Buitenland
Scheepskonvooi
haalt Dubrovnik
Conferentie over immigratie
in teken van de solidariteit
Moskou wil steun EG bij
aanleg TGV naar Westen
Palestijnen slaags
met Palestijnen
Sfeer stroef, maar
niet onvriendelijk
VS: Iran maakt met
hulp China kernwapens
Oppositie woedend over
nieuwe regering Zaïre
Donderdag 31 oktober 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRJSART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen:
HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRJET Vormgeving: JAN KUNCE
United Press International (UPI).
DE VS HERVATTEN de militaire hulp aan
Jordanië. Beide landen tekenden vanmor
gen een overeenkomst ter waarde van 22
miljoen dollar Zeven maanden geleden
schortte het Amerikaanse Congres de hulp
aan Jordanië op als straf voor de steun aan
Irak tijdens de Golfoorlog
NIEUWSLIJN
Kernwapens Oekraïne vernietigd
Rusland en de Oekraïne zijn het er gisteren over eens geworden
dat de kernwapens in de Oekraïne worden vernietigd. De Oek
raïne liet onlangs weten dat het op zijn weg naar verregaande
autonomie een volledig kemwapenvrije republiek wil worden.
Na die aankondiging heeft Rusland nog overwogen enige tijd de
Oekraïnse kernwapens naar zijn grondgebied te verplaatsen.
'Geen tanks naar Israël gesmokkeld'
De in Duitsland ontdekte geheime scheepslading militair mate
rieel voor Israël bevatte defensie- en transportvoertuigen, maar
geen tanks. Dat heeft het Duitse ministerie van defensie in Bonn
gisteren bekendgemaakt. De wapenleverantie was het werk van
de Duitse geheime dienst BND, die een vriendendienst wilde
bewijzen aan haar Israëlische collega's van de Mossad. De leve
rantie, die tot stand zou zijn gekomen zonder medeweten van
de Duitse regering of de leiding van de BND, bestond volgens
het ministerie uit twintig transportwagens en verplaatsbare trap
pen voor lanceerinstallaties van raketten.
Amnesty wil onderzoek Oost-Timor
Amnesty International heeft gisteren bij de Indonesische autori
teiten aangedrongen op een direct en onpartijdig onderzoek
naar de omstandigheden waaronder maandag bij een inval door
Indonesische veiligheidstroepen in een kerk op Dili in Oost-Ti-
mor twee personen de dood vonden. De organisatie vreest ook
dat achttien andere personen die bij de inval werden gearres
teerd, slecht worden behandeld of worden gemarteld. Bij de
groep die in de kerk van Motael op Dili was gevlucht ging het
om jonge mensen die bang waren voor represailles van de Indo
nesische veiligheidstroepen wegens hun politieke activiteit.
Diarree eist tol in Bangladesh
Een diarree-epidemie in het door overstromingen getroffen
noorden van Bangladesh heeft de afgelopen twee maanden ze
ker 2237 levens geëist. Minister van volksgezondheid Chowdhu-
ry Kamal Ibne Yusuf zei gisteren dat meer dan 163.000 mensen
in 30 districten door de epidemie zijn getroffen. De diarree
wordt veroorzaakt door een combinatie van gebrek aan voedsel
en besmet water.
Akkoord bereikt in aidsschandaal
De Franse regering en verzekeringsmaatschappijen zijn het eens
geworden over de schadevergoeding aan mensen die in Frank
rijk na 1980 en vóór 1990 door bloedtransfusies met aids zijn be
smet. Ongeveer 4500 mensen krijgen de vergoeding. De besmet
ting met aids via bloed waarvan de centrale bloedbank wist dat
het was geïnfecteerd, heeft in Frankrijk geleid tot politieke rel.
De voormalige directeur van het nationale centrum voor bloed
transfusies is inmiddels gearresteerd wegens „verkoop van gifti
ge produkten".
Canadees vliegtuig verongelukt
In het hoge noorden van Canada is gisteren een militair trans
portvliegtuig verongelukt met 18 mensen aan boord. Of iemand
de ramp heeft overleefd is nog niet bekend. Reddingsploegen
hebben het wrak nog niet bereikt. In het betreffende gebied is
het nu bijna 24 uur per dag donker, als gevolg van de poolnacht.
Een Kroatisch scheepskonvooi is vanmorgen eindelijk op
de rede van Dubrovnik aangekomen, zo heeft Radio Za
greb bekendgemaakt. Aan boord bevinden zich waarne
mers van de Europese Gemeenschap, honderden
Kroaten die de verdediging van de belegerde stad willen
versterken, en voedsel, medicijnen en andere hulpgoede
ren. Ook de Joegoslavische president Stipe Mesic is aan
boord. De vloot van 30 schepen werd gisteren nog door
marineschepen van het Joegoslavische leger tegengehou
den.
boord van de veerboot zijn in
woners van Dubrovnik die bui
ten de stad waren toen de bele
gering van het federale leger op
1 oktober begon.
De Kroatische radio meldde
dat afgelopen nacht opnieuw
werd gevochten rond de weste
lijke Kroatische stad Karlovac,
waarbij het ziekenhuis van de
stad met mortieren werd be
schoten. Ook in enkele andere
plaatsen werd geschoten.
De Nederlandse bemiddelaar
Dubrovnik lijdt al meer dan een
maand onder een blokkade van
de Joegoslavische marine. De
vloot is bedoeld om aandacht
op deze situatie te vestigen.
Slechts mondjesmaat worden
schepen doorgelaten, en dan
uitsluitend om hulpgoederen te
brengen of inwoners te evacu
eren, die te lijden hebben onder
het voedsel- en watergebrek in
de stad. De meeste
Henri Wijnaendts vertrekt van
daag weer naar Belgrado. Vol
gens het Joegoslavische persbu
reau Tanjug zal hij de Servische
autoriteiten te vragen in te
stemmen met de belangrijkste
punten van het EG-vredesplan.
Als dat niet vóór 5 november
gebeurt, dreigt de EG Servië van
de vredesconferentie uit te slui
ten en economische sancties op
te leggen. Servië is overigens in
tegenstelling tot eerdere berich
ten niet van plan zich van de
vredesconferentie terug te trek
ken, zo meldt minister Jovano-
vic van buitenlandse zaken.
Tanjug meldt dat de EG be
reid is Servië enigzins tegemoet
te komen, waar het gaat om de
autonomie voor de provincies
Kosovo en Vojvodina. Het EG-
plan voor een losse bond van
soevereine staten voorziet nu
nog in zelfbestuur voor met na
me de Albanezen in Kosovo.
In Berlijn is gisteren onder scherpe veiligheids
maatregelen de tweedaagse Europese Conferen
tie over Illegale Immigratie begonnen. Het gebied
rond de Reichstag is over een oppervlakte van en
kele vierkante kilometers hermetisch afgegren
deld. De organisatoren verwachten nogal wat de
monstranten die een Europa met open grenzen
willen en geen selectieprocedures voor immi
granten die de EG wel of niet wil hebben.
De Duitse minister van binnenlandse zaken,
Schauble, zei in zijn openingstoespraak dat de
conferentie in het teken staat van solidariteit met
mensen die hulp nodig hebben. „Het gaat ons er
om wegen te vinden en voorwaarden te scheppen
om de mensen in staat te stellen in hun vertrouw
de omgeving te blijven wonen. Vooral de mensen
in Oost-Europa moeten een toekomstperspectief
krijgen", aldus Schauble. Samenwerking tussen
diverse landen in West-Europa is daarvoor vol
gens hem pure noodzaak.
Schaüble ziet de conferentie in Berlijn als een
„aanvulling" op een eerdere conferentie dit jaar
januari in Wenen, waar West- en Oosteuropese
ministers een immigratiestrategie voor de lange
termijn probeerden te ontwikkelen. Alle deelne
mende landen hebben voor Berlijn aan een en
quête meegewerkt om te zien welke maatregelen
op korte termijn wenselijk en mogelijk zijn.
„De grootste prioriteit heeft momenteel het
ontmantelen van mensensmokkelaarsgroepen.
Wij moeten solidariteit tonen met hun slachtof
fers en onmiddellijk tegen deze groepen optre
den. Smokkelaarsbendes zijn geen weldoeners,
maar moderne mensenhandelaars die immigran
ten uitbuiten", aldus Schauble.
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
Behalve Irak is ook Iran vrijwel
zeker bezig met de ontwikkeling
van kernwapens. Dat is gisteren
gezegd door Amerikaanse rege
ringsfunctionarissen.
Zij reageerden hiermee op
een bericht in de Washington
Post, waarin staat dat de Ameri
kaanse geheime diensten ervan
overtuigd zijn dat Iran, met
hulp van China, hard werkt aan
de bouw van atoombommen.
De Amerikaanse staatssecre
taris Solomon (buitenlandse za
ken) was gisteren wat voorzich
tiger dan het krante-artikel over
Irans nucleaire programma.
Maar hij zei tegen een Senaats
wei dat duidelijk
sprake is van Chinese verkopen
van nucleair materiaal aan Iran.
Andere functionarissen, die
anoniem willen blijven, zeiden
dat Iran van China calutrons
heeft gekocht, apparaten die in
staat zijn uranium te verrijken.
Dit verrijkte uranium kan in
atoombommen worden ge
bruikt.
Niet alleen daarover maken
de Amerikanen zich zorgen,
maar ook over een recente
speech van de Iraanse vice-pre
sident Mohajerani, waarin deze,
doelend op Israël, zei: „Omdat
de vijand nucleaire capaciteiten
heeft, moeten de moslim-staten
die ook hebben".
Het gebalsemde
lichaam van Vla
dimir Lenin.
Voor het eerst in
dertig jaar
mochten foto
grafen in het
mausoleum in
Moskou de lei
der van de Rus
sische revolutie
vastleggen. Er
gaan in de voor
malige Sovjetu
nie steeds meer
stemmen op om
Lenins lichaam
uit het mausole
um weg te ha
len. fotoafp
Een hindu-jongetje demonstreert met zijn vader in de straten van Ayodhya, India. Hindu-fundamentallsten
willen dat er in deze plaats een grote tempel voor hen wordt gebouwd, op een plek waar moslims eveneens
een heilige plaats daimen. Vorig jaar braken er in Ayodhya bloedige rellen tussen hindus en moslims uit fo
to afp» douglasl curran
PRAAG»
CORRESPONDENT
De Unie van Soevereine Staten
(USS, ex-Sovjetunie) wil met fi
nanciële steun van de Europese
Gemeenschap en westerse be
drijven een hogesnelheids
treinverbinding (TGV) tot stand
brengen tussen Hannover en
Moskou. De plaatsvervangend
minister van transportzaken
van de Sovjetunie, Butko, heeft
dat gistermiddag in Praag ge
zegd op een conferentie van Eu
ropese transportministers. But
ko wil dat zijn land samen met
Polen, Duitsland en Frankrijk
gaat studeren op een hogesnel
heidslijn via Berlijn, Warschau
en Brest naar de Russische
hoofdstad. De aanleg van een
TGV-lijn zou het 148.000 kilo
meter metende spoornet van de
USS veel beter aansluiten op
het westerse.
Volgens Butko kan het TGV-
project worden betaald door de
speciale Bank voor Wederop
bouw en Ontwikkeling van
Oost-Europa en door particulie
re geldschieters. De USS kan
overigens nog steeds slechts in
beperkte mate geld lenen bij
deze bank, omdat het westen
vindt dat de economische her
vormingen daar niet snel ge
noeg gaan. Butko zei bereid te
zijn de hoge-snelheidslijn te la
ten aanleggen en beheren door
een consortium van bedrijven
of door de uitgifte van aande
len.
In de slotverklaring van de
conferentie, die vanmiddag is
uitgegeven, wordt het door
Moskou beoogde project niet
aphrt genoemd. Wel wordt ge
steld dat zo snel mogelijk moet
worden geïnvesteerd in een
heel Europa omspannend
werk van hoge snelheidstreinen
De Europese Investeringsbank
en de speciale Bank voor We
deropbouw en Ontwikkeling
van Oost-Europa moeten daar
in, naast particuliere geldschie
ters, een belangrijke rol spelen.
Concrete bedragen die ge
moeid zullen zijn met de mo
demiseringen en het op de leest
van de markteconomie schoei
en van de Oosteuropese infra
structuur, noemen de ministers
niet omdat er geen betrouwbare
schattingen bestaan. Maar dui
delijk wordt dat de vele miljar
den die nodig zijn, niet bij de
nationale overheden maar bij
andere geldschieters vandaan
zullen moeten komen.
In de slotverklaring wordt een
zwaar accent gelegd op de
milieu-verontreiniging en op de
toenemende problemen als ge
volg van de drukte op wegen, ri
vieren en in de lucht. Uit bere
keningen van de EG blijkt dat
het vervoer in heel Europa de
komende tien jaar veertig pro
cent zal groeien, maar dat tus
sen Oost en West dat zal ver
tienvoudigen. Voor het opvan
gen daarvan zal een beroep
worden gedaan op de trein, om
dat de wegen in het Westen al
bomvol zijn en het railvervoer
in Oost-Europa verhoudingsge
wijs er nog het best aan toe is.
Frankrijk en België trekken troepen terug
De Zaïrese president Mobutu
heeft gisteren de oppositie op
nieuw tegen de haren in gestre
ken door in te stemmen met
een nieuwe regering onder lei
ding van premier Mungu Diaka.
Oppositieleider Thisekedi heeft
het nieuwe kabinet als onwettig
omschreven en de bevolking
opgeroepen de straat op te gaan
uit protest tegen de gang van
zaken.
In de nieuwe regering worden
de belangrijkste ministeries
defensie, buitenlandse zaken en
mijnbouw bezet door aan
hangers van president Mobutu.
Volgens premier Diaka is onge
veer 40 procent van de zetels
bestemd voor de oppositiecoali
tie, de Heilige Unie.
Deze groep heeft echter ver
klaard elke medewerking aan
het nieuwe kabinet te zullen
weigeren. De Heilige Unie en
een groot deel van de bevolking
willen dat er een regering van
nationale eenheid wordt ge
vormd door Thisekedi. Vandaag
komt de oppositie bijeen om
zich over de nieuwe politieke si
tuatie te beraden.
In de stad Goma in het oosten
van het land zijn gisteren op
nieuw rellen uitgebroken. Het is
nog niet duidelijk of er slachtof
fers zijn gevallen. In de hoofd
stad Kinshasa was het rustig. In
het centrum van de stad waren
wel veel militairen op te been,
vooral in de buurt van het kan
toor van premier Diaka.
Frankrijk is van plan vandaag
de 150 soldaten die nog in Zaïre
zijn, terug te trekken. Ook Bel
gië is van plan hetzelfde met
haar troepen te doen, zodra de
evacuatie van Belgische burgers
en andere buitenlanders is vol
tooid. Mobutu had eerder deze
week beide landen opgeroepen
het land onmiddellijk te verla
ten. Oppositieleider Thisekedi
daarentegen wil dat de buiten
landse troepen blijven om een
bloedbad te voorkomen.
jennalem Rtr-AFP-DPA
Ongewoon schouwspel in de
door Israël bezette gebieden:
Palestijnen vechten tegen Pales
tijnen. In de Gazastrook moes
ten Israëlische soldaten zelfs
betogende Palestijnen bescher
men; ook al zo'n onwerkelijk
verschijnsel. De demonstranten
betuigden, net als een dag eer
der, op luiddruchtige wijze hun
steun aan de vredesconferentie
in Madrid. Ze werden daarop
belaagd door Palestijnen die de
conferentie beschouwen als
verraad aan de Palestijnse zaak.
Bij de botsingen raakten tiental
len mensen gewond.
In Libanon, Libië en Iran
werd betoogd tegen de confe
rentie. Maar in andere landen
in het Midden-Oosten, zoals
Egypte en Jordanië, gebeurde
niets. Bovendien werd in geen
enkel ander islamitisch land op
enige schaal gevolg gegeven aan
de oproep van Iran om van de
eerste conferentiedag een „dag
van woede" te maken.
Alleen in de door Israël bezet
te de Gazastrook en de Westelij
ke Jordaanoever werd gevolg
gegeven aan de stakingsoproep
van de fundamentalistische rga-
nisatie Hammas en twee radi
cale Palestijnse groepen, het
Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina van George Ha-
bash en het Democatisch Front
voor de Bevrijding van Palesti
na. Alleen in Jenin, een bolwerk
van de Fatah-groep van PLO-
leider Arafat op de Westoever,
werd niet gestaakt. Fatah en
Arafat zijn voor de conferentie,
ofschoon de PLO niet direct
deelneemt.
Israël bracht gisteren zijn
strijdkrachten in hoogste staat
van paraatheid uit vrees voor
nieuwe aanvallen door Arabi
sche guerrillastrijders, die het
vredesproces in het Midden-
Oosten willen ondermijnen. „Er
is nieuwe, betrouwbare infor
matie over meer aanvallen te
gen Israëlische doelen en we
doen alles wat we kunnen om te
voorkomen dat ze worden uit
gevoerd", vertelde een militaire
woordvoerder vertrouwelijk aan
een Brits persbureau.
Israël zette intussen zijn dins
dag begonnen beschietingen
van Zuidlibanese dorpen voort
Het ging om vergeldingsacties
tegen guerrillastrijders in Zuid-
Libanon. Er vielen zeker een do
de en tientallen gewonden.
i scherpschutter van de Spaanse Guardia Civil hield gist
i nabijgelegen dak het conferentiegebouw in Madrid in
isteren vanaf
de gaten.
foto ap
Eindelijk zaten ze tegenover el
kaar Israëli's en Arabieren. Echt
vlot verliep het contact gisteren
nog niet Maar na afloop van de
eerste bijeenkomst van de vre
desconferentie voor het Mid
den-Oosten in Madrid bleken
de partijen niet ontevreden.
Yossi Ben Aharon, een top-
medewerker van de Israëlische
premier Shamir, zei dat er tus
sen de Israëli's en de Palestijnen
geen contacten, noch pogingen
daartoe, zijn geweest. „De Ara
bieren zijn bevroren, de Libane-
zen zijn geforceerd, de Russen
zijn druk met hun eigen proble
men en alleen de Amerikanen
proberen aardig te zijn", zei hij.
„Maar je moet niet vergeten dat
dit de eerste zitting is."
Volgens een vlot verlopend
scenario kwamen de deelne
mers aan de historische confe
rentie gisteren voor de ope
ningszitting in het koninklijk
paleis in Madrid aan. Nadat zij
in de hal met een handdruk van
de Spaanse koning Juan Carlos
waren ontvangen, werden de
partijen in de conferentiezaal
gescheiden door een brede, met
wit linnen beklede en met
bloemstukken gedecoreerde ta
fel. Niemand had verwacht dat
de oude vijanden elkaar in de
armen zouden vallen en verras
singen bleven dan ook achter
wege.
Na afloop sprak de Palestijnse
woordvoerster Hanan Ashrawi
haar tevredenheid uit over het
„verzoenende karakter" van de
openingstoespraak van de Ame
rikaanse president Bush. Zij was
echter teleurgesteld dat Bush
zich niet onomwonden had uit
gesproken over een Israëlische
terugtrekking uit de bezette ge
bieden en herstel van de Pales
tijnse nationale rechten.
Ben Aharon vond dat Bush
een „evenwichtige, positieve
benadering" had gekozen. Hij
was juist tevreden dat Bush al
leen heeft gesproken over „ter
ritoriale concessies" in plaats
van Israel het concept „land
voor vrede" op te dringen. Ben
Aharon haalde uit naar de Pa
lestijnse afgevaardigde Saeb
Erekat, omdat deze zich voor de
gelegenheid had gehuld in een
zelfde keffiym (Palestijnse
siaal) als PLO-ieider Arafat altijd
draagt.
