Rtv show
Klazien uit Zalk
blijft zichzelf
Vrolijke liedjes overheersen in Kinderen voor Kinderen 11
r
Maandag 4 november 1991
Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: AART KOK
Tips over huismiddeltjes en natuurgeneeskracht steeds populairder
ZALK ANNE VELTHAUSZ
Wekelijks hangen duizenden
mensen aan haar lippen als
ze op televisie vertelt over
eenvoudige huismiddeltjes, natuurgenees
kracht en milieuvriendelijke hulpjes in
huis en tuin. Haar boek 'Allerhande din
gen over de natuur" staat al maanden in
de Nederlandse top 10. Van het eerste deel
zijn meer dan 100.000 exemplaren ver
kocht En ook deel twee loopt als een
trein. Stapels brieven worden dagelijks bij
haar bezorgd. Ze is een 'bekende Neder
lander*. Toch blijft Klazien uit Zalk ge
woon zichzelf.
Eigenlijk heet ze Klaasje. Maar in haar
woonplaats Zalk, een boerendorpje aan de
IJssel tussen Zwolle en Kampen, wordt ze
'Kleuzien' genoemd. Toen ze jaren geleden
eens voor de radio een praatje over het
weer moest houden vroeg de programma
maker of het ook Klèzien mocht zijn. Dat
was makkelijker voor de luisteraars. En
sindsdien is het dus 'Klazien uit Zalk'.
Ze vertelt het in smeuïg dialect. Haar
vlugge handen schenken koffie met warme
melk in. Mevrouw Rotstein-Van den Brink
zoals ze officieel heet, is 72 jaar. Maar door
haar doortastende manier van optreden
toont ze dat niet.
Zuinigheid en het milieu zijn haar favo
riete onderwerpen. De basis van haar leven
'dichtbij de natuur'. „Onderwerpen die de
mensen tegenwoordig wel aanspreken. Als
ik een paar jaar geleden over dit soort din
gen zou hebben geschreven, was er vast
niet één boek verkocht", stelt ze nuchter
vast.
Klazien uit Zalk heeft haar populariteit
vooral te danken aan haar tips en recepten
voor eenvoudige huismiddeltjes en natuur
geneeskracht. Een rauw slablad op een
kneuzing, klimopbladeren tegen pijnlijke
menstruatie, een doek met lavendel om het
hoofd tegen hoofdpijn. Haar boekjes bevat
ten talloze tips over het voorkomen en ge
nezen van allerhande ongemak en ziekte
mpt behulp van kruiden, bloemen en plan
ten. En dan heeft ze het niet over vreemde
gewassen met moeilijke namen en vreemde
bereidingswijzen maar over doodgewone
planten en bloemen die in de tuin of langs
de weg groeien.
Grootmoeder
In stapels brieven laten de lezers weten dat
ze baat bij de middeltjes hebben gehad. „Ze
schrijven me ook aanvullingen en geven
andere tips, die ik dan weer doorvertel op
lezingen en avondjes. Want denk nou niet
dat ik alle wijsheid in pacht heb. Ik heb niet
gestudeerd. En het zijn geen geheimen van
mijzelf. AJ die middeltjes waren vroeger
doodgewoon. Toen had je geen geld om
medicijnen te kopen of een dokter te roe
pen. Je probeerde eerst zelf van alles uit."
De meeste kennis stak ze op van haar
grootmoeder bij wie ze opgroeide. „Opoe
was blind en wist veel van de kruiderij. Ze
was geen echte kruidenvrouw, maar er wa
ren altijd mensen op bezoek die om advies
vroegen. Om half acht ging ik naar bed.
Maar de bedstee was in de kamer, dus de
hele avond bleef ik luisteren naar die verha
len over kruiderij en genezerij. Niet dat het
mij toen zo interesseerde, maar het bleef
toch hangen."
Klazien bleef de lessen van opoe trouw.
Ook toen ze haar eigen gezin had, maakte
ze dankbaar gebruik van aftreksels van
kruiden, bloemen en planten om griepjes te
bestrijden en pijntjes te verlichten. Onlangs
nog had ze een likdoorn. De speciale lik
doornpleister hielp niet. Ze stopte een
blaadje huislook tussen haar tenen en in
een mum van tijd was het ongemak ver
dwenen.
En nog steeds stopt ze een ui in het was
water als ze de ramen lapt. De ramen glan
zen dan mooier en de vliegen bijven weg.
Ze verwijdert teervlekken met een beetje
boter, en na het werk in de tuin maakt ze
haar vieze handen schoon met rabarberbla-
deren of ze wast ze met een citroen.
„Van die hele gewone dingen die dood
normaal zijn in ons gezin. Die ui spoel ik
trouwens later gewoon weer af onder de
kraan en gebruik hem in het eten. En die ci
troen kwam dus uit de theepot. Want dat
opnieuw gebruiken, dat zit er nu eenmaal
in bij mij."
Weervrouw
Sinds zo'n 25 jaar brengt ze haar kennis van
de natuur ook naar buiten. „In 1967 had ik
mijn eerste optreden. Ik weet het nog pre
cies. Ik moest spreken aan het slot van een
ruilverkavelingsavond. Ze hadden me ge
vraagd omdat ik wel eens een levensloop
maakte voor bruidsparen. Die eerste avond
vertelde ik wat over geneeskracht en het
huishoudelijk gebruik van kruiden en las
een paar versjes voor. De boeren vonden
het mooi. En van het een kwam het ander.
Na die eerste avond werd ik gevraagd op
een bejaardenavond, en daarna op een
avond voor plattelandsvrouwen."
„Meestal vertel ik oude verhalen van
vroeger, zodat mensen eens goed kunnen
lachen. Soms zing ik erbij. Precies zoals het
uitkomt. Van die zelfgemaakte liedjes." Ze
zet meteen in. „D'r zijn toch zoveel kruiden
en bloemen puur, laat ons dan samenwer
ken tot behoud van de natuur..." Met haar
handen maakt ze er bewegingen bij.
Vlak voor haar op tafel ligt de Elburger-
krant, met haar foto bij de weer-rubriek. Als
weervrouw houdt ze de lezers van verschil
lende kranten op de hoogte van de weers
verwachtingen. „Dat soort dingen weet ik
ook nog van vroeger. Toen leefden de men
sen dichtbij de natuur. Je wist precies wan
neer het droog werd of wanneer er een nat
te periode kwam. Als je de bonen verkeerd
pootte, kon je naar de buren om pootgoed
te lenen, want geld om het te kopen had je
niet. Je kreeg dan wat de buren over had
den gehouden, het uitschot dus. Het jaar
erop was de oogst dan nog slechter. Daar-
close up
door leerde je wel om op het weer te let-
Klazien wil graag mensen helpen, maar
ze ergert zich soms aan de vele telefoontjes.
„Dan willen ze weten hoeveel blaadjes van
de klimop ze moeten koken om zweren te
genezen. Dat weet ik niet. Ze moeten het
zelf uitproberen. Het ligt aan de kwaal, en
ook aan de plant. Zo nu en dan maken de
mensen het echt te bont. Krijg ik een tele
foontje en zegt een onbekende mevrouw
dat ze even langs komt. Of er bellen ineens
enkele vrouwen aan die een dagje met de
auto zijn wezen toeren. „We vinden je
boekjes zo éénig, Klazien, mogen we een
kopje thee komen drinken', zeggen ze dan.
Maar daar heb ik echt geen tijd voor."
Apekool
De bekendheid doet haar weinig. Klazien
maar er is nu meer
ontevredenheid dan
vroeger." foto
WERNER RAUWERDINK
blijft gewoon zichzelf. „Mensen zeggen Klazien: „We leven
vaak tegen me: Goh, je bent precies als op volop in weelde,
televisie. Wat denken ze dan? Dat ik een re-
servekop bij me heb om erop te draaien als
er een camera in de buurt komt. Ik houd
niet van tierelantijnen."
Klazien vindt dat veel mensen de tijd ver
doen met zeuren en praten over proble
men. „Vroeger had je ook mopperaars, na
tuurlijk. Maar tegenwoordig wordt er wel
èrg veel geklaagd. We leven volop in weel
de, maar er is nu meer ontevredenheid dan
vroeger."
„Ik zeg altijd tegen de mensen: tel uw ze
geningen.. Je moet niet klagen, maar jezelf
ontplooien. Niet over problemen blijven
praten, maar er wat aan doen. Je moet le
zen, opletten en wat van je leven maken. En
niet denken had ik maar dit, was ik maar
dat..."
T
elebingo heeft een
opvolger. Sinds enke-
le weken zendt RTL 4
Hitbingo uit. Een programma
waaraan ook de kijkers thuis
kunnen meedoen. Mits zij lid
Slap aftreksel
durend zelf voor die titel streed,
blijft een drukke spring-in-
'tveld, maar lijkt in Hitbingo be
ter op zijn plaats. Carlo beant
woordt in ieder geval aan het
beeld van de radde quizmaster.
de Nationale Postcode- die soepeitjes door de vragen
loterij. Het programma wordt raast.
gepresenteerd door Irene Moors De r
(Telekids) en Carlo Boszhard
(ex-Gek van de Week). Irene
kondigt de gasten aan en lepelt
de bingocijfers op, Carlo speelt
het spel.
Drie kandidaten treden tegen
elkaar in het strijdperk. In een
tempo van heb ik jouw daar be
antwoorden zij zowel vragen
van algemene aard als vragen
over een bepaalde categorie.
Voor ieder goed antwoord
i het programma
laat geen ruimte voor gissingen.
Bingo slaat op het bingospel en
hit op het Nederlandse produkt
dat als muzikaal intermezzo het
spel hinderlijk maar dan
hangt van de artiest af onder
breekt. Iedere week kunnen de
kijkers via een 06-nummer kie
zen wie of wat zij in het pro
gramma willen horen. Men kan
kiezen tussen drie ariesten. De
gene met de meeste stemmen
wordt een cijfer op hun elektro- verschijnt op de buis. Van het
nische bingokaart weggestreept, restant blijft er één staan, die de
Deze cijfers zijn ook bedoeld
voor het publiek in de zaal en
thuis in de huiskamer.
De razendsnelle Carlo stelt de
vragen. Hoeveel velden heeft
week daarop weer mag meedin
gen, naar een plekje op de büh
ne. De nieuwe weekaanbieding
wordt geselecteerd door mede
werkers van Joop van den Ende
schaakbord? Wat is een gul- en radiomensen van RTL 4.
den op de markt waard? Van Hitbingo is een oersimpel spel.
welke vis komt kaviaar? Het
stellen van de vragen gaat in
een griezelig rap tempo, zodat
het voor de kijkers en het pu
bliek eenvoudigweg niet moge
lijk is op die manier het bingo-
kaartje bij te houden.
Het publiek moet ook zoveel
dingen doen: op commando
klappen en lachen, de kandida
ten aanmoedigen, meedeinen
en -zingen met de artiesten,
bingokaart bijhouden en kei
hard bingo roepen. Als ze dat
hebben tenminste.
Gelukkig zorgt Irene voor een
pas op de plaats. Na iedere
spelronde lepelt zij luid en dui
delijk de cijfers op die al zijn
Drie kandidaten, stapeltji
gén, quizmasters, publiek, een
muzikale onderbreking en een
kast met prijzen. Eenvoudiger
kan niet. Het programma zal
het dan ook vooral moeten heb
ben van het feit dat de kijkers
thuis er aan mee kunnen doen.
Dat schijnt nog altijd een aan
trekkelijk gegeven te zijn, dat
wellicht de indruk wekt dat het
programma zonder jou eigenlijk
niet kan worden gemaakt
Als we het succes van Telebingo
nog even in de herinnering roe
pen, zou Hitbingo net zo'n
klapper moeten worden. Uf dat
ook daadwerkelijk gebeurt, is
nog maar zeer de vraag. Tele-
weggestreept. Het publiek en de bingo was destijds groter en Uit
kijkers thuis zijn muisstil en sender opgezet. Bovendien
strepen zich suf. Maar het werpt werd het programma gepresen-
zijn vruchten af. Elke week is
met Hitbingo-spel 25.000 gul
den te winnen.
Op de presentatie is niet veel
aan te merken. Irene oogt fris
en vrolijk en is duidelijk te ver
staan. Carlo, enkele maanden
geleden geflipt met de Gek van
de Week-show omdat hij voor-
teerd door de 'grand old lady"
Mies Bouwman zelf. Dat in
ogenschouw genomen is Hit
bingo maar een slap aftreksel
van dat door miljoenen beke
ken en gewaardeerde program-
Amsterdam kiest voor Sportnet
hilversum gpd
De commerciële sportzender
Eurosport dreigt het belangrijk
ste kabelnetwerk in Nederland
(de gemeente Amsterdam) kwijt
te raken aan concurrent Sport
net. Dat blijkt uit een voorstel
van de Amsterdamse Program
maraad (APR).
Amsterdam zond tot dusverre
het sportprogramma van Euro
sport uit. Maar omdat de Eu
ropese Commissie zich tegen de
relatie tussen de EBU en Euro
sport heeft gekeerd, ziet de KTA
geen reden meer om Eurosport
een voorkeursbehandeling te
geven. Bovendien vindt de KTA
dat Sportnet een beter pro
gramma biedt dan concurrent
Eurosport.
De Amsterdamse gemeente
raad moet nog een besluit ne
men over het voorstel van de
programmaraad.
jj bolleboom
HT7
1/1/ at mt)
S±i W vooral is
T opgeval
len," zegt Youp van 't Hek, „is
dat er dit keer zoveel vrölijke
liedjes in zitten." De cabaretier
presenteert op zaterdag 16 no
vember de twaalfde aflevering
van de jaarlijkse Sinterklaas-
show Kinderen voor Kinderen.
Tussen de tien liedjes door
speelt hij de rol van een ietwat
bitse marskramer.
Van 't Hek schreef zelf het
eerste liedje dat in de tv-uitzen-
ding te horen zal zijn: 'Alles is te
koop'. „Vroeger," herinnert Van
't Hek zich, „werden in de lied
jes nogal veel problemen aan
gesneden. De kinderen zongen
bijvoorbeeld 'M'n buurman is
een homo', of zoiets. Dat is er
dit keer nauwelijks meer bij."
„Klopt", vult produktieleid-
ster Aleid Smit aan. „We gaan
rftet de tijd mee en je moet ook
eens wat anders. We hebben
voor 't grootste deel een heel
nieuwe lichting tekstschrijvers
en componisten aan het werk
gezet om de ingezonden ideeën
van kinderen te verwerken."
Beiden vinden het ge^n be
zwaar, dat Van 't Hek voor kin
deren niet zo'n bekende Neder
lander is als Herman van Veen,
die vorig jaar dé elfde editie pre
senteerde. Van 't Hek: „Ach, ik
speel een marskramer en dat
zien zè."
Ook 'Kinderen voor Kinderen
12' is door de Hilversumse be
zuinigingswoede getroffen:
Staan er op de twaalfde CD en
langspeelplaat 14 liedjes, slechts
tien er van zijn te horen en te
zien in het tv-programma. Aleid
Smid: „Dat geeft precies aan
hoeveel er gemiddeld op de
programma's wordt bezuinigd."
Een groot deel van de liedjes
is opgenomen rond een kerkje
in Niehoven, het kleinste dorp
in Nederland, vijftig kilometer
van Groningen.
Regisseur Loek Marreck liet
voor één liedje een prachtig de
cor ontwerpen en 'Stipjes'
wordt voornamelijk gezongen
aan boord van een ballon, be
stuurd door Hans Zoet, de nu
bij de AVRO werkende vroegere
Youp van 't Hek met Phonogram vertegenwoordiger Rick Hartman en het 'goud' i
programmamaker van de VARA.
Van 't Hek: ,,'t Is mij opgeval
len met hoeveel precisie te werk
is gegaan bij de opnamen. We
kenlang werd enorm op de de
tails gelet. Dat was voor mij een
geheel nieuwe ervaring. Ik had
tot nu toe alleen maar te maken
met de registraties van mijn
theatershows."
Driekwart van het kinderkoor
is nieuw in vergelijking met vo
rig jaar. Aleid Smid: „Vorig jaar
hadden we kinderen uit Drach
ten en Hilversum. Maar nu heb
ben we ons weer moeten beper
ken tot kinderen uit Hilversum
en omgeving. Vanwege de af
stand. Als kinderen te ver weg
wonen is dat lastig als je zo vaak
moet repeteren." Dat gebeurde
met het orkest van Jan Rietman.
Majel Lustenhouwer had de lei
ding over het kinderkoor.
Van 't Hek heeft al een gou
den LP/CD voor de twaalfde
editie ontvangen, omdat bij
voorintekening al 60.000 exem
plaren verkocht. Een deel van
de opbrengst gaat traditiege
trouw naar de Vara-speelgoe-
dactie, die dit jaar vooral gericht
is op de Tweede Openlucht-
school in Rotterdam. Het interi
eur van de school, speciaal voor
kinderen met medische proble
men, zal met het geld worden
opgefrist.
Kinderen voor Kinderen 12,
zaterdag 16 november, 19.57
uur, Vara, Nederland 2.
ZT ikuöuniet'1/
boes
heinz
