Toerisme
Toeristenbureau Joegoslavië dicht
globetrotters
Mpprdooruwad-
Huiscomputer buitenspel bij reisboekingen
Trekkershut
wordt steeds
populairder
Joegoslavië
niet in
reisgidsen
A FX %/\sw
vertentie op
déze speciale
paginate
plaatsen.
Bel onze
19/Hyi X* advertentie-
VUUt afdeling.
Vrijdag 1 november 1991 Redactie: 023-150268 ROB VAN DEN DOBBELSTEEN Eindredactie: JAN VAN DER NAT Vormgeving: ANDRIES DETMAR
Reiswereld nog niet onder indruk van milieuproblemen
De gedachte dat vakantiereizen ooit in de
huiskamer via de personal computer zullen
worden geboekt, kan maar beter worden
vergeten. Dat blijkt uit een onderzoek dat
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van de Nationale Hogeschool voor Toeris
me en Verkeer in Breda (NHTV) werd ge
houden. Uit het rapport dat pas op 8 no
vember tijdens een jubileumcongres volle
dig openbaar zal worden gemaakt, maar
waarvan in het blad Reisrevue een uittrek
sel is verschenen, wordt duidelijk dat de
toerist ook in dfe toekomst grote prijs zal
blijven stellen op het advies van de reis
agent.
Dat is vooral het gevolg van het feit dat er
steeds meer belangstelling komt voor indi
viduele reizen, de zogenaamde modules.
De moderne toerist wil er alleen op uit en
wenst zelf zijn route uit te stippelen. De
touroperator mag slechts voor vervoer en
accomodatie zorgen. Dat vereist van het
baliepersoneel wel een steeds grotere des
kundigheid, een deskundigheid waaraan
het nu nog wel eens ontbreekt. Daarover
onder meer zal op het congres worden ge
sproken door een aantal deskundigen zoals
algemeen directeur Ab Houtzaager van
Holland International, directeur Marijn
Snoeijs van Arke, algemeen directeur Paul
Nouwen van de ANWB en directeur Pieter
Legro van Transavia.
Andere trends die op het congres aan de or
de zullen komen is het feit dat de zoge
naamde hoofdvakanties steeds langer zul
len worden, dat de toerist het steeds verder
weg zoekt (Verre Oosten, Carbisch gebied,
Amerika) en dat er tussendoor graag korte
trips worden gemaakt naar steden en goed
geoutilleerde bungalowparken. Strand en
zee gaan volgens het rapport (waaraan een
half jaar is gewerkt) aan populariteit inboe
ten; cultuur, actieve, recreatie en natuur zul
len een steeds grotere aandacht krijgen.
Opvallend is dat het milieu door zowel de
toerist als het bedrijfsleven nog altijd als vrij
onbelangrijk wordt ervaren. De onderzoe
kers constateerden dat de geënqueteerden
(waaronder een dertigtal managers en vier
groepen consumenten, te weten jongeren,
jonge gezinnen, oudere gezinnen en senio
ren) dat 'meer een verantwoordelijk vinden
van de overheid." Het congres in Breda zal
worden bijgewoond door ruim vijfhonderd
mensen uit de reiswereld.
Oude fotospullen
De vereniging Fotografica organiseert op zondag 3 november
voor de 28ste keer een verzamelaars ruil- en verkoopbeurs in De
Flint te Amersfoort. In de grote zaal van het cultureel centrum in
de Keistad staan meer dan 200 tafel opgesteld met allerlei voor
werpen, die met de fotografie te maken hebben. Ongetwijfeld
treft elke verzamelaar iets van zijn gading aan. Of het nu gaat
om oude en antieke apparatuur, 'vegeelde' foto's, albums, sta
tieven of belichtingsmeters.
Behalve het snuffelen naar verzamelobjecten bestaat ook de
mogelijkheid om eigen (oude) apparatuur te laten taxeren en
eventueel direct te verkopen. De afgelopen jaren kwamen er
zo'n 2500 bezoekers af op de beurs. Velen daarvan behoren tot
de 1100 leden van de vereniging Fotografica.
REISBERICHTEN
Met Djoser naar
Mexico
/N
Dj/Ovser>
071-126400
Kampioenstruien
Van alle verzamelaars is Tonny Eyk ongetwijfeld een van de bij
zonderste. De musicus/componist/arrangeur uit Badhoevedorp
verzamelt wielertruien die door beroemde renners werden ge
dragen tijdens hun grootste triomfen. Normaal hangt een deel
van de collectie in zijn studio, maar de eigenaar van het Natio
naal Fietsmuseum Velorama in Nijmegen heeft wielerfanaat Eyk
er gekregen zijn ruim 200 shirts in een van zijn expositie
ruimtes tentoon te stellen. Tot en met 10 januari zijn ze in
Nijmegen te bewonderen: de gele (Tour)trui van Joop Zoete
melk, de rose (Giro) van Eddy Merckx, de amarillo (Vuelta) van
Jan Janssen, de regenboogtrui (wereldkampioenschap) van Kne-
temann en de tricots die Rini Wagtmans, Steven Rooks, Peter
Post en vele vele anderen droegen bij zeges in klassiekers als Pa-
rijs-Roubaix, de Amstel Goldrace, Luik-Bastenaken-Luik en de
Ronde van Vlaanderen. Over die laatste wielerwedstrijd, een van
de meest aansprekende ter wereld, is in het Velorama trouwens
een tweede tentoonstelling ingericht. Het Velorama aan de
Waalkade 107 (vlak bij de Waalbrug) is door de week dagelijks
geopend van 10.00 tot 17.00 uur en op zon- en feestdagen van
11.00 tot 17.00 uur. Inlichtingen: 080-22 58 51.
'Kampioen agenda'
Een heleboel evenementen voor het jaar 1992 staan verzameld
in de 'Kampioen Agenda' van de ANWB. Folkloristische mark
ten, bloemencorso's, beurzen, fetivals, braderieën, vlootdagen,
wandeltochten en sportevenementen. U vindt ze allemaal is de
'Kampioen Agenda'. Verkrijgbaar bij ANWB-kantoren, waren
huizen en boekhandels, prijs: 17,50.
Fly-Rail Alpenlift
Swissair gaat ook dit jaar door met het Alpenlift-programma.
Voor een en dezelfde prijs kan er vanaf het plaatselijke station in
Nederland rechtstreeks per trein, per vliegtuig en opnieuw per
trein naar de Zwitserse Alpenbestemming worden gereisd. Een
ticket (tweede klas treinretour en een economy-plaats in het
vliegtuig) woonplaats-Amsterdam-Zürich-bestemming kost 698
gulden en voor een ticket via Genève moet 799 gulden worden
betaald. Er wordt zowel op Genève als Zürich dagelijks gevlogen.
Voor 16 gulden extra kan de bagage al op Schiphol worden
'doorgelabeld' naar het station van de bestemming zodat er in
Zwitserland niet met zware koffers hoeft te worden gezeuld (het
zogenaamde Fly-rail-bagage-programma). Nadere informatie bij
het ANVR-reisbureau.
Disney-gids
Om de voorpret waarschijnlijk
korrit Michelin nu al met een
Euro Disney-gids. Disney's
nieuwste, bij Parijs gelegen
park, dat in april 1991 zijn
poorten zal open, wordt in de
ze 'Michelin' aan de hand van
een plattegrond uitgebreid be
schreven. Ook staat in het
boekje vermeld op welke wijze
het park het best kan worden
bereikt en waar in de omge
ving kan worden overnacht.
De gids kost fl. 9,50 en is vanaf
begin november in de boek
handel te koop.
Vliegen naar zon
wordt duurder
HAARLEM RvdD
Vliegen per vakantie-charter
vliegtuig wordt duurder. Zowel
Transavia als Martinair heeft
voor de zomer van 1992 een
prijsverhoging aangekondigd.
De exacte bedragen zijn nog
niet bekend, maar het ligt in de
lijn der verwachting dat de stij
ging ongeveer 4 5 procent zal
gaan bedragen. De verhoging
mag volgens de woordvoerders
van beide Nederlandse vlieg
maatschappijen niet in verband
worden gebracht met de teloor
gang van het Air Holland van
John Block. Het besluit zou al
zijn genomen voordat de pro
blemen aan het licht kwamen.
De maatschappij van Block
werd in 1984 door de Neder
landse reisbranche sterk gesti
muleerd omdat daar de gedach
te leefde dat Transavia en Mar
tinair bij het vaststellen van de
prijzen van de vliegtuigstoelen
onder een hoedje speelden.
Overigens mag worden ver
wacht dat ook het nieuwe Air
Holland hogere prijzen zal bere
kenen. Dat althans is in de Ne
derlandse reiswereld de alge
mene verwachting. In hoeverre
de aangekondigde verhoging
van invloed is op de vakantie-
prijzen moet nog worden afge
wacht. De calculaties van de
Nederlandse touroperators zijn
nog niet afgerond en zelfs wordt
er door touroperators als de
NBBS, Sudtours (behorend bij
Dutch Pool) en Mobiplan nog
altijd onderhandeld over de
vliegprijzen. De eerste reisgid
sen voor de komende zomer
rollen pas in december van de
persen.
EP VAN HAM
Steeds meer mensen die in Ne
derland sportief en avontuurlijk
op vakantie willen kiezen voor
de trekkershut als nachtonder
komen. Er kunnen dan, veelal
per fiets, tochten door het hele
land ondernomen worden.
Trekken van hut naar hut. Voor
de prijs hoeft niemand het te la
ten, want een overnachting met
vier personen kost 44 gulden.
De belangstelling voor dit fe
nomeen is ongekend en nog
steeds stijgende. Dit jaar wer
den er twintig procent meer
overnachtingen voor de simpele
houten blokhut geboekt dan in
1990. Ook voor het komend jaar
wordt een stijging voorspeld.
Naar verwachting zal het aantal
blokhutten in Nederland tot
duizend stijgen. Op het ogen
blik zijn er zeshonderd trekkers-
hutten, verspreid over 250 cam
pings.
De trekkershut deed in 1983
zijn intrede. Dat gebeurde in de
provincie Overijssel. Daarmee
werd de grondslag gelegd voor
een netwerk van hutten, die alle
te voet, fiets of per boot (kano)
bereikbaar zijn. Inmiddels is er
ook de Stichting Trekkershutten
Nederland opgericht, die een
speciale boekingscentrale in het
leven heeft groepen. Het in het
vaderland vakantievierend pu
bliek kan thuis de tocht uitstip
pelen en via de centrale de hut
ten reserveren.
Voor meer informatie over het
reserveren van trekkershutten
en de overkoepelende stichting:
tel.070-3202546.
Ski'92
Wie ski's in Nederland huurt, is over het algemeen beter af dan
wanneer hij dat irv de Alpen doet. Dat blijkt uit een artikel in het
zojuist verschenen 'Ski 92', een ruim tweehonderd pagina's dik
magazine, waarin verder uitvoerig wordt ingegaan op trends op
wintersportgebied. Ook bevat de gids een uitgebreide skitest,
een beschrijving van vijf wintersportplaatsen waarin vooral be
ginners zich uitstekend zullen thuisvoelen en veel informatie
voor langlaufers. 'Ski '92' kost 15 gulden en is verkrijgbaar bij zo
wel de ANWB-kantoren als kiosken en boekhandels.
Goede winterstart
De Nederlandse reisorganisaties hebben een uitstekende win
terstart gehad. De boekingen voor het seizoen '91 /'92 vertoon
den eind september een stijging van 13 procent in vergelijking
met vorig jaar. Vooral de vliegreizen mogen zich met een plus
van 17 procent in eeri grote belangstelling verheugen. Vooral be
stemmingen als de Canarische Eilanden 31 procent), verre
bestemmingen 26 procent) en Tunesië 12 procent) boeken
uitstekend. Ook autovakanties (een stijging van 15 procent) wor
den steeds populairder. Treinreizen (- 2 procent) hebben een
kleine achterstand.
Diverse republieken willen eigen vertegenwoordiging in Europese landen
Het Joegoslavisch verkeersbureau in Amsterdam gaat
eind december dicht. De afzonderlijke republieken willen
in de toekomst liever een eigen kantoor openen in de be
langrijkste Europese landen. De politieke onrust in het
land heeft inmiddels ook de Nederlandse touroperator
Yugotours gedwongen een andere koers te varen. Het
heeft voor het komend seizoen Joegoslavië van het pro
gramma geschrapt; het nieuwe aanbod richt zich volledig
op het gebied rond de Middellandse Zee.
AMSTERDAM ANP
Directeur Popov van het Joego
slavisch verkeersbureau kondigt
aan dat eind dit jaar niet alleen
zijn vestiging, maar ook die in
Londen, Frankfurt, Rome en
Wenen de deuren zullen slui
ten. „Of Joegoslavië nu een
nieuwe unie wordt of de vorm
krijgt van een federatie, het is
allemaal uiterst onzeker. Duide
lijk is wel dat de republieken in
de toekomst een eigen verkeers
bureau willen en niet een kan
toor dat voor heel Joegoslavië
het toerisme moet promoten."
In normale omstandigheden
bezoeken jaarlijks 450.000 Ne
derlanders Joegoslavië. De helft
boekt een georganiseerde reis,
de andere helft gaat met eigen
vervoer en trekt vaak langs
meerdere plaatsen van het land.
Popov meent dat met name de
laatste categorie toeristen niet is
gebaat bij de verwachte ver
snippering van de toerisme-
promotie. „Als mensen door
meerdere republieken willen
reizen moeten ze straks drie of
meer verkeersbureaus langs, dat
is niet goed."
Een ander probleem is dat de
minst welvarende Joegoslavi
sche republieken waarschijnlijk
niet in staat zullen zijn een ei
gen netwerk van verkeersbu
reaus te onderhouden. „Ik hoop
dat de meer vermogende staten
straks ook de promotie van de
arme republieken op zich ne
men. Dat is ook in hun belang.
Veel toeristen blijven niet graag
op een plek, maar willen iets
van de omgeving weten en
zien."
Breder terrein
Het is nog onduidelijk wat er
volgend jaar precies gaat gebeu
ren met het verkeersbureau in
Nederland. Popov hoopt zijn
kennis en ervaring in te kunnen
zetten op een breder terrein, bij
voorbeeld als tussenpersoon die
contacten legt en de promotie
verzorgt voor bedrijven en an
dere toeristische organisaties.
Zijn kantoor moet dan volledig
op commerciële basis gaan wer
ken.
Touroperator Yugotours moet
noodgedwongen voor het eerst
in 25 jaar Joegoslavië van het
programma schrappen. Als
sinds juli wordt hard gewerkt
aan nieuwe arrangementen
rond de Middellandse Zee.
Naast Griekenland en Spanje
zullen ook Italië, Cyprus en
Malta de folders voor het ko
mend seizoen vullen. „Het is
voor ons een nieuw spoor. We
zullen nooit meer uitsluitend
met Joegoslavië werken", zegt
Yugotours-directeur Markovic.
De touroperator zal volgend
jaar opereren onder de naam
Zonvakanties, maar daarbij wel
Yugotours vermelden. „We heb
ben daarmee een zekere be
kendheid opgebouwd. Als die
naam helemaal verdwijnt, moe
ten we van onderafaan begin
nen en opnieuw een reputatie
opbouwen bij onze agenten en
het publiek", aldus directeur
Markovic.
Op de nieuwe bestemmingen
van Yugotours zal het bedrijf
een stevige concurrentieslag
moeten leveren met de andere
grote touroperators. „Vergeet
niet dat we met onze reizen
naar Joegoslavië ook al concur
rentie hadden van meer dan
honderd andere operators", re
ageert Markovic. „We hebben
geen te hoge verwachtingen en
proberen een vrij stabiel pro-
dukt te brengen. Het doel is met
de nieuwe bestemmingen ons
bedrijf in de huidige omvang te
handhaven."
FOTO •ACEFOTO
DEN HAAG ANP
De reisgidsen van de belang
rijkste Nederlandse touropera
tors voor het zomerseizoen
1992 zullen zonder Joegoslavi
sche pagina's verschijnen. Dat
valt op te maken na een telefo
nische rondgang langs onder
meer Holland International,
OAD en Hotelplan.
Joegoslavië als reisbestemming
is voorlopig geschrapt De
meeste touroperators vinden
de situatie in het door een bur
geroorlog verscheurde land te
risicovol. In november en de
cember verschijnen de reisgid
sen voor het zomerseizoen '92.
De pagina's Joegoslavië liggen
gereed, maar zullen er niet in
worden opgenomen. „Het is
bij ons 5 voor 12 wat betreft
het drukken van de zomergid-
sen. Joegoslavië komt er niet in
voor. We hebben niets inge
kocht in dat land, het is er ge
woon te gevaarlijk", vertelt een
woordvoerder van Holland In
ternational. Hij vindt het jam
mer, want volgens hem is Joe
goslavië 'een fantastisch va
kantieland'. Zodra de rust is
teruggekeerd in dat deel van
de Balkan wil Holland Interna
tional zo snel mogelijk weer
Joegoslavische reisbestemmin-
gen aanbieden.
Datzelfde geldt voor zijn colle
ga's. Een woordvoerder van
Hotelplan zegt eveens dat 'de
pagina's klaar liggen' en dat ze
na de terugkeer van de vrede
zullen worden uitgegeven.
Voorlopig blijven ze echter in
de kast liggen. Busreisonder
neming OAD in Holten is even
eens niet van plan naar Joego
slavië te reizen. Een woord
voerder „We krijgen veel
smeekbedes om volgend jaar
toch naar het land te gaan,
maar we doen het niet, het is
te gevaarlijk." Volgens hem
zijn de hoteliers in Joegoslavië
'wanhopig', maar OAD acht
het drukken van pagina's Joe
goslavië te kostbaar, wanneer
ze voorlopig niet zullen wor
den gebruikt.
Bij de wereldberoemde watervallen van Plvice is geen toerist meer te zien.
