Buitenland
Grote klap
voor Bush
Carrington geeft hoop op
Imelda Marcos vrij
na betaling borgsom
DEA bezorgd over
drugshandel via Suriname
Franse ME maakt einde
aan actie bij Renault
Vietnam en China weer vrienden
Japanse premier Miyazawa marionet van Takeshita
Woensdag 6 november 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MITZIE MEUERHOF
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Reuter (Rtr).
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA). Agence France Presse (AFP).
United Press International (UPI).
JAMES BAKER heeft Israël en de Arabi
sche landen gisteren opgeroepen bin
nen twee weken te beslissen waar zij
het vervolg van de vredesbesprekingen
voor het Midden-Oosten willen hou
den.
NIEUWSLIJN
Colombiaanse 'coke-renners' in Italië
Het is 14 Colombianen niet gelukt om vermomd als wielrenners
een lading cocaine af te zetten in Italië. Maandag werden ze ge
arresteerd op het vliegveld van Rome. De renners beweerden
een wielerwedstrijd te moeten rijden, maar gaven plaats en tijd
op die niet klopten. Nader onderzoek bracht een dubbele bo
dem in de meegebrachte massagetafel aan het licht. Ook had
den sommige pseudo-wielrenners cocaine-capsules geslikt. In
totaal sjouwde de 'wielerploeg' 18 kilo cocaine mee met een
straatwaarde van rond de 30 miljoen gulden.
China enige erfgenaam van Lenin
China beschouwt zichzelf als de enige erfgenaam van Lenin. De
krant Guangming zei gisteren op de voorpagina dat de Chinezen
hun eigen revolutie beschouwen als de voortzetting van de Rus
sische Oktoberrevolutie van 1917 en dat ze daar trots op zijn.
„De Oktoberrevolutie zal eeuwig schijnen", aldus de krant, die
deels putte uit een toespraak van Mao Zedong uit 1957.
Buitenlanders maken Tageszeitung
De grootste linkse krant van Duitsland zal voor één keer geheel
door een uit buitenlanders bestaande redactie worden samenge
steld. De Tageszeitung, ook wel Taz genoemd, wil daarmee op
zaterdag 9 november de val van de Berlijnse Muur in 1989 en de
Kristallnacht van 1938 herdenken. De Tageszeitung hoopt dat
haar speciale editie de Duitsers aan het denken zal zetten over
de vreemdelingenhaat die het land de laatste tijd in zijn greep
heeft.
President zegt reis naar Azië af
De Amerikaanse president Bush heeft gisteren een ge
voelige klap opgelopen. Bij Senaatsverkiezingen in de
staat Pennsylvania moest zijn voormalige minister van
justitie, Thomburgh, het afleggen tegen de Democraat
Wofford.
MANILA JAN VAN VEGCHEL
CORRESPONDENT
Door een borgsom van 12.500
gulden te storten, heeft Imelda
Marcos zich verzekerd van haar
tijdelijke vrijheid. Die geldt zo
lang de rechtbank in de Filipijn-
se hoofdstad Manila de aan
klachten tegen de weduwe van
ex-dictator Ferdinand Marcos
behandelt. De officier van justi
tie heeft negen strafzaken en 33
administratief rechtelijke proce
dures aangespannen tegen de
voormalige 'first lady', die
maandag na een ballingschap
van ruim vijf jaar op Hawaii te
rugkeerde op de Filipijnen.
Omgeven door een horde fo
tografen, journalisten, haar ad
vocaat en een enthousiaste me
nigte aanhangers meldde
Imelda zich gisteren bij de
rechtbank in Quezon City, een
voorstad van Manila. Een par
ketmedewerker nam de vinger
afdrukken van de zwijgende
Imelda. Na het betalen van de
borgsom verliet zij de rechtbank
zonder enig commentaar.
De Filipijnse justitie verdenkt
Imelda en wijlen Ferdinand
Marcos ervan zo'n tien miljard
gulden te hebben ontvreemd
uit dp nationale schatkist in de
twintig jaar dat ze de Filipijnen
regeerden. Daarnaast is de we
duwe belastingontduiking en
fraude ten laste gelegd.
De Filipijnse politie besloot
Imelda niet onmiddellijk na
haar aankomst te arresteren om
„de indruk te vermijden dat de
autoriteiten haar onnodig wil
len kwellen", aldus de minister
Bello van justitie. Met het uitstel
van de aanhouding wilde de re
gering van president Aquino te
vens Imelda „de mogelijkheid
ontnemen om zichzelf als een
politiek martelaar af te schilde-
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
Thomburgh had, toen hij zich
in de zomer als kandidaat-sena
tor aandiende, in de peilingen
een voorsprong van 44 punten
op de goeddeels onbekende
Wofford. Maar Wofford hield
een slimme campagne, waarbij
hij Thomburgh doorlopend as
socieerde met de regering-Bush
die, in Woffords woorden,
„niets voor de gewone Amerika
nen, niets voor de middenklasse
heeft gedaan".
Dat sloeg aan, en vlak voor de
verkiezingen van gisteren was
Thomburghs voorsprong totaal
verdwenen, en lagen de kandi
daten nek-aan-nek. De 69-jarige
Democraat Wofford won.
Maar ook op andere fronten
gaat het niet goed met Bush.
Gisteren besloot hij een reis die
hij later deze maand naar Azië
zou maken, voorlopig te
schrappen. Hij wil volgens zijn
woordvoerder in Washington
blijven om zich met economi
sche problemen bezig te hou
den. Zijn besluit werd gister
avond door Amerikaanse poli
tieke commentatoren algemeen
uitgelegd als een teken dat het
Witte Huis bezorgd en zelfs een
beetje paniekerig begint te wor
den over de toenemende kritiek
op de prioriteiten van de presi
dent.
Bush heeft, sinds hij in 1989
zijn ambtsperiode begon, zich
meer dan zijn voorgangers be
zig gehouden met buitenlands
beleid. Hij heeft inmiddels 30
landen bezocht, en daarmee
ook meer gereisd dan enige pre
sident vóór hem. Dat is de Ame
rikanen gaan irriteren, vooral
nu de problemen in eigen land
groter en groter worden.
Gisteren behaalde Bush ech
ter ook een kleine overwinning.
Een half jaar nadat Bush hem
voordroeg als directeur van de
geheime dienst CIA, heeft Ro
bert Gates gisteren officieel het
groene licht van de Senaat ge
kregen. Met 64 tegen 31 stem
men hechtte de Senaat zijn
goedkeuring aan de benoeming
van Gates. De tegenstanders be
stonden vooral uit Democraten,
die niet tevreden zijn over de
onduidelijkheid rond de rol die
Gates tijdens de Iran-contra-af
faire speelde.
WASHINGTON-DEN HAAG
in Suriname voor overleg met
de autoriteiten en functionaris
sen van de Amerikaanse ambas
sade in Paramaribo.
De Washington Post belichtte
maandag in een artikel op de
voorpagina de rol van Suriname
in de cocaïnehandel. De rege
ring in Paramaribo wilde giste
ren niet ingaan op de inhoud
van het artikel. President Venti-
aan liet weten dat de regering
zich wel afvraagt waarom juist
nu dergelijke berichten worden
gepubliceerd.
De Amerikaanse drugsbestrij
dingsdienst DEA weet „al gerui
me tijd" dat Suriname als door
voerhaven van cocaïne naar de
VS en Europa wordt gebruikt.
Dat heeft woordvoerder Doug
herty van de DEA gisteren in
Washington gezegd.
Dougherty weigerde berich
ten in de Washington Post te
bevestigen als zou de DEA on
derzoek doen naar drugsactivi
teiten in Suriname. Een delega
tie van de DEA was echter in juli
Boze chauffeurs blokkeren wegen rond Lyon
ME, besloten de stakers de bar
ricaden voor de poorten van de
fabriek te verlaten. Gistermor
gen konden de eerste werkwilli
gen weer aan de slag.
Enkele uren na de verwijde
ring van de barricaden werden
de onderhandelingen tussen de
vakbonden en de Renault-di-
rectie hervat. Het ziet er naar uit
dat de onderhandelingen lang
zullen gaan duren. Er zit een
grote kloof tussen de eisen van
de radicale vakbond CGT en het
aanbod van de directie wat be
treft salarisverhoging.
Ook op andere delen van het
sociale front is het onrustig in
Frankrijk. Sinds zondag blokke
ren enkele honderden vracht
wagenchauffeurs een aantal be
langrijke wegen rond Lyon en in
enkele andere delen van Frank
rijk. Het gaat om chauffeurs van
een aantal kleine transporton
dernemers. Zij zijn woedend
over een recente verhoging van
de tolgelden en eisen boven
dien een verlaging van de
brandstofaccijnzen.
CLEON-PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De Renault-fabriek in Cléon,
nabij Rouen, draait weer, zij het
nog niet op volle toeren. De
Franse oproerpolitie maakte in
de nacht van maandag op dins
dag een eind aan de blokkade
van de fabriek door stakende
werknemers. De blokkade, die
negentien dagen heeft geduurd,
verlamde vrijwel het hele Ren
ault-concern en had zelfs gevol
gen voor het Volvo-concem in
het Limburgse Bom. Volgens de
Renault-directie heeft de actie
het bedrijf bijna een half miljard
gulden gekost en een produk-
tieverlies van 70.000 auto's.
Nadat maandagavond een
laatste bemiddelingspoging tus
sen de stakende werknemers en
de directie op niets was uitgelo
pen, besloot de Franse regering
de oproerpolitie in te schakelen
om de blokkade te breken. Het
kwam niet tot de gevreesde
veldslag. Bij het naderen van de
CRS, de Franse evenknie van de
Joegoslavisch bestand opnieuw geschonden
DEN HAAG/BUDAPEST LOUIS BURGERS
RUNA HELUNGA
De EG zal uiterlijk vrijdag be
sluiten of het zin heeft de Joe
goslavische vredesconferentie
voort te zetten. De voorzitter
van de conferentie, de Britse
diplomaat Lord Carrington,
maakte dit gistermiddag in
Den Haag bekend na de zo
veelste vruchteloze bijeen
komst van de presidenten van
zes Joegoslavische republie
ken. Carrington noemde het
ongeloofwaardig door te gaan
met de conferentie als in Joe
goslavië zelf steeds heviger
wordt gevochten.
Aan het begin van de bijeen
komst in Den Haag zegden de
president van Kroatië, Tudj-
man, en de federale minister
van defensie, generaal Kadije-
vic, toe een onmiddellijk staakt -
het-vuren in acht te nemen,
zoals ook al op 18 oktober was
afgesproken. Net als voorgaan
de oproepen maakte ook deze
twaalfde wapenstilstand op
nieuw geen indruk in de om
streden gebieden. Zowel vanuit
Kroatië als voor het eerst
uit de Servische grensstad Sid
werden nieuwe gevechten en
bombardementen gemeld.
Bij de aanval op Sid kwamen
volgens het Servische ministerie
van defensie vier mensen om
het leven en raakten tien ge
wond. De granaten zouden vol
gens het Servische persbureau
Tanjug zijn afgeschoten vanaf
de dorpjes Nijemci en Lipovac.
Ook bij de stad Vukovar werd
gisteren opnieuw gevochten,
hoewel de Serviërs zondag al tot
in het centrum van de stad wa
ren doorgedrongen.
Vrijdag, wanneer de EG-mi-
nisters van buitenlandse zaken
in Rome vergaderen, zullen zij
besluiten het werk van de con
ferentie en de drie werkgroepen
PEKING GPP-Rtr
China en Vietnam hebben gis
teren officieel aangekondigd dat
hun diplomatieke betrekkingen
volledig zijn hersteld. Hiermee
komt een einde aan meer dan
tien jaar vijandschap tussen de
buurlanden. De bekendmaking
kwam na een formele bijeen
komst in Peking van partijleider
Do Muoi en premier Vo Van
Kiet van Vietnam en hun Chine
se collega's Yiang Zemin en Li
Peng.
Het was de eerste ontmoeting
van de politieke leiders van de
twee landen na de grensoorlog
die ze begin 1979 uitvochten.
De betrekkingen tussen Peking
en Hanoi bekoelden in de-jaren
zeventig toen Vietnam steeds
meer toenadering zocht tot
Moskou. In 1979 werden de re
laties helemaal in de ijskast ge
zet toen Chinese troepen Viet
nam binnentrokken om dat
land „een lesje te leren". Viet
nam had de Chinese woede op
gewekt door een jaar eerder
Cambodja binnen te vallen en
het door Peking gesteunde regi
me van de Rode Khmers te ver
drijven. Tijdens de militaire
strafexpeditie tegen Vietnam le
den de Chinese troepen grote
verliezen.
Vooral Vietnam, 'dat eind
ACHTERGROND
CORRESPONDENT TOKYO ELBRICH FENNEMA
op te schorten. Ook wijzen de
twaalf EG-ministers de partij
aan die in hun ogen de
mislukking veroorzaakt heeft.
De EG ziet in Servië het voor
naamste obstakel om tot over
eenstemming te komen. De
Servische president Milosevic,
die gisteren in Den Haag was,
verwierp net als vorige keren
het concept-verdrag. Het ul
timatum van de EG, dat uiterlijk
dinsdag een besluit moest wor
den genomen, legde hij ook
naast zich neer.
De Duitse minister van bui
tenlandse zaken, Genscher, eis
te hardere maatregelen tegen
Servië. Als het leger zijn acties
voortzet, kan het pakket maat
regelen van de EG (olie-embar
go en gedeeltelijk handelsem
bargo) slechts een eerste stap
zijn, zei hij in Bonn. Genscher
vindt dat in ieder geval alle han
delsbetrekkingen met Servië
moeten worden opgeschort.
PLO-LEIDER ARAFAT
heeft de Verenigde Staten
gisteren opgeroepen de
dialoog met de Palestijnse
Bevrijdingsorganisatie te
hervatten
Miljoenen
staakten in
Zuid-Afrika
Meer dan 3,5 miljoen Zuidafri-
kanen hebben gisteren meege
daan aan de tweede en laatste
dag van de algemene staking te
gen de invoering van btw. De
organisatoren van de actie, het
ANC en de grootste zwarte vak
centrale Cosatu, maakten giste
ren bekend dat het aantal sta
kers 'waarschijnlijk groter' was
dan de dag ervoor. Afhankelijk
van de regio was tussen de 20
en 100 procent van de werkne
mers niet op het werk versche
nen.
Tijdens de actie zijn meer dan
20 mensen om het leven geko
men, van wie zeker 17 het
slachtoffer zijn geworden van
gevechten tussen stakers en
werkwilligen. Niettemin waren
er minder gewelddadigheden
dan te voren werd gevreesd.
Tijdens een persconferentie
gisteren in Johannesburg zei
vakbondsleider Jay Naidoo. dat
de regering de invoering van de
btw nu wel moet opschorten.
Hij stelde verdere acties in het
vooruitzicht als de regering
geen gehoor gaf aan deze eis.
De btw, die al op 30 september
is ingevoerd, treft vooral de
zwarten met een kleine beurs.
'Legertje'
Nederlanders
naar Kroatië
OLPELAMER GPD
Oud-Unifilsoldaat Douwe van
der Bos uit het Friese Olde-
lamer wil met een Nederlands
legertje naar Joegoslavië om
daar met de Kroaten te vech
ten tegen de Serviërs. Hij is lid
van de Nederlands-Kroatische
Werkgemeenschap (NKW) in
oprichting, die de Kroaten wil
steunen in hun strijd tegen de
Serviërs en het federale Joego
slavische leger.
De werkgemeenschap roept
vrijwilligers op voor wat wordt
genoemd „de defensieve inzet
in Kroatië tegen de Servische
agressor". Iedereen die zijn
dienstplicht heeft vervuld en
de algemene militaire oplei
ding heeft voltooid mag mee
doen, aldus een verklaring van
de NKW. De voorkeur gaat uft
naar strijdlustigen die ooit tot
de korpsen van mariniers,
commando's of infanterie be
hoorden of geneeskundige er
varing hebben. Van der Bos
zegt al zeven aanmeldingen
binnen te hebben.
Van der Bos was bij de
laatste verkiezingen voor Pro
vinciale Staten van Friesland
zonder resultaat lijsttrekker
was voor de Centrum Demo
craten.
KORT NIEUWS
De Vietnamese partijleider Do Muoi en premier Vo Van Kiet legden gis
teren een krans bij het Monument van de Helden op het Plein van de
Hemelse Vrede in Peking. foto afp mikefiala
1989 zijn laatste militairen uit
Cambodja terugtrok, heeft veel
energie gestoken in het aanha
len van de banden met Peking.
De leiders in Hanoi, die jaren
lang blindelings op Moskou ver
trouwden, hadden overigens
niet veel keus nadat de Sovjetu
nie (nu: Unie van Soevereine
Staten) besloot de militaire en
economische hulp drastisch te
verminderen, uitgerekend op
een moment dat Vietnam in
een zware economische crisis
verkeerde.
Het toenaderingsproces tus
sen beide landen begon dit jaar
goed op gang te komen, waar
door de ondertekening van een
vredesakkoord in Cambodja
mogelijk werd. Met het vooruit
zicht op een einde van de bur
geroorlog in dat land en de
toenaderingen tussen de com-
munistische landen China en
Vietnam lijkt de weg open voor
een nieuw tijdperk van vrede in
Zuidoost-Azië, dat tientallen ja
ren het toneel was oorlog en
burgerlijke strijd.
Miyazawa heeft zijn verkiezing tot partijlei
der en daarmee tot opvolger van ex-pre-
mier Kaifu te danken aan Kanemaru. De
prijs die hij moet betalen voor Kanemaru's
steün is hoog, zoals zichtbaar is aan de sa
menstelling van het nieuwe kabinet. Kane-
mura's Takeshita-factie levert zes ministers
op zware posten zoals financiën en interna
tionale handel en industrie. Miyazawa's ei
gen factie levert er slechts drie.
Vier ministersposten gingen naar de factie
van Michio Watanabe, die tweede werd bij
de verkiezing om het presidentschap van de
LDP. Watanabe heeft zelf de prestigieuze
portefeuille van buitenlandse zaken in de
wacht gesleept, alsmede het vice-premier-
schap.
Hiroshi Mitsuzuka, de hekkensluiter in de
partijverkiezing, kreeg weliswaar vier
maatjes in het kabinet, maar zijn povere
score moest hij bekopen met onbelangrijke
posten. De marginale Komoto-factie, waar
oud-premier Toshiki Kaifu deel van uit
maakt, krijgt er drie. Slechts één ongebon
den LDP-er maakt deel uit van het kabinet.
Miyazawa zelf heeft hier bijster weinig in te
zeggen gehad. Hij blijkt nauwelijks een ster
kere póliticus dan Kaifu, van wie altijd werd
gezegd dat hij weinig gewicht had omdat
hij een 'omhooggevallen' premier was.
De 72-jarige Kiichi Miyazawa, die giste
ren werd geïnstalleerd als premier van
Japan, heeft nauwelijks enige zeggen
schap gehad in de benoeming van zijn
eigen ministers. Bij de gebruikelijk stoe
lendans om de ministersposten stond
namelijk niet Miyazawa aan de knop
pen, maar Shin Kanemaru, een veteraan
en zwaargewicht in de regerende LDP.
Kanemura staat aan het hoofd van de
grootste factie binnen de LDP.
Miyazawa daarentegen heeft een onberis
pelijke carrière achter zich en hij voldoet
aan alle vereisten voor een eerste minister.
Hij is minister geweest van binnenlandse
en buitenlandse zaken en van internationa
le handel en industrie. Hij heeft als vice-
premier gediend, spreekt zijn talen en leidt
al sinds jaren een eigen factie, de op twee
na grootste, binnen de LDP.
Toch heeft Miyazawa, net zo min als Kaifu,
de touwtjes in handen. Cartoons in de Ja
panse kranten zinspelen hier uitgebreid op,
met Miyazawa als marionet in de handen
van Kanemam. Miyazawa heeft namelijk
één groot gebrek: hij kan slecht overweg
met Noboru Takeshita. Deze oud-premier,
die al na vier maanden moest aftreden in
verband met het Recruit-aandelenschan-
daal, is een van de machtigste mannen in
de Japanse politiek. Samen met Kanemam
bestiert hij de Takeshita-kliek, met 103 le
den de grootste alliantie van politici binnen
de LDP.
Populariteit en macht gaan niet samen in
de Japanse politiek. Kaafu, die de geliefdste
na-oorlogse premier was, werd door Kane
mam en zijn kliek genoopt af te zien van
een verlenging van zijn termijn als partijlei
der.
De kliek van Kanemam en Takeshita had
echter geen eigen kandidaat om Kaifu op te
volgen als partijleider en premier. De
Takeshita-factie hanteert een simpele stel
regel: beter een kandidaat van een andere
kliek steunen die vervolgens bij je in het
krijt staat, dan een eigen zwakke kandidaat
lanceren die is overgeleverd aan de gratie
van de oppositie binnen de eigen partij.
Kaifu was overgeleverd aan de macht van
de Takeshita-factie, en Miyazawa valt nu
hetzelfde lot ten deel. Gesteund te worden
door je tegenstander is een gemengd ge
noegen, zeker als het om Takeshita gaat die
er een meester in is andermans erkentelijk
heid uit te melken.
FILJP DIMITROV gaat de eerste
niet-communistische regering
in 47 jaar in Bulgarije formeren.
Dimitrov won twee weken gele
den met zijn Unie van Demo
cratische Krachten (UDK) de
parlementsverkiezingen. De
UDK bezet 110 van de 240 par
lementszetels. De socialisten
(de voormalige communisten)
hebben vier zetels minder. De
overige 24 zetels worden inge
nomen door de Beweging voor
Rechten en Vrijheden van de
Turkse minderheid in Bulgarije.
DE UNIE VAN Soevereine Sta
ten (de voormalige Sovjetunie)
is bereid inspectievluchten bo
ven haar grondgebied voor het
observeren van militaire activi
teiten toe te staan. Dat melden
Franse bronnen bij de zoge
noemde 'Open Skies-onderhan-
delingen' in Wenen. Daar pra
ten de zestien Navo-landen en
de zes voormalige Warschau-
pact-partners over het uitvoe
ren van inspectievluchten bo
ven eikaars grondgebied. Mos
kou wierp vorig jaar na twee
Open Skies-bijeenkomsten in
Ottawa (februari) en Budapest
(april) een blokkade op.
OVERSTROMINGEN ten gevol
ge van de tropische storm
Thelma hebben gisteren in het
midden van de Filipijnen vele
dorpen getroffen. Volgens de
eerste berichten kwamen daar
bij zeker 175 mensen om het le
ven. Tienduizenden raakten
daldoos.
In het Zuidfranse Elne zijn gisteren de twee meisjes begraven die op 19 oktober door een 46-jarige Nederlan
der op brute wijze zijn omgebracht. De begrafenis had af en toe meer weg van een demonstratie, want veel
vuldig werd geroepen om invoering van de doodstraf. foto epa ceorces bartou
