Leiden
Gemetseld met zand en jenever
Huurders bij
heffing ogb
bevoordeeld
F
SP wil asbest-meldpunt
Bezwaren tegen flats Beijerincklaan verworpen
Sociale vernieuwing
krijgt vorm in Slaaghwijk
Eis: 1,5 jaar voor
zware mishandeling
Woensdag 6 november 1991
Redactie: 071-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN LEEFMANS ERNA STRAATSMA GERT VISSER WIM WEGMAN Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: HENK BUIS
Honderd jaar geleden: de nog vrijwel onbebouwde Zijlsingel gezien vanuit de huizen aan de Plantage.
Huurders van woningen krijgen meer tijd dan eigenaren
om hun onroerend goedbelasting (ogb) aan de gemeente
te voldoen. Dat is de uitkomst van een warrig en langdu
rig debat gisteravond in de gemeenteraad waarbij schor
singen, moties en procedurekesties elkaar in hoog tempo
afwisselden.
LEIDEN
Een 'asbest-meldpunt' voor be
woners die vermoeden dat in
hun huis asbest aanwezig is en
informatiemateriaal waarin
staat hoe moet worden omge
gaan met dit ongezonde bouw
materiaal. Dat wil de Socialistie-
se Partij die schriftelijke vragen
heeft gesteld aan het college
van b en w naar aanleiding van
de vondst van asbest vorige
week in woningen in de Sions-
hof. Asbest is een zeer schade
lijk bouwmateriaal, dat vooral
de longen aantast.
De SP wil dat de gemeente zo
snel mogelijk een inventarisatie
maakt van alle gebouwen en
woningen in Leiden met asbest.
In een 'asbestnota' moet van de
SP bovendien een plan van aan
pak voor het asbest worden op
genomen. De SP wil ook dat de
de gemeentereiniging richtlij
nen krijgt voor de behandeling
van asbest en asbesthoudende
LEIDEN ROY KLOPPER
De wijkgroep sociale vernieu
wing in de Slaaghwijk begint
wat zoden aan de dijk te zetten.
Zo langzamerhand worden de
eerste resultaten van het overleg
merkbaar. Zonder dat ambtena
ren en bewoners nu meteen jui
chend zijn, groeit het besef dat
afspraken worden nagekomen.
De wijkvergadering in de
Slaaghwijk verliep gisteravond
in een heel wat gemoedelijker
sfeer dan voorheen. Mogelijk
werd dit veroorzaakt omdat een
groot aantal bewoners afwezig
was, maar een andere verkla
ring kan zijn dat het werk van
de verschillende werkgroepen
z'n vruchten begint af te wer
pen. Zo is er inmiddels een ves
tigingsplaats voor de Raad en
Daadwinkel die in het kader van
de sociale vernieuwing wordt
opgezet. De voorziening komt
samen met de pastoraal buurt-
werker in een woning aan de
Havikshorst.
Ook is op verzoek van bewo
ners een offerte aangevraagd
voor extra verlichting van het
plein voor buurthuis Op Eigen
Wieken. Verder zijn werkerva
ringsplaatsen geregeld voor het
buurthuis, en zijn soortgelijke
aanvragen in behandeling van
instellingen als de Stichting Su-
materialen die worden aange
troffen.
Volgens de SP is een groot
scheepse aanpak van asbest
noodzakelijk, omdat in veel ge
bouwen in Leiden asbest is ver
werkt. Overigens zonder bron
vermelding beweert hij: „Er
sterven in Nederland gemiddeld
600 mensen per jaar aan de ge
volgen van het inademen van
asbestvezels".
In de brief herinnert de SP
aan eerdere asbestgevallen vori
ge jaar in de Hoeken en Plaat
sen van de Merenwijk en in de
Kiekendiefhorst. Volgens Van
Houten heeft wethouder T. van
Rij (PvdA/volkshuisvesting)
toen toegezegd de asbestpro-
blemen op te nemen in de plan
nen voor de Slaaghwijk. „On
danks toezeggingen van zowel
wethouder Van Rij als wethou
der De la Mar (milieu), is nog
weinig naar buiten gekomen",
vindt Van Houten.
rinamers Leiden. Tevens is be
paald dat de bewoners inspraak
krijgen in de herinrichting van
het pleintje waar nu nog het
oude buurthuis op Eigen Wie
ken staat.
Een ander project dat door de
sociale vernieuwing van de
grond ingekomen is het zoge
naamde servicekosten-overleg.
Hierin praten bewoners met
woningbouwverenigingen over
mogelijkheden de variabele
woonlasten omlaag te brengen.
Namens de bewoners liet M.
Moojen gisteravond weten ook
te wülen bezien of gemeentelij
ke belastingen omlaag kunnen.
Dit is onlangs al aan de orde ge
weest in een vergadering van de
projectgroep servicekosten. De
gemeente wil hiervan nog niets
weten, onder meer omdat ze
een uitzonderingspositie voor
de Slaaghwijk niet wenselijk
acht.
Gisteravond kwam ook de be
groting voor volgend jaar aan de
orde. De Slaagwhijk mag vol
gend jaar een ton spenderen
aan sociale vernieuwing. Een
dikke 60 mille daarvan is al in
gevuld door bijvoorbeeld ba
nenpoolers, de speelzaal en het
buurtfeest. Voor de besteding
van de resterende 40.000 gulden
kunnen bewoners zelf ideeën
aandragen.
LEIDEN» ROY KLOPPER
„De Slagerspoort op het Leven
daal, de Sanderspoort op de
Geeregracht en de Daniëlspoort
zijn zeker geen hofjes, maar
echte poorten waar licht en
lucht zeer schaars binnenko
men. Geheele gezinnen woonen
daar in een vertrek. Die men-
schen worden nog geëxploi
teerd door huisbazen die 1,25 a
1,50 gulden per week voor die
ellendige krotten laten betalen."
Stadsgeneesheer W.P. Weeber
liet er in 1890 geen gras over
groeien toen hij een verklaring
moest afleggen voor een parle
mentaire enquête over de ar-
beids- en woningtoestanden.
Weeber gaf aan 'enkele stegen
en sloppen gaarne gedemoleerd
te 'zien', hetgeen betekent dat
de slopershamer er maar aan te
pas moest komen.
Bovenstaande citaten komen
uit het boekje 'Honderd jaar so
ciale woningbouw in Leiden,
van Werkmanswoningen, Eens
gezindheid en Leidse Woning
Stichting tot Woningbouwvere
niging Leiden'. Het 160 pagina's
tellende werkje is vorige week
uitgekomen. Het is geschreven
door historicus C. van Heek en
P. de Baar van het gemeente-ar
chief in opdracht van het WBL-
bestuur.
Het boek is niet wetenschap
pelijk van opzet, er is gekozen
voor een populaire aanpak,
waardoor een goed leesbaar
werk is ontstaan. Huurders die
nu nog wel eens mopperen over
een tochtend kozijn of andere
ongemakken, zullen na lezing
van sommige hoofdstukken
misschien het schaamrood op
de kaken hebben. Het is verba
zingwekkend onder welke mise
rabele omstandigheden het gros
van de Leidenaars nog maar
een eeuw geleden leefde.
Om dit te verduidelijken zijn
veel getuige-verklaringen opge
voerd. Een voorbeeld uit de Eer
ste Haver-
straat:
lingen die de sociale volkshuis
vesting in deze stad heeft door
gemaakt. Van politici die de
huisvestingsproblemen ontken
den, zoals burgemeester L. de
Laat de Kanter in 1890. Hij vond
het onnodig arbeiderswoningen
aan minimaal twee kanten los
te laten staan, om luchttoevoer
te garanderen. Daardoor kon
den eind vorige eeuw nog
steeds rug-aan mg woningen
worden neergezet. Hierbij kon
alleen aan de smalle voorzijde
een raam worden ingebouwd.
Maar ook
van de eer-
Singelstraat, sinds 1903 de We
verstraat en nu parkeerterrein.
Ze werden afgebroken en er
verrezen nieuwe woningen, met
een huur onder de rijksdaalder
in de week.
De schrijvers hebben de
meeste aandacht besteed aan
de voor-oorlogse huisvesting.
Zo komen ook de bouw van de
Kooi („De Kooi is gemetseld
met zand en jenever. Dat is
geen flauwekul!), het Zijlsingel-
gebied, Transvaalbuurt en de
Zeeheldenbuurt uitgebreid aan
de orde. De na-oorlogse tijd
wordt vooral beschreven aan de
hand van aanvaringen tussen
de verschillende coöperaties en
de overheid. In het laatste
hoofdstuk komt de fusie aan de
orde die leidde tot de oprichting
van de huidige Woningbouw
vereniging Leiden.
'Honderd jaar sociale wo
ningbouw in Leiden' geeft een
lezenswaardig beeld van de
woonsituatie in Leiden van pak
weg honderd jaar geleden, maar
schiet helaas tekort wat betreft
aandacht voor 'moderne' idee
ën en bijbehorende problemen
als hoogbouw. Het boekwerk is
gedrukt in een oplage van 5000
stuks en wordt door de WBL
verspreid onder relaties. Het is
ook te koop bij een groot aantal
boekhandelaren in het cen
trum, 19,50 gulden.
LEIDEN KAREL BERKHOUT
Terwijl wethouder S. de Vreeze
(PvdA/financiën) goochelde
met de begrippen 'technisch
haalbaar' en 'praktisch wense
lijk', deden de raadsleden hun
uiterste best de laagstbetaalden
te sparen in de formulering van
de nieuwe ogb-verordening.
„Als U het niet erg vindt, dan
wou ik nu de schorsing maar
even onderbreken voor een ver
gadering," maakte burgemees
ter C. Goekoop aan het einde
van de raadsvergadering de ver
warring duidelijk. Er werd maar
liefst 6 keer onderbroken voor
een tussentijds overleg.
Vanaf volgend jaar mag de
gemeente de ogb helemaal zelf
innen en dat biedt de mogelijk
heid om een eigen beleid te
voeren. Nu het kabinet dreigt
om het kwijtscheldingsbeleid
voor mensen met een minu-
muminkomen te verscherpen,
leek het de raadsleden een goed
idee om als gemeente zelf dan
maar iets te doen om de mini
ma te sparen. De meeste raads
leden voelden er wel wat voor
om in de nieuwe ogb-verorde-
ning op te nemen dat de inwo
ners van Leiden hun huizenbe
lasting in 4 termijnen kunnen
voldoen, waarbij ook het oude
idee van een maandelijkse ter
mijn weer op tafel kwam.
LEIDEN ERNA STRAATSMA
De 37-jarige Arnhemmer staat
al geruime tijd 'droog', heeft er
acht maanden gevangenisstraf
op zitten en is 3 september ge
trouwd. Zijn echtgenote is in
middels vier maanden zwanger.
Redenen genoeg voor de procu
reur-generaal om in hoger be
roep een aanzienlijk lagere straf
voor een vorig jaar gepleegde
zware mishandeling te eisen.
De eerder tot 30 maanden cel
(waarvan zes voorwaardelijk)
veroordeelde man hoorde nu 18
maanden (waarvan negen voor
waardelijk) tegen zich eisen.
Procureur-generaal De Groot
bleef er gisteren wel bij dat de
Arnhemmer zich in oktober vo
rig jaar ernstig heeft misdragen.
„Het is en blijft een hele nare
mishandeling. Ik heb geen en
kel begrip voor het motief dat u
had."
Met de hulp van een huisge
note uit Arnhem en een vriend
uit Noordwijk had de man in
Leiden de echtgenoot van een
stiefeusje 'een lesje geleerd'. De
man werd zwaar mishandeld
omdat hij zijn stiefzusje en haar
dochtertje niet goed had behan
deld. De Leidenaar werd met
een vuurwapen enkele malen in
het gezicht geslagen en be
dreigd, in het kruis getrapt en
met een hete strijkbout be
werkt.
Ondanks de ernst van de zaak
meende de procureur-generaal
toch dat een strafvermindering
op zijn plaats zou zijn. Een van
AGENDA
Campagne
De Vreeze had daar geen zin in
omdat het volgens hem al een
hele klus is om het ogb-geld
voor het eerst zelf te innen: ex
tra termijnen zijn ook extra
werk. „Bovendien moet het mo
gelijk zijn om het aantal men
sen dat een beroep doet op de
kwijtschelding te vergroten door
een intensieve campagne zoals
in Rotterdam gebeurt. Van de
60 tot 70 miljoen gulden die wij
jaarlijks aan belasting binnen
krijgen, zijn wij maar 245.000
gulden kwijt aan kwijtscheldin
gen, dat is heel weinig."
D66 stelde toen in een amen
dement voor om de betalings
termijn op te rekken door te
schuiven met de dagtekening
van de befaamde blauwe enve
lop. Dat leidde uiteindelijk tot
een voorstel dat gebruikers wel
en eigenaren niet langer over
hun betaling mogen doen.
De WD was ronduit tegen,
omdat de fractie het raar vond
om twee categoriën verschil
lend te behandelen. De Vreeze
maakte iedereen 'deelgenoot
van zijn dilemma' dat ambtena
ren twijfelden aan de praktische
haalbaarheid. Uiteindelijk werd
besloten dat de gemeente het
probeert. Lukt het niet, dan
moet de gemeenteraad zich op
nieuw over deze kwestie bui
gen.
de medeplichtigen is veroor
deeld tot zes maanden gevange
nisstraf, waartegen de zware
straf van de Arnhemmer wel erg
schril zou afsteken. De andere
medeplichtige, een Noordwij-
ker, moet nog voorkomen. „De
situatie die na drie september is
ontstaan vind ik ook niet onbe
langrijk," aldus De Groot.
De Arnhemmer is na acht
maanden celstraf op eigen ver
zoek overgeplaatst naar een af
kickcentrum van het Leger des
Heils. Na een paar maanden
verliet de Arnhemmer de kliniek
echter omdat hij de behande
ling niet goed vond. De mede
werkers van de kliniek zouden
hem er voortdurend op wijzen
dat hij in God moest geloven,
hard werken en goed eten om
snel te genezen.
Sindsdien is de man weer op
vrije voeten, want aan een door
hem gedaan verzoek om te mo
gen terugkeren naar het Huis
van bewaring kon niet worden
voldaan. De gevangenisstraf
was immers voor de behande
ling in de kliniek geschorst.
De raadsman was zich uiterst
tevreden met de geëiste straf
vermindering. De Arnhemmer
wees de president van het ge
rechtshof er op dat hij de laatste
maanden keihard heeft gewerkt
om 'weer in een goede lijn te
komen'. „Af en toe is dat heel
moeilijk. Ik hoop er nu op dat ik
niet meer terug in dat hok
hoef."
Het gerechtshof doet op 19
november uitspraak.
„Vader
zoop tegen
de klippe
op. En dan
kwam-ie
dronken
thuis en
dan sloeg hij de boel kort en
klein en trokt=ie z'n jas uit en
dan nam z'n vrouw het eerste
z'n jas om te kijken of er nog
geld in zat; dan haalde ze het
eruit. Als je de deur open deed
dan stond de wastobbe en de
kraan, die stonden allemaal
achter de deur. En dan had je
Boek over eeuw sociale „igtagenen
woningbouw in Leiden
die de pro
blemen
probeerden
op te lossen. Aardig in dit ver
band is de Vereeniging tot Be
vordering van den Bouw van
Werkmanswoningen, een initia
tief van drie jonge hoogleraren.
Het rijke trio was overtuigd van
de noodzaak tot opheffing van
de ten hemel schreiende nood-
zo'n voordeur open en dan Jkeek toestanden, maar verschilde
je zo in de bedstee en dan had nogal van mening over de wijze
je hier 'n hokkie, met zeven kin
deren leefden ze daar in dat
hokkie".
.Honderd jaar sociale wo
ningbouw in Leiden' geeft een
aardig beeld van de ontwikke-
waarop. Politieke bewustwor
ding van de arbeidersklasse of
gewoon bouwen? Het laatste
werd het dus. In 1894 werden
de eerste acht krotwoningen
oningei
aangekocht aan de toenmalige
De bezwaarschriften van 42 omwonenden
tegen het bouwplan voor de Beijerincklaan
zijn afgewezen door het college van b en w.
Wel wordt bekeken of bij de 68 woningen,
de 15 huizen voor gehandicapten en het
ouderensteunpunt nog een speelveldje kan
komen. Donderdagavond worden de be
zwaarschriften behandeld tijdens een ver
gadering van de gemeentelijke commissie
voor ruimtelijke ordening.
De meeste bezwaren zijn gericht tegen de
woontorens die 7 en 8 bouwlagen tellen.
Zo'n hoog gebouw past niet in de Professo-
renwijk, vinden de buurtbewoners. B en w
denken juist dat de 'toren' zorgt voor een
'interessantere, stedebouwkundige vormge
ving van de wijk'.
De bezwaren zijn niet alleen gericht te
gen het bouwplan, maar ook tegen de wijzi
ging van het bestemmingsplan. Als de be
woners naar de Raad van State stappen,
kan het nog twee jaar duren voordat deze
wijziging definitief wordt goedgekeurd. B
en w willen toch dit jaar al beginnen met de
bouw, omdat de gemeente deze hoeveel
heid woningen anders 'kwijtraakt'. Als ze dit
jaar niet worden gebouwd, mogen ze ner
gens anders meer komen.
Vat valt van vrachtwagen
LEIDEN
Een vrachtwagen heeft gisteren rond half twee op de kruising Lam-
menschansweg/Voorschoterweg een vat met 60 liter ontvetter ver
loren. De klep van de wagen, bestuurd door een 59-jarige Voor
schotenaar, sprong bij het optrekken open.
WOENSDAG 6 NOVEMBER
Lisse
Bridgen voor niet-rokers door
B.C.L. in het Poelhuys, aan
vang 20.00 uur.
Oegstgeest
Bridge-drive in 'Hotel het Witte
Huis', aanvang 19.45 uur.
DONDERDAG 7 NOVEMBER
Leiden
Lezing door P. Langenberg,
over de interne en externe
communicatie bij de fusie van
rijks- en gemeentepolitie, in
grand-café In den Leidschen
Salon, aanvang 18.00 uur.
Leiderdorp
Klaverjassen en sjoelen bij Ta-
marco, Clubgebouw, aanvang
20.00 uur.
Klaverjassen en rurhmikub bij
de Buitengewonen, Frerikshof,
aanvang 20.00 uur.
Thema-avond 'Spel en speel
goed', org. Spel- en opvoed-
huis 'De Kringloop', in Sjelter,
Heemraadlaan 67, aanvang
20.15 uur.
Noordwijkerhout
Sprekersavond met lezing of
dia-avond over vogels, 't Vic-
torhuis, Sporkenhout, aanvang
20.00 uur.
Het begon met een moeizame
en willekeurig tot stand
gekomen briefwisseling. Maar
nu gaat Leidenaar Hans van
Dam volgende week naar
Roemenië om zijn
penvrienden te bezoeken, de
streek te verkennen en te
proberen een blijvende band te
vestigen tussen Leiden en
Suceava.
gÊbu De gemeente Leiden
Bgl (in de persoon van
Carel van Ingen)
ontving in februari
van dit jaar een brief van het
gezin Tibu uit het Roemeense
Suceava. Dé TibuS hadden
gewoon op de ezeltje-prikje
methode de sleutelstad
aangewezen en hoopten een
correspondentie te kunnen
opzetten. Via de rubriek Steeds
van 1 maart werden Leidenaars
opgeroepen om terug te
schrijven. In het Engels. Geen
enkele lezer bleek hier, in eerste
instantie, toe bereid. Na een
tweede oproep, eind mei,
reageerde Van Dam, voormalige
schouwburgdirecteur en
lijsttrekker van 3e EVP en
tegenwoordige mega-
vrijwilliger bij diverse
organisaties. „Ik dacht, da's ook
zielig, ik ga wat schrijven",
herinnert hij.
Pengezin (5)
Een reeks van brieven tussen
Van Dam en de Roemenen Mi-
hai en Elena Tibu, hij een bos-
bouwopzichter, zij plaatselijk
hoofd van de afdeling economi
sche zaken, volgden over en
weer. Van Dam schreef
over Leiden en onder
meer over 'zijn' Harte-
brugkerk waar hij als
vrijwilliger bij betrok
ken is. De Roemenen
penden terug over Su
ceava, de Moldavische
provinciehoofdstad
met ongeveer 110.000
inwoners, dicht bij de
Russische grens waar
Russisch-Orthodoxen
(meerderheid) en
Rooms-Katholieken
schijnbaar vreedzaam
naast elkaar leven. „De
orthodoxen gaan bij de
katholieken op bezoek
omdat zij zo'n leuke
pastoor schijnen te
hebben," heeft Van
Dam in een van de
brieven gelezen. Voor Hans Van Dam hoopt een band met het Roemeense Suceava op te zetten.
deze leuke pastoor, hij
heet Dimitru Patrascu, zette
Van Dam een postcard-actie op,
met als resultaat dat ongeveer
150 Leidse wenskaarten nu ach
ter in een kerk in Suceava zijn
opgeprikt.
Ook andere aspecten uit het da
gelijks leven van de Moldaviërs
werden terloops aan Van Dam
gemeld: „Ze staan om vier uur
op om om vijf uur in de rij te
gaan staan voor een brood bij
een bakker die pas om half ze
ven open gaat. En dat vinden ze
nog een soort van normaal
ook." Verder is zij, Elena, bezig
om een plaatselijk bank op te
zetten, nu ook de Roemenen
zich enkele economische vrijhe
den kunnen permitteren.
Pengezin (6)
Van zoveel internationale schr
ijverijen en spontane vriende
lijkheden, daar moest natuurlijk
een persoonlijke uitwisseling
van komen. „Voor hen is een
reis naar Holland natuurlijk te
duur en daarom heb ik maar
gevraagd of ik niets van kleding
of voedsel mee wil nemen. Ze
willen graag morele steun, het
contact leggen. Ik vind dat
goed, een uitwisseling is ook
vaak zo officieel," aldus Van
Dam.
Wat de oud-schouwburgbaas
Van Dam wel meeneemt, is een
cassetterecorder en tapejes. Van
Dam is namelijk betrokken bij
een project van een 'gesproken'
krant voor blinden. Bij de
Leidsch Dagblad kabelkrant
krijgt hij printjes van de afgelo
pen week, haalt daar het aardig
ste uit en deze berichten wor
den voorgelezen en op band
opgenomen. Zo ontstaat een re
gionaal (ook Den Haag en Delft
doen mee) blindenweekblad.
Zoiets wil Van Dam nu ook
gaan opzetten in Suceava, met
de steun van zijn nieuw verwor
ven vrienden.
besloten om ze te gaan opzoe
ken. Moldavië is een deel van
Roemenië waar weinig van be-
kend is. Ik ben ontzettend be
nieuwd. Ze hebben ook speciaal
Pengezin (7)
„Kortom, ik ga gewoon bekijken
wat de reis oplevert. Waar ik
vanuit Leiden de mensen daar,
mee kan helpen. Je weet nooit,
als je kleren stuurt en dan blijkt
dat die vervolgens worden ver
patst op de markt, dan schiet je
je doel voorbij. Bij terugkomst
moet ik maar eens bekijken of
er misschien via een uitwisse
ling tussen de parochies een
blijvende stedenband kan wor
den opgezet," besluit Van Dam
die eind November in Steeds
verslag zal doen van zijn beleve
nissen.
