische zaken) naar huis gestuurd.
Een motie van wantrouwen tegen de twee van PvdA en CDA
werd aangenomen met de steun van de WD, die een nieuwe
wethouder levert. De basis van het conflict is de onenigheid over
het openbaar vervoer in de Domstad. De college-partijen PvdA
en CDA en de WD zijn voorstanders van een bovengrondse
sneltram die het Centraal Station moet gaan verbinden met het
ten oosten van de stad gelegen universiteitscentrum De Uithof.
De democraten zijn daar verklaarde tegenstanders van. Zij heb
ben een voorkeur voor een ondergrondse busverbinding.
Bewoners Lunetten verliezen geding
De Staat is in het gelijk gesteld in het kort geding tegen de laatste
negen Molukkers in het woonoord Lunetten in Vught die de re
novatie-overeenkomst niet wilden tekenen. Het geding was aan
gespannen om de 37 Molukkers, te dwingen met de renovatie
plannen akkoord te gaan of anders hun woningen te ontruimen.
De president van de rechtbank in Den Bosch, mr. G. Andre de la
Porte wist in oktober te bereiken dat de meerderheid alsnog
voor het akkoord tekende. De negen overgebleven weigeraars
moeten nu binnen veertien dagen hun woningen en het woon
oord verlaten. Ook moeten zij de kosten van het geding, twee
duizend gulden, betalen. Zeven van de negen laatste weigeraars
zijn oud-KNIL-militairen. Zij menen dat zij nooit officieel uit het
leger zijn ontslagen en dat daarom de overheid bij wie zij in
dienst zijn hun huisvesting moet bekostigen.
Slecht jaar metaal en elektro-industrie
De economische groei in de metaal- en elektro-industrie komt
dit jaar uit op een half procent. Een percentage dat nog een half
procent lager ligt dan de gemiddelde groei van de Nederlandse
economie (één procent). Deze cijfers presenteerde voorzitter I.
Blankert tijdens de najaarsledenvergadering van de werkgevers
vereniging voor de metaal en elektro FME, gisteren in Utrecht.
De belangrijkste oorzaken zijn volgens de FME het uitblijven
van het economisch herstel na de Golfoorlog en vooral het in
zakken van de Duitse economie. Deze voor de Nederlandse in
dustrie belangrijkste afzetmarkt betaalt de tol van de hereniging.
Daar kwamen nog de verslechteringen in eigen land, Engeland
en de Scandinavische landen bij.
AMSTERDAM
„Geen broek. Een goede secre
taresse draagt absoluut geen
broek", zegt directeur Egbert-
Jan Ruijs van Kaasfabriek ERU.
„Ze moet ook niet stinken", vult
Eckart Wintzen, topman van
automatiseringsconcern BSO-
/Beheer, aan. De 'bazen' zaten
gisteren op het toneel van de
Stadsschouwburg Amsterdam
en spraken over het publiek:
een paar honderd goedgekapte
en onberispelijk geklede secre
taresses. Nergens was een spij
kerbroek te bekennen.
De sfeer in de zaal is ontspan
nen, ook al is er nog maar an
derhalf uur te gaan voordat voor
de zevende keer de 'Secretares
se van het jaar' wordt gekozen.
Tot die tijd mogen Wintzen,
Ruijs, communicatiedeskundige
Paul Mertz en gespreksleider
Koos Postema de zaal verma
ken.
Dat doen ze met behulp van
enkele toneelspelers die stukjes
opvoeren om de discussie van
voldoende gespreksstof te voor
zien. Er wordt gebabbeld over
'bedrijfscultuur'. Voor Wintzen
is dat openheid in een 'je en jij-
bedrijf. Ruijs houdt er andere
ideeën op na. „Hoe noemt u uw
secretaresse?" vraagt Postema.
„Jii. Carla." „En hoe noemt ze
u? „U natuurlijk." Natuurlijk.
De vakbekwaamheid van se
cretaresses kwam tijdens het
hele gesprek nauwelijks aan de
orde, maar dat deerde niet. Ju
ryvoorzitter Westerterp, direc
teur van de Optiebeurs, consta
teerde tevreden dat „de secreta
resse van de jaren negentig
steeds minder conservatief en
steeds meer dynamisch wordt."
EVen later is het zover en ko
men de tien finalisten kordaat
het toneel opgestapt. Vanaf acht
uur 's ochtends zijn ze in touw
geweest met het beantwoorden
van vragen. Koos Postema on
dervraagt. Of kandidaat twee
Slopen voor Surina
me. De stalen brug
over de Bergse Maas
bij Heusden wordt ge
demonteerd. De pro
vincie Noord-Brabant
verkoopt het gevaarte
voor het symbolische
bedrag van één gul
den aan Suriname. De
brug zal echter voor
lopig worden opge
slagen, omdat de Su
rinaamse overheid
nog geen geld heeft
voor het vervoer. fo
to anp
Werkweek van 35 uur per 1 januari
Deskundige waarschuwt voor te groot optimisme
UTRECHT ANP
De Dienstenbond FNV is giste
ren met de vakcentrale FNV en
een aantal aangesloten bonden
een basis-cao overeengekomen.
Het akkoord omvat een 35-uri
ge werkweek per 1 januari 1992
De meeste FNV-bonden heb
ben eigen cao'tjes. De diensten
bond probeert al jaren de ar
beidsvoorwaarden te harmoni
seren in één cao. Voor ongeveer
de helft van de in totaal 2500
medewerkers is nu voor de pe
riode 1 januari 1991 tot 31 de
cember 1992 een basispakket
afgesproken, waaraan de desbe
treffende bonden zich minimaal
zullen houden. Per bond wordt
nog apart onderhandeld over
aanvullende regelingen. Het is
de bedoeling dat die geleidelijk
naar elkaar toegroeien.
De bonden die meedoen met
de basis-cao zijn de ABOP (on
derwijs), de Vrouwenbond, de
Dienstenbond zelf, de Vervoers-
bond, de grafische bond Druk
en Papier, de bonden van kap
pers en kunstenaars, de FNV-
jongeren en de vakcentrale
FNV. De industriebond, de Ab
vaKabo, de Voedingsbond, de
Horecabond, de Politiebond en
een aantal kleine bonden teke
nen niet. Volgens een woord
voerder van de Dienstenbond is
dat niet alleen een kwestie van
onwil. Zo maakt de Industrie
bond altijd afspraken met de ei
gen ondernemingsraad, is het
gesprek met de Voedingsbond
nog gaande en doet zich bij de
AbvaKabo het probleem voor
dat er een afzonderlijke regeling
bestaat voor de bestuurders.
In de basis-cao zijn een va
kantie van 27 dagen en een va
kantietoeslag van 8,33 procent
vastgelegd. Het akkoord omvat
verder afspraken over kinderop
vang, ouderschapsverlof, extra
vrije tijd voor ouderen en het
verminderen van het aantal
contracten voor bepaalde tijd.
De bonden hebben over het
algemeen elk nog een eigen sa
larisstructuur. In de toekomst
wil de Dienstenbond ook op dit
gebied de verschillen verkleinen
of wegwerken.
Het verboden Ierse Republikeinse Leger (IRA) zal waar
schijnlijk een nieuwe 'cel' naar Nederland of Duitsland
sturen voor het plegen van een aanslag op Britse doelen.
Dat is de stellige overtuiging van Cees J. Visser, terroris-
me-deskundige van het Nederlands Instituut voor inter
nationale Betrekkingen 'Clingendael'.
DEN HAAG JOS VAN DEN CAMP
Uit het uitblijven van het door
de IRA aangekondigde herfstof
fensief in West-Europa, moet
niet de conclusie getrokken
worden dat de IRA niet meer in
staat zou zijn aanslagen in Ne
derland of Duitsland te plegen,
waarschuwt Visser. Het gaat
volgens hem slechts om de stilte
voor de storm.
De laatste IRA-activiteit op
het Europese vasteland dateert
van december 1990. Toen arres
teerde de Antwerpse politie drie
Noordieren. Ze hadden een gro
te hoeveelheid wapens bij zich.
Verondersteld werd dat de poli
tie een zogenoemde Active Ser
vice Unit (ASU), een 'cel', had
uitgeschakeld. Sindsdien is bui
ten het Verenigd Koninkrijk
niets meer van de IRA verno
men.
Aan de stilte gingen drie
enorme blunders vooraf. In po
litiek opzicht was de liquidatie
van de vrouw van een Britse
sergeant in september 1989 een
catastrofe. Twee maanden later
volgde de moord op een Britse
korporaal in Duitsland. De aan
slag kostte ook het leven aan
een zes maanden oude baby.
Het kind werd met kogels door
zeefd.
De derde fout op rij werd op
27 mei 1990 in Roermond be
gaan. Twee Australische toeris
ten werden 'per ongeluk, dood
geschoten. „Drie blunders van
de eerste orde, die de eventuele
goodwill die de IRA in West-Eu
ropa voor haar gewapende
strijd had geheel heeft doen ver
dwijnen", aldus Visser.
Maar volgens Visser is de po
litieke munt die de IRA uit haar
strijd wenst te slaan onderge
schikt aan de militaire resulta
ten die men wil boeken. „Reken
maar dat de strijd gewoon door
gaat. De binding die de IRA al
tijd had met de politieke vleugel
Sinn Fein wordt steeds losser.
De IRA heeft zich ontdaan van
politieke verplichtingen jegens
haar bovengrondse sympathi
santen", aldus Visser. „Dat be
tekent dat de terughoudend
heid die werd betracht bij het
plegen van geweld een stuk
minder zal worden."
Een tot de verbeelding spre
kend voorbeeld in dat kader is
het gebruik van 'collaborateurs'
met de Britse vijand. Een kok en
een schoonmaakster werden
gedwongen een met explosie
ven geladen auto tegen een ka
zerne te rijden. Hun familiele
den waren in gijzeling geno
men. Dergelijke tactieken zal de
IRA in Duitsland of Nederland
niet hoeven gebruiken, meent
Visser. „De bewaking van Britse
militairen en militaire objecten
in Duitsland en Nederland is zo
minimaal, dat het een fluitje
van een cent is om een actie uit
te voeren."
Voor- en nadelen tegen elkaar
afwegend, komt Visser tot de
conclusie dat met een nieuwe
aanslag in Duitsland of Neder
land serieus rekening gehouden
moet worden. Zijn stelling
wordt overigens kracht bijgezet
door de recente waarschuwing
van de Noordierse politie voor
nieuwe IRA-acties in zowel En
geland als West-Europa.
Visser: „De speciale politie
diensten kennen alle gevaarlijke
IRA-activisten. Als één van hen
opeens verdwenen is en ner
gens in Groot-Brittannië wordt
gesignaleerd, dan wordt ook de
Europese politiediensten ge
vraagd naar hem of haar uit te
kijken. Als de IRA-activist ook
dan spoorloos blijft, worden
dergelijke waarschuwingen uit
gestuurd. Dat is geen goed te
ken. Met weet uit ervaring dat
er dan wat broeit..."
Ex-verdachte aanslag vreest wraakactie
DEN HAAG GPD
De eerder dit jaar vrijgesproken
IRA-verdachte Gerard Harte
staat hoog op de dodenlijst van
paramilitaire protestanen in
Noord-Ierland. Dat zegt Harte's
oud-advocate Hegemann, die
geregeld telefonisch contact
heeft met de in Noord-Ierland
wonende Harte.
Tijdens die gesprekken zou
hij hebben laten weten elke
twee a drie weken te verhuizen,
uit vrees voor terroristen van
protestantse huize. Dagelijks
zou hij door de Noordierse poli
tie worden aangehouden voor
paspoortcontrole.
Harte is een van' de vier
Noordieren die vorig jaar in Bel
gië werden aangehouden op
verdenking van de moord op
twee Australische toeristen in
Roermond. Door de rechtbank
in Roermond werd hij veroor
deeld tot achttien jaar cel. Eén
getuige meende hem namelijk
te herkennen als één van de
twee schutters. Het gerechtshof
in Den Bosch sprak hem in be
roep echter vrij wegens gebrek
aan bewijs.
Harte vloog na zijn vrijspraak
naar Dublin, waar hij op het
vliegveld pro forma slechts en
kele uren werd vastgehouden.
Daarna ging hij naar Noord-Ier
land. De drie andere verdach
ten, Hughes, Hick en Maguire,
zijn inmiddels uitgeleverd aan
Duitsland. In de Bondsrepu
bliek worden zij verdacht van
verschillende IRA-aanslagen en
-moorden.
Politie-agent Van Daalen: Don Quichotte ofte enthousiaste diender?
meebeslist in belangrijke zaken?
De vrouw, gekleed in een don
kerblauw deux-pièce geeft ge
decideerd antwoord. „Nee. Dat
zou ik ook beslist niet willen."
Kandidaat nummer vier ver
telt hoe ze zichzelf voor de ver
kiezing heeft opgegeven en haar
baas pas achteraf op de hoogte
stelde. Want, zo vindt ze, „men
mag best weten dat een secreta
resse veel meer is dan een kof-
fie-apparaat in een kort rokje".
Meneer Ruijs zou haar vast
nooit in dienst willen nemen; ze
draagt een lange broek.
Postema gaat hei rijtje af en
dan is het zover. Westerterp
maakt de winnares bekend.
Kandidaat nummer 2: Christel
Leewens-Biermans (41), secre
taresse van de Raad van Bestuur
van uitgeversconcern Bühr-
mann-Tetterode NV.
De gelukkige winnares ver
dwijnt meteen achter een haag
van fotografen. Na de bloemen
hulde en prijsuitreiking vertelt
ze dat ze door haar vorige baas
bij de ABN is opgegeven. „Ik
denk als dankbetuiging. Ik ben
daar dit jaar na een dienstver
band van zestien jaar wegge
gaan, omdat ik niet mee wilde
fuseren met de Amro. Als je zo
lang bij een bedrijf zit, wordt je
door de nieuwe leiding toch als
meubelstuk beschouwd en dat
wilde ik niet."
Leewens is de oudste van alle
finalisten en haar verkiezing
verbaast haar daarom niet al te
zeer. „Het is toch een erkenning
van ervaring."
Bij Bührmann-Tetterode zit
de Secretaresse van het jaar nog
in haar proeftijd. Ze omschrijft
haar taak als 'ondersteunend'.
„Ik effen het pad." Als perfecte
secretaresse zorgt ze dat de
Raad nooit achterom, maar al
tijd vooruit kan kijken. Een fijne
baan, vindt ze. „Als directiese
cretaresse beweeg je je toch op
niveaus waar je anders nooit
zou komen."
5?
AMSTERDAM ALTAN ERDOGAN
Het werd met veel toeters en
bellen aangekondigd. Het zou
een onthullend en schokkend
relaas zijn over de corruptie in
de Amsterdamse politie. De
korpsleiding en het publiek
wachtten tot gisteren met span
ning af welke gierputten 'Sans
Rancune' open zou trekken. De
schrijver van het boek. politie
man Jan van Daalen, noemde
het 'ambtelijke zelfmoord'. „Ik
moest dit wel doen, om mijn
zelfrespect niet te verliezen en
de maatschappij te laten zien
dat er iets volledig mis is bij het
korps."
Vóór de presentatie, gisteren
in Gebouw Felix Meritis, hield
Van Daalen de spanning er nog
behoorlijk in. Uitgeverij-mede
werkster: „Hoe voel je je?" Van
Daalen: „Prima." Uitgeverij-
medewerkster: „Plek in de zaal
ook goed?" Van Daalen: „Euh...
Kunnen de gordijnen dicht? Ik
verwacht niet dat er iets ge
beurt, hoor. Maar als dat wel zo
is, komen ze met een auto langs
het raam enne..."
Een beetje angstig was ie dus
wel. Dat beloofde wat. Datzelfde
geldt voor de proloog van zijn
boek. Daarin beschrijft Van
Daalen Joop Bosman in het
boek hoe hij een aanslag bij
zijn woning ternauwernood
overleefde. Zijn trommelvlies
werd aan flarden geschoten.
Maar: „Toen schoot Joop: vier
maal op het grootst mogelijke
trefvlak, het bovenlichaam."
In de rest van Sans Rancune
verhaalt Van Daalen hoe het
ooit zover is gekomen. Tussen
1986 en heden raakte hij naar
eigen zeggen verwikkeld in ver
schillende wapen- en drugs
transacties. overvalcomplotten
en corruptiezaken. Terwijl Van
Daalen net zo lekker aan het
werk was op het bureau War
moesstraat. Hij kon geintjes
maken ten opzichte van 'onbe
trouwbare sujetten', zijn wapen
trekken tegen lastige jongens in
de trein, een paar junks op het
station in elkaar trappen en de
ene na de andere crimineel ar
resteren.
Toegegeven: hier doet Van
Daalen de eerste echte onthul
ling. Namelijk over de ronduit
barbaarse wijze waarop hij en
zijn 'toffe' collega's omgaan met
arrestanten. Na de arrestatie
van een Noordafrikaan: „Ali be
greep het niet Plotseling
werd Ali geconfronteerd met
twee tanden door zijn lip. Nu
snapte de man het wel In
wendig geamuseerd bekeek
Joop de mokkende mohamme
daan op de achterbank. En hoe
wel hij enig begrip had voor de
situatie, honoreerde Joop het
gedrag van de man met een
proces-verbaal Ali was rijp
voor de Vreemdelingendienst.
Visit Amsterdam in one day!"
Op z'n minst opmerkelijk.
Maar hoe zit het met de corrup
te collega's? Van Daalen ver
haalt over een collega die cocaï
ne vanuit Antwerpen naar Am
sterdam brengt, twee prostitu
ees op de Wallen onderhoudt,
gestolen juwelen verkoopt en
een overval beraamt op een ca
sino in Hulst.
Ook is er een collega die als
informant voor de drugsmafia
zou werken: „Joop besefte wel
dat een aanstelling van Buizerd
neerkwam op een open deur
voor de georganiseerde mis
daad. 'Als aie gozer bij Narcoti
ca komt te werken, zit er een gat
in het korps, zo groot al een
hangardeur'."
Van Daalen: „Ik hoop dat ik zondag om drie u
nog steeds verdomde leuk".
Van Daalen zou ook van een
Surinaamse collega de aanbie
ding hebben gekregen wapens
te leveren voor aanslagen in Su
riname. „'Bezorg me maar hon
derd AK-47 en evenveel M-16
geweren. 'Ga je een burgeroor
log beginnen?' onderbrak Joop
hem schaterend 'Brunswijk
sterft van het geld, maar hij zit
dringend verlegen om wapens.
Waarom doen we geen zaken?"
Het betreft hier echter geen
onthullingen. Alle door Van
Daalen beschreven zaken zijn
intern behandeld door het Am
sterdamse korps, voor de rech
ter geweest of al beschreven in
kranten. En wat vrienden van
Van Daalen bij de Telegraaf
mochten dat nog eens over
doen. Van Daalen zélf ontkende
verder gisteren dat er sprake is
van corruptie op grote schaal.
De hoofdagent kreeg binnen
een paar jaar met al deze zaken
te maken. „Je trekt het aan", zei
Van Daalen gisteren. „Als ze
eenmaal denken dat je ergens
voor in bent, komen ze sneller
naar je toe". Van Daalen gaat
dubbelagent spelen. Hij krijgt
van de korpsleiding de opdracht
een collega in de gaten hoüden.
Het Bureau Interne Onderzoe
ken (BIO) wordt ingeschakeld,
later ook de rijksrecherche en
de BVD.
Daar krijgen zijn bazen en
Van Daalen spijt van. De rod
dels komen de sfeer op het bu
reau Warmoesstraat niet ten
goede. Van Daalen loopt wel erg
hard van stapel, vinden zijn su
perieuren. En het BIO ^'een
padvindersclub', zei Van Daalen
gisteren werkte hem tegen.
Hij kreeg een spreekverbod op
gelegd en moest zich onthou
den van verdere activiteiten als
dubbelagent.
Tussen alle verwikkelingen
door wordt Van Daalen bestraft
voor 'een onvervalst Warmoes-
straatgeintje'. Bij een inval in
een bar leggen Van Daalen en
zijn collega's een paar kilo mai-
zena op tafel en doen vervol
gens net alsof het cocaïne is. De
Officier van Justitie laat het hele
pand ondersteboven halen. Dit
geintje valt niet in goede aarde
en Van Daalen wordt overge
plaatst naar het volgens hem
duffe bureau aan de Van Leijen-
berghlaan in Buitenveldert.
De frustraties stapelen zich
op voor de hoofdagent. Voor
een baantje bij een nieuw arres
tatieteam wordt hij te licht be
vonden. Maar ook hier is iets
niet in de haak. Hij ziet nu
overal corruptie, roddel en ach
terklap. Zijn vrouw ontsnapt
aan twee 'aanslagen': „Als ze
aan m'n meisje komen, zijn ze
nog niet van me af. Wie dat ook
flikt." Hijzelf overleeft een
schietpartij in de achtertuin.
Het lijk van zijn belager ver
dwijnt overigens op mysterieu
ze wijze.
Van Daalen vocht zijn over
plaatsing aan. „Het enige dat
hem nu te doen stond, bedacht
hij, was een verdomd goeie ad
vocaat vinden, die de hele van
ratten besnuffelde districtslei
ding eens goed de oren zou
wassen." Dat lukte. De rechter
gaf hem gelijk. De hoofdagent
wordt rechercheur bij het bu
reau IJtunnel.
Om ook nog verhaal te halen
over zijn ervaringen als dubbel
agent, schreef hij maar een
boek. Van Daalen: „Het is geen
hetze tegen het korps. Ik wil al
leen maar wijzen op misstan
den. De mensen die de corrup
tie moeten onderzoeken, weten
bij God niet wat er speelt."
Een straf wegens het schen
den van het ambtsgeheim
hangt hem nu boven het hoofd.
De korpsleiding is momenteel
druk doende z'n boek te lezen.
„Ik ben er van overtuigd dat ik
het ambtsgeheim heb geschon
den. Het is ambtelijke zelf
moord, maar ik moest 'wel.
Doodslag is strafbaar, noodweer
heft die straf op. Ik hoop dat ik
zondag gewoon weer om drie
uur op de post ben. Want ik
vind werken bij de politie nog
steeds verdomde leuk."
