Leiden
Nieuwe regels voor
verdeling woningen
Massaal protest tegen verhoging belastingen
Op papier is de tram al weer terug
Drie scenario's voor een autoluw centrum
Vrijdag 8 november 1991
Verhuurders krijgen meer invloed op toewijzing
Het huidige puntensysteem voor het verdelen van woon
ruimte gaat op de helling. Het wordt vervangen door een
regeling waarbij woningen onder meer via advertenties
worden aangeboden. De verhuurders mogen meepraten
over wie er in hun woningen komt en de rol van de ge
meente wordt minder dominant.
LEIDEN ROY KLOPPER
Gemeente en woningbouwvere
nigingen presenteren eind deze
maand dit geheel nieuwe sys
teem voor de woonruimtever
deling dat in Leiden jaren onbe
spreekbaar leek. Het wordt in
1993 van kracht. Beide doen erg
geheimzinnig over het nieuwe
plan. Ze willen er nog niet in
houdelijk op ingaan, omdat het
college van B en W het pas mid
den november bespreekt.
'Spectaculair*
Volgens een woordvoerder van
Onbespreekbaar
„Zo lang ik de scepter zwaai,
verandert er niets aan de
woonruimteverdeling", zei
toenmalig wethouder Tesse-
laar (volkshuisvesting) in fe
bruari 1988. Herhaalde ver
zoeken van woningbouwvere
nigingen om een deel van hun
woningbezit zelf te mogen
toewijzen, wees hij resoluut af
uit angst voor vriendjespoli
tiek.
Met het vertrek van Tesse-
laar kwam er ruimte voor
nieuwe 'onderhandelingen'.
De ex-wethouder zag het zelf
al aankomen: „In mijn partij
zit een aantal mensen met een
functie bij woningbouwvere
nigingen. Het zal dus wel een
issue worden voor de PvdA".
Inderdaad. Onder zijn op
volger T. van Rij (PvdA), oud
bestuursvoorzitter van de Wo
ningbouwvereniging Leiden,
lijkt het logge toewijzingsbe
leid van de gemeente ingrij
pend te gaan veranderen.
Hoewel Van Rij zich niet liet
haasten door dreigementen
van met name de WBL. Die
weigerde ook maar een spijker
in de Slaagwhijk te vervangen
zo lang ze geen vinger in de
pap kreeg bij de toewijzing
van de flatwoningen.
Nu komt er een inzichtelij
ker systeem, zeggen gemeente
en verhuurders op voorhand.
Het werd, ook volgens de ge
meente, hoog tijd. Ambtena
ren, verhuurders en woning
zoekenden waren allang niet
meer tevreden met het huidi
ge systeem. „Het is een blind
computersysteem, een streng
rechtsnijdend zwaard van
rechtvaardigheid", wist een
ambtenaar van de directie
woonruimteverdeling ooit
over zijn werk te vertellen.
een van de woningbouwvereni
gingen zijn de veranderingen
'spectaculair'. Hij voorspelt een
veel inzichtelijker systeem voor
de huurders. De rol van de ge
meente wordt minder domi
nant. De verhuurders vragen al
geruime tijd om meer zeggen
schap over wie er in hun wonin
gen komt.
Volgens R. van Nood, be-
stuursmedewerker van wethou
der T. van Rij (volkshuisvesting)
moeten een aantal zaken nog
nader worden uitgewerkt. Zo is
nog niet vastgesteld wat er ge
beurt met de mensen die nu al
staan ingeschreven bij woon
ruimteverdeling. Momenteel
staan 10.000 mensen op de lijst
van woningzoekenden. Sommi
gen hebben een vorstelijk aan
tal punten gespaard. Van Nood
wil niet ingaan op de exacte in
houd van de plannen. Het blijft
daarom tot eind november on
duidelijk volgens welke criteria
woningen in de toekomst wor
den toegewezen aan potentiële
huurders.
Uitgangspunten
Overigens zijn de plannen die
deze maand worden gepresen
teerd uitgangspunten. Pas als ze
in de inspraak zijn geweest,
worden ze tot in detail uitge
werkt. Voorafgaande aan de in
voering in 1993 zou al volgend
jaar een proef starten.
De nieuwe woonruimteverde
ling betekent ook dat de Wo
ningbouwvereniging Leiden
(WBL) kan beginnen met de op
knapbeurt van haar flats in de
Slaaghwijk. De WBL heeft altijd
geroepen pas te willen begin
nen als ze mag meepraten over
wie er in de woningen komen.
21
Wie aanstalten maakt
de straat over te ste
ken over het zebra
pad heeft volgens de
nieuwe verkeersre
gels voorrang op het
aanstormende auto
verkeer. Voorheen
moest de voetganger
eerst echt op de zebra
lopen om zich veilig
te kunnen wanen,
zoals het figuurtje op
dit verkeersbord. Als
de plannen voor een
autovrije binnenstand
doorgaan dan wordt
het centrum een
groot wandelgebied
en zijn zebrapaden
overbodig.
In de hal van het
stadhuis is een ten
toonstelling ingericht
over de nieuwe ver
keersregels. De expo
sitie duurt nog een
maand en is daarna
ook in de bibliotheek
aan de Nieuwstraat te
LEIDEN» JANET VAN PUK
Het project om de binnenstad
autoluw te maken kan worden
aangemeld bij het ministerie
van verkeer en waterstaat. Dan
bestaat de kans dat Leiden als
proefgemeente subsidie en hulp
krijgt voor het uitwerken van de
plannen. Ambtenaren hebben
al 'voorzichtige contacten' ge
had met het ministerie.
Dat blijkt uit een ambtelijke
notitie die wordt gebruikt als
'leidraad' tijdens een commis
sievergadering op 18 december.
Dan praat de gemeenteraad
voor het eerst over de voorstel
len van CDA-wethouder J.
Walenkamp die het aantal au
to's in het centrum voor 2000
wil verminderen.
Ambtenaren hebben drie sce
nario's uitgezet voor een auto
luw centrum. De gemeente kan
kiezen voor een rigoureus plan:
de binnenstad gaat tussen 11.00
en 18.00 uur en op koopavon
den op slot voor auto's, ook
voor die van bewoners. Een
groot gedeelte van het centrum
wordt dan voetgangersgebied
en het openbaar vervoer 'komt
binnen' via speciale slagbomen.
In dat geval moet net buiten het
afgesloten gebied extra parkeer
ruimte komen voor binnen
stadsbewoners. De gemeente
kan ook besluiten bepaalde
groepen mensen wèl toe te la
ten in het gebied: bezoekers, ge
handicapten of taxi's.
Een plan dat minder ver gaat
is het ontmoedigen van auto
mobilisten. Het ipoet zo moei
lijk zijn om met de auto in het
centrum te komen dat de mees
te mensen kiezen voor een an
der vervoermiddel. Of voor par
keren buiten het centrum. Wie
in de binnenstad wil parkeren,
betaalt daarvoor bijvoorbeeld
een fors bedrag. Een dergelijk
plan kan alleen slagen als er
goede wegen rond de binnen
stad zijn en als er duidelijk op
wordt gelet dat niemand de ver
boden en geboden overtreedt.
„Het imago (bereikbaar
heid/toegankelijkheid) van de
'We zijn er bijna' noemen zij
het minst vergaande model. De
hoofdgedachte daarbij is dat de
binnenstad al autoluw is. Het
voetgangersgebied kan nog iets
groter worden, het straatmeu-
blair moet weg, de fietsroutes
moeten beter en het parkeren
door bezoekers moet 'in het
meest kwestsbare gebied' ver
minderen.
De verkeersambtenaren be
nadrukken dat 'elke stap moet
worden gezet in goed overleg
met de betrokkenen'. „In dit ge
val zijn dat er nogal wat".
Geen bekentenis
in zaak Bosrode
De twee Leidse mannen die ver
dacht worden van de moord op
de 35-jarige Leidenaar Willem
Comelisse aan de Bosrode zijn
vanochtend in Den Haag voor
geleid voor de officier van justi
tie. Gisteren hebben de twee, 27
en 45 jaar oud, een verklaring
afgelegd. Maar die kan volgens
politiewoordvoerder D. Grave-
land niet als een bekentenis
worden gezien. De verdachten
zijn woensdagavond aangehou
den. De rechter-commi<
moet nu beslissen of de i
nen in voorarrest blijven.
Valkenier heeft te
weinig leerlingen
De christelijke basisschool De
Valkenier aan het Valkenpad
heeft te weinig leerlingen om
zelfstandig voort te bestaan.
Om te voorkomen dat de school
in de zomer dicht moet, voert
het schoolbestuur besprekingen
over een fusie. Als die fusie
doorgaat, wil het college van B
en W het verzoek van het
schoolbestuur steunen om de
school een jaar langer open te
houden. De Protestants-Chris
telijke Schoolvereniging denkt
de school definitief te kunnen
redden met de benoeming van
een nieuw team van leraren en
directeur. Zo ver willen B en W
echter niet gaan.
LEIDEN <VIM WEGMAN
Aan de vooravond van de be
handeling van de begroting in
de gemeenteraad, protesteren
bewonersgroeperingen massaal
tegen de aangekondigde verho
ging van de onroerend-goedbe-
lasting (ogb). Volgens hen drei
gen grote aantallen huurders en
woningbezitters in financiële
problemen te komen door de
alsmaar stijgende woonlasten.
De organisaties vinden de nieu
we ogb-stijging daarom onaan
vaardbaar. Ze vragen de ge
meenteraad het plan af te wij
zen. De bewonersgroepen in
totaal 14 organisaties uit alle
delen van de stad wijzen er
op dat het rijk de huren jaarlijks
met minstens 5,5 procent wil
verhogen en tegelijkertijd de in
dividuele huursubsidie fors
kort. Verder is de verontreini
gingsheffing door de steeds gro
ter wordende milieuproblemen
aanzienlijk omhoog gegaan en
vertoont de rente een stijgende
lijn. Ook voor andere zaken
zoals servicekosten moeten
bewoners steeds meer betalen.
De nieuwe verhoging van de
onroerend-goedbdasting zal
voor velen de druppel zijn die
de emmer doet overlopen, vre
zen de bewonersorganisaties.
Deze gemeentelijke belasting is
de afgelopen jaren al met enke
le tientallen procenten geste
gen. Door de combinatie van de
verschillende verhogingen, drei
gen vooral mensen met een
laag besteedbaar inkomen te
verarmen.
Vanmiddag is de raadscom
missie financiën begonnen met
de eerste vergadering over de
belastingplannen voor volgend
jaar.
Als de Verenigde Staten nog steeds de uitstalkast van de toekomst zijn, ziet het er voor de tram nog niet zo slecht uit. Halverwege de jaren '80 leg
den verschillende steden weer een tramlijn aan nadat ze die 30 jaar eerder massaal hadden geschrapt om de enorme verkeersoverlast in de
binnensteden terug te dringen. Hier de ultramoderne tram in de stad Buffalo in de staat New York. foto c. koelewijn
Tussen droom en daad staan
vele jaren en praktische be
zwaren, maar in Leiden en om
geving wordt hardop gedacht
over een nieuwe tram. „De
NZH is niet langer een busbe
drijf maar een regionaal open
baar vervoerbedrijf', om
schrijft districtschef Leeuwen-
burgh de recente bekering. De
in 1990 verschenen vervoers-
nota van de provincie Zuid
Holland spreekt nadrukkelijk
van 'hoogwaardig openbaar
vervoer*, terwijl ook de ge
meente Leiden regelmatig met
de regiogemeenten fantaseert
over sneltrams.
Deel 4
DE TOEKOMST
LEIDEN
KAREL BERKHOUT WIM WEGMAN
De oorzaak van de opleving van
het tramgeloof is dagelijks
zichtbaar op de wegen waar
bussen vastlopen in eindeloze
files auto's die bovendien het
milieu bederven met hun uit-
laatsgassen. Een tram rijdt over
een vrije baan op dure maar
schone elektriciteit, die wordt
opgewekt in energiecentrales
waar de uitstoot kan worden
beheerst. Daarnaast schieten
met name in de duin- en bol
lenstreek de nieuwbouwwijken
als paddestoelen uit de grond,
wat de vervoersstromen doet
aanzwellen.
„Reizigers vinden de tram bo
vendien veel comfortabeler dan
een bus en dat zou een stimu
lans kunnen zijn om uit de auto
te stappen", zegt Leeuwen-
burgh. Zowel het rijk in het Na
tionaal Milieubeleidsplan als de
regio in het plan OVmaal2 is be
zig om het aantal reizigers in
het openbaar vervoer te verdub
belen voor het jaar 2000. „Ook
de NS is geïnteresseerd in een
kwalitatief goede aanvulling op
het treinvervoer", zegt NS-chef
H. van der Ruit.
Forensen
De routes voor de trams liggen
op papier ongeveer vast, al is
nog niets zeker en alles voor de
lange termijn', zoals de Leidse
verkeersambtenaar P. Eilander
het uitdrukt. De NZH heeft de
afgelopen jaren een aantal stu
dies laten verrichten en ook op
de burelen van het Leidse stad
huis circuleren enkele scena
rio's. De meest kansrijke tram
route is op dit moment van
Zoetermeer, via Voorschoten
Gangs de nieuwbouwwijk Star-
renburg) naar Leiden. Daar rijdt
de tram dan de binnenstad in,
óf langs de Churchilllaan, Haag-
weg, Noordeinde, Rapenburg
naar het station of langs de
Lammenschansweg, Korevaar-
straat, Breestraat naar het sta
tion.
P. Eilander: „Een idee is ook om
vanaf Zoetermeer met een rail
verbinding aan te sluiten om de
spoorlijn Alphen aan den Rijn-
Leiden en daar dan met NS-
materieel overheen te rijden".
De lijn kan in twee richtingen
worden verlengd, van Zoeter
meer naar Rotterdam en van
Leiden naar Katwijk. De Haagse
Trammaatschappij (HTM) heeft
ook plannen om de Oude Gele
Tram in ere te herstellen en van
Den Haag via Wassenaar naar
Leiden te rijden.
De tram kan de duin- en bollen
streek ontsluiten door van het
Leidse station naar Katwijk te
rijden dwars door de nieuw te
bouwen wijk Zanderij. Van
daaruit kan eventueel worden
doorgereden naar Noordwijk
waar ook een nieuwbouwwijk is
gepland. Nog verder in de toe
komst ligt dan het plan om
vanuit Noordwijk naar Leiden
te rijden via Voorhout om daar
de forensen op te pikken uit de
nieuwbouwwijken.
Onbetaalbaar
Maar zit iedereen wel op de te
rugkeer van de tram te wach
ten? Frans Mensonides, secreta
ris van de reizigersvereniging
Rover in Leiden, in elk geval
niet. „Ik ben niet tegen de tram,
laat ik dat voorop stellen. Maar
ik word soms een beetje kriegel
van al die plannen. Je mag ho
pen dat ze niet doorgaan, al
thans nu nog niet. Want ze zul
len zeker geen verbetering zijn
voor het openbaar vervoer in dit
gebied".
Mensonides' belangrijkste be
zwaar tegen een herintroductie
van de tram zijn de enorme
kosten die dat met zich mee
brengt. „Een kilometer tramlijn
en dat heb ik het puur over
de aanleg van rails en bovenlei
dingen kost ongeveer 10 mil
joen gulden. Zijn er extra voor
zieningen nodig, zoals viaduc
ten en dergelijke, dan kom je uit
op een veelvoud van dat be
drag. Het is dus een ongelooflijk
dure oplossing. Ik heb eens be
rekend dat als je het oude net
van de Blauwe Tram nu zou
aanleggen, je tussen de 500 mil
joen en één miljard gulden kwijt
zou zijn. Voor dat geld kan ik
wel betere dingen bedenken".
Juist omdat de lijnen zo duur
zijn, kunnen trams alleen nooit
de hele regio bedienen. „Een
lijn naar Katwijk, om maar wat
te noemen, zal niet alle wijken
van dat dorp kunnen aandoen,
of je moet een wel erg ingewik
keld en omslachtig traject aan
leggen. Dus zul je verschillende
afsplitsingen moeten maken,
die echter nog minder rendabel
zullen zijn dan één enkele lijn.
De kans is daarom groot dat na
de introduktie van de tram
overal in de regio 'witte vlekken'
ontstaan: wijken en buurten die
verstoken zijn van goed open
baar vervoer".
Een probleem dat zich 30 jaar
geleden veel minder voordeed,
omdat de gemeenten in de re
gio toen veel kleiner waren.
„Sindsdien is echter de ene na
de andere nieuwbouwwijk de
grond uitgestampt. Die dorpen
zijn werkelijk gigantisch ge
groeid".
Mensonides ziet maar één ma
nier om de tram ooit in dit ge
bied terug te krijgen: verbeter
de bus. „Het klink raar, maar
dat is de enige oplossing. Een
tram is namelijk pas rendabel
als ze per dag, op het drukste
punt, minimaal 10.000 passa
giers vervoert. Dat aantal wordt
nergens in dit gebied gehaald.
De drukste buslijn, Leiden-Kat-
wijk, telt 4500 reizigers per dag,
en dan nog verdeeld over ver
schillende diensten. Daarom:
stimuleer het gebruik van de
bus. Zorg ervoor dat lijnen in
derdaad 10.000 passagiers per
dag halen, en begin pas dan te
denken aan de herinvoering van
de tram".
(Met dank aan Emiel Fang-
mann voorde literaire fragmen
ten, Dit is het vierde deel van
een vijfdelige mini-serie over de
Blauwe Tram die op 9 november
30 jaar geleden verdween. De
vorige delen stonden op 5, 6 en 7
november in de krant. Zie ook in
dit katern de bijdragen van le
zers.)
Gierende
tramfluit
Geen schrijver in wiens ver
halen de blauwe tram zo
vaak voorkomt als F.B. Hotz.
Moge zijn vaak gebloemlees
de verhaal 'De tramrace' niet
over de blauwe tram gaan, in
'Drijvende mijnen' schrijft
Hotz:
Intussen was het Kort
Rapenburg overkluisd voor
de komst van de electrische
tram in Leiden. De huizen en
het café Franciscanerbrau
schuin aan de overkant
werden afgebroken.
'Drijvende mijnen' komt uit
Hotz' bekroonde bundel
Ernstvuurwerk (1978). Daar
in ook het verhaal 'De op
dracht':
Alleen met de blauwe tram
naar zee, op een vrije dag in
de zomer, daar had ik m'n
redenen voor. De zware
'Budapester' daverde over het
bochtige tracé en schoot zo
dicht langs takken en blinde
muren dat haren opwoeien
en ogen knipperden door de
snel wisselende uindval bij de
open balkondeuren.
Eerst kwam de geur van
uienvelden binnen, dan die
van haringtonnen en ten
slotte feestelijk die van de
open zee Die rit mocht
dan bijna iets van groot leven
in zich hebben, vooral als de
tramfluit baldadig door de
nauwe dorpsstraatjes gierde,
toch was het maar pas
voorspel.
W.F. Hermans beschrijft in
De donkere kamer van
Damokles wat er in mei 1940
in Voorschoten met de tram
gebeurde:
De Duitsers kwamen op
stoffige vrachtauto's het dorp
binnenrijden. De blauwe
tram moest stilgelegd
worden. De Duitsers hadden
nog dezelfde helmen als in
1914-18. De helmen van de
burgerwacht namen zij in
beslag, ook de uniformen, de
pistolen en de oude geweren.
Na hun intocht hernam de
blauwe tram zijn normale
dienstregeling.
De 'Snor' aan
Zijloever niet
ter discussie
LEIDEN»
Het alternatieve bouwplan voor
de Zijloever van wijkcomité De
Kooi kan niet in de plaats ko
men van het al bestaande ge
meentelijke bouwplan. Wet
houder Tj. van Rij (ruimtelijke
ordening) meent dat een dis
cussie daarover te laat is. Naar
verwachting wordt op 1 januari
begonnen met de bouw van 51
woningen.
De bezwaren van omwonen
den tegen het aangepaste
bouwplan- werden gisteravond
door een meerderheid van de
fracties verworpen. Alleen de SP
is helemaal tegen het bouw
plan, Groen Links en D66 vin
den de beoogde woningen te
hoog.
In een'laatste poging de plan
nen tegen te houden uitte gis
teravond een grote groep om
wonenden nogmaals hun be
zwaren bij de raadscommissie
ruimtelijke ordening. Nieuwe
argumenten droegen ze echter
niet aan, zo oordeelden Van Rij,
zijn fractiegenoten van de PvdA,
het CDA en de WD. „We krij
gen een sik van de Snor", werd
er gezegd en „de Zijloever-dis
cussie wordt zo langzamerhand
een oeverloze discussie".
Gijzenij
De gemeente is wel bereid om
te kijken naar alternatieven van
het wijkcomité voor de bebou
wing van het Gijzenij-terrein,
dat even verder aan de Zijloever
ligt.
De gemeente kiest in haar
plan voor een blok woningen
evenwijdig aan de Soemba-
straat en voor een groenstrook
aan de oeverkant. In het alter
natieve plan is sprake van twee
blokken die haaks staan op de
Soembastraat. Daartussen komt
een groenstrook
Het alternatief is niet in over
eenstemming met het huidige
bestemmingsplan.
De twee plannen zullen ver
geleken worden. In december
zal het college reageren op het
Gijzenij-plan van de Kooibewo-
ners.
