bart smit
Leiden
Politie wil
inbraken fors
terugdringen
SPEELGOEDPALEIS
Stalling bij flats Horsten
voor winkelkarretjes
NZH begrijpt niets van bezuiniging
Tien buslijnen aangepakt
De wederopstanding van een vistram
Haarlemmerstraat 182 Tel. 071-122061
DE SPEELGOEDWINKEL VAN
WAN BRUSSEL'IN DE
HAARLEMMERSTRAAT
TE LEIDEN, HEET NU;
Consulent voor werkloze academici
De CDA-fractie in de gemeenteraad heeft er bij het college op
aangedrongen om op korte termijn bij het arbeidsbureau een
speciale consulent voor werkloze academici aan te stellen. Vol
gens CDA-raadslid H. Kruijt is de functie van consulent acade
mici sinds juli vacant en is nog met bekend wanneer deze wordt
vervuld. Hij dringt er op aan de consulent in Leiden te huisves
ten inplaats van in Alphen zoals de bedoeling lijkt. Op een totaal
aantal van 9130 werklozen stonden op 1 januari 1345 academici
bij het arbeidsbureau Leiden/Lisse ingeschreven.
Geen uitstel begrotingsbehandeling
Het verzoek van de WD-fractie om niet vrijdag maar volgende
week dinsdag te beginnen met de behandeling van de Leidse ge
meentebegroting is afgewezen. De overvolle agenda's van de
raadsleden bieden nauwelijks mogelijkheden om iets in het
schema te veranderen. Fractievoorzitter T. van der Nat had om
uitstel gevraagd omdat nog niet alle begrotingsstukken klaar
zijn. Zijn fractie heeft zich niet goed kunnen voorbereiden, zegt
hij. Verschillende andere partijen zijn het met hem eens, maar
verschuivingen stuiten op praktische problemen, zo bleek gis
teravond in de gemeenteraad.
NIEUWSLIJN
LEIDEN
De gemeente is van plan om bij
de flats aan de Milanen- en
Arendshorst paaltjes te slaan
waar bewoners hun gebruikte
winkelwagentjes aan vast kun
nen koppelen. Dit initiatief
moet de overlast van her en der
in de wijk achtergelaten win
kelkarretjes tegengaan.
De karretjes worden gebruikt
om de boodschappen vanaf het
winkelcentrum de Kopermolen
naar de woning te vervoeren.
Het is de bedoeling dat de me
dewerkers van de winkelbedrij
ven de karretjes regelmatig
weghalen bij deze nieuwe ver
zamelpunten.
Het plan is overigens in strijd
met de verordening die de ge
meente jaren geleden maakte
om een einde te maken aan de
overlast van de karretjes. Daarin
staat dat karretjes niet verder
dan dertig meter buiten een
winkel mogen worden meege
nomen.
De Leidse politie wil de komende twee jaar alles op alles
zetten om het aantal inbraken in woningen te verminde
ren. Ze wil bovendien meer van dergelijke misdrijven op
lossen dan nu het geval is. Het aantal inbraken in wonin
gen is de afgelopen jaren fors gestegen. In 1986 kregen
720 huizen ongewenst bezoek, sinds 1988 ligt het aantal
inbraken per jaar ver boven de 800.
LEIDEN» JANET VAN PUK
WIM WEGMAN
De vermindering van inbraken
in woningen is een van de vijf
doelen die de politie zich de ko
mende twee jaar heeft gesteld.
Ze wil ook het geweld op straat
en het vandalisme forser beteu
gelen. Verder wil ze de geluid-
overlast van verkeer en horeca
en de verontreiniging van het
milieu strenger aanpakken. Ook
besteedt de politie meer aan
dacht aan de veiligheid in het
verkeer.
Dat blijkt uit de zogeheten
korpsvisie die vandaag is gepre
senteerd door hoofdcommissa
ris B. Poeiert. Het rapport geldt
in elk geval tot 1994, wanneer
het Leidse korps opgaat in het
grote politiekorps Hollands-
Midden.
De nieuwe korpsvisie moet er
toe leiden dat de burger een
veiliger gevoel krijgt. Ze moet
bovendien de Leidse politie
agenten een beetje afleiden van
de fusie-perikelen. „Doordat de
politie zich nog meer met de
burger gaat bezighouden, ho
pen we te voorkomen dat ze
zich voortdurend richt op haar
eigen problemen", stelt de Leid
se hoofdcommissaris.
De behandeling van grote, in
cidentele zaken zal niet lijden
onder de 'nieuwe aanpak', zo
maakt Poeiert duidelijk. Aan
welke dingen de politie dan wel
minder aandacht besteedt de
Leidse agenten zullen de tijd
toch ergens vandaan moeten
halen kan en wil hij niet zeg
gen. „Het lijkt me niet verstan
dig om dat te doen".
Privacy
De politie richt haar aandacht
juist op inbraken, omdat bur
gers dit ervaren als een ernstige
inbreuk op hun privacy wat
veelal leidt tot een gevoel van
onveiligheid. Het Leidse korps
wil het probleem aanpakken
door meer voorlichting te geven
over het voorkomen van inbra
ken, en meer tijd en mensen vrij
te maken voor onderzoek en de
bestrijding van heling. Ook be
steedt de politie meer zorg aan
slachtofferhulp. Met het Open
baar Ministerie heeft ze inmid
dels afspraken gemaakt over
een snellere vervolging van
eventuele verdachten.
Om dezelfde reden staat ook
het bestrijden van geweld op
straat hoog in het vaandel. Het
korps wil dit geweld terugdrin
gen door onder meer vaker ge
richte surveillances uit te voe
ren. De politie hoopt verder au
tomobilisten een beter ver
keersgedrag aan te leren door
meer voorlichting te geven en
strenger op te treden tegen
'agressief, intimiderend en risi
codragend rijgedrag'. Snel
heidsduivels en dronken rijders
worden harder aangepakt.
Volgens Poeiert wil de politie
elk half jaar de resultaten van
haar werk nader beschouwen.
„Zodat we snel kunnen zien of
onze aanpak juist :s". Hij bena
drukt dat de vij" doelen geen
'eenmalige' acties zijn. „We zet
ten lijnen uit naar de toekomst,
waarmee we willen bereiken dat
de politie niet voortdurend ach
ter de feiten hoeft aan te hol
len". Wat hem betreft blijven de
doelen ook na de fusie gelden.
„We hebben ze in elk geval
doorgesproken met Van Hulst,
de beoogd korpschef voor 'Hol
lands Midden', en hij heeft er
mee ingestemd".
De NZH voelt niets voor bezuinigingen op de busdiensten r
aan de passagiers en de werknemers.
Begrijpt iemand nog iets van de
bezuinigingen op het openbaar
vervoer? De NZH in elk geval
niet. „Juist nu het veel beter
gaat, moeten we geld inleveren.
Dat werkt onmoedigend. We
doen ons best om meer reizi
gers te trekken, we slagen daar
ook in, en tegelijkertijd zien we
ons gedwongen om bussen
minder vaak te laten rijden. Leg
dat maar eens uit aan de passa
giers. En vooral aan de werkne
mers".
NZH-woordvoerder L. Jacobs
maakt een machteloos gebaar,
om nog eens te onderstrepen
dat de busmaatschappij tegen
wil en dank bezuinigt. „We zijn
een keurig net bedrijf, zo loyaal
als de pest, en dus zoeken we
naar besparingen. Maar we wil
len er geen verantwoordelijk
heid voor nemen".
Ruim een week geleden lekte
via deze krant een geheime no
titie uit, waaruit bleek dat de
busmaatschappij fors het mes
wilde zetten in een groot aantal
buslijnen. Dat was nodig om
een bezuiniging van ruim 7 mil
joen te halen, die het rijk de
busmaatschappij in de zogehe
ten Tussenbalans had opgelegd.
Hoewel de directie onmiddellijk
bezweerde dat het slechts om
een discussiestuk ging, werd
wel duidelijk dat het openbaar
vervoer in deze regio de komen
de jaren een stuk kariger zou
worden.
Jacobs erkent dat laatste, al
wil hij niets zeggen over het
precieze bezuinigingsbedrag.
„Hou het maar op enkele mil
joenen". Hij wil wel kwijt dat hij
het beleid van het rijk onge
rijmd vindt. „Ik kan die bezuini
ging niet plaatsen als ik denk
aan al die mooie plannen om
het openbaar vervoer te verbe
teren. Het is ook zonde van alle
investeringen die wij en ande
ren hebben gedaan. Denk aan
de shuttlebussen, de expresslij-
nen en de vrije busbanen. Het
openbaar vervoer kwam lang
zaam van zijn 'zielige' imago af,
medewerkers kregen het idee
dat er eindelijk weer wat kon,
en nu gaat het mes er in".
De inspanningen van de
LEIDEN IANET VAN DIJK
De ondernemingsraad en de
bedrijfsleiding van de NZH in
Leiden hebben overeenstem
ming bereikt over tien lijnen die
door bezuinigingen zouden
moeten verdwijnen of worden
ingekort.
De Vervoersbond FNV is on
gerust over de plannen. De
bond vreest voor verlies aan
werkgelegenheid en het inko
men van de chauffeurs. E. Mer-
lijn (FNV): „De NZH moet er als
vervoersmaatschappij gewoon
voor zorgen dat er bussen rij
den. Ze moeten niet gaan snij
den. Het Rijk heeft ook gezegd
dat het streekvervoer kosten
moet besparen en niet minder
service moet gaan leveren".
Vooral 's avonds gaan er min
der bussen rijden in Leiden,
blijkt uit de voorstellen. Boven
dien worden delen van de Me-
renwijk slecht bereikbaar.
Lijn 30 (Voorschoten - Leiden
- Oegstgeest) rijdt tot 20.00 uur
en op zondag nog maar een
keer per uur.
Lijn 31 richting Zuid-West
gaat na 20.00 uur eens per uur
rijden. Dat geldt ook voor lijn 42
richting Leiderdorp.
Na 19.00 uur rijdt bus 43 niet
meer. Deze bus rijdt overigens
nog maar tot de Kopermolen in
de Merenwijk en ook dc bussen
45 en 49 gaan niet verder dan
het winkelcentrum.
In de zomer rijdt lijn 62 naar
de Langevelderslag niet meer.
Bus 49 rijdt niet meer tussen
Voorschoten NS en Wassenaar
en lijn 92 stopt in Lisse en gaat
niet door naar Haarlem.
Als de bezuinigingen doorgaan,
acht Leeuwenburgh de kans
groot dat de reizigers er nog
niet volgend jaar maar pas in
1993 iets van merken. Over ge
volgen voor het personeel wil
hij nog niets zeggen. Afgespro
ken is dat geen gedwongen ont
slagen vallen.
NZH, benadrukt hij, zijn niet
vruchteloos geweest. „De afge
lopen anderhalf jaar hebben we
15 procent meer passagiers ge
trokken. We waren dus een aar
dig eind op weg om mensen va
ker de bus in te krijgen. Ik ben
bang dat als we de frequentie
van sommige lijnen noodge
dwongen moeten terugbrengen,
de bus nooit een echt alternatief
wordt voor de auto. Mensen
houden dan toch voor de zeker
heid een wagen achter de
hand".
Hoe ongelukkig de busmaat
schappij de bezuinigingen ook
vindt, ze zal zich er niet met
hand en tand tegen verzetten.
„We lobbyen, samen met ande
re vervoersmaatschappijen, bij
de Tweede Kamer, in de hoop
dat die de maatregelen terug
draait. Maar ik moet nog zien
wat dat oplevert. Wat dat betreft
ben ik wel een beetje jaloers op
de Nederlandse Spoorwegen,
waarmee in de Kamer echt re
kening wordt gehouden. Als je
ziet welke bedragen de NS mo
gen investeren... Terwijl de bus
toch een heel goedkope, en
flexibele vorm van openbaar
vervoer is".
Hij hoopt ook dat de regio
gemeenten die in eerste in
stantie geschrokken op de
NZH-bezuinigingen hebben ge
reageerd hun tanden laten
zien. ,,Als ze hun krachten bun
delen, kunnen zij misschien
nog wat aan de maatregelen
doen".
Woensdag 6 november 1991 Redactie: 071-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN LEEFMANS ERNA STRAATSMA GERT VISSER (chef) WIM WEGMAN
Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
De speurtocht van de tramlief
hebbers eindigde ergens in
1983 aan de rand van het wa
ter in Nieuwkoop. Daar stond
achter een boerderij de Kat-
wijkse tram die in 1948 op een
boot van de Leidse Turfmarkt
was weggevoerd om als zomer
huisje een nieuw bestaan te
leiden. De aanblik van de tram
was treurig. Het ooit zo dege
lijke Duitse koetswerk was vol
ledig ingepakt met planken en
een dak, die van de tram een
schuurtje hadden gemaakL De
kop die boven het water hing
was weggerot, het onderstel
was doorgeroest.
deel 2
DE OPBOUW
LEIDEN KAREL BERKHOUT
„Toen wij de toestand van de
tram zagen, schrokken wij
enorm", zegt P. Kalse die de
tram opspoorde voor zijn Ne
derlandse Vereniging van Be
langstellenden in het Spoor- en
tramwegwezen (NVBS). Alleen
de Leiderdorper P. Verra be
waart een aangename herinne
ring aan dit voor tramliefheb
bers zo pijnlijke moment: „Op
de bodem vond ik nog heel
oude tramkaartjes, die daar wa
ren blijven liggen ondanks de
jarenlange bewoning".
De tram staat nu in een werk
plaats in Scheveningen en
wordt op woensdagavond en
zaterdag door tramliefhebbers
gerestaureerd. Daarbij wordén
onderdelen gebruikt van een
tram die werd gevonden in de
Noordbrabantse plaats Beesd,
waar twee opengezaagde tram
stellen tegen elkaar waren gezet
en omtimmerd met houtwerk.
„Na de oorlog werden veel van
die trams gebruikt als noodwo
ning, omdat er zo'n ontzettend
gebrek aan huizen was. Sommi
ge trams kwamen ook als zo
merhuis in de tuin te staan",
vertelt Kalse.
oorspronkelijk gele tram werd
in 1924 overgeschilderd met
blauwe verf, toen de blauwe
Budapester zijn intrede deed in
de regio.
Het restaureren van dit histori
sche voertuig komt in feite neer
op een reconstructie. Zo werd
de geheel verdwenen kop nage
bouwd met behulp van tekenin
gen en foto's, net als het onder
stel met de wielen die van een
Rotterdamse tram afkomstig
zijn. De eikehouten vloer werd
geheel vervangen door een bo
dem van het goedkopere me-
rantiehout. Het gebroken chas
sis werd heel voorzichtig losge
maakt en op papier nagetrok
ken, waarna een compleet nieu
we constructie van stalen bal
ken werd gemaakt.
De koperen steunen zijn op
nieuw gegoten. Soms zijn on
derdelen niet meer te krijgen en
ook niet meer na te maken,
zoals het speciale geribbelde
glas. Door puur toeval ontdekte
iemand via een kennis in België
nog een partij van dat glas, dat
overigens ook daar uiterst zeld-
Om de kosten te drukken zijn
veel leveranciers bereid om ma
teriaal tegen inkoopprijs te leve
ren. „Een van ons werkt bij een
metaalbedrijf en mag na werk
tijd onderdelen maken op de
machines van zijn baas", zegt
Kalse. Desondanks kost de res
tauratie tussen de 300.000 en
500.000 gulden, een bedrag dat
grotendeels door sponsors en
donateurs moet worden opge
bracht. En door klanten, zegt
Kalse: „Want als die klaar is,
gaan wij rijden en dat brengt
weer geld in het laatje voor een
andere restauratie".
i(Met dank aan Emiel Fang-
mann voor de literaire fragmen
ten. Dit is het tweede deel van
een vijfdelige mini-serie over de
Blauwe Tram die op 9 november
30 jaar geleden verdween. Het
eerste deel stond gisteren in de
krant. Deze week verschijnen er
ook twee pagina's met bijdragen
van lezers.)
Wijkende
sporen
Nadenkend over het verhaal
van de onderwijzer, werd
Osewoudt door een blauwe
tram die juist kwam aanrij
den, van de anderen geschei
den. Hij deed geen moeite hen
in te halen toen de tram
voorbij was. Zijn oog viel op
het bord INHALEN VERBO
DEN dat hij alle dagen las als
hij uit school kwam. Het
staat aan de ingang van de
nauwe Hoofdstraat van Voor
schoten. Zo nauw is de straat,
dat de tramsporen naar el
kaar toe kruipen en over el
kaar heen gaan liggen. Nooit
kunnen twee trams elkaar
passeren in het centrum van
het dorp. De sigarenwinkel
van Osewoudt's vader lag
aan de de andere kant van
het dorp, niet ver van het
punt waar de tramsporen
weer uit elkaar wijken.
In de derde alinea van Wil
lem Frederik Hermans' ro
man De donkere kamer van
Damokles (1958) komt, net
als in de volgende hoofdstuk
ken, de blauwe tram herken
baar voor. Hoofdfiguur Henri
Osewoudt verlaat Voorscho
ten nadat zijn moeder zijn
vader heeft vermoord. Hij
wordt vervolgens bij zijn
oom Bart in Amsterdam op
gevoed en begint een relatie
met zijn nicht Ria. Maar hij
keert naar zijn geboorte
plaats terug.
Op een Hemelvaartsdag ging
hij in zijn eentje naar Voor
schoten. Hij nam eerst de
blauwe tram naar Haarlem.
Daar stapte hij over op een
andere blauwe tram naar
Leiden. In Leiden nam hij
weer een andere blauwe tram
richting Den Haag. In Voor
schoten stapte hij uit, bij de
halte aan de noordzijde van
het dorp.
Verzet tegen
kap Lakenhal
delft onderspit
LEIDEN
De Lakenhal wordt ernstig ver
minkt en zwaar aangetast door
de glazen kas die tijdelijk wordt
aangebracht boven het binnen
plein van het museum. De
stichting Arent van 's Gravesan-
de, genoemd naar de architect
die het gebouw aan de Oude
Singel meer dan drie eeuwen
geleden ontwierp, verzet zich
dan ook fel tegen het plan om
de- binnenplaats te overkappen.
„Het ingediende plan ziet eruit
als een soort opgepepte fietsen
stalling met fabrieksdaklich-
ten", schrijft de stichting in een
brief aan het college van B en
W.
Dit protest heeft er echter niet
toe geleid dat het voorstel voor
een tijdelijke overkapping gis
teravond door de gemeenteraad
werd weggestemd. Alleen D66
en SP stemden tegen. Behalve
lelijk vinden D66 en de SP het
plan ook veel te duur. Er wordt
een ton voor uitgetrokken, maar
beide fracties vrezen dat de kap
nog wel dertig- of veertigdui
zend gulden duurder uitvalt.
De glazen kap is nodig voor
de grote Rembrandt-tentoon-
stelling in december. De kap
kan ook dienst doen tijdens de
tentoonstelling van bloemen-
stillevens die in de zomer wordt
gehouden tijdens de Floriade.
Daarna wordt het gevaarte ver
wijderd. Zo spoedig mogelijk
wordt ook een begin gemaakt
met de herinrichting van het
schilderspleintje aan de Wedde-
steeg. Tegenover het geboorte
huis van Rembrandt komt een
beeld. Het plein wordt verder
aangekleed met bomen en ban
ken. Dit plan kost drie ton en
dat is de SP ook te gortig. Het
was echter de enige partij die
gisteravond tegen het voorstel
stemde.
Tramliefhebbers herbouwen de bijna vergane Katwijkse en Noordwijkse tram, die jarenlang werd gebruikt als zomerhuisje. foto henkbouwman
gon zal naar schatting pas in
1995 zijn voltooid, maar deson
danks oogt het Katwijkse tram-
stel nu niet langer als een huisje
maar als het voertuig dat het
zo'n lange tijd was. De lampjes
gloeien weer in de ogen op de
kop van de tram en werpen hun
schijnsel op de blauwe lak die
op sommige plaatsen weer he
vig glanst. Het dak waarvan het
linnen volledig is vernieuwd,
oogt weer strak en in het interi
eur ziet het tropische meranti-
hout er uit als op de oude an
sichtkaarten.
Onder de tramliefhebbers zijn
verschillende typen te onder
scheiden. Sommigen hebben
een passie voor dienstregelin
gen en vervoerskaartjes, ande
ren interesseren zich voor de
tram als een economische fac
tor of als een openbaar ver
voersmiddel met een Gordiaan
se knoop aan rail verbindingen.
Weer anderen bouwen minia
tuurtrams of zijn verliefd op de
techniek van een tram.
Vismanden
De tram werd in 1911 gebouwd
door de Duitse Waggon-Fabrik
A.G. Uerdingen en reed sinds
die tijd van Leiden naar Katwijk
en Noordwijk voor de Noord
Zuid Hollandse Tram Maat
schappij (NZHTM). Eén keer
per week, op vrijdag, was er een
speciale tramwagen voor de vis
manden van de Katwijkse vrou
wen die hun waar in Leiden
naar de markt brachten. De
